Alternatibak Kukutzaren kontrako eraso militarra gaitzestera deitu du

Alternatibak “oso larria” deritzo Bilboko Errekalde auzoan gertatzen ari denari, Kukutza “indarrez eta bortizkeriz” baliatuta husteko ahaleginaren harira. Izan ere, Jonathan Martinez Bizkaiko batzarkide ohiak salatu duenez, bilbotarren artean babes zabala duen gaztetxean, proiektu sozial baten egoitzan, “militarren modura sartu dira, Bilbon aspaldi ikusi ez ditugun tankeak ere erabilita”.

Kukutzatik jakinarazi dutenez, erasoan dozenaka lagun zauritu eta atxilolotu ditu Ertzaintzak, hala, “haien burua demokratatzat dutenei eta besteei irakaspenak emateko ohitura duten horiei poliziek erabilitako indarkeria gaitzesteko” eskatu die.

Goizetik, gaztetxera hurbildutako euskal gizartea eta politikako ordezkari ugariren artean, Alternatibako hainbat ordezkari izan dira, besteak beste Oskar Matute eta Ana Etxarte alderdiko bozeramaile nazionalak.

Alternatibak lauko koalizioan parte hartzea berretsi du

Alternatibako Kontseilu Nazionalak azaroaren 20ko hauteskundeetara ezker abertzalearekin, Eusko Alkartasunarekin eta Aralarrekin batera aurkeztea berretsi zuen atzo Donostian eginiko bileran. Alternatibako bozeramaile Oskar Matutek esan duenez, apustu honek “beste urrats bat da ezkerreko indar anitza eta subiranista eraikitzeko bidean, euskal gizarteak abiatutako aldaketa sozial eta politikoa Madrilen ahots ozenez eramango duena”.

Pribatizazioari ez: Borrokak aurrera darrai

EAEko kutxen fusio prozesuak eztabaida sakona eragin du Alternatibaren baitan. Hala, alde batetik, ezinezkoa izan da bizi gaituen erasoaldi kapitalista ultraliberalaren testuingurua eztabaidatik kanpo uztea, kutxen egitura ilun eta antidemokratikoan zein Espainiako Erresumako finantza sisteman islatzen dena, sistema bere horretan babesten dutenen eta Euskal Herri burujabe baten alde gaudenon arteko indarren oreka gabezia gero eta handiagoa dela. Beste alde batetik, kontuan izan dugu prozesu iluna dela hau, aurretik martxan zegoena eta oso aurreratuta heltzen zitzaiguna – ordurako bermatuta zegoen Vital eta BBKren arteko bat egitea – eta Gipuzkoako lurraldean ordezkaritza guztiz desitxuratuta zegoela.

Testuinguru honen aurrean, indar korrelazio honen aurrean, Gizarte Ekintzaren desegitea eta euskal finantza sistemaren berehalako pribatizazioa geldiarazteko zituen aukerak ongi kudeatu behar zituen BILDUk, hala uste izan du Alternatibak. Kutxetan kapital pribatua sartzea eta jabetza publikoa saltzea oztopatzen duten neurriak txertatu izan direlako Alternatibak akordioa babestu du. Muga hauek ez dira Aurrezki Kutxen bankarizazio olatu honetan emandako antzeko prozesu bakar batean ere lortu.

Borrokak, alabaina, aurrera darrai. Akordioak, esan dugunez, pribatizazioa oztopatzen duten lubakiak zehaztu ditu, baina bide luzea dugu aurretik. Etorkizunean ezker subiranista eta alternatiboak indarren korrelazioa eraldatuko duen itxaropena dugu, pribatizazioaren bidea erabat mugatuko duena, eta finantza publikoak beste eredu baterantz birdefinituko dituena, demokrazia eta gardentasunerantz, helburu sozial jakinekin: irizpide ekologikoak, aldaketa klimatikoaren aurkako borroka, kalitatezko enplegua sortzea, zaintzaren ekonomia, elikadura subiranotasuna, etab.

Berresten dugu, beraz, kapital pribatuaren sarrera onartzeko hiru kutxetako asanbladen erabakiak beharrezkoak izateak – ez bada Espainiako Bankuak edo dagokion erakundeak bestelako bideak ezartzen dituela – edo aktiboak hirugarren erakundeei ez transmititzeko konpromisoak, bestelako joko zelai bat ezartzen dutela, non irmotasun osoz jokatu beharko dugun gure postulatuetan aurrera egin ahal izateko, banka publikoa eta sozialaren alde eta Euskal Herriko Lan Harremanen Esparruaren defentsan. Borrokak aurrera darrai.

