Bizkaiak bizi duen egoera ekonomiko eta sozial larriarekin arduratuta gaude Euskal Herria Bildun. Ekonomia espekulatiboak eragin duen krisi sistemikoaren aurrean gaude eta, gainera, eskuin neoliberaleko agintariak berau aitzakia bezala hartzen ari dira borroka sozialaren bidez urteetan lortutako eskubide sozial eta laboralak bortizki murrizteko.

Jendartearen interesen aurrean gutxi batzuen interes ekonomikoetan oinarritutako politika egiteko ereduaren adibiderik esanguratsuenetako bat Supersur edo Hegoaldeko Saihesbidearen eraikuntza da. Bizkaiko jendartearen gehiengo zabal bat irmo azaldu zen errepide azpiegitura horren eraikuntzaren aurka, gure herrialdeak zeuzkan trafiko arazoei ez zielako inolako konponbiderik ekarriko eta, hori gutxi balitz, eragingo zituen kostu ekonomikoak, sozialak eta ingurumen arlokoak erabat jasangaitzak izango zirelako.

Supersurra zabaldu zutenetik urtebete joan da, eta datuek arrazoia ematen diete Diputazioaren megaproiektuaren aurka azaldu ziren pertsonei, kolektiboei eta eragileei. Aurreko apirilean, Aburto jaunak aitortu zuen Diputazioak aurreikusitako erabilpenaren %44 ere ez zeukala Hegoaldeko Saihesbideak. Hau da, Bizkaiko Foru Aldundiak inoiz egin duen herri-lan handi eta garestiena ia ez da erabili ere egiten. Eta foru diputatuari ahaztu zitzaion esatea ia baliabide guztiak baldintzatzen dituela eta Bizkaiko eskualdeen artikulaziorako beste errepide batzuenganako arreta atzeratu duela. Ermuako saihesbidea ez egitea horren adibide esanguratsuenetako bat da.

Aldundiak berak emandako datuen arabera, datu lazgarriak azaltzen zaizkigu azpiegitura honen kudeaketari dagokionean ere. Aurtengo apirilera arte, errepide honek 2,8 milioi euroko diru sarrerak utzi ditu, urtebeterako kontuak eginda 6 milioikoak izango liratekeela. 6 milioi besterik ez, PNVren gobernuak 25 milioi euroko aurreikuspenak egin zituenean. Kopuru larri honi gehitu behar zaio Supersur kudeatzeak 10,5 milioi euroko gastua dakarrela urtero. Ondorioz, bizkaitarren etorkizuna hipotekatzeaz gain, inondik inora beharrezkoa ez zen makroazpiegitura honek 4 milioi euroko defizit gehigarria eragingo digu urtero. Honek eragina izango du etorkizuneko aurrekontuetan, ikusiko dugu nola beste gastu batzuk murriztuko dituzten inoiz eraiki behar izan ez zuten azpiegiturak utzitako zuloa estaltzeko.

Baina, itxura guztien arabera, kudeaketa negargarri horrek ez du inolako eraginik izango EAJk gidatzen duen Diputazioan. Are gehiago, egin zuten akatsa aitortzeko prest ere ez daude. Beraz, Supersurraren gaiaren kudeaketa negargarria izan da, baina EAJk kalterik gabe atera nahi du arazo honetatik, eta ezelango erantzukizunik hartu gabe. Alde horretatik, komeni da gogoratzea 2004. urtean, oparotasun ekonomikoen garaietan, EAJ ereduaren defendatzaileek bere burua akats gabetzat zutenean, Jose Luis Bilbao diputatu nagusiak adierazpen hauek egin zituen, esandakoaren larritasunaz jabetu ere egin gabe: “Obra hau guk, gure seme-alabek eta gure bilobaren batek ere ordainduko du”.

Behingoagatik ere, arrazoia zeukan Bilbao jaunak: ingurumen zein aurrekontu aldetik daukan kostua izugarria izanda ere ia erabili ere egiten ez den Supersurrak Bizkaiko belaunaldi askoren etorkizuna baldintzatuko du. Batez ere kapitalaren interesak pertsonen interesen aurretik jartzen dituen eredu honen aurrean babes txikiena duten pertsonena. Eta orain, oparotasun ekonomikoen garaiak ahaztu zaizkienean, garai bateko diru xahutzeak astakeria galantak iruditzen zaizkie askori. Baina duela urte batzuk batzuk ohartarazi genuen desarrollismoan oinarritutako eredu honek ondorio dramatikoak izango zituela.

