Pedro Prieto: “Ezin da pentsatu beste 40 urtez jarraitu dezakegunik oraingo moduan petrolioa erabiltzen” > Argia

Argia aldizkariak Pedro Prieto (Madril, 1950) ingeniari teknikoari eginiko elkarrizketa, erregai fosilen eta energia alternatiboen etorkizunaz hitz egiten du.

Pedro Prieto (Dani Blanco)

San Joanen Apokalipsia irakurtzeko gomendatzen die apokaliptiko esaten diotenei. Pedro Prieto (Madril, 1950) ingeniari teknikoa da formazioz; urte luzez industriaren ohiko bideak zapaldu eta gero, orain dela hamarkada bi hasi zen erregai fosilen agortzeaz kezkatzen. Ohiko bideetatik erabat aparte dabil orain: Espainiako AEREko (Energia Baliabideen Ikerketarako Elkartea) presidenteordea da, eta petrolioaren gailurra aztertzen duen ASPO europar erakundeko kidea. Crisisenergetica webgunea sortu zutenetakoa ere baduzu.

Zenbat petroleo geratzen zaigu?

Frogatuta dauden erreserbak bakarrik kontuan hartuta, bilioi bat kupela. Kontua da beste hainbeste erre dugula jada.

 

Petrolioaren aroaren erdian gaudela esan daiteke, orduan?

Bai. Edozein geologok daki petrolio hobi bat bere produkzio posiblearen erdira iristen denean, ustiapen-kurbaren gailurra jo duela. Hori da inoizko fluxurik handiena dagoen unea, baina hortik aurrera fluxuak behera egiten du. Hor sortzen da arazoa azken 150 urteetan industriala izan den eta infinituki hazten ohitu den jendarte batentzat. ASPOk kalkulatuta dauka mundu osoko petrolioaren kurba 2010ean heldu zela bere puntu gorenera. Gainbeheran gaude dagoeneko. Hala ere, data zehatzak ez gaitu bereziki kezkatzen.   

 

Zergatik egiten du behera fluxuak?

Arrazoi geologikoengatik. Askok uste dute petrolioa edalontzi batean bezala dagoela; lastotxoa sartu eta zurrupatu besterik ez dela egin behar. Izatez, petrolioa harkaitzei itsatsita dago. Harkaitz batzuk porotsuagoak dira, eta petrolioa errazago atera daiteke horietatik, eta beste batzuk ez dira hain porotsuak. Konparazioa ez da lastotxo batekin egin behar, esponja batekin baizik. Ura daukan esponja bat estutzean, hasieran tantatxo batzuk aterako dira, gero, une batean, fluxu handiena iritsiko da, eta hortik aurrera fluxua gutxituko da, oraindik ura egon arren. Ukabila asko estutu arren, une batetik aurrera tantak besterik ez dira aterako. Bada, petrolioaren zikloa horrelakoxea da.

 

Edozelan, petrolio aroaren erdian gaudela esateak ez du esan nahi orain arte petrolioa izan dugun urte kopuru bererako geratzen zaizkigula erreserbak, ezta? Izan ere, gero eta gehiago kontsumitzen dugu.

Hala da. 150 urte daramagu petrolioa kontsumitzen, baina gehien-gehiena azken 30 urteetan xahutu dugu. Eta gaur egun orain dela 30 urte baino hogei aldiz gehiago kontsumitzen dugu. Erdia geratzen zaigun arren, ezin da pentsatu beste 40 urtez jarraitu ahal izango dugunik oraingo modu berean petrolioa erabiltzen. Fluxuak behera egingo du.

 

Horixe da, artikulu batean diozunez, oraingo krisi finantzarioaren zergatietako bat.

Azken 150 urteei begiratuta, ikusten da hazkunde ekonomikorekin batera, paraleloki, energia kontsumoaren hazkundea izan dela. Alegia, ekonomikoki haz zaitezke gero eta energia gehiago duzulako eskura. Energia lan egiteko gaitasuna da, edo bestela esanda, natura eraldatzekoa, ondasunak eta zerbitzuak sortuz. Eta ekonomia, ondasun eta zerbitzu horien arabera neurtzen da. Aktibitate ekonomikoa eta naturaren eraldaketa zenbatzeko modu bat BPGa da, eta BPGaren hazkundeari begiratuta konturatzen gara guztiz bat egiten duela energia kontsumoaren hazkundearekin. Energia kontsumoan ez dela hazkunde gehiagorik izango konturatzeak garrantzi handia dauka mundu finantzariorako. Horrek esan nahi baitu ez dela hazkunde ekonomikorik egongo, desazkundea baizik, arrazoi fisiko eta geologikoengatik. Eta desazkunde ekonomikoa badago, besteei dirua mailegatzen dion –etorkizunean interes eta guzti itzuliko diotelakoan– edozein sistema finantzariok ezin du funtzionatu. Mailegu baten interesak itzuli ahal izateko hazkunde ekonomikoa behar da, bestela ezinezkoa da.

 

Mundu finantzarioaren eta mundu fisikoaren arteko desoreka salatu izan duzu, hain zuzen. Hau da, askoz diru gehiago dagoela munduan ondasun eta zerbitzutan neurtu daitekeena baino. Interesak du horren errua?

Jakina. Hiru erlijio monoteista handiek jakin izan dute hori, historikoki, eta interesarekin mailegatzea debekatu dute mendetan. Azkenean, debeku horiek gainditzeko moduak asmatu dituzte baina… Interesa debekatzen zuten ez arrazoi erlijiosoengatik, interesa naturaren kontrakoa delako baizik. Nik norbait behartzen badit eman diodana baino gehiago itzultzen, behartzen ari naiz natura modu azeleratuan eraldatzen. Horrek eraman gaitu baliabideen ustiapen esponentzial honetara.