 

Ana Etxarte eta Oskar Matute

Alternatibako bozeramaile nazionalak

Alternatibak “bakeari jarritako hamaikagarren oztopoa” deitoratu du

Alternatibako bozeramaile Oskar Matutek Auzitegi Nazionalak “bakeari jarritako hamaikagarren oztopoa” deitoratu du gaur, Arnaldo Otegi, Rafa Diez eta Bateragune auziko gainerako kideak zigortzen dituen epaiaren harira. Era berean, “zentzugabea” iritzi dio gatazka gainditzeko bide politikoak eraikitzeko lanean aritu diren pertsonei erakunde armatu bateko kide izatea leporatzeari.

Alternatibak  epai “bidegabea eta krudela” salatu du, “zuzenbide estatutzat saldu nahi digutenaren justizia gabezia agerian” uzten duelako. Zigorrak, halaber, “parte-hartze politikorako eskubidea desegin, ideien adierazpen askatasuna zentsuratu eta biltzeko eskubidea urratzen du”. Matutek gogorarazi duenez, epaiketan bertan Otegik berak berretsi eta argitu du ezker abertzaleak “bide politikoen aldeko hautu bakarra” egiten duela. Honen aurrean, izaera politikoa izan duen prozesuan, Auzitegi Nazionalak “milaka eta milaka gizon-emakumeek Madrildik iraunarazi nahi duten gatazka gainditzeko itxaropenak jipoitu dituzte”.

Alternatibako bozeramaileak azpimarratu duenez, Espainiako sistema judizialaren beste erakunde batek, fiskalburuak, “Moncloara laster bizilagun are totalitarioagoa heldu daitekeela aurreikusita akaso”, Auzitegi konstituzionalari Sortu ez legeztatzeko eskatu berri dio, “horrek argi eta argi uzten du noraino dagoen Madril euskal gizartearen gehiengoak abiatutako garai politiko eta sozial berriari bizkarra ematen, pertsona guztientzako eskubide guztien berresarkuntza eta herriari hitza ematearen aldeko aldarriak direlako nagusi Euskal Herrian”.

Matutek aurten abiatutako bidea berretsi du, “eskubideak urratzeko dinamika oso bat hausteko gai izan dena” eta, Alternatibaren izenean, epai honek zigortutako lagunen elkartasunean datozen egunotan antolatu daitezkeen ekitaldi eta agerraldi guztietan parte hartzeko deia egin du.

Ametsgaiztoa Los Huetos etorbidean

Josu Estarrona > Alternatiba Araba

Ezer berririk ez eguzkipean. Gizateriaren historian boteretsuek bi bide baino ez dituzte topatu gizartean asaldaketa giroa sortu den guztietan herria isilarazteko, dakigula; zapalduen eskaera gutxi batzuk onartuta, gutxitan, eta gehienetan aldaketarako gosea geldiaraziko duen beldurra zabalduta. Azken joera honen adibideak soberan ditugu; enperadore, errege, autokrata, kolore zein ideologia desberdinetako pseudo-demokratek, guztiek erabili izan dute beldurra uneren baten indarrean dagoen status quoari eusteko. Egia da, bai, guztien gogoan daudela gobernuek bere herritarren kontra erabilitako muturreko indarkeriaren irudiak. Bakearen izenean eginiko sarraskiak, iraultzaren osteko Frantzia, Casas Viejas, Tian´anmen… edo denboran gertuago ditugun Libia eta Siriako irudiak. Beldurra, alabaina, ez dator ezinbestez bortizkeriaren eskutik. Beldurra ezartzeko bide ezkutuagoak daude eta, krisiak bizi gaituen urteotan egiaztatzen denez, eraginkorragoak.

Beldurrezko filmen zuzendariez ariko bagina bezala, kapitalistek eta haien menpeko agintariek, gizarte osoak langabeziari dion beldurra ustiatzeko moduan asmatzen ari dira, etorkizun beltza irudikatzen digute “merkatuen” eskakizunei men egiten ez badiegu, aurpegirik ez baina zerga paradisuetan kontuak eta jabetzan futbol, saskibaloi zein petanka taldeak (denetarik dago) dituzten horiei. Haien gomendio eta antidotoekin datoz gure laguntzan. “Batez ere, ez zaitezte mugitu, ez hitz egin ozenegi, lan egin eta ez ezazue haserretu diruaren jabea. Gerrikoa estutu eta zuen eskubideei uko egin, ez baitira hauek eskubide sozialen moduko luxuetarako garaiak”. Eta argi dago, baten bati kontrakoa esateko ahotsa altxatzea bururatzen bazaio errealitate dosi batekin isilaraziko dugu, “haien” errealitatearekin.