EAJren ereduak, Bizkaian beti PPren eta PSE-EEren babesa izan duenak, kosta ahala kosta erreskatatzen ahalegintzen ari direnak, era honetako obra faraonikoak behar ditu aurrera egingo badu. Horregatik, inoiz ez dute onartuko Supersurra eraikitzea akats larria izan zela, hanka sartu zutela onartzen badute beraien ereduak porrot egin duela aitortuko dutelako. Bai, Bilbao jauna, krisia estatuko erakundeei leporatu nahi diozuen arren, zure ereduak, EAJren ereduak, porrot egin du. Zuk krisiaren sorrera leporatzen diezun horiek direlako zure politika okerren babesle eta laguntzaile nagusiak, non azpiegitura erraldoien eraikuntza eta murrizketa sozial eta laboralak nagusi diren. Eta Supersurra horren adibide argienetako bat da.

EH Bildutik salatu nahi dugu EAJ urteak ari dela enpresa ikuspegia lehenesten den politikak egiten, akats tekniko eta ondorio ekonomiko kezkagarriak dituena. EAJren ustezko seriotasunaren eta ageriko kudeaketa onaren ereduak itoginak baino ez ditu.

Banketxeen kudeaketa txarra egungo porrot ekonomikora ekarri gaitu eta kudeaketa politiko txarrak eraginda egungo krisiari eta jendartearen oinarrizko premiei aurre egin ahal izateko egoera oso zailean gaude.

Baina EH Bildutik uste dugu Bizkaian badela herritarren etorkizuna hipotekatzen duen eta porrot egin duen eredu honentzat alternatiba egingarria.

Alternatiba hori Bizkaiko garraioan inbertitzean oinarritu behar da, baina inbertsio hori garraio publikoaren eskaintza hobetzeko eta handitzeko erabili behar da, plan integral bat diseinatuz, bizkaitarrek ditugun beharrei erantzuteko. Gure herrialdeko trenbideak berreraiki eta egokitu behar dira, bikoizketa lanak eginez. Garraio publikoan oro har eta trenbideetan egindako inbertsioek enplegua sortzeko balio dezaketelako, ingurumenaren iraunkortasuna eta errepideetako garraioa hobetzen dutelako.

Justizia sozialean oinarritutako inbertsio apropos batekin osatzen da gure alternatiba, aberastasunaren banaketa ekitatiboa lehenesten duena; diru gose asegaitza dutenen horien pribilejioak beharrean herritarren interes orokorrak aurretik jartzen dituen alternatiba; pertsonak eta ez kapitala erabakien erdigunean jarriko duen politika egiteko eredu berria; desarrollismo basati eta kontrolik gabekoaren interesak baztertu eta ingurumenaren zaintza lehenetsiko duen eredua. Azken baten, egunerokoan aurrera egiteko lan egiten dutenak protagonista izango dituen alternatiba, eta ez krisi ekonomiko eta sozial larri honetara eraman gaituzten akzioen eta 500 euroko billeteen bildumazaleak.

Euskal Herria Bildu koalizioa bereziki kezkatuta azaltzen da bizi dugun krisi sistemikoak Bizkaian eragin dituen ondorioengatik eta EAJren Bizkaiko Diputazioa krisia kudeatzen ari den modu arduragabearekin. Baina EH Bildu sinetsita dago krisi honek baduela irtenbidea, Bizkaian ere bai, eta irtenbide hori burujabetzan eta eraldaketa sozialean oinarritu behar dela. Horregatik, ‘Bizkaian irtenbidea badugu’ kanpaina jarriko dugu abian, eta horren barruan hainbat bilera egingo ditugu herrialdeko eragile politiko, sozial eta ekonomikoekin. Bilerotan, gure proposamena helaraziko diegu eragileei, eta haien ekarpenak jasoko ditugu, gure proposamena osatzeko eta hobetzeko.

