Adierazpen bateratua (Alternatiba Bilbo, Antikapitalistak, Aralar, Equo, Gorripieda, Ezker Anitza eta EPK) Errepublikaren aldarrikapenaren alde, eta egunotan ospatzen diren ekitaldi errepublikar ezberdinen babesean, esparru ideologiko ezberdinetako alderdiek, baina parte-hartze demokratikoaren aldeko eta justizia sozialaren aldeko helburu komunekoak izanda, honako hau elkarrekin defendatu nahi dugu:
1.- Errepublikanismoa soilik monarkiaren kontra joatea baino gehiago dela, eta gobernu forma zehatz bat defendatzeaz haratik dagoela.
2.- Hiritarra izateak, gure inguruko gaietan parte-hartzea eta deliberatu ahal izatea suposatzen duela. Izan ere, Errepublika latineko “res publica-tik” dator, hau da, gauza publikoa, kidegoaren gauzak alegia. Horretarako, galdeketa elektoralean ahotsa duten elementuak baino gehiago izan behar gara. Beharrezkoak ditugu beraz, demokrazia zuzenagoak eta parte-hartzaileagoak. Herritargoak botere hartzea izango da benetako parte hartze bat bermatzeko bide bakarra. Alderdi eta ekintzaile sozio- politikoei, herritargoak erabaki hartzeetatik aldentzeak dakarreneko kalteen inguruko hausnarketa bat eskatu nahi diegu, eta honen arabera behar direneko pausuak har ditzatela. Politika oinarrian eta hurbilean errotu behar da berriz, parte hartzeko demokrazia zuzenaren bidez.
3- Askatasuna ez da edonolako oparia, legeak bermatzen du, ezin delarik gutxietsi edota pribilegio ekonomiko edo klasekoen alde egokitu. Iraultza frantsesak esan zuen bezala: “Ze zentzu dauka legeak eskubide berdintasunari omenaldi hipokrita bat egiteak, legerik premiazkoenak, beharrak, herriaren parterik osasuntsuena eta ugariena honi uko egitera behartzen badio!. Ez da askatasun estutua gaur behartzen duena, lan eta etxerik gabe bizitzera pertsona asko, beste batzuek metatzen eta espekulatzen duten bitartean?. Ez da iruzurra legearen bitartez pribilegioak ematea, bake sozialaren aitzakiarekin, isilune-harresi bat hedatuz?
4- Errepublika ezin da errege baten agindupean egon, gure bizitzak zuzentzen dituen produktibismo hegemonikoak eta patriarkalak egiten duen moduan; herriak zuzendu behar du. Emakumeen menpekotasunetik aske eta fisikoki eta psikologikoki nola eta zerekin elikatu behar garen esaten digun kapitalismotik libre dagoena. Errepublika, gizatasunean, herrian eta bizitzan ezin murriztea esan nahi duelako ere.
5- Aurrekoarekin erlazionatuta, berdintasunak justizia sozialeko, birbanaketa eta pribilegioen amaierako eskaera dakar, beraz. Zentzu honetan, laikotasuna berdintasunaren adierazpen bat da.
6- XXI. mendean planetaren mugak ignoratzen dituzten akziorik ez dezakegula babes. Klima-aldaketa, hondakinak eta eredu energetiko fosilistaren agorpena, kontsumoan murgildutako eredu sozial eta ekonomikoa, neurrigabeko ekoizpena, poluzioa eta hegoaren baliabideen lotsagabeko esplotazioa, irteerarik gabeko bide batera eramaten gaituzte, ekologikoki eta sozialki ere. Norabidea, gehiago itxoin gabe, biratu behar da.
7- Anaitasuna koherentziako elementua dela, eta pertsonen, taldeen eta herrien arteko solidaritatean oinarritutako etika.
Errepublikanismoaz eta kapitalismoaz galdetzea zilegi eta beharrezkoa dela ulertzen dugu ere. Pribilegioak defendatzen dituen sistemak bide ematen dio jendearen parte-hartzea urruntzeari, legea bere probetxurako erabiltzen du, etekin ekonomikoa eta hazkundea gizakiaren gainetik jartzen du, eta ekologikoki eta sozialki kaltegarria da. Hain zuzen ere, gogoratu ditugun balio errepublikanoen guztiz kontrakoa. Askatasuna, berdintasuna eta anaitasuna kolokan jartzen ditu, eta giza eskubideak mozteko baldintzak bultzatzen ditu. Horrela esan dezakegu kapitalismoa eta neoliberalismoa oztopo bat direla errepublikarako. Gehiago esango genuke, antirrepublikanoak dira.
Transformazio sozialeko entitate politikoei, besteen artean ordezkatzen ditugunei, kontu hauek eztabaida politikoaren zentroan jartzeko erantzukizuna, eta koherenteak izatea, tokatzen zaie. Balio errepublikanoek gure ekimenak bultzatu behar dituzte, eta hiritarrei parte-hartzeko bide errealak irekiak mantentzeko bultzada izan behar dira.
Osasuna eta Errepublika!
