Blog

Alternatiba Irunen izango da bihar Alarde mistoa babesteko

Alarde mixtoa2011ko EKAINAren 29an – Alternatibako ordezkariak Irunen izango dira bihar, Alarde mistoa “publikoa, parte-hartzailea eta bazterketarik gabekoa” bultzatu eta babesteko, Ander Rodriguez Gipuzkoako batzarkideak esan duenez. Harekin batera, Jon Lasa batzarkidea ere izango da, Alternatibaren izenean, berdintasunaren aldarrikatzen duten Irungo milaka gizon-emakumeekin.

Alarde mistoari buruzkoa informazioa:

http://alardepublico.org/eu/alarde.php

Berriak

Patronala beti da nagusi > Ana Etxarte y Asier Vega (Alternatiba)

Negoziazio kolektiboa arautuko duen Lege Dekretua onartu izanak, lan merkatuaren eta pentsioen erreformekin batera,  enpresaburu eta kapitalaren eskubideak gehiengo sozialen gainetik jartzen dituen infernuko zirkulua itxi du. Finantzen krisiak mahai gainean jarri du, argi eta garbi, kapitalismoak ez duela inolako mugarik eta gutizia dela azpian duen oinarri etiko bakarra.

Lana arautzen duten legeak langileek azken mendeetan eginiko borrokaren ondorioz sortu ziren. Horiek desegitea lan harremanak Iraultza Industrialaren garaietara bueltatzearen parekoa izango litzateke, eta lan kontratu indibiduala, alde bien arteko desberdintasunean oinarritutakoa, lan merkatua arautzeko oinarri berri gisa kokatuko luke. Malgutasuna, lehiakortasuna, lan merkatuaren zurruntasuna, etab. Patronalaren zuzendaritzaren boteretik berrinterpretatzen diren kontzeptuak dira, legedi berriaren nukleo nagusietan uztartzen direnak, transnazionalen eta kapitalaren interesei egokituta. Gutxiengoen eskubideak gehiengoaren eskubideei inposatzen zaizkie.

Negoziazio kolektiboarena amaierarik ez duen erreforma neoliberalen kate amaiezin baten beste mail bat besterik ez da. Zer nolako emaitza praktikoak izan dituzte azken hogeita hamar urteetan eginiko lan erreforma ugariek? Beren emaitzak aztertu al dira? Nor aberastu eta nor txirotu da? Argi eta garbi gelditu dena enpresarien eta gobernu sozialistaren arteko konplizitatea da. Gainera, Espainiako parlamentua krisiak gehien kolpatutako gizarte sektoreen kezketatik urrundu egin da, kapitalaren, transnazionalen eta finantza erakundeen logikara makurtu egin da. Nazioarteko Diru Funtsak, OCDEk, nazioarteko bankak zein nazionalak… gehiengo sozialen gainean eragina duten erabakiak hartzen dituzte, baina, nork aukeratu ditu? Nork kontrolatzen ditu haien erabakiak? Erabaki teknikoak eskubide sozialen gainetik al daude? Enpresaburuek behar duten erreforma da hau. Haien beharrak praktika boluntarioetara bideratzen dira – enplegua sortzea, inbertsioak, aurrerapenaren aldeko elkarlana – eta haien mozkinen menpe daude; aldiz, haien eskubideak – pribilejioak -, langileen eskubideak birrintzen dituzten eta izaera inperatiboa eta hertsatzailea duten lan erreformen bitartez babesten dira.

Logika honetan, aurkeztutako testuak hitzarmen kolektiboari lan eskubideak babesteko oinarrizko lanabes gisa eraginkortasuna kentzeko helburu argia dauka, enpresari bakoitza hitzarmenetik kanpo jokatzeko aukera erraztuz eta hedapena zein mobilizaziorako gaitasuna murriztuz.

Hala, lehenik eta behin, onartutako testuak negoziazio kolektiboaren egitura aldatzen du, lanbide arteko akordioen eta enpresa zein estatu eremuko itunen aldeko apustua eginda, eskumen jakin batzuetan salbu, non hitzarmen autonomikoak lehenetsiko diren. Lan harremanen esparruaren sendotzea geldiarazten duen zorigaiztoko konbinazioa da hau, enpresarien boterea indartu eta lurralde hitzarmenen zeregina zalantzan jartzen duena, Euskal Herrian lan eskubideak bermatu duten lanabes onenak izandakoak.

Bigarrenik, enpresa barruko malgutasuna berridazten du, enpresaburuen botere legala areagotuz soldatak, maila profesionalak eta lanorduak zehazteko orduan.

Hirugarrenik, erreformak hitzarmenen ultraeraginkortasuna ondorio praktikorik gabe utziko du – aurreko itunaren indarraldi automatikoa dakarrena berau ordezkatu arte – patronalak nahi izanez gero langileek aurretik lortutakoa desager daitekeela. Lan eskubideen galera patronala eta langileen ordezkarien arteko – derrigorrezko – bitartekariaren irudia sartuta makillatu dute, langile klasearen mobilizatzeko gaitasuna pixkanaka galarazteko asmoz. Era berean, greba-hitzarmena binomioaren denbora murrizten da.

Erreforma hau konfrontazio demokratikorik gabeko elkarrizketa sozialaren azken emaitza da, negoziazio ilun batena, gardentasunik gabekoa eta enpresaburu eta, are okerrago, buruzagi sindikalen artean eginikoa, eztabaida bahitu eta Euskal Herriko gizon eta emakumeen interesen kontrako logikak ezartzen dituztenak. Negoziazioaren azken emaitzari aurre egiteko bide bakarra greba, organizazioa eta konfrontazioarena da.