 

Orduan, krisi finantzario honek ez du aterabiderik.

Ez, nahitaez okerrera egin behar du. Gorabeherak izan daitezke, baina beheranzko joera nagusi baten barruan. Ez gara itzuliko krisiaren aurreko egoerara. Alegiazko dirua hainbeste biderkatu da, haren kopuru izugarriak pilatu dituztenak ere ez baitira ausartzen, honezkero, gehiago biderkatzera. Beraien paradoxan harrapatuta daude.

 

Nora garamatza horrek? Irakurri dizut mendebalde aberatseko biztanleok geure bizi-maila %50ean, edo kasu batzuetan, %90ean ere jaitsi beharko dugula.

Oso dramatikoa eman dezake, baina uste dut hala dela.

 

Oso epe motzean gerta daiteke hori?

Petrolio-ekoizpenaren kurba aztertzen gabiltzanok oker ez bagabiltza –dagoeneko 50 herrialde baino gehiagotan gainbehera hasi da–, uste dugu hamarkada bi geratzen zaizkigula, edo hiru, edo lau… Ez da hain garrantzitsua bi edo lau diren, garrantzitsuena da oso denbora laburra daukagula geure burua eraldatzeko, hau da, geure buruei eman diegun bizimoduaren paradigma aldatzeko. Ez baita inondik ere jasangarria. Oso denbora laburra daukagu, eta lan handia, jendarte-eredu zentzugabe hau deseraikitzeko. Erosotasun ekonomiko handia ematen digu, eta zenbait gauza liluragarri sortu ditu, hala nola elektrizitatea, Internet, edo zortzi ordutan kontinente batetik bestera joan ahal izatea orduko 900 kilometroko abiaduran doan hegazkinean, baina gure bizimodua ez da jasangarria.

 

Hainbat neurri proposatu izan dituzu datorkigunera egokitzeko. Besteak beste, interesa desagertzea.

Sinplea eman dezake esaten dudanak, baina erabateko aldaketa da. Bankuei bakarrik ez, mundu guztiari esatea bankuak interesik gabe hasi behar direla maileguak ematen… Drama erraldoia sor dezake horrek. Baina hala beharko du, honezkero jakin badakigulako interesak itzultzea ezinezkoa izango dela. 

 

Gaur egun ezagutzen dugun bankuen negozio ereduak zentzua galduko luke, hala balitz. Zer gertatuko litzateke haiekin? Nazionalizatu beharko lirateke denak, gehienak desagertu?

Ez dakit hala egin beharko den, badakit ordea diru-transferentziaren kontrol sistema bat eratu beharko dela. Izan ere, prozesu bat egon behar da dirua berriz ondasun fisikoekin bat egiteko, horretarako sortu zen eta. Dirua asmatu zen trukea hasieran besterik ez zegoelako. Eta trukea egiteko erabiltzen zen neurria giza ahalegina zen. Nik ordu bi behar banituen aulki bat egiteko, eta zuk beste ordu bi kilo bat laranja ekoizteko, aulkia eta laranjak trukatu ahal genituen. Gero, bitartekaritza sistemak asmatu ziren: urrea lehenik, diru papera ondoren, baina sistemak, funtsean, arrazoizkoa izaten jarraitu zuen, pertsonen ahalegina neurtzen jarraitzen zuelako. Hala izan zen Nixonek Bretton Woodsen adostutako urre-patroia hautsi zuen arte. Nixonek esan zuen: “Aurrerantzean erreferentzia-sistema dolarra izango da  –paper berde puska bat, azken batean–, eta honezkero ez du Fort Knoxen gordeta dagoen urrea ordezkatuko, neuk erabakitzen dudana ordezkatuko du”. Hor atera zen sistema bere onetik. Ordurako bazegoen ditu pilaketa injustu handia: askoren lanaren emaitza gutxi batzuen esku zegoen, baina oraindik esan zitekeen diruak bat egiten zuela aberatsen biltegietan pilatutako urrearekin. Handik aurrera, ordea, mundu fisikoarekin, alegia, giza-ahaleginarekin zerikusirik ez zuen ditu asko inprimatzen hasi zen. Orain hanka eta bururik gabeko egoeran gaude. Inork ez daki zenbat aldiz handiagoa den existitzen den diru kopurua (8 aldiz, 10, 15?) ordezkatzen duen mundu fisikoa baino. Zergatik ez da mundua lehertu oraindik? Paperezko diru horren kopuru eskergak dituztenak (inbertsio funtsa handiak, botere finantzarioak, zenbait banako oso aberats…) ez direlako saiatu, ez dira hain ergelak, beren dirua ondasun fisikoaz trukatzen. Denek aldi berean egin nahi balute, ez litzateke mundu fisiko nahikorik egongo.

 

Gertatuko da noizbait, denok aldi berean aldatu nahi izatea geure billeteak mundu fisikoaren truk?

Oso zaila da era horretako aurreikuspenak egitea, baina argi dago oraingo bilakabideak horretara garamatzala. Ez da hain garrantzitsua bihar gertatuko den edo hamabost urte barru. Baina ez dugu mende bat

 

Oraingo sistema kolapsorantz doa, hortaz?

Bai, energiarik gabe ezin delako hazten jarraitu. Desazkundea dator, eta horrekin batera kolapsoak, besteak beste baliabideak eskuratzeko gerrak izango direlako. Oso zaila da inork bere borondatez erdira jaistea bere kontsumo maila. Are okerrago: Nazioarteko Energi Agentziaren datuek diote munduko energiaren %80 biztanleen %20k kontsumitzen duela. Munduko batez besteko kontsumoa estatubatuarren kontsumoa baino bost aldiz txikiagoa da, eta europarrona baino bi eta erdi aldiz txikiagoa. Eta batez besteko hori ere ez da jasangarria. Beraz, jasangarritasunera iristeko hortik behera jo beharko dugu geuk ere. Lehen esan dugunez, %90eko jaitsiera dakar horrek gure kasuan. Oso zaila da ideia hori “saltzea” mendebaldean.

