Alternatibak Lanestosako Bilduren gobernua zoriondu du, Bizkaiko Foru Aldundiak 2011n hiribilduan eraiki zituen etxebizitza tasatuen salneurrian 59.000 eurotako beherapena lortzeko negoziaketan betetako paperarengatik. Ildo horretan, promozioak 130.000 euroko salneurriko etxebizitzak izango ditu, eta lehenengo aldiz Bizkaian, hauetako batzuk 400 eurotako alokairuan banatuko dira, eta erosteko eskubidearekin.
Alternatibatik behin eta berriro salatu dute foru etxebizitza politika, etxebizitza sozialen alokairua jasotzen ez zuelako, eta adreilua eta porlana Bizkaiko geografia osotik banatu dituelako enpresa eraikitzaileei men eginez eta eskualde bakoitzaren etxebizitza behar errealei kasu egin gabe. Gauzak horrela, alderdi ezkertiarrak negoziaketan egungo udalak izandako papera azpimarratu du promozioa entregatzeko salneurriak eta baldintzak ezartzerako orduan, hasierako baldintzak aurreko udalbatzarekin hitzartu zirelako Lanestosako benetako beharretara egokitzen ez zirenak.
Bukatzeko, Alternatibatik bermatu dute etxebizitza hauetarako sarbide baldintza definitibo hauek erakunde publikoek tradizionalki ahaztuta eta azken urteetan despopulatze prozesu larria pairatu duen landa herri honen indartzea erraztuko duela. Bide horretan, alderdi ezkertiarrak eragile guztien parte-hartzea eskatu du Enkarterriko eskualdea, lanpostuen suntsiketa eta nekazaritza ustiapenaren desagerpena gogor sufritu dituena, lokazti horretatik ateratzeko eta modu duinean bizi eta lan egiteko leku batean eraldatzeko.
Alternatiba Bizkaiko bozeramaile Asier Vegak salatu du “terrorismo finantzariak eragindako heriotza berria”, Bilboko gizon batek bere buruaz beste egitea erabaki duenean etxegabetu behar zutenean alokairuari aurre egiterik ezin zuelako: “Zeren zain gaude desjabetze guztiak geldiarazteko? Zer gertatu behar da larrialdietarako laguntza sozialek bere funtzioa bete dezatela eta pertsona batek ikusten duen irtenbide bakarra heriotza izateari uzteko?”
Ildo beretik, alderdi ezkertiarreko bozeramaileak salatu du “ez PNVren esku dauden Bilboko Udalak, Bizkaiko Foru Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak, ezta PPren Espainiako Gobernuak ez dutela etxegabetzeen afera konpontzeko benetako asmorik. Kritikatu ditu, halaber, “bankuek eta gobernuek erabiltzen dituzten eufemismoak hondamendi gizatiarrak aipatzean, sistema kapitalistak eraildako biktimez ari garenean, eta berau babesten duen estatua eskuak odoleztatuak ditu”.
Azkenik, Vegak mobilizazioekin jarraitzeko beharra azpimarratu du, bankuei zein gobernuei desjabetzeen amaiera kalean exijitzeko, horregatik, bere taldearen atxikimendua adierazi dio terrorismo finantzarioa salatzeko egiten diren elkarretaratze guztiei.
Euskal Herria Bilduk bere atxikimendua adierazi nahi die bihar, larunbata, Hegoaldeko lau hiriburuetan eragile sozial desberdinek deituta etxe desjabetzeen aurka egingo diren protesta ekintzei. Etxegabetzeen aferan bereziki lazgarria izan den aste baten amaieran egingo dira elkarretaratzeak, berriz ere ikusi izan dugulako zer nolako babesgabetasun egoera bizi duten egunero beren etxea galtzeko arriskuan dauden pertsonek, inolako gupidarik ez duten finantza sistemaren esku baina, era berean, gutxi batzuk aberasten jarraitzea ahalbidetzen duten gobernu konplizeen erruz, jendeari bere buruaz beste egitera eramaten dituzten bidegabekeriak legez babesten dituztelako.
EHBilduk etxegabetzeen egoera jasanezinari aurre egiteko proposamenak eraman ditu Iruñea zein Gasteizko legebiltzarretara, politikoen ardura delako honi aurre egin eta finantza erakundeen jarduerari mugak jartzea. Proposamenen bidez, hipotekaren exekuzioak berehala bertan behera uztea eta prozesu hauen baitan dauden etxebizitzen kudeaketa publikoa eskatzen dugu, hala, hipoteka ordaindu ezinean daudenek alokairu soziala ordainduko lukete eta mailegua ordaintzeko aukera dutenean, ordaintzen jarraitzeko aukera izango luke, orain arte ordaindutakoa edota etxea galdu gabe beraz. Pertsona guztiek etxebizitza duina izateko duten eskubidea bermatze aldera proposatutako soluzioak dira beraz.
