EH Bilduren iritziz, Bizkaiak egun bizi duen egoera arduragabekeria politiko eta instituzional larria da. Bizkaiak ez ditu 2013ko aurrekontuak adostu eta, are okerrago, horretaz eztabaidatzeko datarik ere ez dago oraindik. Egoera horretan dagoen herrialde bakarra da.

Gure herrialdean argi eta garbi ikusten ari gara zer nolako arazoak dituen EAJk akordioak ixteko eta, baita ere, zelako gabeziak dituen bizkaitarrok pairatzen ari garen egoera sozioekonomiko larriari aurre egiteko ezinbestekoak diren aurrekontuak modu egokian kudeatzeko.

EAJk kudeatzeko gaitasuna duela errepikatzen du behin eta berriro, akordioak lortzeko prestutasun osoa duela, borondateak batzeko gauza dela… eta harro agertzen da beti horregatik. Baina Bizkaiko aurrekontuei dagokienez, eta herrialdeko bigarren indar politikoa garenokin, bi kontaktu baino ez dira egon: lehenengoa, aurrekontuak aurkeztu zituenean; bigarrena, balizko negoziazio bati heltzeari begira. EAJ-k berebiziko garrantzia duen eztabaida ukatzen ari zaie bizkaitar guztiei.

Eta aipatu behar da, testuinguru honetan, EAJk Bizkaiko Batzar Nagusietako Mahaitik kanpo gauzkala oraindik, eta modu horretan erabaki garrantzitsu batzuetatik kanpo utzi egiten gaituela. Abenduaren 28tik bai Jose Luis Bilbao, bai bere aurrekontuak desagerturik daude, eta bitartean puntu batzuk ezagutzen ari gara, adibidez, gehien daukanak gehiago ordaindu behar duen printzipioa eta zerga-politika progresiboa bertan behera utziz.

Are larriagoa da, hala ere, Jose Luis Bilbaoren taldeak akordioetara iristeko erakutsi duen gaitasunik eza, larrialdi egoeretan irtenbideak bilatzeko duen defizita. Lau haizetara beraiek zabaltzen duten ardura eta egonkortasunetik oso urrun, EAJk kromo-trukaketaren aldeko apustua egin du. Arabakoak Bizkaikoen truke, pentsatuz, ziurrenik, beraiek abstenituz gero, PPk aurrekontuak aurrera aterako lituzkeela eta, argazkian Mariano Rajoy eta Carlos Urquijoren alderdiarekin batera agertu behar izan gabe, Bizkaian beraiek arazorik gabe aprobatuko zituztela.

Baina kalkuluak ez zaizkio ondo atera, eta EAJk denbora irabaztea erabaki du. Gernikako osoko bilkura arduragabe eta gardentasunik gabe atzeratu du, eta berriz ere zenbakiak egiteari ekin dio, baina oraingoan ez hainbeste Bizkaiko aurrekontuak onartzeari begira, baizik eta berriro beste kromo-trukaketa bat egiten saiatzeari begira, bide batez EAEko aurrekontuak ere adostu nahian.

EH Bildurentzat, Bizkaiko aurrekontuek sekulako garrantzia dute, tresna garrantzitsuegia da kromo-trukaketa baten menpe jartzeko, jendeari bizkarra emanez, eta are gutxiago egungo egoera sozioekonomikoan. Hori dela eta, dei egiten diogu EAJri, behingoz ager dadin eta arduraz eta gardentasunez joka dezan, akordioak ahalbidetzeko. Eta gure apustua berretsi egiten dugu, aurrekontu sozialen alde, milaka bizkaitar pairatzen ari diren larrialdi egoera honi aurre egin ahal izateko.

Pertsonen zerbitzura –eta ez porlanaren zerbitzura– egon behar duen aurrekontu-eredu bati heltzeko gure prestutasun osoa dugu. Enplegua sortzeko politika aktiboak abian jartzearen alde egiten dugu, Bizkaiko errekuperazio ekonomikoa sustatzeko, eta arreta berezia ipiniz eskualdeetan planen aktibazioan.

Halaber, Gizarte Ekintza Saila indartzearen aldeko apustua egiten dugu. Sail horrek oso aurrekontu eskasa dauka une honetan, eta Menpekotasunaren Legean egindako murrizketak eta Diputazioko zaintza sektoreko lan-baldintza prekarioak ezkutatzen ditu. Eta hori guztia oraindik Bizkaiko azpiegiturarik handienak, SuperSur delakoak, utzi duen zulo ekonomikoa ordaintzen hasi gabe gaudenean, horretan etekina atera duten bakarrak proiektuko konstruktorak izan direlako.