 

Energia berriztagarrietan bilatzen ari dira batzuk salbatuko gaituen bide alternatiboa…

Ni kritikoa naiz horiekin, eta badakit zertaz ari naizen, urteak eman ditut-eta energia berriztagarriekin ematen duten aukerez ikertzen; ea horiekin bete litekeen erregai fosilak agortzeak utziko duen hutsune energetiko erraldoia: 10.000 tona petrolio baliokide urtean, guztira kontsumitzen ditugun 12.000 tonetatik. Eta ondorio batera iritsi naiz: ez dago sistema honi eusterik. Lehenik eta behin, berriztagarri esaten diegun horiek ez dira berriztagarriak. Izatez, sistema teknologiko ez-berriztagarriak dira, agortu, zahartu, matxuratu egiten direnak. Aldiro ordezkatu egin behar dira. Hori bai, sistema horiek gai dira biosferan dauden energia berriztagarriaren fluxuaren zati bat harrapatzeko. Baina ez dira sistema berriztagarriak hitzaren zentzu hertsienean, gaizki erabiltzen ari gara terminologia. Bestalde, zenbateko intentsitatea ematen digute energia mota horiek? Gaur egun ez gara bizi kantitateaz bakarrik, intentsitateaz ere bizi gara. Londresetik New Yorkera doan hegazkinak intentsitate handiko energia kontsumoa du, erabiltzen duen erregaitik aparte beste inongo iturritik lortu ezin dezakeena.  Energia berriztagarriekin ezin dira mugitu ez ejertzitoak, ez mekanizatutako nekazaritza, ez industriaren zati handi bat, ez garraioa. Gaur egun munduko garraioaren %94,5 petrolioarekin egiten da. Petroliorik gabe jendarte honek ezin du funtzionatu, batez ere hiriek. 48 ordutan hutsik egongo lirateke supermerkatuak. Eta petrolioak ematen digun energia fluxu handi hori ezin digute eman energia berriztagarriek.

 

Beste bizimodu bat sortu beharko da orduan. Nola?

Nire ustez, gero eta urriagoa izango den energia benetan nahitaezkoak diren gauzetarako erabili beharko dugu, betiere bizimodu duin bati eutsiz. Jendarte modernoa aztertuta konturatzen gara egiten dugunaren portzentaje oso handi bat guztiz baztergarria dela. Gure turismo eredua, publizitatea, eliteko kirola, azpiegitura faraonikoak, Espainian 100 unibertsitate baino gehiago egotea… Nahitaezkoak dira denak?

 

Zer da nahitaezkoa?

Jatea. Bizileku bat. Janzteko zerbait, ez asko. Klima oso hotzetan, berotzeko sistemaren bat. Eta askoz gehiago ez.

 

Osasungintza, hezkuntza, kultura…?

Osasungintza eta hezkuntza nahitaezkoak dira, jakina. Baina, osasungintza behintzat, gaurko baino maila apalagoan. Orain daukagun osasun sistema erraldoi hau oso atsegina da, baina energia kopuru ikaragarria behar du. Aldi berean, milaka ume hiltzen dira sendatu daitezkeen gaitzez.

 

Desazkundea ere ez da betiko izango. Ekonomia estazionarioa aurreikusten duzu, gorabeherarik gabekoa?

Bai, jendarte industrialaren aurretik zegoena bezalakoa. Lehen sektorean oinarrituko da, biosferan, horrek ematen baitugu jana, eta berriztagarria da . Bigarren sektoreko aztarnak geratuko dira, baina bazterrekoak, industria aroaren aurretik egon izan diren bezala. Oso oinarrizko industria izango da, landugabea, bertan ekoitzitakoa kontsumituko den lekutik oso hurbilekoa. Haatik, horra iristeko prozesua nolakoa izango den esatera ez naiz ausartzen. Geologiak dio beheranzko joera leuna izango dela, baina gure jarrera aldatu ezean dena amiltzea eragin dezakegu. Egoera pribilegiatuan gaudenok indar militarra erabiltzen segitzen badugu  horri eusteko, zenbait energi fluxu bat-batean eten daitezke. Oso latza izan daiteke hori. 

 

Norbaitek esango du, halere, egin beharko dela ahalegina zientziak aurrera egiteko, benetan zerbaiterako balio duten aurrerakuntza teknologikoak garatzeko…

Herritarrok jabetzen hasi behar dugu dauzkagun mugez. Orain arte pentsatu izan dugu muga horiek ez zirela existitzen, eta uste dut herritar gehienek oraindik hala pentsatzen dutela. Zenbat eta beranduago aurre egin egoera berriari, okerrago denontzat.

 

Diozunez, CO2-ak eragindako Lurraren beroketa aitzakia modura erabiltzen ari dira batzuk, benetako arazoari aurre ez egiteko.

Atmosferako CO2 kopurua handitzen ari da. Hain zuzen ere, hamar milaren handitu da, milioiko 280 parte izatetik (atmosferaren %0,028) 380 parte izatera (%0,038). Oso litekeena da aireak dituen osagaietako batean aldaketa hori gertatzeak, aldaketa txikia izanagatik, eragina izatea planeta osoaren kliman. Izan ere, klimak ekuazio ez-lineal oso konplexuen arabera funtzionatzen du; horrek esan nahi du aldaketa txiki batek eragin handia eduki dezakeela. Eta eragin hori konponezina izan daiteke, eta kalte larriak ekar diezazkioke habitatari. Hori dena egia da. Baina harrigarria da IPCCk (Klima Aldaketari buruzko Gobernuarteko Taldea) CO2- kopuruaren hazkundea moteltzeaz besterik ez kezkatzea. Ondorioaz kezkatzen dira, ez arrazoiaz, eta arrazoia da urtero 10.000 milioi tona erregai fosil erretzen ditugula. CO2-a zerk emititzen duen baldin badakigu, zergatik ez diogu emititzeari uzten?