Azkenik, salaketa berezia egin nahi dugu Araba, Bizkai eta Gipuzkoako herritarren diruarekin sortutako finantza erakunde publiko batek, Kutxabankek, desjabetze prozesuekin aurrera jarraitzen duelako, zuzenean edota bere menpe dauden bestelako erakundeen bitartez.
Hona hemen EH Bilduk Nafarroako Parlamentuan etxegabetzeei buruz aurkeztutako proposamenaren infografia. Beraz, Espainiako Gobernuari, Nafarroakoari edota bankuei zuzendutako hainbat proposamen agertzen dira:
Alternatibaren Bizkaiko bozeramailea Oskar Matutek baloratu du Herri Irratiko “Egunon Bizkaia” irratsaioan Laura Mintegik eta Urkulluk izandako azken bilera, legealdiaren hasieratik bidea markatu duen desadostasunaz jositako bileratzat kalifikatu duena. Matutek azpimarratu du EHBildu osasunean, hezkuntzan, politika sozialetan eta lan eskubideetan murrizketarik egiteko prest ez dagoela, eta herritarrak kaltetzen dituen borroka guztiekin bat egingo dutela esan du, desjabetze prozesuak barne.
EHBilduko parlamentarioak berriki Diputatuen Kongresuan aurkeztutako herri ekimen legegilea gogoratu du eta organoari boterearen aurrean mantso izatea eta herritarrekin bihozgabe izatea leporatu dio, eta argi ikusi zen Hipotekak Kaltetutakoen Plataformako kideak kongresutik bota eta kanpoan poliziak atxiki. Alderdi ezkertiarreko bozeramaileak EHBilduk kanpaina aurkeztutako desjabetze prozesuen proposamena gogoratu du, pisuarekin zorra kentzea ez ezik, etxebizitza duina izateko oinarrizko eskubidea defendatzen duena.
Egoera hau dela eta, Matutek PNV eskubide sozialekin bukatu nahi duten ekintzak bertan behera uztera premiatu du. Aldi berean, herritarrei guztiz jasanezina zaien merkatuen onurak eta espekulazio interesak asetzen dituen errealitatearekin akabatzea eskatu dio.
Alternatibako Bizkaiko bozeramaile Asier Vegak gogor kritikatu du “terrorismo finantzarioaren biktima berria” dirudien heriotza, Bizkaiko desjabetzen kontrako plataformak adierazi duenez, desjabetze prozesuan murgilduta zegoen Basauriko bizilagun batek astelehen goizaldean bere buruaz beste egitea erabaki ondoren: “berriro ere, exekuzio hipotekadunak gupidarik gabeko entitateen eskuetan dauden tresna direla agerian geratu da, muturreko egoera batean daudenak erabateko hondamenera eramateko inolako zalantzarik ez dutenak”.
Alderdi ezkertiarreko bozeramaileak desjabetze prozesuan daudenen etsipen egoera onartezintzat jo du eta horregatik, finantza erakunde zein gobernuei erantzukizuna exijitu die kaleratzeek eragindako eta geroz eta ohikoagoak diren suizidioen aurrean. Hau dela eta, Vegak gogorarazi du ia hilero norbaitek bere buruaz beste egiten duela etxegabetze baten aurrean. Alternatibatik gogora ekarri dituzte “bai Amaia Egaña, Manuel Reguera, Kutxabankek muturreko egoerara eramandako Kordobako bizilaguna eta bai Basaurin bere burua hil duen gizona ere bankaren bihozgabetasunaren biktima izan direla, irabaziak pertsonen gainetik jarri izanaren ondorio eta botere finantzarioaren menpeko gobernuek babestutako legeekin.
Vegak azpimarratu du gertaera hau Espainiako Kongresuan gaur bozkatuko duten desjabetzen kontrako Herri Ekimen Legegilearekin (HEL) batera eman dela, Hipotekak Kaltetutakoen Plataformak (PAH) aurkeztutako ia milioi bat eta erdi sinadurek bermatutako ekimena, hain zuzen. PPk ekimena bertan behera utziko duela iragarri ostean, eta proposamena Gorteetan eztabaidatua izatearen alde egin ez duen bakarra izanik, Alternatibak deitoratu du “PPk pertsonen neurrira egindako legea bultzatu beharrean, bankuen neurrira egindako legearen atzean babesten dela” eta salatu du ere “Espainiako eskuinak tauromakiarekiko zaletasunaren alde konstituzioan jasotzen den etxe duinaren eskubidearen alde baino gehiago egiteko prest dagoela”.
