Arrazoiak soberan (Maria del Rio)
Ikasturte berri bati hasiera eman diogu eta, aurten, haur eta nerabeen lehen egunari dagokion urduritasunari -ikaskideak berriz ikusteagatik edota irakasle Gehiago irakurri…
Fatuarte «Ikastetxeen itzulerak familia eta hezkuntzako profesionalen kezka piztu du, ezjakintasuna eta ziurgabetasuna nagusi direlako»
Gure Alternatibako kide eta EH Bilduren zinegotzi Alba Fatuartek mozioa aurkeztu du COVID-19ak sortutako pandemia kontuan hartuta, eskolara osasun-berme guztiekin Gehiago irakurri…
Fatuarte «Bilboko Udalak, tamalez, ez du Mino del Morro eskola babestu»
Gure kide Alba Fatuarteren hitzartzea Bilboko udalbatzan Mina del Morro eskolaren itxieraren harira.
Hutsalaren balioa (Maria del Rio)
Asteon bukatu egin dira unibertsitateko ez-ohiko azterketak; beraz, oraingoan bai, ikasle guztiak oporretan daude, udako planak hasteko irrikan. Seguru asko, igaro berri den ikasturte honetan bizipen ugari izan dituzte, onak eta ez hain onak. Unibertsitateari berari ere, gauza bera gertatu zaio, berri ugari sorrarazi dituela bukatzen ari den zikloan, baina guztiak ez dira ospatzeko modukoak.
Unibertsitate hiri… pribatua (Alba Fatuarte)
Publikoa dena, berriz ere, irabazi pribatuaren esku. Oraingoan hezkuntza da aitzakia. Bilbora etorriko diren goi-mailako hezkuntza proiektu pribatuen zerrenda egunez egun luzatzen doa; azkena, Navarrako Unibertsitatea (ez dezagun NUPekin nahastu). Berri txarra benetan Opus Dei Bilbora heltzea, noren eta udal gobernuaren eskutik.
Hizkuntza indigenen urtea (Maria del Rio)
Urteko lehen eguneko berri nagusiak berdintsuak izan ohi dira. Lehenengo jaiotza edo lehendakariaren urte amaierako mezua izaten dira, salbuespenik gabe, errepikatzen diren albisteak. Aurten, aldiz, iragargarriaz gain, kontuan hartzeko gertakizuna izan zen: Bolsonarok Brasilgo presidente kargua hartu zuen. Ez zuen denbora galdu, eta egun horretan bertan, hartutako neurrien artean, indigenen eskubideak mehatxatzen dituen dekretua onartu zuen. Ostera, egun berean, baina 25 urte lehenago, EZLN mundu zabalera atera zen. Behingoz Mexikoko –eta bide batez Amerikako– indigenen errealitatea ezagutarazi zen. Urtea ireki duten bi gertaera horiek lagungarriak dira 2019a kokatzeko, Hizkuntza Indigenen Nazioarteko Urtea.
Oskar Matute: “Lege berri bat egin aurretik, presazkoa eta ezinbestekoa da LOMCE erabat indargabetzea”
Isabel Celaa Espainiako Hezkuntza Ministroak LOMCEren “neurri polemikoenak” legea erabat indargabetu gabe aldatuko dituela jakinarazi ostean, EH Bilduk berretsi du “presazkoa eta nahitaezkoa” dela LOMCE baliorik gabe uztea lege berri bat egin aurretik. Gure kide Oskar Matutek ohartarazi du LOMCEren zati batzuk aldatuz “atzera begiratzea eta 2006. urtera itzultzea” dela Espainiako Gobernuaren asmoa, aukera aurrera egiteko zimenduak ezartzeko aprobetxatu beharrean.
LOMCE indargabetzeko bidean, Matutek “pauso irmoak” eskatu dizkio Espainiako Gobernuari, eta “ausart” aritzeko deia egin dio lege atzerakoi hori guztiz deseraiki eta LOMCE baliorik gabe utz dezan. “Ikasleen egunerokoan, hezkuntza komunitatean eta errealitate anitzetako autogobernuetan izan duen ondorio negatibo eta mingarriengatik”, azaldu du.
EH Bilduk betidanik defendatu du LOMCE indargabetu eta edukiz hustu zitekeela, inolako ñabardurarik gabe. “Ezinbestekoa da hankaz gora jartzea, are gehiago gizarteak hezkuntzan dituen beharrei errespetuan oinarritutako perspektiba inklusibo, parekide eta laiko batetik erantzun nahi badiogu”, gehitu du Matutek.