 

Zenbait talde ekologista ere kritikatu dituzu, gai honetan erakundeen bide beretik joateagatik.

Ekologista batzuk hain kezkatuta daude CO2-az, alternatiba gisa proposatzen ari baitira planeta osoan parke eolikoak ipintzea. Energia fosil guztia haize-generadoreekin eta plaka fotovoltaikoekin ordezkatu daitekeela diote. Investigación y ciencia aldizkarian argitaratutako artikulu batean, batzuek diote hiru milioi megawatt sortzeko adina haize-generadore instalatuta, elektrizitate sorreraren arazoaren zati bat konpondu litekeela. Ez dute hitz egiten erregai guztiak ordezkatzeaz, ezta ere gizakion aktibitate guztietarako energia sortzeaz, besteak beste erabiltzen dugun energiaren zati handi bat ez delako elektrikoa, eta iturri horretatik elektrizitatea bakarrik lortu daiteke. Bada, kontuan hartu behar da munduan oraintxe 200.000 megawatt eratzen direla energia eolikoaren bitartez. Hiru milioi eratuz gero –eta horrekin, berriz diot, ez genuke arazo osoa konponduko–, planeta osoko haize guztien 25 hamar-milaren aldatuko lirateke. Hori azpimarratzekoa da. Kezkatuta gaude CO2 kopurua hamar-milaren bat aldatzeagatik, eta aldi berean proposatzen dugu Lurreko haizeen 25 hamar-milaren aldatzeko. Ez diezadatela esan horrek ez duela ondoriok eragingo. Ez dakigu! Bestalde, bi edo bost megawatteko milaka haize-generadore jartzea eromena da, industria astuna da, ehunka milioi tona altzairu dira, altzairu hori urtzeko behar den ikatz kopuru eskerga, kamioi handiak generadore horiek urruneko mendietara eramaten. Erne, ekologia horrekin! Zer ereduren bila gabiltza? Zertarako? Autobideetan gauez argiak piztuta edukitzen segitzeko? Gabonetako erakusleihoak argiztatzeko? Horretarako nahi dugu energia? Zoramena da.

 

Artikulua Argiaren 2279. zenbakian argitaratu zen.

Fusio hotza bezain antzua (Alternatiba)

Nazioarteko azken krisiak, finantza sistema kudeatzen dutenen etika gabeziak eta etekinak edozerren gainetik lehenesteak eragindako krisialdiak, gaurkotasunera ekarri du berriz ere kreditu merkatuak bidezkoa eta eraginkorra izateko izan behar dituen bi ezaugarriak.

Banka sektorea ia bere osotasunean publikoa izan behar dela da lehenengoa, kreditu kooperatiben esku edota irabazi asmorik gabeko erakundeen esku egon daitekeen zati txiki baten salbuespenarekin. Aski da gizateriaren gehiengo baten interesak lukurarien esku uzteari.

Horixe baita garapen sostengaezinaren aldeko apustuan egiten dutena: azpiegitura faraonikoak, arma lasterketa eta armen merkatuak finantzatzea, nuklearrak eta transgenikoak babestea, zerga eta lan politika murriztaileak ezarri… eta abar luze bat, den dena aberastasun lizunak pilatzeko asmoz. Haien gehiegikeriek muga guztiak gainditu dituztenean, diru zale hauek bankaren (eta batez ere zorraren) nazionalizazioa eskatzera heldu dira, Irlandan gertatu bezala, galerak sozializatu nahi dituzte kreditua pribatizatzeko fase berri batean murgildu aurretik.

Baina behin eta berriro egiaztatzen dugu sektorearen izaera publikoa ez dela nahikoa. Inolako kezkarik ez duen politikari leinua ohiko oligarkia finantzaria bezain harrapakaria izan daiteke. Hala ikusi izan ditugu Estatu Batuetako aurrezki kutxen hondoratzean Reagan edota Bush aita presidenteen garaietan, edo askoz gertuago Caja Castilla La Mancha erakundeko kontseilariek eginiko gehiegikeriak.

Hortik dator beharrezkoa deritzogun bigarren ezaugarria: Erabat gardena izatea eta ezarleek zuzenean aukeratutako Kontseilua sortzea, erakunde publikoek izendatutako ordezkarien menpe egongo ez dena.

Beraz, aipatutako krisiak gure aurrezki kutxen fusioa saihestezin egin duenean (ibili gabeko bide luzea utzi dugu atzean kutxen federakunde eusko-nafar horretatik, eta Nafarroako Kutxa norabide atzerakoietan dago murgilduta dagoeneko) gutxienez bezerook hautatzeko aukera izango genuela espero genuen, adierazitako bi ezaugarri horietan sakondu behar zuen erakundea aukeratzea egongo zela.

Baina ezta horrela ere, euskal kutxen gaineko legeak opakutasuna areagotzen du (“profesionaltasuna” dela diote) eta ezarleen lekuan ordezkari politikoak jartzen dituzte, herritarren kontrol oro oztopatzeko.

M22ko emaitzek agerian utzi dute hori, hiru kutxek banku bilakatzeko prozesua azkartu nahi dutela baitirudi, gutxienez bi helburu argi dituztela: Bilduk jasotako botoek, Gipuzkoan batez ere, hiru erakundeetako asanbladetan marraztuko duten mapa berria ekiditea eta, era berean, Kutxen Lege berria saihestea. Larria da herritarren botoek BBK, Kutxa eta Vitalen egungo asanbladetan duten ordezkaritza falta eta orain motorrak berotzen hasi dira hauteskundeetako emaitzek kutxen zuzendaritzetan islarik izan ez dezaten.