Honen aurrean, Vegak Herri Ekimen Legegilea kongresuan eztabaidatzeko beharra babestu du eta, aldi berean, Alternatiba kide duen EHBildu koalizioak Gasteizko Legebiltzarrean aurkeztutako etxegabetzeen aurkako proposamenak babestu ditu; ekimen biek “bizitza duinerako eskubidea bermatu eta finantza erakundeen gehiegikeriak mugatzea” bilatzen dutela nabarmenduta. Azkenik, mobilizazioekin jarraitu beharra dagoela ohartarazi du, eta horren harira gaur Bilbon eta Basaurin egingo diren elkarretaratzeetan zein datorren larunbatean, hilak 16, Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan Kutxabankeko egoitzen aurrean egingo diren elkarretaratzeetan parte hartzera deitu du.
Koalizioak hauteskunde kanpainan emandako hitza bete du horrela eta legegintzaldi berrian defendatu duen lehenengo ekimenak etxegabetzeekin zerikusia izan du. Marian Beitialarrangoitia legebiltzarkideak adierazi du EH Bilduk ez daukala asmorik lege aldaketei itxaroteko. “Etxebizitza eskubidearen aurkako erasorik bortitzenak dira etxegabetzeak, eta horregatik, gaur arazoarekin bukatzeko lehenengo urrats garrantzitsua eman gura genuen, lege aldaketa heldu arte eta erakunde finantzarioen borondatea aldatu arte”, azaldu du Beitialarrangoitiak.
Baina EAJk eta PPk, UPyDrekin batera, EH Bilduren legez besteko proposamena bertan behera utzi eta bi alderdien arteko erdibideko proposamena onartu dute. Koalizioak hitzartuta zeukan PSErekin 10 puntutako proposamena. EH Bilduren ordezkariaren iritziz, “hitzetan geratzen den proposamena da, soluziorik ematen ez duena”. Beitialarrangoitiak gogor kritikatu du arazoari aurre egiteko hiru alderdi horien “borondate falta”. “Minimoa zen finantza erakundeak presionatzeko neurri zehatzak hartzea eta hori ere erortzen utzi dute. Arazoarekin bukatzeko ekimena hartu behar da; bestela, euskal gizartea aterako da galtzailea”, ohartarazi du.
Marian Beitialarrangoitiak gogor kritikatu du ere finantza erakundeek eta bereziki Kutxabankek arazoaren aurrean daukan jarrera: “ezin da bankuen borondatearen esku utzi gai honekin zerbait egitea. Ardura maila handiagoa eskatzen diegu bankuei, bereziki Kutxabanki, duen zeregin soziala aintzat hartzea, alegia”. EAJri ere leporatu dio “Kutxetako asanbladetara etxegabetzeen gaia eramateko oztopoak jarri izana”.
Eusko Legebiltzarreko eskuineko bi indarrek eta UPyDk euren botoak elkartu dituzte, etxegabetzeekin bukatzeko helburuarekin EH Bilduren legez besteko proposamena indar gabe uzteko.
EHBilduk gaur eguerdian Ezkerraldeko herrietan, Sestaon, Portugaleten, Barakaldon eta Santurtzin kontzentrazioak burutu ditu PNV, PSE eta PP bultzatzen ari diren Kutxabank-en pribatizazioaren aurka eta diru publikoarekin sortutako erakundeak etxe desjabetzeak egiteari utz diezaiola exijitzeko. Hala esan du Amaia Agirresarobe Alternatibako kide eta Bilduko Bizkaiko batzarkideak Santurtziko elkarretaratzean eginiko adierazpenetan.
“Irtenbidea badago: Burujabetza eta eraldaketa soziala!” lelopean, gutxienez Kutxabanken %51 kapital finantziero pribatuaren esku geratuko dela azaldu dute EHBilduko ordezkariek. “Kutxek ez dute Kutxabanken etorkizuna erabakitzeko ahalmenik izango. PNV, PSE eta PPk pribatizazioaren aldeko apustua egin dute. PNVk eta PPk adostu duten Kutxen Legea pribatizazioaren norabidean doa. Indarrak batu dituzte asanbladen eratzean EHBildu bazterrean uzteko” gaineratu du EHBilduk.
