Etiketa: Ekonomia

Ez daude geure pentsioak arriskuan, baizik eta zeuen irabaziak (Alternatiba)

Margaret Tatcherren gobernuak TINA akronimoarekin (alternatibarik ez dago, ingeleraz) laburtzen zuen bere politika erabat antisoziala. Hala, gobernu kontserbadore honek krisia aitzakia hartuta Europako politika antisozialenak eraman zituen aurrera. Era berean, PSOEren gobernu liberalak dagoeneko murriztu baino murriztago dauden pentsioak eskasteko argudio bera erabiltzen du: ez dago alternatibarik. Euren arabera, gizarte segurantza  sistemak hondoa jo lezake egungo irizpideei eutsiz gero. Beraz, pentsioen gastua murriztu behar omen da sistemaren iraunkortasuna mantenduko bada.

Bi argudiook -gizarte segurantzaren hondoratzea, pentsio gastua murrizteko premia- erabat faltsuak dira eta erreforma hauen benetako helburua ezkutatu besterik ez dute nahi: publikoa murriztu krisi sistemikoaren erantzuleen negozio esparrua areagotzeko. Gizarte segurantza soziala ez dago arriskuan (esaterako aurtengo 11.000 milioi euroko irabazia) eta ez dago kosteak murrizteko beharrik – zergatik ez sarrera gehiago lortzen saiatu? Funtsean, betiko borroka da, pertsona guztien eskubideak gutxi batzuen pribilegioaren alde.

Gizarte segurantzaren hondamendia aurreikusten zuten zorigaiztoko aurreikuspenek kale egin arren, lotsa barik dihardute ekonomiaren aztiek iristear diren hondamendien berri ematen. Interesa zuten jaitsiera-tasaren beherakadak eta bizi-itxaropen tasaren gorakadak Gizarte Segurantza krisian jarriko zutela esatean, eta huts egin zuten. Aurreikuspen hauen atzean bankuak  -izan ere euren helburua Gizarte Segurantzak hartzen dituen aurrezki publiko horiek bere aldera eramatea da- eta patronala -gizarte ekarpenak murriztu nahi baititu- ditugu bereziki. Hori dela eta, pentsio publikoen murriztea eta pentsio pribatuen gorakada eskatzen dute, ez langile eta pentsiodunen hobebeharrez, ez estatuarentzat hobe delako, baizik eta euren merkatu diruzaleen mesedetan soilik. Ez dago inolako justifikaziorik.

Hala, jendeari 65 urtetik gora lan eginaraztea ez da pentsioen mesedetan harturiko erabakia. Helburua pentsio publikoak murriztea da, aurrezteko gaitasuna dutenek pentsio pribatuetan sartzeko premia ikus dezaten, bankuen negozioaren onurarako. Ez dira pentsioak kolokan daudenak, bankaren irabazik baizik.

Dirudienez, batzuei ez zaie axola finantza krisiak pentsio sistema pribatuen ahultasuna agerian utzi izana, ez eta diru publikoz lagundu behar izan zaielako txikeria. 1970Tik 2003ra 93 herrialdetan 117 banka krisi izan dira, eta 17 herrialdetan 113 finantza “stress” aldi. Pentsio pribatuak omen dira arazoarentzako irtenbidea, baina 2008ko martxotik 2009ko martxora fondo pribatuek %6,37ko errenta negatiboa eman dute batez beste.Zein dago arriskuan, pentsio publikoak edo pentsio pribatuen pagotsa? Honi jarraiki, EAEko Foru Aldundiek pentsio pribatuen mesederako zerga sistema ezarri dute, aurrezteko gaitasuna dutenentzat mesedegarri eta pentsio publikoen inguruan ahulezia ideia zabaldu dute.

Gizarte seguranta hondoratuko dela esateaz gain, arazoa beti gastu murrizketaren bidez konpondu nahi dute, patronalaren bidetik, krisitik aterako gaituzten neurri egokiak hartu gabe.

Hala, Gizarte Segurantzaren gastua aurrezteko proposaturiko aldaketetako bat kotizazioak kalkulatzeko gutxieneko epea 15 urtetik 20ra igotzea da. Horrela, sindikatuen kalkuluen arabera pensioak %6 jaitsiko dira. Neurri honek batez ere emakumezkoei  eragingo die, kotizazio aldi txikiagoak baitituzte eta lan merkatuan sartu-irten gehien egiten dutenak izaten direlako, baita behin-behineko kontratu gehien pairatzen dutenak ere.  Are berezikiago, Etxe zerbitzarien erregimen Berezipean diharduten langileei, egoera honetan diren langileen %32,5 16 eta 20 urte bitartean kotizatu duten artean baitaude. 

Ez da, ordea, Zapatero gobernuak pentsioak murrizteko duen bide bakarra. Lehen unean tanteo moduko iragarpena bazirudien ere, badirudi ziurra dela jubilazio adina 67 urtera luzatuko duela gobernuak. Neurri hau lehen aipatu kotizazio urteak 15 eta 20ra igotzekoari lotzen bazaio, pentsioen batez besteko %16ko murrizketa izango da. Era berean, atseden eskubidea ondo irabazia duen jendeari lan merkatutik ateak ixten zaizkion bitartean gazteei lanean hasteko bideak ixten zaizkie. Ez da ezagutzen osotasunean zeintzuk izango diren aldaketa zehatzak, edozein modutan, gobernuak hainbat aldaketa ditu buruan, beti ere pentsioak murriztera bideratuak.

