Ikerketarik ez, garapenik ez eta etorkizunik ere ez Enkarterrin

Eustatek EAEko I+G gastuaren inguruan argitaratutako azken emaitzak Enkarterrik pairatzen duen utzikeria berrestera datoz. Izan ere, eskualdeko barne produktu gordinarekiko (BPG) eskualde bakoitzak ikerketarako eta garapenerako gastatzen duenaren sailkapenean azkena da Enkarterri. Bizkaiko Batzar Nagusietako bozeramaile Jonathan Martinezek salatu duenez, “arazoa ez da bakarrik salkapeneko azkena izatea, portzentaia hutsaren parekoa izatea baizik, %0,01ekoa ,hain zuzen ere”. I+G inbertsioa Enkarterrin Bizkaian baino 185 aldiz txikiagoa da, Europakoa baino 200 aldiz txikiagoa, Finlandiakoa baino 400 txikiagoa eta Debagoienan baino 460 aldiz baxuagoa da; aipatutako bakoitzaren aberastasunaren araberako gastuaz ari gara betiere.

Martinezek deitoratu duenez, Enkarterriko datua eskualdean azken urteetan gertatzen ari denaren isla besterik ez da: “Enplegu galera etengabea eta geldiezina da eta horren atzean industriaren desagerpen basatia dago”, Alternatibak sarritan salatu duenez. Azken bost urteetan, langabezian dauden lagunen kopuruak %77,4 egin du gora eta eskualdea %12,5eko langabezia dauka, Alonsotegi, Güeñes, Balmaseda eta Turtzioz bezalako herriak EAEn langabeziarik handiena duten eskualdeen artean daudela.

Enkarterrik bizi duen egoera lazgarriaren aurrean, datuok Bizkaiko Foru Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak eskualde oso bat erabat ahaztu egin dutela berresten dutela azpimarratu du Alternatiba, “Bizkaiko gizarteak bakarrik entzuten ditu Enkarterriri buruzko albisteak enpresaren bat ixteko zorian dagoenean edota Karrantzako Minda bezalako gertaera eskandalagarriak azaleratzen direnean”. Industriatik haratago, lehen sektorearen egoera ere  oso larria da, nekazari eta abeltzainen ustiategien kopuruak behera egin du nabarmen, politika agrodindustrialen ondorioz.

Alternatibako batzarkideak “entzungor” egitea leporatu dio Jose Luis Bilbaoren Gobernuari, “non daude hauteskunde garaian agindu zituzten proiektuak, Alonsotegiko Habidite kasu, eta ehunka lanpostuak?”. Ildo beretik, foru gobernuari Alternatibak aurkeztu eta aho batez onartutako arauz besteko proposamena berehala bete dezala galdegin dio, Enkarterrin enplegua sustatzeko plan berezia martxan jartzea eskatzen duena.

Goi tentsioko lerroak, behe mailako politika

Asier Vega Alternatibako Ekologia Mahaiko ordezkariak Auzitegi Gorenaren epaiarekin izandako kolpeagatik REEri ordaindu nahi izatea egotzi die PSOE, PP eta EAJ alderdiei, Penagos-Güeñes lerroko azken zatia bertan behera utzi baitzuen epaileak, “haien enpresa adiskideen neurrira eginiko eredu energetikoak sustatzen dituzte; politikariak baino, enpresaburuak dira”.

Alternatibak lotsagabekeria deritzo Euskadiko tentsio handiko lerrorik handiena eraikitzeko asmoari

BILBOn, 2011ko MARTXOAren 7an – Alternatibak tentsio handiko lerro berria eraikitzeko Red Electrica Española (REE) konpainiaren asmoa salatu du, Bizkaia eta Gipuzkoako inguru naturalei kalte egingo liekeen 72 kilometroko sarea. Asier Vega Alternatibako Ekologia Mahaiko ordezkariak Auzitegi Gorenaren epaiarekin izandako kolpeagatik REEri ordaindu nahi izatea egotzi die PSOE, PP eta EAJ alderdiei, Penagos-Güeñes lerroko azken zatia bertan behera utzi baitzuen epaileak, “haien enpresa adiskideen neurrira eginiko eredu energetikoak sustatzen dituzte; politikariak baino, enpresaburuak dira”.