Alternatibaren joko zelaia bestelakoa da, mobilizazioaren alde egiten dugu, antolakuntzaren alde, euskal gehiengo sindikalarekin eta gizarte mugimenduekin elkarlanean. Gehiengoaren eskubideak gutxiengoen pribilejioen aurrean babestea ez da utopikoa, beharrezkoa baizik.

Berriak

Matute: “Badirudi EAJk langileen kontrako politika neoliberalak babesteko konplexuak dituela”

http://static.deia.com/images/2011/04/18/oskardestacado_4.jpg

Alternatibako bozeramaile Oskar Matutek, pentsioen erreforma onartu izana deitoratu du gaur, Kongresuaren Lan Batzordean gainera, “osoko bilkuran eztabaidatu gabe”. Onartutakoa “krisialdiaren aitzakiarekin Zapateroren Gobernuak hartutako neurririk murriztaile, bidegabe eta antisozialenetako bat” dela salatu du. Honezkero, “herritarrak urte gehiago lan egitera eta gutxiago kobratzera kondenatuko dituzte, bizitzaren garairik zailenetako batean”.

Era berean, Matutek erreforma babestea leporatu dio EAJri, “abstentzio konplizearekin”. Egun batzuk dira jeltzaleek negoziazio kolektiboaren erreformak aurrera egitea ahalbidetu zutenetik, abstentzioa erabili izanagatik gustura azalduta gainera: “Espainiako eskuinari gertatzen zaion bezala, badirudi EAJk langileen kontrako politika neoliberalak babesteko konplexuak dituela”.

Ezkerreko alderdiaren bozeramaileak onartutako legearekiko erantzukizuna eskatu dio EAJri “lan baldintzak okertu izanaren PSOEk eta CIUk beste ardura dauka”. Azkenik, herritarrei patronalaren eraso etengabeen kontra kalean eta modu baketsuan protestatzeko deia egin die Alternatibak, konfrontazioaren aldeko apustua egiten duen euskal gehiengo sindikalaren eta gizarte eragileen eskutik.

Berriak

Langileen kontra oldartu da berriz Zapateroren Gobernua, EAJren laguntzarekin

Alternatibako bozeramaile Oskar Matutek “langileen aurkako eraso berria” salatu du, Madrilen atzo onartu zuten hitzarmen kolektiboaren erreformaren harira. Lan erreformak eta pentsio sistema publikoan eginiko murrizketen ostean, “Zapateroren Gobernuak langileen kontra oldartu da berriz eta”, Matutek deitoratu duenez, “EAJren laguntzarekin egin du, euskal herritarrei berriz traizio eginda”.

Alternatibatik “oso larritzat” jo dituzte “langileen aurka behin eta berriz ematen ari diren erasoak, lan harremanen esparruan eskubideak etengabe galtzen ari direlako, patronalaren mesederako, Gobernuak gero eta gehiago ematen baitio”. Hala ageri dute erreforman onartutako hainbat alderdik, “malgutasunari, absentismoari eta soldatak produktibitateari lotzeko aukerari dagozkionak”.

Azkenik, Matutek lan esparru propio eta bidezko baten alde egin du eta, era berean, instituzioei “langileen kontrako erasoak eten ditzatzen” galdegin die.

Berriak

Aurore Martinen kontrako Euroagindua gauzatu ez dadila eskatzen duten erakundeekin bat egin du Alternatibak

 

Alternatibako bozeramaile Oskar Matutek “zentzuz jokatzeko” eskatu die Aurore Martin Batasuneko militantea bere jarduera politikoagatik atxilotu nahi duten Paris eta Madrilgo gobernuei. Ideiak “espetxeratzen jarraitu” nahi duten buruzagi politikoen “egoskorkeria” deitoratu du Matutek, “normalizazio politikoa nahi duen euskal gizartearen gehiengoaren kontra” doazelako.

Aurore Martini leporatzen dioten delitua militantzia politikoarena dela gogorarazi nahi izan du Martinek eta, horregatik, atxilotu eta espainiaratzeko agindua gauzatu ez dadila eskatu duten erakunde, eragile eta ordezkari anitzekin bat egin du Alternatibak.

Ezkerreko erakundeko bozeramaileak berriz azpimarratu du bakea eta normalizazioa beharrezkoa dela, era guztietako eskubideen urraketak gaindituz, “euskal gizarteak eskubide guztiak aldarrikatzen dituelako”, partaidetza politikoarena barne.

Azkenik, Alternatibak datozen asteetan pertsona guztien eskubde guztiak aldarrikatzeko euskal hirietako kaleak zeharkatuko dituzten elkarretaratzeetan parte hartzeko deia egin die herritarrei.

Berriak

Bizkaiko Batzar Nagusiak: Gaizki hasitako bidea

Zuriñe Gaintza, Joseba Gezuraga eta Asier Vega Bilduko Bizkaiko batzarkideak

Bildu Bizkaiko Batzar Nagusietako Mahaitik kanpo utzi du EAJren Bizkai Buru Batzarraren erabakiak. EAJk Mahaiaren hiru eserleku bete ditu astelehen honetan, PPk eta PSEk gainontzeko biak lortzeko akordioa egin duten bitartean. Gipuzkoan, aldiz, Bilduk gehiengoa izan arren – EAJk Bizkaian beste batzarkide ditu- Batzar Nagusietan ordezkaritza lortu duten bost alderdiak Mahaian egotea sustatu dute. Araban ere, herritarren babesa jaso duten bost alderdiek izan dute ordezkaritza BBNNetako Mahaian. Nafarroari dagokionez, Bildu Parlamentuko Mahaitik kanpo uzteko ahalegina egin du UPNk baina ez du bere asmoa lortu. Argi dago, beraz, Jose Luis Bilbaoren EAJk UPNren hauteskundeetako emaitzekiko mespretxu bera erakutsi duela, Bildu zokoratzeko orduan UPN bera baino eraginkorragoa izan bada ere.