Joera neoliberala da nagusi. Izaera publiko indartsua duen euskal kutxa sortu beharrean, fusio hotzerako pausoak ematen dira, izaera publiko oro galdu eta banku pribatu forma hartzen ari dela. Alderdi unionistek beste alde batetik ere atera dira garaile, euskal ikur berria bilakatuko litzatekeena hiru herrialde-zaletasun ergelen batuketa izaten amaituko duelako, beren sortzaileen gozamenerako.

Beraz, haiei eta EAJko foralistei esker, gauza asko jakin gabe jarraituko dugu. Izan ere, zenbat irabazi zuten kutxek Airtel salduta? Zenbateko zergak ordaindu zituzten eta zertan inbertitu zituzten etekinak? Nork erabaki zuen komisio gutxien kobratzen zituzten erakundeak izatetik Estatuko garestienak izatera pasatzea? Nork eta nola erabakitzen du gizarte ekintza Estatuaren gabezia sozialak estaltzetik haratago joatea?

Eta bide batez, ez gaude kutxek bere jarduera eremu naturaletik kanpo neurriz hedatzearen kontra, munduan zehar bidaiatzen duten euskal herritarrei zerbitzua eskaintzeko edota gauzak egiteko bestelako moduak zabaltzeko, jasangarriak eta ohiko bankarekiko alternatiboak. Baina ez dirudi hala denik bulegoak bigarren etxebizitzen salerosketarako zabaltzen dituztenean. Are gutxiago salerosketa horiek maila handiko gaizkileekin mahaia eta bazkaria partekatzea, hirigintza basatia edota ingurumenaren aurkako bortizkeriak sustatzen dituzten udalekin aritzea eta jasangarritasun ekologikoaren irizpideak zeharo baztertzen dituzten azpiegiturak finantzatzea dakarrenean. Eta guzti hori ez dute bakarrik Malagan, Almerian edo Murtzian egiten. Kantauri itsasoko kostaldea adibide (txarrez) beterik dago.

Laburbilduz, aldaketa aurrerakoia egin beharrean krisia norabide neoliberalerako baliatzen ari dira, datozen hamar urteetan berbideratu ezin izango dena. Hauxe da fusio hotzaren proiektua.

Orain, zientzialarien artean onartuta dago fusio hotz nuklearra ez dagoela prest ingurumenari ekarriko dion kaltea justifikatzeko eta sendabide gisa erabiltzeak politiko ergel eta interesak dituzten adituen propagandari bakarrik erantzuten dio, eta espero dugu euskal gizarteak munstro hotz honen gainean antzeko ondorioetara heltzea… hamar urte pasa behar badira ere.

2011 Ekaina

Kutxen pribatizazio prozesuaren inguruko artikulu interesgarriak

Dokumentala: "Ojos que nos ven: Víctimas del fascismo desde la transición"

Udal eta foru hauteskundeen inguruko Alternatibaren hausnarketa

Hauteskundeetako emaitzek agerian utzi dute Bildu koalizioa osatzen dutenen batuketa baino gehiago dela eta ez dugu ahaztuko proiektu itxaropentsu honek lagun oso ezberdinen botoa erakarri duela, Bildun lanabes desberdina eta beharrezkoa ikusi dutenak.

http://www.alternatiba.net/idazlanak/1166/alternatibaren-nazio-koordinakundeak-udal-eta-foru-hauteskundeen-inguruko-hausnarketa

Bozetatik haratago

Zoritxarrez, gugan eragina duten erabaki asko ez dira demokrazia parte-hartzailearen organoetara (udal, aldundi, legebiltzar…) mugatzen. Horren ordez, demokratikoki hautatu ez diren eta herritarren kontroletik kanpo dauden arloetan hartzen dira. Ondorioz, defizit demokratikoa konpontzen duten demokrazia parte-hartzailearen tresnen eta organoen aldeko apustuak lehentasuna izan behar du.

http://www.alternatiba.net/idazlanak/1130/parte-hartzeko-garaia-euken-barre%C3%B1-alternatiba

Fusio hotza bezain antzua

Nazioarteko azken krisiak, finantza sistema kudeatzen dutenen etika gabeziak eta etekinak edozerren gainetik lehenesteak eragindako krisialdiak, gaurkotasunera ekarri du berriz ere kreditu merkatuak bidezkoa eta eraginkorra izateko izan behar dituen bi ezaugarriak.

http://www.alternatiba.net/idazlanak/1199/fusio-hotza-bezain-antzua-alternatiba

Alternatiba: “EAJk euskal gizarteari traizio egin dio berriz pentsioen erreforma babestuta”

Alternatibak EAJren erabakia salatu du, Kongresuan emandako abstentzioarekin “krisialdiaren hasieratik Zapateroren Gobernuak egin duen ereformarik murriztaile, bidegabe eta antisozialenetako bat babestu” duelako berriz. Hala adierazi du Ander Rodriguez Gipuzkoako Batzar Nagusietako Alternatibako bozeramaileak Espainiako kongresuan ostegun honetan hainbat taldek pentsioen erreforma geldiarazteko aurkeztutako egitasmoa atzera bota zuen batzarraren harira. Izan ere, jeltzaleen jarrerarekin, PP eta UPNren abstentzioekin eta CIUren aldeko bozkarekin batera, erreforma udan onartzeko aukera ireki dute.