Alternatiban, baina, erabat ezberdina den irtenbidea eskainiko genuke inoiz balizko arazo hori suertatuko balitz, hau da, irtenbideak Gizarte Segurantzak bildutako dirua igotzera jo beharko luke, ez pentsioak murrizteko aldrebeskeriak pentsatzera. Bankuek, patronalak eta ekonomista neoliberalek aldarrikatuko bideei uko egitea, alegia:

· Lan sariak, Lanbide arteko Gutxieneko Soldatatik hasita, igotzea kotizazio handiagoak izan daitezen.

· Espainiar Erresuman %20koa eta EAEn %10ekoa den langabezia-tasa murriztea, kotizazioak ordaintzen dituzten pertsona gehiago izan dadin.

· EAEko emakumezkoen okupazio-tasa igo, egun dugun %58tik Alemaniak duen %66ra kasu. Horretarako hainbat neurri daude, gizonezkoen eta emakumezkoeen arteko ardura elkarbanatuak zainketari dagokionean, emakumeak aukera eta eskubide berdintasun egoeran lan munduratzeko. 

· Gizarte Segurantzan kotizatzen ez duten bekadun eta Kolaborazio Sozial Kontratuak desagerraraztea, baita sasikotizatzen duten zabor kontratuak ere.

· 65 orduei buruzko Europako zuzentaruak aldarrikatzen zuenaren aurkako bidetik, lan jardunaldiak murriztea, lana banatu eta kotizatzaile gehiago izateko. 

· Ezkutuko ekonomia murriztea..

· Etxeko langileak Gizarte Segurantzako erregimen orokorrean sartzea. EAEn etxeko langile diren 24.318tik 14.000ksoilik kotizatzen dute moduren batean.

· Kotizazio gabeko pentsioak estatu transferentziekin finantzatzea, horretarako europar mailetara igo beharko litzateke zerga presioa. Ondasunen gaineko Zerga berreskuratu beharko litzateke, aurrezki errentak gainontzeko IRPFan berriz kokatu eta enpresa handien zein IRPFko errenta altuenen zergak handitu, besteak beste. Minimoko konplementuen %38 soilik ordaintzen du estatuak zergen bidez gizarte segurantzaren ordez.

· Lanaldia hobe banatzeko jubilazio adina aurreratzea. 40 urtez kotizatu duen pertsona bati ez zaio zertan bere jubilazioa eskastu 65 urte bete gabe ere jubilatzen bada.

Beraz, gezurrik ez. Bada alternatibarik, bada irtenbederik, kapitalistek eta merkatuak eskainitakoez haratago.

Berriak

Finantza Sistemaren nazionalizazioa Euskal Herrian

Finantza sistemaren eginkizunak honakoa izan beharko luke: aurrezte prozesua eta inbertsioa eta kontsumoa uztartea, eta epe motza eta luzearen arteko harremana garatuz; produkzio eta lana sortzen duen ekonomiarentzat kredituak bermatzeko, eta partikularren beharrizanak asetzen errazteko. Finantzen funtzio sozial honek zentzu handiagoa du arautze publiko baten logikan, inbertsio eta kontsumorako lehentasunak baldintza ekologiko, laboral eta sozialen harira jarriko badira.

Zoritxarrez, egungo bankaren –eta indarrean den eredu ekonomikoaren- errealitatea bestelakoa da, oso urrun dago bete beharko lukeen funtziotik. Beraz, aukerak emateko funtzioa bete beharrean, finantza sistema epe motzeko irabaziaren zerbitzura dago; desarautzea, pribatizazioa, merkantilizazioa eta ekonomiaren kontrol publiko eta sozial eza azkeneraino eraman dira. Hots, ekonomia ez produktiboari ematen zaio lehentasuna; erabateko malgutasuna duen kapital merkatu bati esker – egun soil batean merkatuok munduko ekonomia produktiboak urte batean sortzen duen  halako sei mugitzen dute-. Sistema honen ondorioz,  mundu mailan hondamendia sortzen duten ahultasun egoerak garatu dira.

Historiarik gertuenekoena aztertu besterik ez dago etengabean zulo berean tupust egiten dugula ikusteko: 1990ean Japoneko burbuxa inmobiliariren ondoriozko Nikkei crack-a; Europar Moneta Sistemaren krisia 92an; Tequila efektua 94an; dragoi asiatikoen gainbehera 97an; Vodka efektua 98an; Samba efektua 99an; punto com delakoen jaitsiera; Enron eta Argentinako “corralito”a 2001ean; eta, azkenik, zabor hipoteken cracka 2007an eta ondorioz oraindik jasaten dugun krisia.

Merkatu espekulatiboen eta gobernu neoliberalen arteko interesen bat egiteak du  pertsona eta herrien eskubideei eragiten dien krisi iraunkorraren ardura. Horrela, merkatuaren mundu mailako tamainak zein espekulazioaren garrantziak, gobernuen gaineko presioa sortu dute, eta azken hauek euren politikak merkatuen beharren arabera garatzen dituzte, herritarren beharrak alde batera utzirik.

Horren aurrean, beharrezkoa da bankak lana sortzea, inbertsio produktiboa eta kontsumo arduratsua sustatzeko ardura berreskura dezan. Horretarako, joera kapitalista eta neoliberaletik erabat aldendu beharrean gaude. Pertsonen eta herrien eskubideak bere jardueraren gune bihurtuko dituen eredu sozioekonomiko alternatiboa aldarrikatzen dugu. Hots, bankak bere burua arautzen ez duen eta ezarri zaizkion muga eskasek egoera iraultzen ez duen egungo eskenatokia irauli nahi dugu.