Mahaiak epaile eta antolatzaile lanak egiten ditu Batzar Nagusietan. Mahaiak erabakitzen du ze gai jorratuko diren Batzorde eta Osoko Batzarretan. Mahaiak erabakitzen du zein gaik duen Osoko Batzarrean eztabaidatzeko garrantzia edo zer nolako gaiak diren premiazkoak eta zeintzuk ez diren berehala eztabaidatu beharrekoak. EAJk Bizkaiko hauteskundeetan lortutako bozen %37a Mahaiaren %60az jabetzeko erabili du, bozen %21a mahaitik at utziz. Honetarako, Bizkaiko BBNNetako araudi zaharkitua erabili du, demokraziaren alde egin beharrean elite baten esku boterea kontzentratzea ahalbidetzen duena. Hala, EAJ izango da Batzar Nagusietako epaile bakarra, eta epaile bakar horrek oposizioak aurkeztutako edozein proposamen Bizkaiko Foru Aldundiak nahi bezala maneiatuko du. Urkulluk denbora politiko berri bat aldarrikatzen du, baina bere jokabideak kontrakoa adieraztean du.

Oposizioaren lana Aldundiaren jarduna kontrolatu eta zuzentzean datza. Batzar Nagusiak horretarako daude, baina EAJren azpijoko bidegabeak Bilduren betebeharra mugatzeko aukera ematen dio, kontrol zein zuzenketei uko egiteko aukera izango baitute jeltzaleek. Zortzi urtez harrokeriaz gobernatu du Bilbao jaunaren Aldundiak eta, seguruenik, harrokeria horren ondorioz Bizkaiko bigarren indarra baztertu nahi izan dute, Mahaian ez dagokion gehiengoa edukitzeko eta inork kontra egin ez diezaion. Bizkaiko Batzar Nagusietako aniztasuna Mahaian islatu beharrean, nahiago izan du honen kontrola PPrekin eta PSErekin partekatzea, Bildurekin baino askoz erosoago sentitzen baita adiskide horiekin.

Batzar Nagusietako Mahaiaren beste eginkizunetako bat da alderdi bakoitzaren liberazio-kopurua eta batzarkideen soldatak zehaztea. Bilduren programak murrizketak proposatzen ditu, bai liberazio zein soldata edo dietetan, baina erabaki horiek EAJk, PSEk eta PPk adostu eta hartuko dituzte Mahaian. Eta argi dago hiru alderdi horiek ez dituztela Bilduk proposaturiko murrizketak onartuko.

Bildu bigarren indarra izan da Bizkaian hauteskunde hauetan. Koalizioa ordezkatzen dugun gizon-emakumeok erantzukizunez eta gogotsu egingo du lan, Bilduren proposamenak aldaketa politiko eta soziala aurrera eramateko, bai BBNNetan zein Udaletan. Bilduk berea egiten du herritarrek emandako normalizazio eta aro politiko berri baten agindua, antzinako jarrerak gainditzeko desioarekin. EAJk Bildu mahaitik kanporatzea ez ote da iraganeko adierazlerik nabarmenena?

Berriak

Armak udaletxeetatik kanpo

Oskar Matute: “Bakerako unea da hau, benetako demokrazia parte-hartzailearako eta udalek herritarrek bozetan emandako hitza errealitate bihurtzeko  garaia da, eta horretarako armak soberan daude”.

Alternatibako bozeramaileak, Oskar Matutek, Andoain eta Lasarte-Oriako udal gobernuek bizkartzainak udaletxeetatik kanpo uzteko erabakia txalotu du: “Neurri egokia da, egoera politiko berriaren testuinguruan eta salbuespen egoerak gainditzeko bideanhartutakoa, pertsona guztien eskubide guztienganako errespetua nagusi dela eta armak behin-betiko desagertu behar diren  momentuan”.

Alderdi ezkertiarretik azpimarratu dutenez, “bakerako unea da hau, benetako demokrazia parte-hartzailearako eta udalek herritarrek bozetan emandako hitza errealitate bihurtzeko  garaia da, eta horretarako armak soberan daude”. “Gure gizartea desmilitarizatzeko gai izan behar dugu, pixkanaka gizarte normalizatua, demokratikoa eta elkarrizketan oinarritua eraikitzeko”. Nabarmendu behar da, gainera, erabakia Bilduko ordezkariek hartu dutela, koalizioaren zerrendetan joandako guztiek bakea eta eskubide guztiak babestearen aldeko dekalogoa sinatu eta bere egin zutela.

Alternatibako bozeramaileak, halaber, ETAren su-etena indarrean dagoela gogorarazi du, “behin betikoa izatea lortu” beharra dagoela. Baina guztiaren gainetik, “euskal gizartea bera da indarkeria mota guztiak eta eskubide urraketak arbuiatu eta gatazka gainditzearen alde egiten duena, M22ko emaitzek adierazten dutenez, parte hartu duten aukera politiko guztiek indarkeria errefusatzen baitutehelburu politikoak lortzeko bidean”.