Arestian esandako guztiaz asko dakigu hemen bizi garenok. Krisialdi honetan, azken hiru urteetan, ateak itxi dituzte inguruko dozenaka enpresek eragindako sufrimenduarekin nahikoa ez balitz, bere produkzioa deslokalizatu nahi duen beste multinazional baten albistearekin gosaldu berri dugu, ekoizpen horretatik bizi diren 150 familiekin zer gertatuko den inolaz ere erreparatu gabe. Daewoo topatu dezakegun kasurik mingarrienetakoa dugu, enpresa “eredugarri” honek lor daitezkeen laguntza publiko guztiak eskuratu dituelako, beste edozein enpresak baino lan baldintza prekarioagoak ezartzen zituen bitartean. Araban izan duen historia bere langileekin izandako gatazka etengabearena izan da; gure elkartasuna eta babesa merezi duten langileak dira. Orain, Daewook alde egitea erabaki du, atzera begiratu gabe, arabarrekiko oro har eta langileekin bereziki duen erantzukizuna onartu gabe. Baina honekin nahikoa izango ez dugulakoan, duela gutxi ikusi berri ditugu Esmaltaciones San Ignacio lantegiko langileak ateak itxita aurkitu dituztela oporretatik bueltan. Aurretik ohartarazi gabe, negoziaziorik gabe, itxitako atea besterik ez dute topatu. Herrialde honetan irekiko dituzten ate bakarrak Zaballako kartzelakoak dirudite, tamalez, gela hauetan aberatsak inoiz ez dira sartzen eta txiroak nekez atera daitezke.

Noski, giro honen aurrean, hemen bizi eta lan egiten dugun herritarrok asaldatzen has gaitezkeela ikusta, aurrea hartzen digute beldurra are gehiago zabaltzen. Hala, egunero errepikatzen digute Mercedesek bere lantegia deslokalizatzeak gure lurraldearentzat zer nolako arriskua ekar dezakeen. Komunikabideen azaletan ikus dezakegu, baita hainbat orritako gehigarrietan ere, lan itunaren negoziazioa blokatuta dagoela esaten digute. Inolako lotsarik gabe ohartarazten digute auto modelo berria Los Huetos etorbidera eramatea langileak beren eskubideak murrizten jarraitzeko prestutasunaren araberakoa dela, eta langileei “arduraz” jokatzeko eskatzen diete, zuzendaritzaren erantzukizuna ahaztuta. Langileen baldintzez eta soldatez hitz egiten digute, pribilejiodunak bailitzan, hauek egin izan dituzten ahalegin ugariak ahaztuta. Multinazionalaren balizko beharrizanen berri xehetasunez ematen digute, baina ezkutatzen ez duten interesak bultzatuta lurraldean egon diren bitartean jaso dituzten laguntzak eta opariak ahaztu egiten dituzte. Ajuria Eneatik pasa diren Lehendakari desberdinek Alemaniara eginiko bidaiak diru laguntza desberdinak “negoziatzeko”. Hain luzea omen da arabarrentzat Mercedes bezalako multinazional bat gure lurraldean egotearen onuren zerrenda ezen apirilaren 24an San Prudentzio ospatu beharrean agian egokiagoa izango litzatekeela irailaren 24an Nuestra Señora de las Mercedes ospatzea, noski, kristau onen legez hemen erein dituzten fruituen etekinekin alde egitea erabakitzen ez badute.

Alternatiba Hondarribian izango da bihar Alarde parekidearen alde

Ekainaren amaieran Irunen egin bezala, Alternatibako ordezkariak Hondarribiko kaleetan izango dira bihar, Alarde mistoaren defentsan eta Jaizkibel konpainia babesteko. Ana Etxarte eta Begoña Vesga Bilboko eta Eibarko (Bildu koalizioaren baitan) zinegotziek hartuko dute parte, Alternatibaren izenean, herriko jaietan berdintasuna eta pertsona guztien parte-hartzea aldarrikatzen duten Hondarribiko gizon-emakumeekin.