Beraz, kontrol sozial eta publiko tinkopean egongo den finantza sistema arautua nahi dugu, Banku Zentraletatik hasita eta asepsia eta autonomia moduko adar-jotzeak alde batera utzirik, lana eta ekologia moduko esparruetan gizarteak adierazitako helburuen zerbitzura egongo den banka.

Hala, Euskal Herriko finantza sektorearen erabateko nazionalizazioa aldarrikatzen dugu eta estrategia honen lehen pausotzat, euskal aurrezki kutxen -BBK, Kutxa, Vital, Caja Navarra- status publikoa mantentzea eta hobetzea nahi dugu. Hobetze honek bi irizpideren araberakoa izan beharko luke: bata, euren misioa arautuko duen barne araudi zehatza jartzea,  irizpideak ekonomia eredu berri baten zerbitzura egoteko, non zainketa, kalitatezko lana sortze, klima aldaketaren aurkako borroka, energia sistema eraldatze, ekonomia zirkuitu laburrak sustatzea, sektore ahulenen kontsumoa ahalbidetzea eta justizia soziala helburu izango diren; bigarrenik, aipaturiko irizpideak beteko direla bermatuko duen kontrol soziala ezartzea.

Bide honetatik soilik aldatu ahalko dugu Aurrezki Kutzen marko soziala mahai gainean jarrarazi duen egungo egoera kaotikoa. Horrela besterik ez ditugu ekidingo espekulazio hutsa, interes tasa altuak, iruzurrak, zerga paradisuetan edo arma munduan eginiko inbertsioak eta abar. Hau lortuko bada, kontu emate sistema gardenak ezarri beharko dira eta pobrezia eta prekarietateari loturiko gizarte mugimenduen, ekologisten, sindikatuen edo alderdi politikoen kontrol soziala egon beharko da.

Helburua, beraz, Espainiako Erresumako Gobernuak Aurrezki Kutzen Lege berrian ezarritakoaren kontrako zentzuan joatea litzateke. Lege honekin Aurrezki Kutxak bankuen kopia zatarra bihurtzen dira, euren logika maltzurren parera jarri dira-eta -sortu berri den BBK Bank delakoa kasu-. Aurrezki kutxak banku bihurtzea, biderik onena da azken hauek lehiakideak bazter eta aurrezki kutxak irents ditzatzen. Aurrezki kutxak banka izate bidean jarrita, azken hauek, nahiz eta egungo mundu mailako krisiaren erantzule izan arren eta geure diruarekin erreskatatu behar izan diren, lehiakideak eliminatzeko bidea da, eta Vito Corleoneren antzera merkatuaren hatzez bere esanei men egiten ez dieten gobernuei mehatxu egiten dien banka pribatu, ahalguztidun eta deuzestatzailea sustatzen da, banka publikoaren ordez.

Une hauetan Euskal Herrian banka mota bakarra dugu irizpide hauen arabera jokatzen duena, FIARE alegia. Baina, irizpide hauetan sinisten dugunontzat adibidea eredugarri bada ere, geure lan politikoa lan hau arlo publikotik egitea eskatzea da, herritarren elkarlanetik eta elkartzetik sortu ez ezik, geure zergetatik eta erakundeen lanetik ere herritarren zerbitzura dagoen finantza sistema osa dadin.

Hori dela eta, ekonomia eredu sozialista aldarrikatzen dugu, funtzio soziala berreskuratuko duen banka publikoa, eta euskal aurrezki kutxen nazionalizazioa defendatzen dugu.

www.youtube.com/watch?v=mUC75pss63s

Berriak

Gazteak eta helduak haserrean bat eginda> Urko Apaolaza (Argia)

Egilea: Urko Apaolaza

Iturria: Argia Aldizkaria

Nicolas Sarkozyren Gobernuak aurrera atera du Senatuan erretreten erreforma. Asteotan azken hamarkadatako herri mugimendu sendoena bizi dute Frantziako eta Ipar Euskal Herriko karrikek. Langileek eta ikasleek bat egin dute Gobernuak sistema insolidarioa gibelera dezan. Herritarrak akituta daude euren eskubideen zanpatzeaz.

“Le vieillissement ne peut pas se contourner, il faut l’assumer” (Zahartzea ezin da eragotzi, onartu beharra dugu). Esaldi horrekin iragarri zuen ekainaren 16an Eric Woerth Frantziako Lan ministroak erretreta atzeratzeko erreforma. Beste kontu batzuen artean, Sarkozyk 60 urtetik 62ra igoko du erretiroa hartzeko urtea, pentsioa osorik kobratzeko kotizatu beharreko urte kopurua ere handitu egingo da 2012tik aurrera: 41 urte. Eta hala egiten ez duenak 67 urterekin jaso ahal izango du pentsio osoa, lehengo 65 urteren aldean. Funtsean, diru gutxiago eta lan gehiago eskaini die frantziarrei Gobernuak, zahartzearen izenean (Net Hurbil sailean aurkituko ditu irakurleak pentsioen erreformaren atzean ezkutatzen denari buruzko datuak, 48. orrialdean).

Woerthen ekaineko agerraldi horretatik, Gobernuaren proiektuaren kontrako perturbazioak ez dira handitu besterik egin eta azken asteetan gertakariak bizkortu egin dira, klimaxa iritsi delarik joan den urriaren azkenetan, findegietako grebak eta blokeoek Frantzia osoko garraio sarea arteka zailean utzi dutenean. Lerro hauek idazterako orduan petrolio hornidura bere onera itzultzen ari da baina mobilizazio jendetsuek jarraitzen dute eta “barraskilo” operazioen berri ematen duten tweetak iristen dira konputagailura etengabe, #grevepaysbasque etiketaren bidez.