Madril eta Gasteizko gobernuetako barne sailetako arduradunek egunotan eginiko kritikei dagokionez, Rubalcabak berak asteon esandakoa gogoratzeko eskatu du Matutek, arriskua gutxitu izanaren ondorioz bizkarzain kopurua murrizteko poliziak hartutako erabakia babestu baitu. Honen aurrean, “bizkartzainak udaletxetako atarian uzteak inorentzat arriskutsua denik esatea eta indarkeriak ekarri duen anormaltasuna errealitatea aldaezin gisa jorratzea absurdoa da”.

http://alternatiba.net/old-files/OskarWeb.jpg

Berriak

PPren menpetik irten eta bakea eta normalizazioaren alde batzeko deia egin dio Bilduk PSEri

Bildu

Patxi Lopezek atzo aldarrikatutako bidean aurrera egiteko deia egin dio Bilduk PSEri, PPk bahituta jarraitzeari uko egin eta gizarteak babesten duen prozesuarekin bat egin dezan deia.

Hilabete luzeak Euskal Herriak bizi duen aldaketa politikoaren prozesua ukatzen eman eta gero, “Lopezek behin betiko bakean aurrera egiteko bidean egiten ari” garela aitortu duela azpimarratu du Bilduk. Baina hori “ezin da gizartearen zati handia baztertzen saiatzen direnekin egin, hiritargoaren zati baten eskubide politikoak ukatzen dituztenekin, alegia”.

Gizarteak Bilduk proposatutako aldaketa politiko eta sozialaren aldeko apustua egin du eta horrek eragile guztien elkarlana behar du. Horregatik, koalizioak “gainontzeko indar politikoek ere matxan dagoen prozesuaren balioa onartzea” garrantzitsua dela esan du, eta Lopez lehendakariari bakea bilatzeko lanari ekin diezaion eskatu dio, zehazki zer plan dituen galdetu ere.

Berriak

Pedro Prieto: “Ezin da pentsatu beste 40 urtez jarraitu dezakegunik oraingo moduan petrolioa erabiltzen” > Argia

Argia aldizkariak Pedro Prieto (Madril, 1950) ingeniari teknikoari eginiko elkarrizketa, erregai fosilen eta energia alternatiboen etorkizunaz hitz egiten du.

Pedro Prieto (Dani Blanco)

San Joanen Apokalipsia irakurtzeko gomendatzen die apokaliptiko esaten diotenei. Pedro Prieto (Madril, 1950) ingeniari teknikoa da formazioz; urte luzez industriaren ohiko bideak zapaldu eta gero, orain dela hamarkada bi hasi zen erregai fosilen agortzeaz kezkatzen. Ohiko bideetatik erabat aparte dabil orain: Espainiako AEREko (Energia Baliabideen Ikerketarako Elkartea) presidenteordea da, eta petrolioaren gailurra aztertzen duen ASPO europar erakundeko kidea. Crisisenergetica webgunea sortu zutenetakoa ere baduzu.

Zenbat petroleo geratzen zaigu?

Frogatuta dauden erreserbak bakarrik kontuan hartuta, bilioi bat kupela. Kontua da beste hainbeste erre dugula jada.

 

Petrolioaren aroaren erdian gaudela esan daiteke, orduan?

Bai. Edozein geologok daki petrolio hobi bat bere produkzio posiblearen erdira iristen denean, ustiapen-kurbaren gailurra jo duela. Hori da inoizko fluxurik handiena dagoen unea, baina hortik aurrera fluxuak behera egiten du. Hor sortzen da arazoa azken 150 urteetan industriala izan den eta infinituki hazten ohitu den jendarte batentzat. ASPOk kalkulatuta dauka mundu osoko petrolioaren kurba 2010ean heldu zela bere puntu gorenera. Gainbeheran gaude dagoeneko. Hala ere, data zehatzak ez gaitu bereziki kezkatzen.   

 

Zergatik egiten du behera fluxuak?

Arrazoi geologikoengatik. Askok uste dute petrolioa edalontzi batean bezala dagoela; lastotxoa sartu eta zurrupatu besterik ez dela egin behar. Izatez, petrolioa harkaitzei itsatsita dago. Harkaitz batzuk porotsuagoak dira, eta petrolioa errazago atera daiteke horietatik, eta beste batzuk ez dira hain porotsuak. Konparazioa ez da lastotxo batekin egin behar, esponja batekin baizik. Ura daukan esponja bat estutzean, hasieran tantatxo batzuk aterako dira, gero, une batean, fluxu handiena iritsiko da, eta hortik aurrera fluxua gutxituko da, oraindik ura egon arren. Ukabila asko estutu arren, une batetik aurrera tantak besterik ez dira aterako. Bada, petrolioaren zikloa horrelakoxea da.

 

Edozelan, petrolio aroaren erdian gaudela esateak ez du esan nahi orain arte petrolioa izan dugun urte kopuru bererako geratzen zaizkigula erreserbak, ezta? Izan ere, gero eta gehiago kontsumitzen dugu.

Hala da. 150 urte daramagu petrolioa kontsumitzen, baina gehien-gehiena azken 30 urteetan xahutu dugu. Eta gaur egun orain dela 30 urte baino hogei aldiz gehiago kontsumitzen dugu. Erdia geratzen zaigun arren, ezin da pentsatu beste 40 urtez jarraitu ahal izango dugunik oraingo modu berean petrolioa erabiltzen. Fluxuak behera egingo du.

 

Horixe da, artikulu batean diozunez, oraingo krisi finantzarioaren zergatietako bat.