Alternatibako bozeramaile Ana Etxartek Hondarribiko alkatearen, Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo Sailaren eta hauek inposatutako ibilbide aldaketak ontzat eman dituzten epaileen jarrera salatu du, “15 urteko borroka gogorraren ostean emakumeak zigortu eta ezkutatu nahi dituztelako”. Era berean, Emakundek “aurtengo Alardean bazterkeria desagerrarazteko lan irmoagoa egin ez izana” deitoratu du Etxartek, “onartezina” iritzi baitio Jaizkibel konpainiako kideen eskubideak datorren urtean errespeta daitezen eskatuko dutela esateari.

Etxartek Alarde parekidearen aldeko borroka duela hamabost urte hasi zela gogorarazi du, eta emakumeek eginiko borroka txalotzeaz gain, aurrera jarraitzeko deia egin die Irun zein Hondarribiko herritarrei, “bazterketa mota guztiak, publikotasuna eta parte hartzeko askatasuna lortu arte”.

Alternatiba Arabak herrialdeko enpresen hamaikagarren itxiera salatu du eta erakunde publikoen esku-hartzea eskatu du

Alternatiba Arabak kezka handiz bizi du gure herrialdean azkenaldian industria egituretan ematen ari den deslokalizazio eta desegite prozesua. Saunier Duval, Kemen, Ceplastik eta beste hainbat enpresa historikoen itxierari Daewoo eta, berriki, Esmaltaciones San Ignacio lantegiena gehitu zaizkio. Honekin batera lan itunak negoziatzeko zailtasunak ikusten ditugu, inguruko adibiderik adierazgarriena Mercedes enpresan emandakoa dela, hitzarmena erabat geldirik dagoela.

Arabako langileon kontrako erasoen aurrean, Alternatibak erakunde guztien aldetik esku-hartze handiagoa exijitzen du gatazka hauek konpontzeko. Enpresaburuei ere, haien Sindikatua buru dutela, ardura handiagoa eskatzen diegu, Araban bizi eta lan egiten dugun herritarrekin eta herrialdeko gizarte egiturekin.

Era berean, egoera lazgarri hauek kaltetutako langile guztiei gure elkartasuna adierazi nahi diegu eta Arabako langile guztien eskubideak babesteko atsedenik gabe lan egiteko konpromisoa hartzen dugu, gainerako alderdi, sindikatu eta gizarte mugimenduekin batera.

Bukatzeko, arabar guztiei dei egiten diegu antolatutako mobilizazio guztiekin bat egin dezaten, gure adiskideeen aurkako erasoak langile guztien aurkako erasoak direlako. Hurrengoa zu zeu izan zaitezkeelako.

Jaurlaritzaren «bake plana»

Antxon Gomez. Gotzon Garmendia. Manu Sainz. Andoni Txasko. Iñaki Astoreka.

Lau Haizetara Gogoan plataformako kideak

Hurrengo egunetan, Gasteizeko gobernuak plan berri bat aurkeztuko du, «Bakea eta bizikidetza» deritzana. Ardantzaren gobernuek 1988ko Ajuria Eneko hitzarmenean sostengatu zuten euren plana; Ibarretxek 2006an estreinatu zuen berea; eta orain, 2011n, Patxi Lopezen gobernuak berea iragartzen digu. Guztiek gauza komun bat izan dute: 1983ko ZEN plan hark definitu zuen «bakegintzaren» inguruko lerro estrategikoaren ezarpenaren ondorioak jaso izana, Euskal Herrian bizi izan dugun biolentzia askotarikoari buruzko ikusmolde desitxuratua zabaltzea.

Plan horiek guztiak agiri berean hiru helburu bildu nahi izatearen emaitzak dira: 1) disidentzia politikoa suntsitzea; 2) marketin politikoarekin lotutako xedeak lortzea, oinarri kontserbadorea duten espazio sozio-politikoak sendotzeko asmoz; eta 3) kide dituzten fundazio, elkarte eta komunikabideen aldeko diru iturriak sortzea.

1936ko altxamendu militarra eta Estatu terrorismoaren biktimen eskubideak defendatzen ditugun erakundeok egiaztatu dugu plan guztiek emaitza berbera lortu dutela: azken 75 urteetan burututako Estatu krimenen gainean eraikitako errugabetasuna betikotzea.