“Greba ez da kapritxoa”

Lehenengo hesola ekainaren 24ko greba egunean jarri zuten sindikatu eta kolektiboek. Baionan 10.000 manifestari irten ziren karriketara eta grebak eragina izan zuen hezkuntzan, saltokietan, La Poste-n eta SNCFn, besteak beste. Frantzian bi milioitik goitik egin zuen erreformaren kontra. François Fillon lehen ministroaren erantzuna: erreforma negoziatu bai, baina ez jasotzen dituen oinarrizko ideiak. Gisa horretan, Gobernuak atea zabaldu zion oporraldiko itzulera beroari; sindikatuek irailaren 7an jarri zuten hitzordua.

Irailaren 7an, Asanblea Nazionalean diputatuak lege proiektua aztertzen hasi ziren egun berean, alimaleko greba egin zen Estatu osoan eta Gobernuak onartu behar izango du aurrekoak baino mugimendu indartsuagoa izan zela. Baina amore eman ez eta bi egun geroago pentsioen erreformak Asanblea Nazionalaren onarpena izan zuen, UMP eskuindarraren gehiengo absolutuari esker.

Parisetik Biarritzera jardunaldi batzuen karietara etorri ziren UMPko diputatuek ez zituzten elkarretaratuen oihuak entzun ere egin Irati erakustazokatik. Poliziek osatutako giza-alanbrada aurkitu zuten aireportu inguruetan erretretaren aldeko kolektiboko kideek. Irailaren 23a zen eta mobilizazio itzela burutu zen Baionan (15.000 lagun). Sarkozyk bi astean bigarren greba orokorra jaso zuen egun horretan –%30eko popularitatea zuelarik, behea jo zuen Frantziako presidenteak–: “Ez badu entzuten, mobilizazio gehiago izango dira” zioen CGT sindikatu nagusiko Bernauld Thibault idazkari nagusiak.

Urriaren 2an derbya izan zen Jean Dauguer estadioan, txuri-urdinek ezin izan zuten ezer egin Biarritz Olimpique-ko Yachviliren hankarekin. Baina mele-erdiarena ez zen egun hartan sartutako zigor kolpe bakarra izan. Intersindikalak (CGT, CFDT, CFTC, CFE-CGC, FSU, FO, Solidaries eta Unsa) eta LABek –beste bloke batean bazterturik– deituta 10.500 jendek parte hartu zuen erretiroa atzeratzearen aurkako manifestaldian, larunbata eta errugbi partida izanik ere. Erreforma onarturik zen arren, inork ez zuen gurdi mandoa hilik ikusten. Oraindik Senatutik igaro behar zuen legeak.

Asanblea Nazionalean ez bezala, UMPk ez du gehiengo osorik Senatuan. Sarkozyk zentristen botoak behar zituen legea aitzinera eramateko etxe horretan, eta horretarako agerikoa zen kontzesioak egin beharra zuela. Proiektua Senatuan eztabaidatzen hasi eta bi egun geroago, urriaren 7an, erreforma “biguntzen” zuten aldaketak iragarri zituen Eliseoko apopiloak. Ama izateagatik denbora batez lana utzi behar izan duten emakumeei pentsio osoa kobratzeko baldintzak hobetzen dizkie emendakinak. Baina pentsioen erreformaren pasarte polemikoenak ez zituen ukitu ere egin. Biharamunean, senatariek 5. artikulua onartuko dute –erretreta atzeratzea aurreikusten duena– eta erreskadan 6. artikulua eztabaidatzen hasiko dira –pentsio osoa kobratzeko 67 urte edukitzea agintzen duena–.

Jack Ralite komunista zaharrak ezin hobeki deskribatu zuen herritarrek karrikan zuten sentsazioa: “Uste duzue indarrez pasa zaitezketela” bota zien UMPko aulkietakoei, “greba ez da kapritxoa!”. Inkesten arabera, herritarren %71k begi onez ikusten zituen protesta mugimenduak. Gauzak horrela, jadanik greba mugagabearen hautsak arrotzen hasiko dira sindikatu zenbaitzuk, efektiboagoa delakoan.

 

Ekonomia blokeatzeko estrategia

Laugarrenez, Frantziako Estatu osoan grebara eta mobilizaziora deitu zuten sindikatuek urriaren 12rako. Baionan 17.000 pertsona karrikaratu ziren. Frantziako hiri nagusietan, berriz, hiru milioi lagunek esango diote Sarkozyri gibelera egiteko. Baina egun hartan hainbat eskalafoi egin zuen gora pentsioen erreformaren kontrako mugimenduak. Alde batetik, lehenbizikoz ikasleek ere hartu zuten parte borroka horretan; bestetik, hainbat enpresa eta zerbitzutan greba berriztagarriei ekin zieten –24 orduz behin bozkatzen dute langileek lanera itzuli ala ez–.

Senatuan erreforma erabat onartzeko eguna hurbildu ahala ezinegona in crescendo joan zen. Ikasleek lizeoak blokatu eta manifestaldiak egingo dituzte, “Sarko lekuak huts!” egiten zuten oihu milaka gaztek Baionako Lan Burtsa inguruan. Ipar Euskal Herriko 15 lizeotatik erdia itxiarazi egin zituzten eta horietako askotan ikasleek kanporatze mehatxuak eta presioak jasan zituztela salatu zuten Ikasi eta Irauli plataformako ordezkariek. Frantziako 4.000 ikastetxeetatik ia laurden bat ere itxita egon zen hainbat egunez. Agentziako argazkilari batek Pariseko Senatu aurrean harrapatutako irudian “¡No future mais retraite!” (Erretiroaren ondoren etorkizunik ez!) irakur daiteke, gazte batek eskuetan duen kartoian.