Europak eta Euskal Herriak bizi dugun krisi sistemikoak inon eraginik badu, hori Bizkaian da. EAJk gidatzen duen Diputazioak zintzo jarraitu die Europatik eta Espainiako Gobernu desberdinetatikdatozen neurriei. Hau da, defizit publikoa eusteko politikak lehenetsi ditu, austeritaterako neurri zorrotzak hartuta, eta horrek eragin zuzen-zuzena izan du herritarren bizi baldintzetan, batez ere aurretik ere egoera kaskarrean zeudenen artean.

Bizkaian, Euskal Herriko beste herrialdeetan bezala, egoera ekonomiko eta soziala oso kezkagarria da, eta dramatikoa ere bai zenbait kasutan. Langabezia-tasa %15,2koa da, eta EAEko batez bestekoaren gainetik dago (%12,1). Ezkerraldearen kasua oraindik ere larriagoa da, langabezia-tasa %20 ingurukoa baita. Langabeen kopurua 90.000tik gorakoa da jada gure herrialdean.

Era berean, aurtengo lehen hiru hilabeteetan nabarmen egin du gora aurkeztutako lan erregulazioen espedienteen kopuruak. Martxora bitartean, 329 ziren baimendutako espedienteak; horiek 4.602 langileri eragin diete. Eta CEBEK Bizkaiko patronalak 9.400 lanpostu deuseztea aurreikusi du krisiaren aitzakiapean.

Langabezia kopuru horrek ekarri du Bizkaiko jendarteko txirotasun tasak inoizko handienak izatea. 38.000 pertsonatik gora dira oinarrizko errenta jasotzen dutenak eta 12.000tik gora etxebizitzarako osagarria jasotzen dutenak.

Arlo sozialean hain kezkarria den egoera honen aurrean, EAJren Bizkaiko Diputazioak, Madrilgo gobernuan PPk eta aurretik PSOEk zein Jaurlaritzan ezarritako neurrien bideari jarraituz, krisitik irteteko eta horren ondorioak leuntzeko inolaz ere baliagarriak izango ez diren politikak lehenetsi ditu. Horren lekuko da 2.436 familia geratu direla prestazio sozialak jaso gabe, beraien espedientea “galdu” egin zelako Bizkaiko Diputazioak kudeatzen dituen zerbitzu sozialak erabili ahal izateko tramitetan ari zirela. Bizirauteko eta hilabete amaierara iritsi ahal izateko foru zerbitzuak behar dituzten pertsonak artatzeko, bi hilabeteko itxaronaldia dago. Eta prestazio epeak ere galtzen dira, edozein dokumentu aurkeztu ahal izateko aldez aurretik hitzordua eskatu beharra dagoelako.

Datu erabat kezkagarri horien aurrean, inolako zalantzarik gabe esan dezakegu Bizkaiko Diputazioan EAJk ezarri duen ereduak porrot egin duela; EAJk, PPren eta PSOEren politikei jarraiki, krisia kudeatzeko indarrean jarri dituen neurri antisozialek ez diete behar bezala erantzun krisiak eragindako errealitateari eta herritarrek bizi dituzten arazoei. EAJk hainbeste loratzen duen politika egiteko ereduak porrot egin du.

Bizkaiko mapa sozial dramatiko eta negargarri honen aurrean, aurreko astean ezagutu genuen politika egiteko EAJ ereduaren oinarria eta zergatia: 2009an eta 2010ean Iberdrola enpresak ez zuen sozietate zergarik ordaindu Bizkaian, urtero 2.800 milioi euroko irabaziak izan arren. Jose Luis Bilbao diputatu nagusia ahalegindu zen baloiak aldentzen, Iberdrolak Bizkaiko Diputazioaren araudi fiskalik ez zuela jarraitu urte horietan esaten, eta beraz, Bizkaiak kenkaririk ez ziola ezarri esaten. Hau da, Madrili, PPri eta PSOEri, leporatu nahi izan zien errua. Baina Bilbaok ez duena esaten da EAJk PPrekin eta PSErekin adostu duela politika fiskala Bizkaian azkenengo urte luzeetan, eta bi alderdi horien babesarekin zerga politikan egin dituzten aldaketen ondorioz, 1997tik errentarik altuenek %11 gutxiago tributatzen dutela herrialdean. Larria da, halaber, Ogasun Diputatu Iruarrizaga jaunak honen harira egunotan esandakoa, oker egin izan duten gauza bakarra tributazioaren berri ematea izan dela alegia. Ezkutatu beharreko fiskalitatearena da EAJren eredua.