Oraintsu arte “kanpainan promesak egiten ari ziren berberek euskal herritarrei traizioa egiten dietela” deitoratu du Rodriguezek. Hala, EAJri gogorarazi dio “langileen eskubideen aurkako eraso berri baten konplize” bilakatu dela, langileen bizi baldintzei kalte egingo dien erasoa, “urte gehiagotan lan egitera eta haien bizitzako tarterik zailenetako batean gutxiago kobratzera zigortuko dituena”.
 
Alternatibatik, Valeriano Gomezen hitzak berraztertu nahi izan ditu Rodriguezek, la nministroak esan baitu “sinplifikatzea izango litzatekeela erreforma erretiro adina atzeratzea besterik ez dela esatea”, askoz ere gehiago dakarrenean: “Euren lanpostua galdu ez duten edadekoak esplotatzea, gutxien kotizatu duten emakume eta gazteak miseriara zigortzea eta, batez ere, inolako lotsarik gabe pentsio pribatuen alde egitea bankaren mozkin iraingarriei mesede egiteko”.
 
Guzti horregatik, Alternatibak “basakeria liberalizatzaileak lan eta gizarte eskubideak berriz zanpatu ez ditzan” joka dezatela galdegin die dagokien guztiei eta, horrela, sindikatu eta alderdiei “merkatuen aginduetara gobernatzen dutenen pentsioen erreforma ez babesteko”eskatu die, “ez isiltasunarekin ezta aldeko botoekin”.

Alternatibaren Nazio Koordinakundeak udal eta foru hauteskundeen inguruko hausnarketa plazaratu du

Alternatibak joan den igandeko udal eta foru hauteskundeetako emaitzak ospatu ditueta asteazken honetan bere Nazio Koordinakundea elkartu dela, honako hausnarketak plazaratu nahi dizkio euskal gizarteari.

-Alternatiba Euskal Herriko ezkerraren elkarlana berregiteko prozesuan parte hartzeko jaio zen. Igandeko emaitzek agerian utzi dute Bildu urrats handia izan dela artikulazio prozesu honetaneta Alternatibako gizon-emakumeek lan handiarekin eta ilusioz parte hartu dute bertan.

-Alternatibak pozik egoteko arrazoiak ditu, Euskal Herriko herritarrek aldaketa politiko, sozial eta ekonomikorako ilusioa eta itxaropena haien botoetan eraldatu dituztelako. Euskal Herriko erakunde ugarietan eskuina ordezkatzen duten EAJ, PP, PSE eta UPNri aurre egin ahal izango dien eragilea indartzen jarraitzeko apustuaren alde egiten jarraituko dugu, besteak beste, haien politika neoliberalek eragindako krisia herritarrei ordainarazi dietelako.

-Alternatibatik badakigu erantzukizun handia dela Bilduko hautagaiek Hego Euskal Herrian jaso dituzten 313.000 botoek adierazten duten konfiantza kudeatzea, baina inolako beldurrik gabe onartzen dugun erronka da, batzuek diotenaren kontra, jakin badakigulako udal eta foru programak egiteko orduan lan handia egin dela. Bestetik, Alternatibak erantzukizunhori herritarrekin partekatzeko apustua egiten dugu, benetakoa demokrazia parte-hartzailea bultzatuta.

-Igandeko emaitzekagerian utzi dute Bildu koalizioa osatzen dutenen batuketa baino gehiago dela eta ez dugu ahaztuko proiektu itxaropentsu honek lagun oso ezberdinen botoa erakarri duela, Bildun lanabes desberdina eta beharrezkoa ikusi dutenak.

-Hauteskundeen osteko itunei dagokionez, Bilduren helburu nagusienetako bat euskal ezkerrak  aniztasunetik bateratzea zela gogorarazi nahi du Alternatibak, eskumari aurre egiteko hain zuzen ere, indar eskuindarrek erabateko adostasuna lortzen dutelako aurrekontu antisozialak onartu, lan eskubideak murriztu eta kapitalaren interasak lehenetsita gobernatzeko, pertsonen eskubideen gainetik. Horregatik, Euskal Herrirako aldaketa politiko eta sozialerako programa politikoa eta sozialaren aldekoa pustua berretsi nahi dugu, herritarren gehiengo batek babestu duelako, eta hala egin behar dugu erakundeak gidatuta emaitzek hala agindu dutenean zein oposizioanegonda. Izan ere, Bildurenapustua,kanpainan adierazi dugun bezala, epe luzerakoa da, eta euskal ezkerrak badu bide luzea egiteko ahalmena eta ikusmena, demokrazia parte-hartzailea, patriarkatuaren aurkako borroka,  ingurumenaren eta natur baliabideen babesa eta justizia soziala aldarrikatzeko.

-Azkenik, ia hamarkada baten ondoren euskal gizarteak askatasunez bozkatzeko aukera izan duela txalotu nahi dugu Alternatibako gizon-emakumeok, baina ezin dugu ahaztu hainbat oztopo gainditu behar izan ditugula eta oraindik ere badirela parte-hartze politikoa debekatuta duten milaka herritar. Garai politiko berriek pertsona guztien eskubide guztiak errespetatuko dituen egoera eraikitzea ahalbidetuko dutela sinetsita, Alternatibak inolako bazterketarik gabeko hauteskundeak espero ditu hurrengo bozei begira, salbuespen legeak gaindituta.

Bildu eta proiektu estrategikoak > Juan Mari Arregi (Argia)

Juan Mari Arregi
Argia

Bilduren hauteskundeetako garaipenak ilusio handia sortu du orain arte “euretakoei” bozkatzea eragotzi izan zaion gizartearen zati batean. Baina ardura ere sortu du gainerako alderdi politikoen kupuletan, sektore ekonomiko eta finantzarietan, eta beraien hedabideetan. Gehien arduratzen diena independentismoaren aurrerakada den arren, beldurra dute Bildurekin arriskuan leudekeelako proiektu estrategikoak: fiskalitatean eta finantzetan (kutxen fusioa) erreformak, AHTa, Pasaiako kanpo portua, erraustegiak… Politikarien eta lobby-en kezkak erakusten du zeinen zerbitzura egon diren proiektu estrategiko horiek.