Grebalariek Estatua “ekonomikoki blokeatzeko” sektore estrategikoetan jarri dituzte indarrak, bereziki petrolioaren horniduran. Urriaren erdialdean Frantziako 12 findegiak greban ziren eta poliziak depositoak desblokatu ahala blokatzen zituzten berriz ere piketeek. Marseillako Fos-Lavera portuak ere –Europako hirugarren handiena– trabaturik daramatza hainbat aste eta hamarnaka petrolio-ontzi ezin sarturik dabiltza. Egunik kritikoenetan 4.000 gasolindegi inguru karburante gabe zeuden Gobernuaren kalkuluen arabera. Bestalde, hegaldiek eta garraio sareak erruz igartzen ari dira protesten eragina, baita Lapurdin ere. Esaterako, A-63 autobideko eta Baionako portuko trafikoa oztopatu zituzten hainbat aldiz sindikatu eta plataformek, bai eta okupazioak burutu ere enpresa esanguratsutan –Oldartuko eta erretreten aldeko kolektiboko kideak erretiroak gestionatzeaz arduratzen den Crama erakundearen Baionako egoitzan sartu ziren–.

Urriaren 19an inoiz Lapurdiko hiriburuan ikusi den manifestaldirik handiena egin zen: 19.000 lagunek hartu zuten parte Senatuko deliberoaren presionatzeko asmoz. Protestak beste herri batzuetan ere sumatuko dira, Donapaleun eta Donibane Garazin kasu. Frantziako hegaldien %50 bertan behera geratuko da egun horretan eta tren lasterren ibilia motela izango da.

Nicolas Sarkozy presidenteak, Lyon eta Nanterren ikasleekin izandako istiluak erabili zituen diskurtso gogor batez mugimenduari erasotzeko: “Bandaloek ez dute azken hitza” zioen Sarkok. Horrez gain, findegiak eta depositoak indarrez desblokeatzeko agindua eman zuen. Paris osoa hornitzen duen Grandpuits-eko findegia izan zen poliziak asaltatzen lehena, urriaren 21ean. Azkenean, ia hiru asteko eztabaidaren ondoren, urriaren 22an pentsioen erreforma onartu zuten Senatuan: 173 boto alde eta 153 kontra.

Legea onartu delarik, Gobernuak mugimendua “desinflatzen” ari den mezua zabaldu du –urriaren 28ko greba eta mobilizazio egunak aurrekoek baino indar gutxiago izan du, hein handi batean ikasleen oporraldiak desbirtuaturik–. Ez bide da hori eragileen iritzia. “Deus ez da fini” dio Donapaleuko LABek e-postaz igorritako oharrak: “Grebak sektore desberdinetan segitzen du (…) egunero eta leku guztietan ekintzak burutzen ari dira”.

Momentu honetan kolektibo eta sindikatuek perturbazioak azkartzeko lanean dihardute. Oldartuk Baionako suprefetura okupatu zuen joan den astean eta Facebook-eko aktualizazio berrienek jendarmeekin izandako tira-birez hitz egiten dute. Adrien Kempf hazpandarrak, Greve solidaire webgunean milaka euroko laguntza bildu du herritarrengandik, mugimenduarekin jarraitu eta grebak finantzatzeko. Reuters-en azken orduko mezuak Fos-Laverako langileek greban jarraituko dutela dio. Irakurleak artikulu hau irakurriko duenerako begirada guztiak azaroaren 6ko mobilizazio egunean izango dira.

Berriak

Lan merkatu merkea, ezegonkorra eta malgua> Daniel Udalaitz (Argia)

Daniel Udalaitz: Argia

PSOEren botoei eta EAJren zein CiUren abstentzioari esker Espainiako Kongresuak onartu duen lan erreformak lan merkatuan oinarrizko zenbait aldaketa ekarriko ditu. Sindikatuen arabera, langileen eskubideak urratzen ditu, kaleratzea merkatzen duelako, lan egonkortasunik eza areagotzen duelako eta negoziazio kolektiboa arriskuan jartzen duelako.

Espainiako Gobernuak bultzatutako lan erreforma irailaren 9an berretsi zuen Espainiako Kongresuak, soilik PSOEren aldeko 168 botorekin eta 173 abstentziorekin –tartean EAJ eta CiUrenak–. ERC-IU-ICV, BNG eta Na-Bai-ren zortzi parlamentariek kontra bozkatu zuten.

Langileek eta sindikatuek gaitziturik hartu dute erreforma eta enpresariek, aldiz, ondo hartu dute –aldaketa sakonagoak nahi dituzten arren–. Sindikatuek kaleratzea merkatzea eta lanaren egonkortasunik eza areagotzea salatu dute. Enpresarioek, neurri zorrotzagoak nahi bazituzten ere, badakite neurri berriok ziurtasun eta segurantza handiagoa ematen dietela.

Lan erreformaren funtsezko beste alderdietako bat negoziazio kolektiboarena da. Erreforma indarrean jarri eta sei hilabeteko epea izango dute patronalak eta sindikatuek gai horri buruzko akordio batera iristeko. Tarte horretan akordiorik lortu ezean, gobernuak bere erreforma ezarri beharko luke.

Langileen eta abertzaleen aurkako erreforma honek dagoeneko bi greba orokor eragin ditu Hego Euskal Herrian, iragan maiatzean eta uztailean sindikatu abertzaleek deitu zituztenak. Sindikatu abertzaleen arabera, lan erreforma hau “trantsizio hasieratik hona izandako lan eskubideen urraketarik larriena” da. Irailaren 29an CCOO eta UGT sindikatuek beste greba orokor bat deitu dute Espainiako Estatu osoan.