Badakigu plan horiek martxan jartzen dituztenen helburua ez dela justizia eraginkor eta bidezkoa lortzea. Badakigu gauzak horrela direla; izan ere, plan bakoitzaren ostean, bi errealitate egiaztatu ahal izan ditugu. Batetik, nazioarteko legezkotasunari bizkar ematen jarraitzen zaio; alegia, Estatuak egia ikertzera eta justizia eraginkorra eta kalte-ordainen aldeko neurriak ezartzera (ez errepikatzeko bermeak barne) derrigortzen dituen legezkotasun horri. Eta, bigarrenik, genozidio frankista eta Estatu terrorismoaren biktimen bitartekaritza ukatzen da; alegia, giza eskubideen urraketak gainditzeko bidean behar liratekeen neurri politiko, juridiko eta sozialak ezartzeko orduan beharrezkoa den ahotsa.

Bake eta elkarbizitzarako plan batek, lehenengo eta behin, euskal herritarrek sufritu dituzten eta oraindik sufritzen dituzten giza eskubideen urraketen arrazoiak eta ondorioak definitu behar ditu argi eta garbi. Erakunde publikoetan orain arte aurkeztu diren planek, ordea, ez dute gizateriaren aurkako krimen gisa definitu 1936ko altxamendu militarrak eragindako indarkeria; plan horiek ez dute Estatu terrorismo gisa kalifikatu Estatuko gorputz militarren eta polizialen jarduna, nahiz eta heriotzak, torturak, desagertzeak eta abar izan tartean.

Estatu terrorismoa baita, eta ez «botere nagusikeria», euskal herritarrak erailtzea haiek auzo osasuntsu eta kutsadurarik gabekoak defendatzen ari zirela (Erandio, 1969); Estatu terrorismoa baita erailtzea langile babesgabeak, euren duintasuna eta lan zein gizarte eskubideak aldarrikatzen ari zirela (Gasteiz, 1976). Estatu terrorismoa baita talde armatuak antolatzea eta diruz laguntzea. Gizateriaren aurkako krimena baita herritar babesgabeak atxilotzea, erailtzea, torturatzea eta desagerraraztea; herri baten berezko nortasun ezaugarriak zapaltzea; eta oinarrizko giza eskubideak eta eskubide zibil eta politikoak ukatzea.

Auzitan jarri ezineko gertakizun historiko, politiko eta juridikoa den Estatu terrorismoaren biktimen errealitate sozio-politiko horri bizkar ematen jarraitzea, inpunitatearen mantupean ezkutatzen jarraitzea, 1936ko matxinatuen garaipenak eraikitako gizarte dualari jarraipena ematea da, genozidio politikoan eta Estatu terrorismoaren oinarritu zena, hain zuzen.

Euskal Herriko indarkeriaren fenomenoaren inguruko «kontaketa zuzen» bat egin nahi duenak, Gasteizko gobernuak egin asmo duen bezala, ezin du ezkutatu gure herriaren hurbileko historian bestelako giza gertakizunekin parekorik ez duen errealitate hauxe, giza dimentsioaren eta kopuru dimentsioaren ikuspegitik parekorik ez duen errealitate hauxe.

Ez bake planek ezta horien ondoriozko legebiltzarreko batzorde txostengileek ere ezin diote bizkar eman, beste behin, milaka zapalduren historiari, oraindik erantzun politiko eta juridiko eraginkorrik jaso ez duen errealitate horri. Jaur-laritza hartua duzuen horiek frankismoaren oinordeko ideologikoekin hartutako hipotekekin hautsi behar dute, diktadura garaiak, baretasunez, soseguz eta bake sozialez beteriko garai historikoak izan zirela usten duten horiekin, hain zuzen.

Historia ezkutatu eta itxuraldatzetik ez dira soluziobideak eratorriko, are gutxiago ahanztura inposatzetik. Soluzio bideak iragana onartu eta diktadura frankistaren eta Estatu terrorismoaren biktima guztiek dagokien eskubideak eskuratu dezaten neurriak hartzetik eratorriko da, hau da, egia, justizia eta erraparazioa, ez errepikatzeko bermeak barne, helburuak lortzeko beharrezkoak diren neurrietatik.