Beharrezko herri kontsultarik gabe erabakitakoak izateaz gain, ez dira gehiengo sozialaren zerbitzura egon, langile klasearen eta herri sektoreen zerbitzura, baizik eta talde ekonomiko, enpresari eta finantzari zehatzen interesen zerbitzura. Gure herriaren egituratze ekonomiko, sozial eta nazionalaren alde ere ez dute ezer egin proiektuok.

Bilduk sorpresa eman du herritarren babes handia jaso duelako, eta orain berriz ere sorpresa emateko ardura du baliabide publikoak kudeatzeko gaitasuna duela erakutsiz: irmotasuna azalduz bere helburu estrategikoak (sozialak eta nazionalak) mantentzeko, eta malgutasuna adieraziz epeak eta exekuzio denborak negoziatzeko. Bilduk, udalak eta aldundiak gobernatzeko eskubidea eta aukera du, eta sorpresa eman beharra dauka bere kudeaketan gardentasuna eta zorroztasuna erakutsiz. Udal handietako eta aldundietako zinegotzien eta goi karguen soldata milioidunak murrizten hastea ona litzateke kudeaketa eredugarriaren lehen neurri gisa. Bilduk sorpresa eman beharko luke proiektuen inguruan herritarren borondatea errespetatuz eta horretarako herri kontsultak eginez. Bilduk aukera dauka demostratzeko badagoela gobernatzeko beste modu bat, langile klasearen eta herri sektoreen zerbitzura, eta ez enpresari, bankari eta finantzari gutxiengoaren zerbitzura.

Irudia: Kenjyis

Bozetatik haratago > Euken Barreña (Alternatiba)

Igandeko emaitzak jasota ere, begibistakoa da egungo gizarteak parte-hartze politikorako duen axolagabetasuna. Hau azaltzeko erabili ohi diren arrazoietako batzuk dira, alde batetik, politikarien jokabideak eragin duen nekea, erakundeen gardentasun faltaren ondorioz, alderdi politikoetako barne demokrazia eskasa eta ustelkeria. Bestetik, herritarren apatia dago, herritarrek jarduera politikoan era aktiboan parte hartzeari uko egin diote botoa ematetik haratago. “Politikoek konpon dezatela, horretarako ordaintzen diegu!” esaera jokabide horren adierazgarri da.

Azalpen sinple honen aurrean honako galdera hau egin beharra dago: Zuzena al da ordezkari publikoei eta herritarrei erantzukizun bera eskatzea? Ez dirudi logikoa denik, batez ere politikariek eta erakundeek azkenaldian zabaldu duten mezuari erreparatuz, alegia, erabaki politikoak gero eta konplexuagoak direnez, ezinezkoa litzaiokeela herritar arrunt bati erabaki horiek bere gain hartzea. Beste kasu batzuetan, aldiz, herritarren parte-hartzearen aldeko diskurtsoari ekin zaio baina praktikara eramateko inolako neurririk hartu gabe.

Indar ezkertiarrak ez dira inertzia honetatik aldendu, orain arte behintzat, eta gizarteak politika eskuindarrera joko duen beldurrez, parte-hartzearen aurka azaldu dira. Hala ere, auzotarren elkarteen, mugimendu sozialen eta bestelako mobilizazio espontaneoen bizitasunak ideia hau ezeresean utzi dute. Zelan apur daiteke orduan gurpil gaizto hau non herritarren parte-hartzea murriztu nahi duten politikariak eta parte hartzerako tresnen faltak eragindako apatia batzen diren?

Zoritxarrez, gugan eragina duten erabaki asko ez dira demokrazia parte-hartzailearen organoetara (udal, aldundi, legebiltzar…) mugatzen. Horren ordez, demokratikoki hautatu ez diren eta herritarren kontroletik kanpo dauden arloetan hartzen dira. Ondorioz, defizit demokratikoa konpontzen duten demokrazia parte-hartzailearen tresnen eta organoen aldeko apustuak lehentasuna izan behar du.

Igandeko emaitzak aukera bikaina dira egoera honi buelta emateko. Alternatibatik demokrazia parte-hartzailea udal guztietara zabaltzeko proposamena egin dugu, hiru oinarri aintzat hartuz: udal gobernu-organo guztiak mugimendu sozialen zein norbanakoen parte-hartzera zabaldu; alderdien monopolizazioa saihestu; aurrekontu parte-hartzaileak sustatu eta herritarren parte-hartzea bideratzeko bitartekoak sortu, auzo, sektore eta hiri kontseiluak. Organo hauek ez dute kontsultarako izaera izango soilik, bertan hartutako erabakiak lotesleak izan beharko dute erabaki estrategikoei begira. Desadostasunak izanez gero, herri galdeketetaz baliatu beharko lirateke udalak.

Neurri hauek ezartzeko bidean testuinguru zehatzari errepatu beharko zaio jakina, baita ekonomiaren, heziketaren eta sentsibilizazioaren ikuspuntuetatik beharrezko baliabideak bideratu ere. Herritarren parte-hartzerako konpromisoa ez da soilik galbidean dagoen demokraziaren osasunari eusteko egin beharreko eskaera etikoa, baizik eta borondate politiko argiaren araberakoa da eta Alternatibak konpromiso horri ekin dio bere sorreratik.