Azken 150 urteei begiratuta, ikusten da hazkunde ekonomikorekin batera, paraleloki, energia kontsumoaren hazkundea izan dela. Alegia, ekonomikoki haz zaitezke gero eta energia gehiago duzulako eskura. Energia lan egiteko gaitasuna da, edo bestela esanda, natura eraldatzekoa, ondasunak eta zerbitzuak sortuz. Eta ekonomia, ondasun eta zerbitzu horien arabera neurtzen da. Aktibitate ekonomikoa eta naturaren eraldaketa zenbatzeko modu bat BPGa da, eta BPGaren hazkundeari begiratuta konturatzen gara guztiz bat egiten duela energia kontsumoaren hazkundearekin. Energia kontsumoan ez dela hazkunde gehiagorik izango konturatzeak garrantzi handia dauka mundu finantzariorako. Horrek esan nahi baitu ez dela hazkunde ekonomikorik egongo, desazkundea baizik, arrazoi fisiko eta geologikoengatik. Eta desazkunde ekonomikoa badago, besteei dirua mailegatzen dion –etorkizunean interes eta guzti itzuliko diotelakoan– edozein sistema finantzariok ezin du funtzionatu. Mailegu baten interesak itzuli ahal izateko hazkunde ekonomikoa behar da, bestela ezinezkoa da.

 

Mundu finantzarioaren eta mundu fisikoaren arteko desoreka salatu izan duzu, hain zuzen. Hau da, askoz diru gehiago dagoela munduan ondasun eta zerbitzutan neurtu daitekeena baino. Interesak du horren errua?

Jakina. Hiru erlijio monoteista handiek jakin izan dute hori, historikoki, eta interesarekin mailegatzea debekatu dute mendetan. Azkenean, debeku horiek gainditzeko moduak asmatu dituzte baina… Interesa debekatzen zuten ez arrazoi erlijiosoengatik, interesa naturaren kontrakoa delako baizik. Nik norbait behartzen badit eman diodana baino gehiago itzultzen, behartzen ari naiz natura modu azeleratuan eraldatzen. Horrek eraman gaitu baliabideen ustiapen esponentzial honetara.

 

Orduan, krisi finantzario honek ez du aterabiderik.

Ez, nahitaez okerrera egin behar du. Gorabeherak izan daitezke, baina beheranzko joera nagusi baten barruan. Ez gara itzuliko krisiaren aurreko egoerara. Alegiazko dirua hainbeste biderkatu da, haren kopuru izugarriak pilatu dituztenak ere ez baitira ausartzen, honezkero, gehiago biderkatzera. Beraien paradoxan harrapatuta daude.

 

Nora garamatza horrek? Irakurri dizut mendebalde aberatseko biztanleok geure bizi-maila %50ean, edo kasu batzuetan, %90ean ere jaitsi beharko dugula.

Oso dramatikoa eman dezake, baina uste dut hala dela.

 

Oso epe motzean gerta daiteke hori?

Petrolio-ekoizpenaren kurba aztertzen gabiltzanok oker ez bagabiltza –dagoeneko 50 herrialde baino gehiagotan gainbehera hasi da–, uste dugu hamarkada bi geratzen zaizkigula, edo hiru, edo lau… Ez da hain garrantzitsua bi edo lau diren, garrantzitsuena da oso denbora laburra daukagula geure burua eraldatzeko, hau da, geure buruei eman diegun bizimoduaren paradigma aldatzeko. Ez baita inondik ere jasangarria. Oso denbora laburra daukagu, eta lan handia, jendarte-eredu zentzugabe hau deseraikitzeko. Erosotasun ekonomiko handia ematen digu, eta zenbait gauza liluragarri sortu ditu, hala nola elektrizitatea, Internet, edo zortzi ordutan kontinente batetik bestera joan ahal izatea orduko 900 kilometroko abiaduran doan hegazkinean, baina gure bizimodua ez da jasangarria.

 

Hainbat neurri proposatu izan dituzu datorkigunera egokitzeko. Besteak beste, interesa desagertzea.

Sinplea eman dezake esaten dudanak, baina erabateko aldaketa da. Bankuei bakarrik ez, mundu guztiari esatea bankuak interesik gabe hasi behar direla maileguak ematen… Drama erraldoia sor dezake horrek. Baina hala beharko du, honezkero jakin badakigulako interesak itzultzea ezinezkoa izango dela. 

 

Gaur egun ezagutzen dugun bankuen negozio ereduak zentzua galduko luke, hala balitz. Zer gertatuko litzateke haiekin? Nazionalizatu beharko lirateke denak, gehienak desagertu?