Alternatibak Lurra eta Pakearen aldeko nekazarien topaketan parte hartuko du gaurtik Kolonbian

Lurra eta Pakearen alde ‘Encuentro nacional de comunidades campesinas, indígenas y afrodescendientes por la tierra y la  paz; El Diálogo es la Ruta’ Barrancabermejan, Magdalena Medio eskualdean(Kolonbia), gaurtik eta astelehenera bitarte egingo duten topaketan parte hartuko du Alternatibak. Bihar, jardunaldien bigarren saioan, bakearen aldeko bertako zein nazioarteko esperientzien berri emateko orduan izango da eta bertan aurkeztuko du Alternatibak Euskal Herriko normalizazio prozesuaren inguruko esperientzia ezkerreko ikuspegitik.

Bizkaiko batzarkide ohi eta Alternatiba Gazteak-eko bozeramaile Jonathan Martinez izango da, besteak beste, Alternatibaren izenean hitz egiteko Topaketaren Aldeko Nazio Komiteak antolatutako jardunaldian. Nekazal munduko eta Giza Eskubideen aldeko hainbat erakundek sustatu dute topaketa, Asociación Campesina del Valle del Río Cimitarra elkartea barne, Kolonbiako Bakearen 2010eko Sari nazionala jaso zuen berberak. Sariketak bultzatu zuen, hain zuzen ere, topaketa hau egitera.

Jardunaldien helburu nagusia Kolonbian bakea lortzeko proposamen politiko negoziatuak elkar trukatzeko gunea sortzea da, nekazal eta indigenen komunitateen esperientzietatik abiatuta eta Gobernuarekiko zein Kolonbian bakea lortzearekin tematuta dauden eragile guztiekiko elkar trukaketa sustatuz. Lurra, Lurraldea, Natur baliabideak, Demokrazia, Eskubideen Bermea ea bakerako Politika nazionala izango dira eztabaidarako oinarriak.

Nukleartegirik ez

Jakes Lafitte > Berria

Lema hori zekarten pegatina eta txartel andana bat agertu zen Euskal Herrian 1974. urtean, jadanik errekarantz zihoan Francoren diktaduraren azken urteetan. Baita « Nukleartegiak : Euskal Herrian hilerriak » izenburutzat zuen errebista berezia kaleratua izana zen. «Ama lurra hil da ez dago kanpairik», Maite Idirinek abestutako koplak nahiko ospetsuak ziren Euskal Herrian eta kanpoan bizi ziren gazte argi batzuen gogoetan. Garai haietako ezker abertzale edo xoraturik omen zeuden gazte ekologisten asmakeriak baizik ez omen ziren lema beltz eta pesimista horiek. Zeren-eta denboraldi honetan 1973. urtetik munduan hasi zen erregaien kinka zela , beste energia iturburuak eta independentzia energetikoa eskuratu behar zituzten herri garaitu eta industriatsuek. Ekidin ezin genezakeen aurrerapenaren ildoa omen ziren nukleartegiak.

1975 .urteko udaberrian geoteknika saio batzuk egin nituen eraikitzen ari ziren Dampierre en Burly nukleartegian. Hamabost egun geratu nintzen Frantziako toki hartan, baina jadanik zer-nolako tentsioak nabaritzen ziren ohartu nintzen: guardiez, txakurrez eta burdinazko hesiez inguraturik zegoen xantier erraldoi hori. Gerla denboran ginela bazirudien benetan. Obra horretaz arduratzen zen ingeniariarekin mintzatzen ari nintzelarik, azkarregi pentsaturiko irtenbide bat nukleartegiak zirela eta 30 urte iragan ondoren abandonatuko zela aitortu zidan hark. Baita jende gehiena horri buruz ezaxola zela adierazi zidan. Geroztik pentsatzen dut kuraia ez zitzaiola eskas gizon horri, zuen lanpostuarengatik izugarrizko aitorpenak egiten zizkidalako. Nukleartegien eraikuntzan lanpostu txikiago dutenek gizakiak menperatzen ez duen teknika berri horren defendatzaile porrokatuenak baitira.