Euskal Herriaren “hondamendi naturalaren errudunei halako azpiegitura zertarako behar dugun azaltzeko” galdegin die Vegak, “gizartearentzat zer nolako onurak ekarriko dituen argi dezatela”. Sare elektriko berria AHTren aitzakiarekin egin nahi izatea ere kritikatu dute Alternatiban, “horren beharrik ere ez dagoelako”.

Alternatibako Ekologia Mahaiko ordezkariak bere taldeak Abiadura Handiko Trenaren gainean duen iritzia gogorarazi du. Euskal Herriak azpiegitura horren beharrik ez duela ziurtatu du, “ez baitio euskal herritarren mugikortasunerako benetazko beharrei erantzuten eta, gainera, ingurumenarentzat ondorio lazgarriak izango ditu, etorkizuneko belaunaldiei utziko diegun ondare iluna da”. Era berean, diru publikoa “xahutzeko” bidea dela nabarmendu du, “benetako zarrastelkeria, eta are larriagoa krisialdiaren testuinguruan eta administrazioak eskubide sozialak modu lotsagarrian murrizten ari direnean”.

Ez dezala jan lanik egiten ez duenak> Ander Rodriguez Lejarza (Alternatiba)

Ezer gutxi aurreratu dugu. Bi mila urte eta gero, Eusko Jaurlaritzak Pablo de Tarsoren hitzak berrartu ditu: “Ez dezala jan lanik egiten ez duenak”. Lan-eskaintza bati uko egiten dionak Oinarrizko Errenta galduko du eta erabaki horrek langabezia-prestazioarengan ere eragina izan lezake. Sorospen hau, beste batzuen artean, herritarrei beharrezko ondasunak bermatzeko helburua duen gutxieneko soldata da. Modu honetan, mezu argia helarazten dute: ez diogu zertan biziraupena bermatu behar edozein lan ordaindu onartzen ez duenari.

Parentesi bat. “Lan ordaindua” erabiltzen dut murriztaile eta baztertzailetzat jotzen dudalako “lana” eta “lan-kontratua” parekatzea. Eusko Jaurlaritzak ez du aintzat hartzen behar ordaindutik kanpo, beste lan mota batzuk badaudela, besteak beste, boluntarioak edota etxeko lanak. Baina, “zer dela eta sartu behar dira gizakiak egiten dituen jarduera probetxugarri guztiak lan-kontratu baten barruan?”, Claus Offe soziologoak galdetu zuen legez. Murrizketa hau ontzat joz gero, honako paradoxa honekin topo egin dezakegu: bere etxean ordu jakin batzuetan lanak egiten dituen lagun bat ez da beharrean ari, baina, diru kopuru baten truke, zeregin berberak beste etxe batean egiten baditu, lanbide bat dauka. Hau da, lanaren definizioa merkatuaren eskuetan uzten dugu. Izan ere, merkatuak agintzen du zeintzuk diren ordaindu beharreko lanak.

Hasieran esandakoari berrekinez, badirudi Gemma Zabaleta sailburuak uste duela biziraupenak kontrapartida bat eskatzen duela. Beraz, lagun horrek jan nahi badu, edozein lan-kontratu hartzeko prest egon behar da, baita baldintza prekarioak dituztenak ere. Antza denez, euskal Administrazioarentzat buruhaustea suposatzen du txiro batek jatekoa izatea ordaindu gabeko lan bati ekinez. Hala ere, arazo hau ez da gainontzeko gizarte-mailetan ematen. Klase horietan badaude, lan egin ez arren, jaten dutenak, kapitala edo lurrak dituztelako. Arazoa pobreak dira, berriz ere.

Azken hilabeteotan kanpaina politiko eta mediatiko ikaragarria burutu da jendeak onar dezan gutxien dutenei dagozkien laguntza publikoak kentzeko beharra. Kanpaina hura prestazioei lotutako ustezko iruzur masiboan oinarritu dute. Ez da zaila zabaldutako gezurra bertan behera uztea. Oinarrizko Errentaren inguruko iruzurra ez da %2ra heltzen. Hartzaile guztiei ikerketa bana egiten zaie urtean behin gutxienez. Kapitalari lotutako errenten azterketak, berriz, %1,2 baino ez dira. Nortzuk ikuskatu beharko lituzke Administrazioak?