Galerak aurreikustea nahikoa da kaleratzeko

Onartutako lan erreformak jasotzen duen gairik polemikoena eta onarpen gutxien duena kaleratze objektiboaren arrazoiak dira. Erreformaren bidez, enpresarioentzat errazagoa eta merkeagoa da kaleratzea. Onartutako testuaren arabera, “benetako edo aurreikusitako galerak, edo diru sarrera mailaren murrizte iraunkorra” izanez gero, enpresek bidezko arrazoi ekonomikoengatik langileak kaleratzeko aukera izango dute. Gobernuaren jatorrizko dekretuak “egoera ekonomiko negatiboa” zuen hizpide. EAJrekin burututako zuzenketaren ondoren dekretua zehaztu izanak epaileei bidezko kaleratzeak onartzeko atea zabaldu die. Bidezko kaleratzeak askoz merkeagoak dira (20 egun lan egindako urteko, gehienez 12 hilabete) kaleratze bidegabeak baino (45 egun eta 42 hilabete gehienez, edo 33 egun eta 24 hilabete gehienez, kontratu mugagabe motaren arabera).

EAJk aurkeztutako eta PSOEk onartutako 185. zuzenketari dagokion testuak hauxe dio literalki: “Kaleratzeko arrazoi ekonomikoak daudela ulertzen da, enpresaren emaitzek egoera ekonomikoa negatiboa adierazten dutenean, hala nola enpresaren bideragarritasuna eta enplegu bolumenari eusteko ahalmena arriskuan jar dezaketen galerak daudenean edo aurreikusten direnean nahiz diru sarrera mailaren murrizte iraunkorra gertatzen denean. Horretarako, enpresak aipatutako emaitzak egiaztatu beharko ditu eta emaitza horien ondorioz, merkatuen duen toki lehiakorrari eusteko edo mesede egiteko kaleratzea arrazoizkoa dela justifikatu beharko du”.

Absentismoa bidezko kaleratzeak egiteko arrazoia izan daiteke

Erreforma guztietan, patronalaren eta zenbait alderdiren, esaterako, CiUren kezka nagusietakoa lan absentismoa izan da, azken urteetan behera egin duen arren. Erreforma honetan ere gai hau jorratu dute. Hala, erreformak Gizarte Segurantzako Institutu Nazionaleko mediku ikuskatzaileei urtebetez azpiko ezgaitasunetan alta emateko ahalmen handiagoa ematen die. Horrez gain, enpresa batek izan ditzakeen behin behineko bajen batez bestekoaren muga %5etik %2,5era jaitsi da, %20tik gorako absentismoa duten langileak bidezko moduan kaleratu ahal izateko, bajak justifikatuta egon arren.

Barne malgutasuna

Patronalaren beste eztabaidagai nagusietako bat da malgutasuna. CiUk interes handia du gai honetan eta, ordutegia, lanpostuak edo txandak aldatzerakoan langileen eta enpresarioen arteko akordiorik ez balego, azken horien erabakia lehenestea proposatu zuen. Enplegatuari epaileengana jotzeko aukera geratuko litzaioke baina horrek ez zuen neurri patronala geldiaraziko. Azkenean, PSOEren irizpidea nagusitu zen. Hala ere, bi parteek arbitro batengana jo ahal izango dute auzitegietara jo baino lehen.

Kaleratzearen diru laguntza eta langabezia sariak

Erreforma indarrean jarri ondoren sinatutako eta gutxienez urtebeteko iraupena izandako kontratua eteteko arrazoi objektiboak argudiatzen dituzten enpresarioek FOGASA Soldatak Bermatzeko Funtsaren diru-laguntza jasoko du, lan egindako urteko zortzi eguni dagokiona. Gainerakoa, kaleratzea bidezkoa edo bidegabea izan, enpresarioak ordaindu beharko du. Langabezia sariei dagokienez, enpleguak gora egin bezain pronto, langabezia sari eta diru-laguntza sistema erreformatzeko konpromisoa hartu du Gobernuak, langabetuak lana bilatzerakoan eta jardueretan –prestakuntza ikastaroetan eta abarretan– gehiago inplika daitezen.
Bestalde, Kontratazio iraunkorra bultzatzeko, gobernuak kaleratzeagatik 33 eguneko indemnizazioa jasotzen duen kontratua zabaldu nahi du.

Berriak

Borroka okerrena egin ez den hori da

Lan Erreformak egin du bere bidea Parlamentuan eta, Gorteetatik pasa ondoren, are gogor eta zitalagoa atera da. Estatu mailako politika munduko zati handi batek ikutu du erreforma hau, gehienetan langileentzat are mingarriagoa egite aldera. Hori bai, ikutu ondoren, bozkatzeko unean askok babes hori ezkutatu nahi izan dute. Denek? Ez, denek ez. Euskal Herriko alderdi baten abstentzioa zela medio onartu zen erreforma hau. Alderdi honek ezin du aitzakiatzat jarri euskal langileriak erreforma honi buruz duen iritzia, argi eta garbi adierazi genion-eta pasa den ekainean.

Dirudienez, azaroarekin batera pentsio-sistemaren hamaikatxogarren eskastea iritsiko zaigu. Hala, langileriaren aurkako erasoek ez dute etenik. Testuinguru honetan, geratzen zaigun bide bakarra geure eskubideen aldeko mobilizazioa da, eta mobilizazio esparru honen barruan datorkigu Europa osorako ETUCek (European Trade Union Confederation-ek; CES edo Confederacion Europea de Sindicatos gazteleraz) deitu duen mobilizazioa eguna, irailaren 29a hain zuzen, eta Espainiar Estaturako egin den Greba Orokor deialdia, estatu mailan egin lehena, baina Hego Euskal Herrian azken hilabeteotan eman den hirugarrena.