EAJk ezarritako politiken ondorioz, Bizkaia pagotxa fiskala da enpresa handi eta errenta altuak dituztenentzat. Eta baita azpiegitura eraikitzaile handientzat, zerga politiketan ezarri diren murrizketen ondorioz diru-sarrerak murriztu diren arren, Diputazioak apustu garbia egin duelako erabilera sozial zalantzagarria duten azpiegitura handien alde. Supersurra dugu horren adibiderik argiena. 821 milioi euroko inbertsioa egin zuen Diputazioak, Bizkaiaren etorkizuna hipotekatuz, eta errepide berriaren erabilera aurreikusitakoaren erdia da. Politika egiteko EAJ ereduaren azkenaurreko porrota, beste behin.

Horregatik guztiagatik, krisi honek izango duen irtenbidea ez da etorriko EAJren Bizkaiko Diputazioak ezarritako neurrietatik. Krisi honen irtenbidea etorriko da burujabetzatik eta eraldaketa sozialetik. EH Bilduk azpimarratu nahi dugu krisiaren eta instituzioen beste kudeaketa eredu bat posible dela. Justizia sozialean oinarritutako kudeaketa eredua. Burujabetza da egoera hau gainditzeko eta etorkizunera begira egongo den gizartea eraikitzeko gure tresna, indarrean dagoen eredu politikoa, instituzionala eta sozioekonomikoa aldatzeko gaitasuna eskaintzen duelako eta eraldaketa soziala erdiesteko eskaintzen duen aukerarengatik, bizkaitarren gehiengoak aldarrikatzen duena.

Alternatibak, Aralarrek, Eusko Alkartasunak eta ezker abertzaleak larunbat honetan egingo dugu gure proposamen sozioekonomikoaren aurkezpen publikoa. Proposamen horretan jasotzen dira bizi dugun krisi ekonomiko, sozial eta baloreetako larritik irteteko gure irizpideak eta ideiak. Aurkezpen publikoa EHUren Bilboko Paraninfoan egingo da, eta bertan lau alderdietako ordezkariek parte hartuko dute.

Ezkerreko lau indar soberanistek uste dugu badela irtenbidea bizi dugun krisi egoeratik irteteko, baina irtenbide hori ez dela etorriko ezartzen ari diren austeritate neurriekin edo urteetan, borroka sozialaren bitartez, lortu diren eskubide sozial eta laboralen murrizketen bitartez. Horretarako, administrazio ezberdinek ezarri dituzten politika sozial eta ekonomikoen alternatiba izango den proposamena landu eta praktikan ipini beharra dagoela uste dute, eta horretara dator prestatu dugun Proposamen Sozioekonomikoa. Proposamen hori hainbat eragile sozial eta ekonomikorekin partekatzen ari gara, haien ekarpenak jasotzeko helburuarekin.

Bizkaian, Euskal Herriko beste herrialdeetan bezala, egoera ekonomiko eta soziala oso kezkagarria da, eta dramatikoa ere bai zenbait kasutan. Langabezia-tasa %15,2koa da, eta EAEko bataz bestekoaren gainetik dago (%12,1); Ezkerraldearen kasuan langabezia-tasa %20 ingurukoa da. Langabeen kopurua 90.000tik gorakoa da jada. Era berean, aurtengo urtearen lehen hiru hilabeteetan nabarmen egin du gora aurkeztutako lan erregulazioen espedienteen kopurua. Martxora bitartean, 329 ziren baimendutako espedienteak; horiek 4.602 langileri eragin diete. Eta CEBEK Bizkaiko patronalak aurreikusi di BPG %1,2 jaistea Bizkaian, eta horrek 9.400 lanpostu deuseztea eragingo du.

Langabezia kopuru horrek ekarri du Bizkaiko jendarteko txirotasun tasak inoizko handienak izatea. 38.000 pertsonatik gora dira oinarrizko errenta jasotzen dutenak eta 12.000tik gora etxebizitzarako osagarria jasotzen dutenak.