Harridura sortzen du ikusteak ordaindutako lan bat aurkitzeko gai ez diren Oinarrizko Errentaren hartzaileak kolokan jartzen dituzten bitartean, politikari berek erretiro adina atzeratzeko neurriak onartu izana, lan-merkatura sartzeko aukerak are gehiago murriztuz, hain zuzen ere. 

Berbaldi honek bere oinarria dauka pobreziaren tranpa delakoan: baldintzatutako laguntza berdintzen ez duen ordaindutako lanaren bilaketa zailtzen da. Hala ere, ezin daiteke tranpa horri aurre egin langileei baldintza kaskarrak eta gaizki ordainduak dauden lanak hartzera behartuz. Horrek enpresarien ideologiari amore ematea suposatzen du. Izan ere, Confebask-ek konplexurik gabe azaldu zuen: “Kontuan hartu behar da laguntza mailak askotan baldintzatzen duela lanari ekiteko premia”. Tristea da Eusko Jaurlaritzak pobrezi-mugan dauden zabor kontratuen aurrean kezkatu beharrean, baldintza prekarioei ezezkoa ematea ahalbidetzen duen laguntza baten inguruan aritzen ikustea.

Hori baita iragarritako neurriaren ondorio beldurgarri bakarra: askatasunaren galera. Edozein lagunek ez baditu asetuta aurrera egin ahal izateko gutxieneko baldintzak, ez dauka benetako askatasunik, beharrizanek aukeratzeko askatasuna baldintzatzen dutelako. Edozein lanpostu hartzera behartzeak enpresariaren nagusitasuna berrindartzen du lan-harremanetan  eta langileen jarrera are gehiago ahulduko du negoziatzeko orduan.

Helburua pobreziaren tranpari eta ustez baldintzatutako laguntzek suposatzen duten oztopoari aurre egitea izango balitz, Jaurlaritzak Hiritartasun Oinarrizko Errentaren alde egin lezake. “Bermatutako gutxieneko errenta honek hiru desberdintasun nagusi ditu Europako zenbait estatutan gaur egun dutenerakin alderatuta. Hasteko, norbanakoei ordaintzen zaie eta ez familiei; bestalde, gainontzeko errenta iturrietatik aparte ordaintzen da; azkenik, hartzaileak ez dauka zertan lanik egin behar edota eskainitako lan bat onartzeko borondaterik erakutsi behar”, Basic Income Earth Network-en definizioaren arabera.

Formula honek askatasunez jokatzeko baldintzak bermatzen ditu: %100eko estaldura ezartzen du; kontrol iraingarriak baztertzen ditu; aberastasunaren banaketa hobea bermatzen du; Administrazioari dirua aurrezten laguntzen dio; autoenplegua, lanaldi partziala eta arriskua bultzatzen ditu; borondatezko zein etxeko lanak aintzat hartzen ditu; iruzurra desagertarazi eta pobreziaren tranpari aurre egiten dizkie. Hiritartasun Oinarrizko Errenta gauzatzeak ez du oztopo teknikorik, baina bai oztopo politiko ugari. Hobeto daudenek ezin dute onartu, besterik gabe.

Soldatak x Produktibitatea = Soldata- Mozkinak+ > Jonathan Martínez (Alternatiba)

Alemaniako kantziler Angela Merkelek inflazioa alde batera utzi eta soldatak produktibitateari lotzearen alde eginiko proposamenak atxikimendu oldea jaso du. Jose Luis Bilbao Bizkaiko Ahaldun nagusiak “ideia bikaina” deritzo Merkelek esandakoari eta antzera hitz egin dute Nuria Lopez de Gereñu Confebaskeko idazkari nagusi eta Herrilan eta Garraio sailburu ohiak – horra hor joan-itzuli ederra administrazioetatik patronalera! – Gemma Zabaleta Eusko Jaurlaritzako sailburuak, Adegi, CEOE, Espainiako Bankuko eta BBVAko ordezkariek, Emilio Botinek, Felipez Gonzalezek eta Pedro Solbesek.