Koalizio subiranistak pozez hartu du gaur aurkeztutako aurreproiektuak LOMCEren indargabetzea bere gain hartzea, baina kezkatuta agertu da Hezkuntza Ministroak ez duelako “konpromiso argirik” erakutsi Euskal Hezkuntza Komunitateak eta Eusko Legebiltzarreko Autogobernu ponentziak aldarrikatu duten “hezkuntza eskumen esklusiboari buruz”.
EH Bilduk Hezkuntza Batzordean duen bozeramaileak, horrez gainera, agerian utzi ditu Espainiako Gobernuaren kontraesanak LOMCEren inguruan. “Joan den uztailean, ministroak agintaldiaren xehetasunak eman zituenean, argi utzi genuen ezinbestekoa eta presazkoa zela LOMCE erabat baliogabetzea lege berri baterako lehen pauso bezala. Celaak berak erantzun zigun ezinezkoa zela hori egitea. Zalantzan jarri genuen orduan eta gaur xehetutako aurreproiektuak arrazoia eman digu”, gogorarazi du.
Legea tentuz aztertuko duela jakinarazi du EH Bilduk, laikotasun, berdintasun eta kalitate irizpideei erantzuna ematen dien ikusteko. Ildo horretan, autogobernua errespetatzeko eskatu du Matutek, euskal eredu propio baterako Euskal Hezkuntza Komunitateak eginiko apustuari bide emateko. “Euskal gizarteak merezi eta behar dituen erronkei erantzungo lieke horrek”, nabarmendu du.
Fatuarte: «Gero eta gehiago gara argi ikusten dugunok bi abiadurako hezkuntza sistema egonkortzen ari dela»
Azken urteotan Indize Sozioekonomiko-Kultural edo ISEC baxua duten ikasleen multzokatzea areagotzen ari da etengabe Bilboko hainbat ikastetxeetan. Aipatutakoa segregazioa areagotzen ari da hainbat eskolatan. Gaia gaurko Osoko Bilkurara eraman dugu eta bertan egoeraren diagnostikoa jasotzeaz gain, arazoari aurre egiteko neurri zehatzak eskatu ditugu. Ez da posible izan, Bilbon gertatzen ari den eskola segregazioaren auziari heltzeari uko egin diote EAJk eta PSOEk.
Alba Fatuarteren hitzak:
Gero eta gehiago gara argi ikusten dugunok bi abiadurako hezkuntza sistema egonkortzen ari dela. Izan ere, krisiak, pobreziak, desberdintasun sozial, ekonomiko eta kulturalen ondorioz gizartean ireki den arrakala, hezkuntza sisteman ere gertatzen ari da; nahiz eta eskolak, berez, funtzio berdintzailea eta orekatzailea bete behar duen.
Zoritxarrez, azkenaldian garatu diren politiken eta garai berriei egokitzeko zailtasunen ondorioz, hezkuntza klasifikatua, mailakatua, segregatua dugu, baita Bilbon ere: alde batetik zuriak eta maila sozial ekonomiko batekoak; bestetik maila ekonomiko – sozial kultural baxuagokoak. Migrazioa ere, maila ekonomikoaren arabera banatzen da.
Beraz, segregazioaz hitz egiten dugunean, zertaz ari gara? ez gara ari soilik jatorriaren araberako segregazioaz, gure mozioan aipatu bezala, indize sozioekonomiko-kulturalaz baizik. Eta era berean, ez gara ari soilik publiko eta pribatuaren arteko segregazioaz; sare publikoaren baitan ere ematen baita, eta baita itunpekoan ere.
Eskola segregazioa beraz, erpin anitzetako gaia da eta ezin diogu soilik hezkuntzatik aurre egin; orotariko politika publikoak mahai gaineratzea eskatzen du: politika sozialak, inklusio politikak, hirigintza, enplegu politikak, eta abar luze bat. Edozein kasutan, argi dagoena da oraindik ere erronkari ez zaiola behar bezala heldu, eta ez dela lortu erantzun bateratu eta adostu bat ematea hezkuntza komunitatearekin elkarlanean. Horregatik guztiagatik aurkeztu dugu EHBildu udal taldetik proposamen hau.
Fatuarte: «Euskara ere ondarea da eta hiriaren eraldaketak eragin handia du hiztunen jardunaren bilakaeran»
EH Bilduren eskariz, HAPO-ak euskararen erabileran izango duen eragina aztertzea onartu du PPren abstentzio bakarrarekin gaurko Osoko Bilkuran. “Euskararen erabilera %3koa baino ez da Bilbon. Euskaldun asko dago, baina hirian zehar sakabanatuta eta HAPOan egin daitezkeen aldaketak eragina izan dezakete hizkuntzaren erabileran. Hori aztertu behar da eta beharrezko neurriak hartu”, azaldu du Alba Fatuarte Alternatibako kide eta koalizioko zinegotziak.