Arlo sozialean hain kezkarria den egoera honen aurrean, EAJren Bizkaiko Diputazioak, Madrilgo gobernuan PPk eta aurretik PSOEk zein Jaurlaritzan ezarritako neurrien bideari jarraituz, krisitik irteteko eta horren ondorioak leuntzeko inolaz ere baliagarriak izango ez diren politikak lehenetsi ditu. Horren lekuko da 2.436 familia geratu direla prestazio sozialak jaso gabe, beraien espedientea “galdu” egin zelako Bizkaiko Diputazioak kudeatzen dituen zerbitzu sozialak erabili ahal izateko tramitetan ari zirela. Bizirauteko eta hilabete amaierara iritsi ahal izateko foru zerbitzuak behar dituzten pertsonak artatzeko, bi hilabeteko itxaronaldia dago. Eta prestazio epeak ere galtzen dira, edozein dokumentu aurkeztu ahal izateko aldez aurretik hitzordua eskatu beharra dagoelako.

Beraz, egoera ekonomiko eta sozial oso kezkagarri baten aurrean gaude, eta Bizkaiko Diputazioa ez da ari modu eraginkorrean eta parametro sozialekin erantzuten. Politika ekonomiko eta sozial eraginkorrak ezarri ahal izateko oinarria den fiskalitatean, esaterako, EAJren Bizkaiko Diputazioak, PPren eta PSEren babesarekin, diru-sarrerak jasotzeko bere gaitasuna murriztu egin du apurka-apurka. 1997tik PFEZean egin dituzten aldeketekin, errentarik altuenek orain 15 urteko baino %11 gutxiago tributatzen dute.

Neurri horiek diru-sarreren gutxitzea eragin duten aren, Bizkaiko Diputazioak azpiegitura handiak eraikitzearen aldeko apustua egin du, Supersurra edo Bilboko Hegoaldeko Saihesbidea, esaterako. Horren ondorioz, nabarmen gutxitu dira politika sozialetan erabili ahal izan diren diru publikoak eta, gainera, Bizkaiko paisaia eta ingurumena hondatzea eragin dute.

Hala, Ezker Abertzaleak, Eusko Alkartasunak, Alternatibak eta Aralarrek burujabetza politiko eta ekonomikoan oinarritutako proposamen sozioekonomikoa aurkeztu dugu, bere baitan dauden neurri guztietan agerian uzten duena beste kudeaketa eredu bat posible dela. Burujabetza da egoera hau gainditzeko eta etorkizunera begira egongo den gizartea eraikitzeko gure tresna, indarrean dagoen eredu politikoa, instituzionala eta sozioekonomikoa aldatzeko gaitasuna eskaintzen duelako eta eraldaketa soziala erdiesteko eskaintzen duen aukerarengatik. Proposamen horiek hurrengo larunbatean, hilaren 26an, Bilboko EHUren Paraninfoan egingo dugun ekitaldi publikoan aurkeztuko ditugu.

Ezkerraldeak bizi duen egoera ezegonkorra ikusita, Alternatiba, Aralar, Eusko Alkartasuna eta Ezker Abertzaletik Alderdi Popularraren gobernuak, krisiari aurre egiteko aitzakia jarriz, hartutako murrizketen eta erreforma gogorren politikari erantzuteko, beharrezkoa da erantzun bateratu bat ematea. Bai instituzio mailan, bai politika mailan, eta nola ez, kale mailan.

Espainiar gobernuak daraman politika ekonomikoari aurre egin eta Gasteizko gobernuak, Bizkaiko foru aldundiak eta gure eskualdeko hainbat Udalek egiten ari diren murrizketei uko egiteko, ezinbestekoa ikusten dugu kalera irtetea. Hau ikusita, izugarri balioesten dugu, pasa den astean, Barakaldoko kaleetan zehar egin zen manifestazioa. Ezkerraldeko milaka lagunek hemengo hainbat politikarik garatzen ari diren gestioari desadostasuna agertu zion. Gestio politiko hau beraien sistemaren krisiaren ondorioak,errekurtso gutxi duten eta langileen gainera erortzeko eginda dago. Baita egoera honetara iristarazi digun sistema gaixo bera mantentzeko eta kapital handiari irabaziak mantentzeko ere. Barakaldon izandako mobilizazioak, indarra batasunean dagoela erakutsi digu, eta ekintzen batasuna jendartea bere eskubideen borrokan abian jartzeko gai dela.