Alternatibak, ekainaren 29an euskal gehiengo sindikalak deituriko Greba Orokorrarekin egin zuen moduan, bere babesa adierazi nahi die Euskal Herrian data horretan burutuko diren moblizazioei, Greba Orokorra barne.

Esan beharra dugu, baina, geure ustean estatu esparruko sindikatuek emaniko erantzun hau beranduegi iritsi dela, jokoz kanpo geratu direneko itxura nabaria hartzen diogu egoerari. Era berean, aipatu sindikatuen eredu sindikalarekin kritikoak gara, Gobernuarekiko eta Patronalarekiko zorretan baitira; dirulaguntzak amore ematearen truke sistema ohiko bihurtu dela dirudi eta. Esanak esan, baina, ez da hau unerik egokiena geure desadostasunak azalarazteko. Ezberdintasunak direnak direla ere, Euskal Herriko zein Europa osoko langileak klase moduan elkartzen gaituzten arrazoiak daude eta.

Ezezkoa ozenki esateko abagune berrian gaude. Ez dugula jarraitu nahi euren krisia ordaintzen. Kokoteraino gaudela sisteman parte hartzerik ez dugun pairak izateaz. Argi eta garbi dugula gure aurkako etengabeko erasoak ez direla amaituko langileriak borrokaren bitartez geldiarazi ezean. Honegatik  ez dugu mobilizazioa beste irtenbiderik. Inork ez dezala aitzakia jarri edo babesik bilatu banatzen gaituzten desadostasunetan, aitzitik, ekintza bateraturako garaia dugu. Baina, orobat, deialdia egin duten sindikatuei gogorarazi behar diegu irailaren 30ean ezin dela borroka eten, bide hau ezin dela  antzerkitxo batean geratu.

Hala, 29a sindikalismoa egiteko orduan mugarria izango balitz, euskal langileak berandu ala goiz elkartzeko bideak jarriko lirateke, borrokatzeko arrazoiak erruz ditugu eta. Marxen hitzak harturik, borrokarik okerrena egin ez den hori da. Hau guztia kontuan harturik, Alternatibak deialdia egiten du, beraz, irailaren 29ko mobilizazio guztietan parte har dadin, Greba Orokorra barne.

Irailaren 29an borrokan jarraituko dugu, baita 30ean ere.

Berriak

Transition mugimendua: Euskal herrirako ikasbideak

Mondragon Unibertsitateko Humanitate eta Hezkuntza Zientzien Fakultateak, Lanki Institutuak eta Bagara elkarteak hitzaldi bat antolatu zuten uztailaren 6rako Goi Eskola Politeknikoan: “Iraunkortasunerako trantsizioa: Euskal Herrirako ikasbideak”, eta bertan Ben Brangwyn eta Peter Lipman hizlariek azaldu zuten zer den Transition mugimendua.

Zer da Transition mugimendua? Transition mugimendua Totnes hirian sortu zen, Devon herrialdean, Ingalaterran, eta poliki-poliki beste lurraldetara hedatu da. Petrolio ugari eta merkearen amaierak eta aldaketa klimatikoak eman diote izateko arrazoia mugimenduari. Hori dela-eta, gizarte aldaketak bultzatzen ditu petrolioarekiko menpekotasuna murrizteko eta karbono isurketak gutxitzeko, herria edo komunitatea oinarri hartuta.

Argibide gehiago, Bagara elkartearen blogean aurki daiteke.

Berriak

E-29ko greba orokorraren alde

Alternatiba, Ezker Abertzalea, Aralar eta EA

Hemen bildutako indar politikook geure babes osoa adierazten diogu euskal gehiengo sindikalak datorren astearterako, ekainak 29, deitutako greba orokorrari, PSOEk sustatutako eta PPk, CiUk, EAJk, UPNk, CCk eta UPyDk haien abstentzioarekin babestutako lan erreforma bertan behera uztea exijitzeko, erreforma horrek langileen lan baldintzetan atzera egitea ekarriko baitu.