“Eredu honen ondorio dira gaur arte eman diren milaka etxegabetzeak. Pribatizazioarekin ez da dirurik izango inbertsioak egiteko ezta obra sozialaren zerbitzu sozialetarako. Familiei maileguak eskaini beharrean, etxegabetzeekin jarraituko dute. Euskal enpresek berehalako finantziazioa eskatzen dute; bitartean estatu mailako hedapenaren alde egiten dute”, esan dute.
EHBilduk “kutxa publiko eta izaera soziala izango duen ereduaren alde” egiten du, “gure herriaren ahalmen produktiboa indartu eta lagunduko duen eta gure lurraldearen behar sozialei erantzungo dien ereduaren alde gaude”.
Alternatibaren Bizkaiko bozeramaile Asier Vegak, emakume baten eta bere bi alaben etxe kaleratzea eta hurrengo astelehenean izango den pisuaren enkantea geldiarazteko exijitu dio Kutxabanki. Hainbat kolektibo sozialek eman dute gaur etxegabetze honen berri. Vegak erakundeko presidente Mario Fernandezi zuzenean eskatu dio, pasa den azaroaren 10ean desjabetze gehiagorik ez egiteko konpromisoa hartu zuela gogorazita; Amaia Egaña “terrorismo finantzarioaren biktima mortala” izan ostean, alegia.
Ezkerreko alderdiaren bozeramaileak Kutxabank “bere sakela betetzeko edozer gauza egiteko prest dagoela” azpimarratu du. “Hauxe dugu adibiderik onena, famili hau kaleratzeaz aparte, Kutxabankekin hitzartutako 95.000 eurotako hipotekak hiru seme-alaba dituen bigarren familia baten etxebizitza bahitzeko intentzioa duelako erakundeak. Gauzak horrela, Kutxabankek “negozio ederra egin du, 95.000 euroren truke bi etxebizitza bereganatzen dituelako, zorraren zati bat -interesak barne- ordainduta egonda ere eta bi familia kale gorrian uztea dakarren arren”.
Vegak, kapital “orain arte publikoa” duen erakunde batek baliabiderik gabeko pertsonak kaleratzea gaitzetsi du, etxebizitza oinarrizko eskubidea dela gogoraraziz. Aldi berean, Gasteizko eta Madrilgo exekutiboei “desjabetze sarraski hau geldiaraziko dituen neurri eraginkorrak” exijitu dizkie, Euskal Herria Bilduk bere kanpainan planteatu zituen neurrien haritik, alegia. Hau da, hipoteka ordaintzerik ez dutenentzat, kaltetuak ez du etxebizitza utziko eta bankuari alokairu soziala ordaintzeko konpromisoa hartuko du. Arrazoi objektiboak desagertzen direnean eta familiak aurreko egoerara bueltatzen direnean (eta beti ere etxebizitza eskubidedunak hala nahi duenean), alokairua ordaintzeari utziko litzaioke eta hipoteka ordaintzeari berrekin, ordura arte ordaindutako dirua galdu gabe, zorra etxearekin kitatzea aukerarekin gertatzen den bezala.
Alternatibatik politika eraginkorrak eskatu dituzte etxebizitzarako eskubidea benetakoa bilakatu dadin eta gogorarazi dute, halaber, instituzioen borondatea eta konpromisoa aski direla horretarako, “Bizkaian bakarrik milaka baitira hutsik dauden etxebizitzak, alokairu sozialean eskaini behar direnak”. Era berean, Kutxabanki etxegabetze guztiak berehala geldiaraz ditzan galdegin diote, eta banku txarra deritzon Sareb-en izango duten parte-hartzetik iragarritako “astakeri ekonomikoa, ekologikoa eta soziala” ekiditera deitu dute, erakunde horrek bereganatutako etxebizitzak eraisteko 500 milioi euro inbertitzeko asmoa baitute, “haien kontuak borobiltzeko asmoz eta etxe horiek aterpe duina behar dutenen gabezia konpontzeko erabili beharrean”.
Azkenik, eragile sozialek bihar goizean etxegabetze berri honen aurka deitutako protestarekin bat egitera deitu du Vegak. Bilbon izango da elkarretaratzea, Kutxabankeko Kale Nagusiko bulegoen aurrean, Aldundiaren jauregiaren aldamenean, 10:30etatik aurrera.
Gaurkoan, aurreko astean iragarri genuen moduan, etxe-kaleratzeei aurre egiteko EH Bilduk harturiko konpromiso eta instituzio ezberdinetatik hartuko ditugun neurrien inguruan berri ematera gatoz. Horretarako, bertan bildu gara hainbat alkate eta hautetsi, koalizioaren hautetsi guztien ordezkari gisa.