Enpresen mozkinak lan sarien lepotik igotzeko ahalegina da. Komunikabideek aipatutako guztiei eskaini izan dieten arretatik urrun, Vicenç Navarro ekonomialariak azpimarratu du “helburua ez dela ekonomia edo lehiakortasuna defendatzea, enpresa handien interesak baizik, langileen interesen lepotik. Iraganean klase borroka zena lehiakortasunaren diskurtsoarekin maskaratzen dute orain”.

Azken urteetan, etekinak nominen gainetik gizendu dira eta, kasu ugarietan, soldaten igoerak inflazioaren azpitik gelditu dira, benetako emaitza hazkunde negatiboa izanik eta langileen erosteko ahalmena gutxituz. Noski, oparotasunaren garaian ez zituzten soldatak mozkinekin lotu nahi izan. Eustaten datuen arabera, 1980an EAEko langileen soldatek BPGren %57 izatetik %50 izatera pasa da 2009an, ustiapen soberakin netoak edo enpresen etekinak %24tik %32ra igo diren bitartean. Alegia, aberastasunaren banaketan mozkinek soldatak ordezkatu dituzte. Eta hala ere produktibitatearen araberako igoerak exijitzeko lotsagabekeria dute! Horrekin nahikoa izango ez balitz, ekoizpenaren eta inportazioen gaineko zerga garbiak osatzen zuten pastelaren zatia murriztuz joan da hiru urteetan, 2006tik 2009ra, eta duela bi hamarkadako mailan dago, administrazioek gastu publikoari eusteko duten ahalmena mugatu duena.

Testuinguru honetan, langabezia handiarekin, enpresari klaseak eta haien ordezkaritza politikoak gaurko shock egoera baliatu nahi dute, erreforma antisozialak inolako erantzunik gabe egin dezeketela ikusita, nominak murriztu eta haien dibidenduak are gehiago puzteko. Baina, esaten dutenaren kontra, soldatak dira errendimendu baxuaren errudunak, hauen ondorioz enpresaburuek produktibitatean inbertitzeko beharrik ikusten ez dutelako. Gainera, Lanaren Nazioarteko Erakundeak dioenez, produktibitatearen igoerak langabezia handitzea dakar.

Funtsean, langileen lepotik mozkinak handitzeko helburua duen mugimendu berria da hau. Aurrerakuntza teknologikoak lanaldiak murrizteko aukera baztertzen dute. Ez ditzagun lan orduak banatu jende gehiagok lanpostu bat izan dezan gizartearen ongizatea handitu eta aisialdirako zein gizarte ekintzarako ordu gehiago izateko! Hobe langileak ustiatu haien erosteko ahalmena murrizten den bitartean. Zer gertatuko da, alabaina, soldatapekoen taldeak berak ekoizten duena eskuratzeko aukerarik ez duenean? Zer gertatuko da baztertu ezin daitekeen energiaren prezioaren igoeraren ondorioz produktibitatea erortzen denean? Orain arte soldatak mozkinekin lotu ez badituzte, zergatik diote orain produktibitatearekin lotu behar dituztela?

Kontua da neurri hauek gehien babesten dituztenak direla isiltzeko arrazoi gehien dituztenak. Jose Luis Bilbaok neoliberalismoaren hooligana balitz jokatzen du, Zabalgarbi bezalako auzietan bere burua engainatzen utzi badu ere. Alemaniako kantzilerraren proposamenarekin bat egin duen beste bat Espainiako Bankuko gobernadore Miguel Angel Fernandez Ordoñez izan da, higiezinen eta finantzen krisia aurreikusteko gaitasun ezak bere produktibitate eztabaidagarriaren berri ematen duen arren. Eusko Jaurlaritzak ere hitz egin du. Gemma Zabaleta Enplegu eta Gizarte Gaietako sailburuak “oparotasunik gabeko etorkizuna” iragarri du produktibitatearen aldagaia soldatetan jasotzen ez bada; galde dakioke: Nola eragingo dio bere soldatari Patxi Lopezen Gobernuak pilatzen duen hogei legeko atzerapen produktiboak?