Ez dakit hala egin beharko den, badakit ordea diru-transferentziaren kontrol sistema bat eratu beharko dela. Izan ere, prozesu bat egon behar da dirua berriz ondasun fisikoekin bat egiteko, horretarako sortu zen eta. Dirua asmatu zen trukea hasieran besterik ez zegoelako. Eta trukea egiteko erabiltzen zen neurria giza ahalegina zen. Nik ordu bi behar banituen aulki bat egiteko, eta zuk beste ordu bi kilo bat laranja ekoizteko, aulkia eta laranjak trukatu ahal genituen. Gero, bitartekaritza sistemak asmatu ziren: urrea lehenik, diru papera ondoren, baina sistemak, funtsean, arrazoizkoa izaten jarraitu zuen, pertsonen ahalegina neurtzen jarraitzen zuelako. Hala izan zen Nixonek Bretton Woodsen adostutako urre-patroia hautsi zuen arte. Nixonek esan zuen: “Aurrerantzean erreferentzia-sistema dolarra izango da  –paper berde puska bat, azken batean–, eta honezkero ez du Fort Knoxen gordeta dagoen urrea ordezkatuko, neuk erabakitzen dudana ordezkatuko du”. Hor atera zen sistema bere onetik. Ordurako bazegoen ditu pilaketa injustu handia: askoren lanaren emaitza gutxi batzuen esku zegoen, baina oraindik esan zitekeen diruak bat egiten zuela aberatsen biltegietan pilatutako urrearekin. Handik aurrera, ordea, mundu fisikoarekin, alegia, giza-ahaleginarekin zerikusirik ez zuen ditu asko inprimatzen hasi zen. Orain hanka eta bururik gabeko egoeran gaude. Inork ez daki zenbat aldiz handiagoa den existitzen den diru kopurua (8 aldiz, 10, 15?) ordezkatzen duen mundu fisikoa baino. Zergatik ez da mundua lehertu oraindik? Paperezko diru horren kopuru eskergak dituztenak (inbertsio funtsa handiak, botere finantzarioak, zenbait banako oso aberats…) ez direlako saiatu, ez dira hain ergelak, beren dirua ondasun fisikoaz trukatzen. Denek aldi berean egin nahi balute, ez litzateke mundu fisiko nahikorik egongo.

 

Gertatuko da noizbait, denok aldi berean aldatu nahi izatea geure billeteak mundu fisikoaren truk?

Oso zaila da era horretako aurreikuspenak egitea, baina argi dago oraingo bilakabideak horretara garamatzala. Ez da hain garrantzitsua bihar gertatuko den edo hamabost urte barru. Baina ez dugu mende bat

 

Oraingo sistema kolapsorantz doa, hortaz?

Bai, energiarik gabe ezin delako hazten jarraitu. Desazkundea dator, eta horrekin batera kolapsoak, besteak beste baliabideak eskuratzeko gerrak izango direlako. Oso zaila da inork bere borondatez erdira jaistea bere kontsumo maila. Are okerrago: Nazioarteko Energi Agentziaren datuek diote munduko energiaren %80 biztanleen %20k kontsumitzen duela. Munduko batez besteko kontsumoa estatubatuarren kontsumoa baino bost aldiz txikiagoa da, eta europarrona baino bi eta erdi aldiz txikiagoa. Eta batez besteko hori ere ez da jasangarria. Beraz, jasangarritasunera iristeko hortik behera jo beharko dugu geuk ere. Lehen esan dugunez, %90eko jaitsiera dakar horrek gure kasuan. Oso zaila da ideia hori “saltzea” mendebaldean.

 

Energia berriztagarrietan bilatzen ari dira batzuk salbatuko gaituen bide alternatiboa…

Ni kritikoa naiz horiekin, eta badakit zertaz ari naizen, urteak eman ditut-eta energia berriztagarriekin ematen duten aukerez ikertzen; ea horiekin bete litekeen erregai fosilak agortzeak utziko duen hutsune energetiko erraldoia: 10.000 tona petrolio baliokide urtean, guztira kontsumitzen ditugun 12.000 tonetatik. Eta ondorio batera iritsi naiz: ez dago sistema honi eusterik. Lehenik eta behin, berriztagarri esaten diegun horiek ez dira berriztagarriak. Izatez, sistema teknologiko ez-berriztagarriak dira, agortu, zahartu, matxuratu egiten direnak. Aldiro ordezkatu egin behar dira. Hori bai, sistema horiek gai dira biosferan dauden energia berriztagarriaren fluxuaren zati bat harrapatzeko. Baina ez dira sistema berriztagarriak hitzaren zentzu hertsienean, gaizki erabiltzen ari gara terminologia. Bestalde, zenbateko intentsitatea ematen digute energia mota horiek? Gaur egun ez gara bizi kantitateaz bakarrik, intentsitateaz ere bizi gara. Londresetik New Yorkera doan hegazkinak intentsitate handiko energia kontsumoa du, erabiltzen duen erregaitik aparte beste inongo iturritik lortu ezin dezakeena.  Energia berriztagarriekin ezin dira mugitu ez ejertzitoak, ez mekanizatutako nekazaritza, ez industriaren zati handi bat, ez garraioa. Gaur egun munduko garraioaren %94,5 petrolioarekin egiten da. Petroliorik gabe jendarte honek ezin du funtzionatu, batez ere hiriek. 48 ordutan hutsik egongo lirateke supermerkatuak. Eta petrolioak ematen digun energia fluxu handi hori ezin digute eman energia berriztagarriek.

 

Beste bizimodu bat sortu beharko da orduan. Nola?

Nire ustez, gero eta urriagoa izango den energia benetan nahitaezkoak diren gauzetarako erabili beharko dugu, betiere bizimodu duin bati eutsiz. Jendarte modernoa aztertuta konturatzen gara egiten dugunaren portzentaje oso handi bat guztiz baztergarria dela. Gure turismo eredua, publizitatea, eliteko kirola, azpiegitura faraonikoak, Espainian 100 unibertsitate baino gehiago egotea… Nahitaezkoak dira denak?

 

Zer da nahitaezkoa?

Jatea. Bizileku bat. Janzteko zerbait, ez asko. Klima oso hotzetan, berotzeko sistemaren bat. Eta askoz gehiago ez.

 

Osasungintza, hezkuntza, kultura…?

Osasungintza eta hezkuntza nahitaezkoak dira, jakina. Baina, osasungintza behintzat, gaurko baino maila apalagoan. Orain daukagun osasun sistema erraldoi hau oso atsegina da, baina energia kopuru ikaragarria behar du. Aldi berean, milaka ume hiltzen dira sendatu daitezkeen gaitzez.