Euskal Autonomia Erkidegoan, lurralde bakoitzeko aurrekontuen etorkizuna argitzen joan da, pixkanaka. Momentuz Gipuzkoan bakarrik lortu da aurrekontuen gaineko adostasuna, Bildu, PSE eta Aralarren artean; Araban, berriz, PPk ez du babesik lortu, eta aurtengo aurrekontu berberak luzatuko dira. Beraz, Bizkaia da oraindik aurrekontuen gaineko eztabaidarik izan ez duen lurralde bakarra. EH Bilduren ustez, kezkatzekoa da eta arduragabea iruditzen zaigu urtea amaitzear dagoen honetan eztabaidarako datarik ere ez izatea.

Hasiera batean, aurrekontuen inguruko eztabaida abenduko azken aste honetan egitea  aurreikusita zuten Batzar Nagusietako talde guztiek. PNVk, baina, eztabaida hori atzeratzea erabaki du. Nabarmendu nahi dugu PNVk ez duela atzerapen horren inguruan inolako azalpenik eman eta ez duela argitu nahi izan atzerapenerako zein motibo dituen. Bizkaiarentzako aurrekontuen eztabaidak duen garrantzi itzela kontuan hartuta, ezin dugu ulertu PNVren ilunkeria eta informazio falta.

EH Bildutik uste dugu bizkaitarrek lehenbailehen behar dituztela gizarte egoera larri honi erantzungo dioten erabakiak. Beharrak geroz eta handiagoak dira, eta ezinbestekoa da horiei ahalik eta azkarren aurre egitea. Aurrekontuek helburu horretarako erreminta izan behar dutela uste dugu, hain zuzen. Horrexegatik, Bizkaiko Aldundiari eskatzen diogu aurrekontuen gaineko eztabaida gehiago ez atzeratzeko eta lehenbailehen deitu dezala osoko bilkura.

Bizkaiko Aldundia, ordea, eztabaidari heldu beharrean, epeak luzatzen ari da. Bizkaiko interes orokorraren gainetik alderdi interesak lehenetsi ditu, PNVk eta argi gelditu da batzuek aldarrikatzen duten ardura instituzionala noraino iristen den. Era berean, Arabako aurrekontuak onartu gabe gelditu ostean, ikusten ari gara  akordiorako gaitasuna aldarrikatzen dutenek zenbaterainoko zailtasunak dituzten erakundeen arteko kromo aldaketa aldapan gora ipintzen zaienean. Kontrako adibidea Gipuzkoan daukagu; tokiko errealitatea soilik ardatz hartuta Bildu akordiotara heltzeko kapaz izan da, eta aurrekontuen egonkortasuna bermatzea lortu du. Gainera, justizia sozialean oinarritutako aurrekontuak aurrera ateratzea lortu du.

Bizkaiko Aldundiak denbora irabazi nahi duela begi bistakoa da, PNVk Bizkaian akordioak lortzeko dituen zailtasunak medio. Bi osoko zuzenketen eztabaida ekidin nahi du PNVk, bai Bilduk eta bai PSEk aurkeztu dituzten zuzenketak hain zuzen, bere ahultasuna ahalik eta gehien disimulatzeko. Jokamolde horren atzean Eusko Legebiltzarreko aurrekontuen negoziazioa egon daiteke eta EH Bildutik adierazi nahi dugu guztiz onartezina dela bizkaitar guztion aurrekontuak beste erakunde batzuetako negoziazioen menpe jartzea. Arduragabekeria eta errespetu falta itzela da Bizkaiko baliabide ekonomikoen erabilera irizpide horien araberakoa izatea.

Berriz azpimarratu nahi dugu: EH Bildu prest dago gizarte eskubideak erdigunean ipiniko dituen aurrekontu eredu bati buruz hitz egiteko. Politika pertsonen zerbitzura jarriko duen ereduaz ari gara eta ez porlanaren alde eta zenbait interes partikularren alde egingo duen aurrekontu ereduaz. PNVk beste bilera batera deitu ez gaituen arren, guk norabide horretan segiko dugu lanean, gizarte eragile, sindikatu eta baita alderdi politikoekin ere. Hilabete honetan bilera errondak egin ditugun bezala, aurrerantzean ere bide beretik jarraituko dugu aurrekontu sozialak aldarrikatzeko helburuarekin.