  1. Greba orokorra deitzea erabat justifikaturik dagoela uste dugu, agorturik dagoen garapen eta ekonomia eredu baten krisi egoera berriz ere baliatu nahi duten neurriei aurre egiteko, krisiaren ondorioak inolako erantzukizunik ez duten eta egoera bereziki pairatzen ari diren sektoreen lepotik uzten dituztelako. Instituzioak ematen ari diren erantzuna ez doa arazoen sustraietara, kontrakoa baizik; are gehiago, larriagotzen ditu. Zerga politikak errotik aldatu beharra lehenetsiko duten gizarte justizian eta ezkerreko politika batean oinarritutako neurriak behar ditugu, gehiago dutenek gehiago eman dezaten, gizarte zerbitzuak eta bermeak ziurtatu ahal izateko, zerbitzu eta berme horiek pairatzen ari garena bezalako krisi egoera batean inoiz baino beharrezkoagoak direlako. Hartutako erabakiek, ordea, ez diote behar bezalako erantzunik ematen langabeziari aurre egin eta finantza-merkatuak arautu beharrari. Beharrezkotzat jotzen dugu finantza-erakundeen jarduerari mugak ipintzea, baina martxan jarritako neurrietariko batek ere ez ditu bi lehentasun horiek aintzat hartzen.
  2. Greba orokorra deitzea erabat justifikaturik dagoela uste dugu, kaleratzea merkatzea eta erraztea eta langileeen lan eta gizarte eskubideak murriztea dakarten neurriei aurre egiteko. Halaber, neurri horiek krisiaren ondorioak horretan inolako ardurarik ez duten eta krisia gehien pairatzen ari diren sektoreek ordaintzea bilatzen dute, bereziki, gazteak, etorkinak eta emakumezkoak, azken hauek zigor bikoitza jasaten dutelarik.
  3. Urte bakoitzeko 45 laneguneko ordainarekin apurtzea, kaleratzea jakinarazteko epea 30 egunetik 15era murriztea, urte bakoitzeko 33 laneguneko ordaina aurreikusten duen Kontratazio Mugagabea Sustatzeko Kontratua orokortzea, arrazoi ekonomikoak kaleratzea justifikatzeko erabili ahal izatea eta enpresak lan baldintzak unilateralki aldatzeko aukera erraztea bezalako neurriak zuzen-zuzenean doaz lan egonkortasunaren eta langileen lan eskubideen aurka.
  4. PSOEren Gobernua eta Europako beste gobernu batzuk amore ematen ari dira, lotsagabe, egungo krisia ekarri duten finantza-merkatuen eta enpresa interes handien aurrean. Euren erantzukizuna eta kostuak beren gain hartu ordez, hauek egoera baliatzen ari dira lan eta gizarte murrizketak inposatzeko, euren boterea eta gizartearengan duten eragina areagotuz, egoeraren oinarrian dagoen garapen eta finantza eredua aldatu beharra inondik inora planteatu gabe. Azken hilabeteotan Ongizate Estatuaren funtsezko oinarriak atzera egiten ari direla ikusten ari gara, esaterako, osasun eta hezkuntza publikoak eta negoziazio kolektiboa; halaber, hiritarren lan eta gizarte eskubide demokratikoen aldeko borroka historiko eta luze baten ondorio diren lorpenak alferrik galtzen ari dira.
  5. Erreforma honek lan merkatua enpresa interes handien mende uzten du unilateralki; enpresa interes horiek doako kaleratzea, eta gainera diru-laguntzak jasoz, baliatu ahal izango dute, Ipar Amerikako eredutik gertu eta, behin betiko, europar ezkerreko eredu historikoetatik gero eta urrunago.
  6. Enplegua sortu eta lan prekarietatea murriztu beharrean, langileen egoera ahuldu egin da interes ekonomiko handien aurrean, eta hemendik aurrera azken hauek ekintza eta erabaki askatasun osoa izango dute lan kontuetan. Hortaz, enplegurako agentzia pribatuak sartzen ditu eta Aldi Baterako Lan Enpresen papera zabaltzen du, lan bitartekaritza merkantilizatuz eta langabezian dauden pertsonak irabazi asmoa duten enpresa hauen eskakizunak aintzat hartzera behartuz, langabetuak enpresa horien irizpideen zoriaren mende utzita.
  7. Madrilek, Gasteizek eta Iruñeak aipatutako interes horiei men egiteak eta gizarte justizia eta gizartearen interes orokorrak defendatzeko beharrari uko egiteak hiritarrak defentsarik eta babesik gabe uzten dituzte, espekulatzaile handien interesen mende, sistema demokratikoak izan behar duen izaera bera desitxuratuz.
  8. Euskal Herrian erreforma hau eta aldez aurretik sektore publikoan (osasuna eta hezkuntza bezalako funtsezko sektoreak barne) egindako murrizketak, funtzionarioen eta pentsiodunen lan eta gizarte eskubideen murrizketez gain, geure burujabetzaren aurkako eraso zuzena dira, bai eta aldarrikatzen dugun lan harremanetarako euskal esparruaren ukapena ere. Euskal herritarrek gizarte elkarrizketarako eta erabakitzeko estatu mailako esparruaren inposizioa pairatzen dute, eredu hori mimetikoki aplikatzen baita Euskal Erkidego Autonomoan eta Nafarroan, Euskal Herri osoaren errealitate soziala, politikoa, ekonomikoa eta sindikala aintzat hartu gabe, ez eta gure erakundeen autogobernu gaitasuna ere.
  9. Hori dela eta, Euskal Herrian elkarrizketa eredu berri bat irekitzea exijitzen dugu berriro ere, indar politiko eta sindikal guztien artean krisiari aurre egiteko neurririk eraginkorrenak adostu ahal izateko, lan harremanetarako eta gizarte babeserako euskal esparrua aintzat hartuz, eta instituzioei euskal gehiengo sindikalaren ordezkaritza errespetatzeko eskatzen diegu.
  10. Horretarako, Greba Orokorrerako deialdiari gizarte osoak erantzun handia ematea ez ezik, etengabeko mobilizazio garai baten sartzea ere beharrezkoa da. Mobilizazioa zentzu zabal batean, ez kalera ateratzea bakarrik, baizik eta behar den lan pedagogikoa ere egitea, gaur egun nagusi diren baloreen hegemoniari aurre egiteko, diskurtso bakarra eta globalizatzailea aldatzeko, gizarte eta ekonomia eredu harrapari honi alternatiba bat aurkeztu beharraren alde apustu egiteko. Hitz batean, gizakiaren garapen osoa erdigunean jarriko duen beste eredu baten aldeko apustu egiten dugu, ingurumena errespetatuz, genero-berdintasuna bermatuz, lokaletik abiatu eta mundu osoko egoera, planeta honetako biztanle gehienen egoera, kontuan hartuko duen ikuspegi batetik.
Berriak

Alternatiba | Ezkerra eraldatzearen erronka

X