Lan erreforma berriak eta neurri ekonomiko berriek ez dute balioko lanpostuak sortzeko eta ongizatea lortzeko. Kaleratzea merkatu edo kontratuak malgutzen dituzten neurriek ere ez dute hori lortu; alderantziz, patronalaren irabaziak handitu eta Ezkerraldean pairatzen ari garen langabezia eta baztertze sozial tasa areagotu egin dituzte. Erreforma eta neurri berriek eskubide sozialak ito nahi dituzte, langabezia eta pobrezia gehiago ekarri dute gure eskualdera, eta irabazi handiagoak enpresari, bankari eta espekulatzaileei. Nola sor dezake lana , lehen lan-urtean kaleratze askea onartu, eta langile berria edozein momentuan eta kalte-ordainik gabe kaleratua izan daitekeela onartzen duen lan erreforma batek? Hau adarjotzea besterik ez da!

Honen guztiaren aurrean tinko eta sendo erantzun behar dugu. Eta elkarturik erantzun behar dugu, alderdi, sindikatu, eragile sozialak eta jendartea, denok batera. Bakoitzak dagokion esparruan, baina koordinaturik, indarrak batuta. Murrizketa gelditu eta alternatiba bat bideratu behar dugu. Pasa den asteko Barakaldoko mobilizazioak gerora jarraitu behar dugun eredua izan behar du .

Gure erantzuna sufritzen ari garen erasoaren heinekoa izan behar du. Ziur gaude gure eskubide sozialen aldeko borroka dela bidea, garai batean, gure aurreko belaunaldiek orain lapurtu nahi digutena lortzeko jorratu zuten bidea bezalakoa. Hori dela eta, Eusko Alkartasunak, Aralarrek, Alternatibak eta Ezker Abertzaleak, atxikimendua adierazi nahi dugu, hainbat sindikatu eta eragile sozialek deitu duten mobilizazio nazionalera. Bihar, larunbata, Bilbon, Jesusen Bihotzetik hasita arratsaldeko 6etan izango da. Hemendik, Ezkerraldeko guztiei dei egiten diegu bertan parte har dezaten,. Bide horretan gabiltza eta halaxe jardungo dugu, indarrak bilduz, eragile sozialekin, sindikatuekin, eta nola ez, jendartearekin; hauek baitira herrialde honetako protagonistak. Barakaldon erakutsi zen bezala, ziur gaude, bihar ere, Bilboko kaleetan horixe ikusaraziko dela. Bide batez, martxoaren 29an, ELA, LAB, ESK, STEE-EILAS eta EHNEk deituriko greba orokorrarekin bat egiten dugula adierazi nahi dugu.

Bukatzeko, hemen gauden lau alderdi politikoek Ezkerraldeko herritarrei, gaur egun pairatzen ari garen krisi sistemikoari aurre egiteko dugun konpromiso eta nahia adierazi nahi diegu. Erabateko burujabetza politiko eta ekonomiko markoa aldarrikatzen dugu, bertatik hain gogor erasotzen ari den krisi honi aurre egin ahal izateko. Lau alderdiok beharrezkoa ikusten dugu, benetako alternatiba sozio-ekonomikoaren antolaketan aurrera egin beharra. Oinarri, burujabetza politiko eta ekonomikoa izango duen eta eredu berri baterantz joko duen bidea zehaztuko duen proposamena. Egoera irauliko duen proposamena, gure burujabetzan sakondu eta lan eta marko sozial propiora iritsiko dena. Bertatik gure erabakiak hartu ahal izango ditugu, eta Ezkerraldea saminduta daukaten egiturazko arazo larriei irtenbidea eman ahal izango diegu.

Ezkerraldeko Alternatiba, Aralar, Eusko Alkartasuna eta Ezker Abertzalea, 2012ko otsailaren 24a

http://alternatiba.net/old-files/1.jpg