Zehazki hau izan da onartu dena:
Bilboko Udalbatzak Udal gobernu batzordeari agintzen dio, Bilboko HAPOaren berrikuspenean, euskararen erabileraren normalizazioari dagokionez izan lezaketen inpaktua ebaluatu dezan eta ebaluazio horren emaitzen arabera egoki irizten zaizkien neurriak proposatzea.
Alba Fatuarteren hitzak:
Legegintzaldiko proiektu garrantzitsuenetako bat Hiria Antolatzeko Plan Orokorra berritzea izango da. Honezkero guztiok argi daukagu erronka handia izango dela, proiektu hau ez delako mapa edo plano sorta soila. Izan ere, plan honek etxebizitza, ekipamendu eta azpiegiturak antolatzeaz gain, hiri-eredu bat marraztuko du, eta eredu hori jasangarria, arduratsua, orekatua eta aberasgarria izatea nahi badugu, ezinbestean zeharkakoak diren hainbat aldagai kontuan izan beharko dira, hasiera batean hirigintzarekin harreman zuzena ez dutela badirudi ere. Badakigu hauetako aldagai batzuk dagoeneko kontuan hartuko direla: Herritarren parte-hartzea edota genero ikuspegia, esaterako; baina hauek ez dira guztiak: Hizkuntzaren faktorea falta da.
Bitxia da nola lotzen dugun oso modu errazean hirigintza ondarearekin eta identitatearekin, baina askotan ez gara konturatzen zaindu eta mantendu beharreko ondare hori ez dagoela arkitektura edo ingurumenarekin bakarrik lotuta. Euskara ere ondarea da eta hiriaren eraldaketak eragin handia du hiztunen jardunaren bilakaeran. Batzuek esango dute erdal hiztunengan ere eragina izan ditzaketela hiriaren aldaketek, baina ez dezagun ahaztu egoera diglosiko eta desorekatu batean gaudela, eta egoera ezegonkor eta gutxituan dagoen euskal hiztunen komunitateak askoz nabarmenago pairatuko dituela eragin horiek.
Arriskuak ez dira txikiak. Aspalditik soziolinguistikan adituek azaldu dute nola globalizazioaren eraginpean sustatu diren urbanizazio prozesu azkarrek herrien hizkuntza ohiturak kaltetu dituzten. Fenomeno hauei aurre egin beharko genieke, ahozkotasunean eta euskal hiztunengan zehazki eragin dezaken kaltea ekiditeko. Eta hau Bilbo bezalako hiri handietan egitea are garrantzitsuagoa da. Zergatik? Hain justu, biztanle gehienak bertan bizi direlako. Arazoa da hemen “arnasgune geografikoetan”, edo bestela esanda, euskaraz trabarik gabe bizitzeko aukera ematen duten herrietan baino sakabanatuago bizi garela euskaldunok eta horregatik da hain garrantzitsua hirietako “arnasgune soziofuntzionalak”, hau da, euskara nagusi den espazio fisikoak, euskaraz naturaltasunez bizitzeko aukera ematen duten horiek babestea, kudeatzea eta antolatzea.
Horretarako estrategia urbanistiko argi bat zehaztu beharko dugu, euskal hiztunen komunitatea hirigintzatik bertatik, hiri-eredutik bertatik indartuz. Ingurune fisiko eta naturaren alorrean, Pagasarri, Artxanda eta Kobetamendiren artean bioaniztasuna zaintzeko korridore ekologiakoek Bilboko Eraztun Berdea osatuko duten bezalaxe, mendietako magalek paisaian duten eragina zainduko den bezalaxe, euskararen arnasgune soziofuntzionalak lotzeko eta saretzeko estrategiak garatu daitezke, eta horretarako, Hiria Antolatzeko Plan Orokorra berrizteko parte hartze prozesuak aukera paregabea ematen digu.
Gainera, ezin dugu ahaztu, legeak berak hau egitera behartzen gaituela. Izan ere, 2016an onartutako Udal Legearen arabera, Udal euskaldunetako egoera soziolinguistikoan eragina izan dezaketen proiektu edo plangintzak onesteko prozeduran, ekimen horiek euskararen erabileraren normalizazioari dagokionez izan lezaketen inpaktua ebaluatuko da, eta ebaluazio horren emaitzen arabera egoki irizten zaizkien neurriak proposatuko dira.