 

Desazkundea ere ez da betiko izango. Ekonomia estazionarioa aurreikusten duzu, gorabeherarik gabekoa?

Bai, jendarte industrialaren aurretik zegoena bezalakoa. Lehen sektorean oinarrituko da, biosferan, horrek ematen baitugu jana, eta berriztagarria da . Bigarren sektoreko aztarnak geratuko dira, baina bazterrekoak, industria aroaren aurretik egon izan diren bezala. Oso oinarrizko industria izango da, landugabea, bertan ekoitzitakoa kontsumituko den lekutik oso hurbilekoa. Haatik, horra iristeko prozesua nolakoa izango den esatera ez naiz ausartzen. Geologiak dio beheranzko joera leuna izango dela, baina gure jarrera aldatu ezean dena amiltzea eragin dezakegu. Egoera pribilegiatuan gaudenok indar militarra erabiltzen segitzen badugu  horri eusteko, zenbait energi fluxu bat-batean eten daitezke. Oso latza izan daiteke hori. 

 

Norbaitek esango du, halere, egin beharko dela ahalegina zientziak aurrera egiteko, benetan zerbaiterako balio duten aurrerakuntza teknologikoak garatzeko…

Herritarrok jabetzen hasi behar dugu dauzkagun mugez. Orain arte pentsatu izan dugu muga horiek ez zirela existitzen, eta uste dut herritar gehienek oraindik hala pentsatzen dutela. Zenbat eta beranduago aurre egin egoera berriari, okerrago denontzat.

 

Diozunez, CO2-ak eragindako Lurraren beroketa aitzakia modura erabiltzen ari dira batzuk, benetako arazoari aurre ez egiteko.

Atmosferako CO2 kopurua handitzen ari da. Hain zuzen ere, hamar milaren handitu da, milioiko 280 parte izatetik (atmosferaren %0,028) 380 parte izatera (%0,038). Oso litekeena da aireak dituen osagaietako batean aldaketa hori gertatzeak, aldaketa txikia izanagatik, eragina izatea planeta osoaren kliman. Izan ere, klimak ekuazio ez-lineal oso konplexuen arabera funtzionatzen du; horrek esan nahi du aldaketa txiki batek eragin handia eduki dezakeela. Eta eragin hori konponezina izan daiteke, eta kalte larriak ekar diezazkioke habitatari. Hori dena egia da. Baina harrigarria da IPCCk (Klima Aldaketari buruzko Gobernuarteko Taldea) CO2- kopuruaren hazkundea moteltzeaz besterik ez kezkatzea. Ondorioaz kezkatzen dira, ez arrazoiaz, eta arrazoia da urtero 10.000 milioi tona erregai fosil erretzen ditugula. CO2-a zerk emititzen duen baldin badakigu, zergatik ez diogu emititzeari uzten?

 

Zenbait talde ekologista ere kritikatu dituzu, gai honetan erakundeen bide beretik joateagatik.

Ekologista batzuk hain kezkatuta daude CO2-az, alternatiba gisa proposatzen ari baitira planeta osoan parke eolikoak ipintzea. Energia fosil guztia haize-generadoreekin eta plaka fotovoltaikoekin ordezkatu daitekeela diote. Investigación y ciencia aldizkarian argitaratutako artikulu batean, batzuek diote hiru milioi megawatt sortzeko adina haize-generadore instalatuta, elektrizitate sorreraren arazoaren zati bat konpondu litekeela. Ez dute hitz egiten erregai guztiak ordezkatzeaz, ezta ere gizakion aktibitate guztietarako energia sortzeaz, besteak beste erabiltzen dugun energiaren zati handi bat ez delako elektrikoa, eta iturri horretatik elektrizitatea bakarrik lortu daiteke. Bada, kontuan hartu behar da munduan oraintxe 200.000 megawatt eratzen direla energia eolikoaren bitartez. Hiru milioi eratuz gero –eta horrekin, berriz diot, ez genuke arazo osoa konponduko–, planeta osoko haize guztien 25 hamar-milaren aldatuko lirateke. Hori azpimarratzekoa da. Kezkatuta gaude CO2 kopurua hamar-milaren bat aldatzeagatik, eta aldi berean proposatzen dugu Lurreko haizeen 25 hamar-milaren aldatzeko. Ez diezadatela esan horrek ez duela ondoriok eragingo. Ez dakigu! Bestalde, bi edo bost megawatteko milaka haize-generadore jartzea eromena da, industria astuna da, ehunka milioi tona altzairu dira, altzairu hori urtzeko behar den ikatz kopuru eskerga, kamioi handiak generadore horiek urruneko mendietara eramaten. Erne, ekologia horrekin! Zer ereduren bila gabiltza? Zertarako? Autobideetan gauez argiak piztuta edukitzen segitzeko? Gabonetako erakusleihoak argiztatzeko? Horretarako nahi dugu energia? Zoramena da.

 

Artikulua Argiaren 2279. zenbakian argitaratu zen.

Berriak

Fusio hotza bezain antzua (Alternatiba)

Nazioarteko azken krisiak, finantza sistema kudeatzen dutenen etika gabeziak eta etekinak edozerren gainetik lehenesteak eragindako krisialdiak, gaurkotasunera ekarri du berriz ere kreditu merkatuak bidezkoa eta eraginkorra izateko izan behar dituen bi ezaugarriak.

Banka sektorea ia bere osotasunean publikoa izan behar dela da lehenengoa, kreditu kooperatiben esku edota irabazi asmorik gabeko erakundeen esku egon daitekeen zati txiki baten salbuespenarekin. Aski da gizateriaren gehiengo baten interesak lukurarien esku uzteari.