Murrizketa gehiago gizarte laguntzetan

DONOSTIAn, 2011ko OTSAILAren 23an – Gipuzkoako Batzar Nagusietako Alternatiba taldeak proposamena egin du Politika Sozialeko Batzordean, Eusko Jaurlaritzari beharrizan gehien dituzten familiak zigortzeari utz dezala eta Gizarte Larrialdietarako Laguntzak (GLL) eskuratzeko eskakizunak gogortzeko prozesuan atzera egin dezan galdegiteko.

Hala iragarri du gaur Alternatibako bozeramaile Jon Lasak, “onartezina da Gemma Zabaletak GLLak jasotzen dituzten hiru lagunetik bati laguntzak ukatzea, are gutxiago, egungo egoera larrian, krisialdi ekononomikoa, langabezia eta beharrizanak nagusi direnean”.

Lasak gogorarazi duenez, familientzako azken laguntza sarea dira GLLak eta, era berean, “inoiz baino beharrezkoagoak direnean” murrizketak egitea kritikatu du. Hala, ezarritako baremo berriak arbuiatu ditu, Eudelek eginiko kalkuluen arabera, hiru onuradunetik bat laguntzarik gabe galdituko delako. Pentsio minimoak dituztenei, seme-alabak dituzten emakume ezkongabeei eta autonomo langabeei egingo diete kalterik handiena, baztertu egingo dituztelako.

“Guztiz onartezina da murrizketa sozialen politika hau, krisiaren zama berau gehien pairatzen dutenen gainean jartzen duelako”, esan du ezkerreko batzarkideak. Horregatik, Gipuzkoako Batzar Nagusietako Politika Sozialeko Batzordean, “Gizarte Larrialdietarako Laguntzak arautzeko irizpide berriak ezartzen dituen Eusko Jaurlaritzaren kontseiluaren 2011ko urtarrilaren 18ko akordioa errefusatzen duen proposamena” egin du Alternatibak.

Euskal Kutxen fusioak

Euskal Kutxen fusioaren inguruan, “EAJri, PSEri eta PPri interetsazen zaien gauza bakarra pastelaren banaketa” dela kritikatu du Alternatibak, “benetan beharrezkoa dena erakunde hauek gizartean bete behar duten paperaren gaineko hausnarketa denean, irizpide etikoak, parte hartzaileak eta errentagarritasun sozialeko banka publikoa lortzera eraman gaitzakeena”.

Hala hitz egin du Ander Rodriguez Gipuzkoako batzarkideak euskal kutxen fusioaren inguruan egunotan sortutako gatazkaz; nagusiki jeltzaleek, sozialistek eta popularrek erakundeetako administrazio kontseiluetan izango duten ordezkaritzan zentratu dena.

“Honek erakusten du pastela nola banatuko duten kezka besterik ez dutela” esan du buruzagi ezkertiarrak, PSEren, EAJren, eta PPren jokabide “deitoragarria” salatu eta negoziazioetan “argia eta takigrafoak” eskatu ditu egiten ari diren negoziazioetan. Era berean, Rodriguezek premiazkoa deritzo “balizko fusioa pribatizazio prozesu eralda dezatela saihesteko neurriak ezartzeari nahi dugun banka publikoa berreraiki beharrean, fusio hotzaren bidetik ezinezkoa dena”.

 

Euskal Herria Ezkerretik, greba orokorrarekin bat

‘Euskal Herria ezkerretik’ akordioaren oinarri nagusiak nazio eraikuntza eta gizarte eraikuntza dira. Txanpon beraren bi aldeak dira. Akordioaren aurkezpen ekitaldian azpimarratu genuenez, erantzun irmoa eman behar zaie langileen eskubideak gutxietsiz merkatuen nagusitasuna mantendu nahi duten neurri ekonomiko eta sozialei.