Gobernatzen ditugun udaletan garatuko dugun proposamena da gaur aurkeztuko dizueguna, era berean oposizioan gauden udaletan ere aurkeztuko dugu eztabaidatua izan dadin. Neurri zehatzak biltzen dituen protokoloa da, eta bi helburu ditu, batetik egoera larri honen aurrean daudenei laguntza praktikoa ematea eta, era berean, etxegabetzeen sistema bidegabeari aurre egitea.
Lehenik eta behin, etxegabetze denak denbora mugagabean bertan behera uzteko exijitzen du EH Bildu-k. Herritarren eskubideen defentsa bermatzeko legediaren aldaketa exijitzen dugu. Era berean, herritarren etxebizitza eskubidea babesten du, gai honetan bankuek eta Espainiako gobernuak duten jarrera ozen salatuz.
1.- Horrela bada, ezinbestekoa deritzogu, egoera honen aurrean, instituzioen eta etxegabetzeen aurka ari diren eragileen arteko elkarlana. Horretarako udala eta eragileekin harreman iraunkorra izango da. Beharrezkoa ikusten den kasuetan, etxegabetzeen gaiaren lanketarako, udal batzorde berezi bat antolatzeko aukera irekia geratzen da.
2.- Udala, herrian ohiko etxebizitzaren etxegabetzeak jasan dituzten edo jasateko arriskuan dauden herritarrei irekita dago. Egoera hori nozitu duten edo arriskua duten herritarren informazioa jasotzea ezinbesteko du udalak, ekinbideak martxan jarri ahal izateko.
a) Horretaz arduratuko den zinegotzi bat izendatuko da.
b) Kaltetuen eskura, telefono zenbaki bat eta e-mail bat jarriko dira.
c) Hala eskatzen duten kaltetuek, diskrezio osoa izango dute Udalaren aldetik.
3.- Udalak, herritarraren aurkako etxegabetze prozedura martxan duen bankuarekin harreman bidea irekiko du, honako helburuekin:
a) Etxegabetze prozedura denbora mugagabean bertan behera uzteko exijitzea.
b) Kaltetuaren aldetik dagoen proposamen oro bankuari bideratzea.
4.- Udalak, Kutxabank-eko partaide den heinean (Gipuzkoa, Bizkaia eta Araban), bereziki exijitzen dio entitate honi, etxegabetzeak bertan behera utzi ditzan denbora mugagabean. Epaitegietan martxan dauden prozedurak ere bertan behera uzteko beharrezko diren urratsak eman ditzan exijitzen dio Udalak Kutxabank-i. Kutxabank-en barne egituran dauden aukera guztietatik bideratuko dio Udalak, arestian aipatutako exijentzia.
5.- Udalak, etxegabetzeen gaiarekin duten jarreraren arabera kreditu entitateekin duen harreman instituzionala, ekonomikoa eta elkarlana berrikusi egingo ditu: Etxegabetzeak gauzatzen dituzten eta egiten ez dituzten entitate finantzieroen arteko sailkapena egingo du Udalak eta etxegabetzeak egiten dituzten banketxe horiekin harremanak etengo ditu.
6.- Udalak, herritarren jakinaren gainean utziko du etxegabetzeen gaiaren aurrean Banku, Kutxa edo Kooperatiba bakoitzak duen jarrera.
7.- Ordezkatzen ditugun udalek, ez dute etxegabetze prozedurarik bultzatuko eta beraietan parte hartuko. Era berean, gai hauetan, epaitegietatik bideratutako prozedurak gauzatzeari uko egiten dieten udal langileak (udaltzainak kasu gehienetan), babestu egingo ditu udalak.
8.- Udalak, ohiko etxebizitzaren etxegabetzea nozitu duten herritarrei, etxebizitza eskubidea onartua izan dezaten, informazioa, laguntza juridikoa eta lehen arreta eskainiko die.
9.- Ohiko etxebizitzarik gabe geratu diren herritarrei premiazko irtenbidea emate aldera eta alokairu soziala erreferentzia nagusitzat harturik, Udalak,
a) Etxebizitzaren eskumena duten erkidego eta foru entitate publikoekin (Etxebide eta Vinsa) elkarlana bultzatu du.
b) Hainbat etxebizitza hutsik dituzten banku eta higiezin enpresei ardura exijituko die.
10.- Herrian etxegabetze prozedura bat gauzatzen den bakoitzean, egunean bertan, Udalak herri eragileekin batera, etxebizitza eskubidearen alde eta etxegabetzeen aurka, kontzentrazioa egingo da herriko plazan.