Horixe baita garapen sostengaezinaren aldeko apustuan egiten dutena: azpiegitura faraonikoak, arma lasterketa eta armen merkatuak finantzatzea, nuklearrak eta transgenikoak babestea, zerga eta lan politika murriztaileak ezarri… eta abar luze bat, den dena aberastasun lizunak pilatzeko asmoz. Haien gehiegikeriek muga guztiak gainditu dituztenean, diru zale hauek bankaren (eta batez ere zorraren) nazionalizazioa eskatzera heldu dira, Irlandan gertatu bezala, galerak sozializatu nahi dituzte kreditua pribatizatzeko fase berri batean murgildu aurretik.

Baina behin eta berriro egiaztatzen dugu sektorearen izaera publikoa ez dela nahikoa. Inolako kezkarik ez duen politikari leinua ohiko oligarkia finantzaria bezain harrapakaria izan daiteke. Hala ikusi izan ditugu Estatu Batuetako aurrezki kutxen hondoratzean Reagan edota Bush aita presidenteen garaietan, edo askoz gertuago Caja Castilla La Mancha erakundeko kontseilariek eginiko gehiegikeriak.

Hortik dator beharrezkoa deritzogun bigarren ezaugarria: Erabat gardena izatea eta ezarleek zuzenean aukeratutako Kontseilua sortzea, erakunde publikoek izendatutako ordezkarien menpe egongo ez dena.

Beraz, aipatutako krisiak gure aurrezki kutxen fusioa saihestezin egin duenean (ibili gabeko bide luzea utzi dugu atzean kutxen federakunde eusko-nafar horretatik, eta Nafarroako Kutxa norabide atzerakoietan dago murgilduta dagoeneko) gutxienez bezerook hautatzeko aukera izango genuela espero genuen, adierazitako bi ezaugarri horietan sakondu behar zuen erakundea aukeratzea egongo zela.

Baina ezta horrela ere, euskal kutxen gaineko legeak opakutasuna areagotzen du (“profesionaltasuna” dela diote) eta ezarleen lekuan ordezkari politikoak jartzen dituzte, herritarren kontrol oro oztopatzeko.

M22ko emaitzek agerian utzi dute hori, hiru kutxek banku bilakatzeko prozesua azkartu nahi dutela baitirudi, gutxienez bi helburu argi dituztela: Bilduk jasotako botoek, Gipuzkoan batez ere, hiru erakundeetako asanbladetan marraztuko duten mapa berria ekiditea eta, era berean, Kutxen Lege berria saihestea. Larria da herritarren botoek BBK, Kutxa eta Vitalen egungo asanbladetan duten ordezkaritza falta eta orain motorrak berotzen hasi dira hauteskundeetako emaitzek kutxen zuzendaritzetan islarik izan ez dezaten.

Joera neoliberala da nagusi. Izaera publiko indartsua duen euskal kutxa sortu beharrean, fusio hotzerako pausoak ematen dira, izaera publiko oro galdu eta banku pribatu forma hartzen ari dela. Alderdi unionistek beste alde batetik ere atera dira garaile, euskal ikur berria bilakatuko litzatekeena hiru herrialde-zaletasun ergelen batuketa izaten amaituko duelako, beren sortzaileen gozamenerako.

Beraz, haiei eta EAJko foralistei esker, gauza asko jakin gabe jarraituko dugu. Izan ere, zenbat irabazi zuten kutxek Airtel salduta? Zenbateko zergak ordaindu zituzten eta zertan inbertitu zituzten etekinak? Nork erabaki zuen komisio gutxien kobratzen zituzten erakundeak izatetik Estatuko garestienak izatera pasatzea? Nork eta nola erabakitzen du gizarte ekintza Estatuaren gabezia sozialak estaltzetik haratago joatea?

Eta bide batez, ez gaude kutxek bere jarduera eremu naturaletik kanpo neurriz hedatzearen kontra, munduan zehar bidaiatzen duten euskal herritarrei zerbitzua eskaintzeko edota gauzak egiteko bestelako moduak zabaltzeko, jasangarriak eta ohiko bankarekiko alternatiboak. Baina ez dirudi hala denik bulegoak bigarren etxebizitzen salerosketarako zabaltzen dituztenean. Are gutxiago salerosketa horiek maila handiko gaizkileekin mahaia eta bazkaria partekatzea, hirigintza basatia edota ingurumenaren aurkako bortizkeriak sustatzen dituzten udalekin aritzea eta jasangarritasun ekologikoaren irizpideak zeharo baztertzen dituzten azpiegiturak finantzatzea dakarrenean. Eta guzti hori ez dute bakarrik Malagan, Almerian edo Murtzian egiten. Kantauri itsasoko kostaldea adibide (txarrez) beterik dago.

Laburbilduz, aldaketa aurrerakoia egin beharrean krisia norabide neoliberalerako baliatzen ari dira, datozen hamar urteetan berbideratu ezin izango dena. Hauxe da fusio hotzaren proiektua.

Orain, zientzialarien artean onartuta dago fusio hotz nuklearra ez dagoela prest ingurumenari ekarriko dion kaltea justifikatzeko eta sendabide gisa erabiltzeak politiko ergel eta interesak dituzten adituen propagandari bakarrik erantzuten dio, eta espero dugu euskal gizarteak munstro hotz honen gainean antzeko ondorioetara heltzea… hamar urte pasa behar badira ere.

Berriak

Alternatiba | Ezkerra eraldatzearen erronka

X