Horixe da, hain zuzen, Gasteizko, Iruñeko eta Madrileko gobernuak (azken hau EAJren babesarekin) egiten ari direna. Bere azken ekarpena erretiro-adina 67 urte bete arte atzeratzea da, eta horrekin batera pentsioa kobratzeko eskubidea izatearren kotizatu beharreko urte kopurua ere handitzea.

Neurri hori, eta ez da bakarra, atzerapauso argia da langileen lan eta gizarte eskubideen ikuspegitik, eta beste behin krisiaren ondorioak gizartearen sektorerik ahulenen bizkar gainean erori da, hau da, gazteak, etorkinak eta emakumeak bereziki, azken hauek zigor bikoitza jasaten ari baitira krisiaren ondorioz.

Espainiako Erresumako Gobernuak hitzez hitz bete ditu banku-botereen exijentziarik onartezinenak; botere horien helburu bakarra haien etekin iraingarriei eustea da, guztiei, horrek hondamen kolektiboa ekarri arren. Banka pribatua da benetan gobernatzen gaituena; alegia, Zapateroren txeke multimillonarioak diru-gosez pilatu dituena, Estatuko zor publikoa erosita interes altuak lapurtzen dizkigun bitartean.

Horrela, banka pribatuak patronalari likidezia eskatzen dio, eta patronalak PSOEk eta EAJk lotsarik gabe txalotzen duten lan erreforma eskatzen dio espainiar Gobernuari.

Hori dela eta, datorren ostegunerako, hilak 27, euskal gehiengo sindikalak deitutako greba erabat justifikaturik dagoela uste dugu, eta deialdi horrekin bat egiten dugu.

Zalantzarik ez dago, pentsioen erreforma eta haien ustezko bideragarritasunik eza saio bat baino ez dira sistema publikoarekin amaitzeko eta sistema bera pribatizatzeko. Guk prozesu horri aurre egingo diogu, gure oposizioa erabatekoa delako. Enplegua sortu eta lan-prekarietatea murriztu beharrean, langileen egoera larriki ahuldu da; gobernuak langileak bakarrik uzten ari dira espekulatzaileen interesen alde egiteko. Eusko Alkartasunak, Ezker Abertzaleak eta Alternatibak gizarte-justizia defendatzen dugu, eta argi dugu murrizketa sozial hauek guztiak gure burujabetzaren aurkako buruz buruko eraso bat direla, guk aldarrikatzen dugun lan harremanetarako euskal esparruaren ukazioa direla. Erabakitzeko eta gizarte-elkarrizketarako estatuko esparruaren inposaketa jasaten du euskal gizarteak, eta esparru horren eredua mimetikoki aplikatzen da EAEn zein Nafarroan, Euskal Herri osoaren errealitate soziala, politikoa, ekonomikoa eta sindikala aintzat hartu gabe.

Pertsona guztiek pentsio duin bat jasotzeko eskubidea izan behar dutela aldarrikatzen dugu, eta horretarako enplegua sortu behar da, baina kalitatezko enplegua; soldata altuagoa, kotizazioa ere altuagoa. Gazteek eta emakumeek lan merkatuan sartzeko aukera izan dezaten, baldintza eta aukera berdintasunean. Zerga politika aurrerakoia eta progresiboa ezar dadin. Eta lehenago esan dugun bezala, Euskal Herriak bere pentsio-sistema erabakitzeko ahalmena eta tresnak izan ditzan, hau da, erabakitzeko euskal esparrua izan dezan.

Hau guztia dela eta, datorren ostegunerako, hilak 27, euskal gehiengo sindikalak deitutako greba orokorrarekin bat egitea erabaki dugu, argi eta garbi.

Greba Orokor honek ez die erantzunik ematen amorruari edo haserreari bakarrik. Benetako aldaketaren alde lan eginez jarraitzeko bidea da. Beste eredu ekonomiko, sozial eta politiko baten alde lanean segitu behar dugu. Eredu bat non herritarrok ez garen egongo batzuk bakarrik babesten dituen eredu ekonomiko baten zerbitzuan, ekonomia bera herriaren interesen zerbitzuan egon dadin. Euskaldunok kalera irten eta mobilizatu behar dugu gure eskubideak errespetatuak izan daitezen.

X