Ameriketako Estatu Batuetan lehen nukleartegiak egin zituzten, baina bide zuhurrago batez, hiri handietatik urrun zeuden basamortuetan eraiki baitzituzten. Frankismoaren denboretan, aldiz, hirigintza azkarra dagoela Lemoiz eta Ispaster bereizi zituzten, herria probokatu nahi bailuten. Horretaz gainera, kontzientzia txarra zutelako seinale, izengoiti baten pean lurraldeak erosi zituen Iberduerok. Nukleartegiak lanjeros ez zirela kantatzen ziguten leku guztietan, etorkizunerako bide berria zela. baina Txernobileko istripua gertatu zen 1986. urtean eta aurten Fukushimakoa. Ukraniakoa komunisten « lan txarraren » emaitza baizik ez omen zen, eta Fukushimakoa itsasikarak eragindako uhin erraldoiak ondorioztatu zuen. Baina zergatik lurrikarak maiz gertatzen diren tokietan nukleartegien eraikitzea? Hori alferrik arriskuetan ibiltzea delakoan nago. Euskal Herria Auniamendietan izanik, lurrikarak gerta daitezkeen herrialde batean dago, eta askotan pentsa dezakegu zer katastrofe gertatuko zen Lemoizko zentral nuklearraren ondoan lurrikara edo itsasikara bat gertatu izan balitz. Borroka horretan jende zentzudun batzuk bizitza galdu dutela esan dezake batek baino gehiagok; baina hainbesteraino iritsi aitzin, ez ote zen elkarrizketan oinarritutako irtenbide bat atzeman ahal izan? Frankoren diktadurarekin ezin aski. Alderantziz, zapalkuntza bortitzagoz erantzun zuen diktadurak: Gladys del Estal militante gaztea erail zuten Tuteran, eta «nukleartegirik ez » arropan josia zuten euskal herritarrak kalean bertan belaunikaturik papera jan zezaten bortxatu zituzten guardia zibilek; herriari iraina eta umiliazioa. Baina « edozein eta zernahitarako indarkeria» kondenatzen duten apostolu horiek zer dioskute Txernobilekoak eta Fukushimakoak egin eta eginen dituen biktimez ?

Diktatura nagusitzen ez zen erresumetan bide demokratikorik bereizi ahal zuten nukleartegien aldeko gobernuek? Oroitzen naizenez, Giscard d’Estaing-en denboretan bailararen mailan Kaskoinako Golfechen erreferendum bat antolatu zuten bertakoek nukleartegia nahi zutenetz jakiteko; ezetza eman zuten arren, Pariseko Gobernuak ez zuen boto hori onartu nahi izan , «konstituzioaren araberakoa» ez zelakoan.

Austrian, aldiz, nazioaren mailan egindako erreferendum baten ondorioz, ez dute nukleartegirik egin, eta Suitzan bezala gaur ere hala jarraitzen du Vienako Gobernuak. Horida, nire ustez, benetako demokraziaren ezaugarrietako bat. Frantziako estatuan 1981. urtean ezkerraldekoek boterea lortu zutelarik murriztu zuten nukleartegien egitasmoa, baina ez osoki gelditu, eta gero berriz abiatu zuten Chiracen kideek.

Hala ere, Txernobil eta Fukushimaren katastrofak gertatu ondoren galdera asko egiten diote Europako zuzendariek euren buruei energi nuklearra abandonatu ala jarraitu behar denaz. Alemaniak, behintzat, 2024an nukleartegiak geldituko dituelako ebazpen zuhurra hartu du. Pariseko eta Londreseko Gobernuak, naski, ez dira horretan; bi makur handi gertatu arren, aitzina jo nahi dute; Sarkozyren ustez, Erdi Arora itzultzea bailitzateke nukleartegietatik ekoitzitako energia abandonatzea. Hala ere, energia nuklearra utzi arren, Austriako biztanleria ez da Frantzian eta Bretainia Handian baino okerrago bizitzen.

Nukleartegiek estatuen independentzia energetikoa sendotzen dutela dioskute; baina nondik etorriko da Frantziako nukleartegien ibilarazteko uraniuma? Frantziako estatuan zeuden meategi ia guztiak (Vendeekoa, Limusingoa eta Forezgoa) agorturik daude, non lurki arraroa kanpotik ekarri beharko baitute. Orain Nigereko basamortuan meatokiak kudeatzen ditu AREVA konpainiak, Al Qaida-ko aktibistak nagusiak diren herrialde batean, alegia. Eta etorkizunean nork pentsa lezake uraniorik duten Afrika eta Asiako herrialdeek petroliodunek egiten duten baino presio gehiago eginen ez dutenetz?

Dampierre en Burly-n ezagutu nuen ingeniari horrek arrazoia zuela gero eta konbentzituago nago; nukleartegia behin-behineko irtenbide bat da. Beste energia iturbururik bilatu behar ditugu, eta ekoitz dezakeguna gutxiago gastatu, eta ez alferrik.

X