Guk uste dugu dudarik gabe Bilboko HAPO berriak hiriaren egoera soziolinguistikoan eragina izango duela, eta horrenbestez, eragin linguistiko hori ebaluatu beharko litzateke, eta genero ikuspegiarekin egingo den bezalaxe, hizkuntza ikuspegia txertatu HAPO berrian. Esaterik ez dago Euskal Herria Bildurentzat eragileen parte hartzerik gabe prozesu honek ez duela zilegitasunik izango, beraz adituen ekarpenaz gain, egunerokoan lanean ari diren euskalgintzako eragileen ahotsa entzutea eta kontuan hartzea ezinbestekoa izango dela.
Hauxe da gure proposamena eta euskararen normalizazio prozesua indartzeko eta euskalgintza babesteko helburua, gu guztiona dela aurreikusita, espero dugu gainontzeko udal-taldeen babesa izatea.
Hizkuntza Eskolaren eskaera handitzeko konpromisorik ez Bilboko Udalean
Gure kide eta EH Bildu Bildoko zinegotzi Alba Fatuarteren hitzartzea azken udalbatzan, Hizkuntza Eskola publikoetan euskara ikasteko plaza kopurua handitu beharraren inguruan.
Hizkuntza Eskola Ofizialen datuak aztertuz gero, argi eta garbi ikusiko dugu eskaintza oro har ez dela eskabideak asetzeko nahikoa, ez Bilbon, ezta beste herrietako eskoletan ere. Bilboko kasuan, 2015/2016 ikasturteko matrikulazio datuen arabera, 17.128 eskabide jaso ziren eta soilik 7.112 eskaintzen ziren. Hau da, 10.000 lagun inguru plazarik gabe gelditu dira Bilboko Hizkuntza Eskolan azken ikasturtean eta hauetatik 1.500 lagun ziren euskara ikasteko eskabidea egin eta plazarik gabe gelditu zirenak. Gaurko Osoko Bilkuran, Udalberrik proposatuta Hizkuntza Eskola handitzeko eskaera jorratu da eta hitz politikak baino ez dira atera gobernuaren aldetik, inolako konpromisorik gabekoak.
Datuak aztertzen baditugu, ikusten da hau hizkuntzeta guztietan ere gertatzen dela. Gainera, euskararen kasuan, kontuan izan behar dugu Bilbon euskaltegien sare zabal bat dagoela, nahiz eta oraindik auzo batzuetan, Otxarkoagan esaterako, bilbotarrek euskara ikasteko aukerarik ez duten. Edonola ere, eta Hizkuntza Eskola Ofizialera itzulita, agerikoa da, bai euskaraz eta bai beste hizkuntzatan ere, eskaintza ez dela nahikoa.
Horregatik harritu egiten gaitu gobernuak aurkeztutako emendakinean irakurtzea Jaurlaritzarekin kolaboratuko duzuela eskaintzaren egokitzapenaren inguruan, HORI BEHARREZKOA IZANGO BALITZ. Hau da, ez duzue sikiera onartzen eskaintza handitzea beharrezkoa dela eta gainera ez duzue inongo konpromisorik hartzen Jaurlaritzari eskaintza handitzea eskatzeko.
Eta nire harridurarekin jarrituz, beste kontu bat alderdi sozialistari dagokionez. Zuek gobernuko kide moduan, proposamena babesten duzue, baina kontua da, oposizioan zaudetenean askoz ere exigenteagoak zaretela gai honekin. Izan ere, Gipuzkoako Batzar Nagusietan, EHBilduren botuekin batera bi proposamen onartu dira, bata 2014an eta bestea aurten bertan, 2016ko ekainean, non Jaurlaritzari zuzenean eskatzen zaion Hizkuntza Eskola Ofizialen eskaintza handitzea, ahalik eta eskaera gehien asetze aldera. Beraz, eskatuko genizueke behintzat, gobernuan zaudetenean oposizioan bezain zorrotzak izatea zuen eskakizunekin, ze oposiziotik gauzak eskatzea ez da hain zaila; benetako erronka dator kudeatzeko ardura duzunean, horri eustea.
Edonola ere, harritzen ez nauena emendakin honen konpromiso falta itzela da. Eta ez nau harritzen, zeren EHBilduko Legebiltzarreko taldeak galdera bat egin du gai honen inguruan duela sei hilabete eskas, eta Cristina Uriarte, jarduneko sailburuak sinatutako erantzunaren arabera, Jaurlaritzak oraingoz ez du inongo asmorik eskaintza zabaltzeko.
Amaitzeko esatea EH Bilduk Hizkuntza Eskola Ofizialen beharra aldarrikatzen duela, zerbitzu publiko hau indartu behar dela uste duela, eta emendakin honetan ordea udal gobernuaren konpromiso falta besterik ez dugu ikusten. Abstentzioa izango da beraz gure bozka.