 

Irudia: Ciro Boro

Bilduk elikadura subiranotasunaren eta baserritarren borrokaren alde egin du

BILDUk bere egiten du euskal baserritarrek elikadura subiranotasunaren alde abiatu duten borroka. BILDUrentzat, ez dago subiranotasun politikorik herri bat ez bada gai bere burua elikatzeko eta nekazal ekonomiak bultzatzeko. Hau da, ez bada gai baserritarrentzat diru sarrera eta lan baldintza duinak bermatzeko, herritarren kontsumo osasuntsu eta arduratsua sustatzeko eta ekologiari dagokionean orekatuak diren guneak sortzeko.

Erralde hiltegitik gertu gauden honetan, hiltegi honek irekitako bidea txalotu eta sostengatu nahi dugu. Bizkaiko Foru Aldundiak Zorrotzako makrohiltegiaren alde egin zuen bere garaian, penintsulako hiltegirik handiena eraikiz kanpotik ekarritako abelburuak hiltzeko batez ere eta negozio hutsean oinarriturikoa. Erralderi xentimo bat ere eman ez zion arren, gaur egun,

Zorrotzako hiltegia itxita dago porrot egin baitzuen; aldiz, Erralde hiltegiak aurrera darrai, tokiko abeltzainei zerbitzu hurbila eta kalitatezkoa ematen jarraituz, elikadura subiranotasunari bultzada emanez, abeltzainei prezio duinak eta egokiak eskainiz, komertzializazio zuzena sustatuz gure herrialdeko harategien bidez, proiektu errentagarria bihurtuz, eta noski, erosleari, tokiko haragia kontsumitzen duela eta tokiko abeltzainei sostengua ematen diela bermatuz. Erralderen eredua da etorkizuna, nahiz eta oraindik ere PNVk nekazaritza eta abeltzaintza, baserritarren izerdiaren kontura gutxi batzuek negozioa egiten jarraitzeko bidea dela pentsatzen duen arren.

Tamalez, ezkerrek, historikoki, baserritarren eskariak alboratu egin izan dituztela onartu beharrean gaude. Beste batzuk omen ziren aldaketaren eta iraultzaren protagonista, beste batzuk ziren lehentasunak, eta baserritarrei bigarren mailako funtzioa gordetzen zitzaien, azalekoagoa. BILDUk publikoki onartzen du akats hau eta gure landa indartzeko zein AmaLurra babesteko nekazal borrokak aldaketaren zati funtsezko direla aldarrikatu nahi du, bere buruaren jabe izan nahi duen herri baten isla direlako, irizpide jasangarrien arabera kudeatuko den herri baten isla.

Hala, elikadura subiranotasuna eta agroekologia bere agenda politikoaren baitan txertatuz egin nahi dio aurre aipatutako bidegabekeria historikoari.

Eta berebiziko garrantzia duen unean egin dugu, gainera, izan ere gure landaren desagerpena, baserritarren euren desagerpena jokoan dagoen unean egin baitugu. Zer etorkizun du herri honek gure bizitzaren eta janaren oinarria bera zimeltzen uzten badugu?

Zoritxarrez, Bilbao jaunaren politika kapitalista eta neoliberalak ezarri dute daukagun egoeraren ildoa. Bere eskutik ireki da deuseztapen bide hau, borrokan ari den nekazal sindikalismoarekiko harrokeria, mespretxu eta zabarkeriaz landaturiko bidea. Guk elikadura subiranotasunaren alde egiten dugun bitartean, eurek eredu agroindustrialaren alde egiten dute, enpresa bitartekari handien interesen mesedetan; epez kanpoko eta denboratik erabat aparte masiboki kontsumitzeko kultibo bakarrak sustatzen dituzte; ura eta lurra bezalako natur ondasunen pribatizazioa eta espekulazioa sustatzen dituzte; baserritarrek haziak elkartrukatzea krimen bihurtu nahi dute; Euskal Herriak sor zezakeen elikadura inportatzen dute; kontsumitzaileen osasunari ez zaio lehentasunik ematen eta transgenikoen kontagioa gero eta errealitate gertuagokoa bihurtu digute.

Noiz arte jasan beharko dugu etekina eta irabazia bitartekariek eramatea ekoizleen ordez? Noiz arte kriminalizatu behar ditugu nekazal ekonomiak eta hazien elkar trukaketa debekatu edo ezinezko neurri fitosanitarioak ezarri? Noiz arte behartuko dute produktore txikia, alternatiba ezak bultzatutik, kontrolatzen ez dituen produkzio eta salmenta sareetan sartzera? Noiz arte kondenatuko ditugu emakume baserritarrak jabetza eta gizarte segurantza eskubiderik ez izatera?

BILDUk “NAHIKOA DA!” dio. Ekonomia eta gizarte eredu berria nahi dugu, eta elikadura subiranotasuna dugu lehen arloa, proposamen zehatzen bidez: tokian tokiko ekonomia guneak sortzea, herrialde mailan prezioen behatokia sortuz ekoizpenetik kontsumitzaileak erosi arte produktuen prezioen gaineko jarraipena egiteko eta gehiegizko merkataritza praktiken aurrean zehapenak jartzeko aukera izango zuena, kate handiak albo batera utzi eta nekazal ekonomiak sustatzeko. Honetarako tokian tokiko azoka eta merkatuak sortzea, tokiko hiltegien alde egitea, produkzio agroekologikorako kreditu bigunak ematea edo kontsumo arduratsuaren aldeko kanpainak abiaraztea proposatzen dugu. Espekulaziorako zoruaren ordez lurra bera lehenetsi nahi dugu, tokian tokiko plan partehartzaileen bitartez. Euskal Herria transgenikorik gabeko lurraldetzat aldarrikatzea proposatzen dugu, transgenikorik ez Euskal Herrian!. Baserritarren lan eskubideak bermatzea proposatzen dugu. Funtsean, bada, gure landa eremuari eta lurraldeari itxaropena bueltan ekarri nahi diogu. Ama Lurra defenda dezagun!

X