Urkullu lehendakariak argi utzi du gaur goizean zein den EAJk eta bere gobernuak euskal herritarrei eskaintzen dieten etorkizuna, egungo egoera larri honetara ekarri gaituzten politiketan sakontzea eta hori PSEren eta PPren eskutik egitea, hain zuzen ere. Bere aurrekontu-proiektua bertan behera utzi ondoren, Urkulluk EH Bildurekiko akordioak lortzeko edozein aukera baztertu du, eta adostasuna PSErekin eta PPrekin soilik bilatuko duela aitortu du.

Marian Beitialarrangoitiak eta Oskar Matutek adierazi dutenez, “lehendakariak argi utzi du PSE eta PP direla politika egiteko berak nahi dituen bidelagunak eta modu horretan agerian utzi du zein den Jaurlaritzaren jardueraren norabidea”. EH Bilduko legebiltzarkideen iritziz, “Urkulluk bide horren aldeko apustua egin du EAJk, PSEk eta PPk eredu sozioekonomiko berbera defendatzen dutelako, eta jakin badakielako PSEren eta PPren eskutik ez dela sakoneko aldaketarik bultzatuko. Lehendakariak krisialdi honetara ekarri gaituzten politiken inguruan sortu nahi ditu gehiengoak, ez besterik, behar-beharrezkoa den sakoneko aldaketa saihesteko, eta horregatik uzten du albora EH Bildu”.

Beitialarrangoitiak eta Matutek iruzur egitea eta ardurak saihestea leporatu diote Urkulluri, “akordiorik nahi ez duena EH Bildu dela irudikatzen saiatzen ari baita”. Horren harira, koalizioa akordioetarako prest dagoela berretsi dute, betiere euskal herritarren lan eta gizarte eskubideak eta etorkizun duina bermatzeko. Horretarako ezinbestekotzat jo dute eredu sozioekonomiko berri baten aldeko apustua egitea, gizartearen gehiengoak eskatzen duen sakoneko aldaketa gauzatzeko, “EAJk, PSEk eta PPk kontrakoa sinestarazi nahi diguten arren, gauzak egiteko modu bakarra ez dagoelako, bestelako bideak ere posible eta beharrezkoak direlako. Hori da gure konpromisoa euskal gizartearekiko, beste eredu baten alde lan egitea”.

Jaurlaritzaren aurrekontuei buruzko eztabaida irekiz geroztik, EH Bilduk diru-sarreren atala handitu beharra nabarmendu du behin eta berriz. Besteak beste, espainiar Estatuak inposatutako defizit muga, EAJk ontzat eman duena, ez onartzea eta igotzea ezinbestekotzat jo du koalizioak, Jaurlaritzak euskal jendartearen beharrei modu egokian erantzuteko behar adina baliabide eskuratu ahal izateko. EAJk planteamendu hori errefusatu du etengabe, baina orain bere aurrekontu-proiektua bertan behera utziko duela iragartzen du, defizit muga igo behar dela onartuz, EH Bilduk eskatzen zioena, hain justu.

“Aurrekontu-proiektua bertan behera uztearekin EAJk bere porrota agerian utzi du, herri honen beharrei erantzuteko gai izan ez delako eta bere egitasmoa aurrera eramatearren behar zuen babes politikoa lortzeko gai izan ez delako”, Oskar Matutek eta Belen Arrondok adierazi dutenez. Defizit muga igotzearen aldeko koalizioaren apustua gogora ekarri du Matutek, eta salatu du Jaurlaritzatik zein Sabin Etxetik “utopikoak izatea eta errealitatetik kanpo bizitzea leporatu digutela horregatik; orain, aldiz, Urkulluk berak aitortzen du hori dela bidea eta, finean, guk arrazoia geneukala”.

Aurrekontu-proiektua erretiratzeak sortarazten duen egoeraren ardura osoa EAJri dagokiola azaldu du EH Bilduko legebiltzarkideak, eta hemendik aurrera ere jeltzaleen ardura izango da Jaurlaritzaren politika ekonomikoa norabide egokian jartzea. “Eztabaidari beste parametro batzuetatik heltzeko aukera dauka orain Jaurlaritzak, eredu sozioekonomiko berri baten alde, eskubide sozialak babesteko eta bizi baldintza duinak bermatzeko, baina orain arteko ereduari eusten baldin badio, Troikak, Bruselak eta merkatuek nahi duten ereduaren aldeko apustua egiten badu, aurrez aurre izango gaitu”, ohartarazi dute Matutek eta Arrondok. Ido horri jarraituz, EH Bilduk emergentzia plana eskatzen dio Urkulluri, krisiaren ondorioei eraginkortasunez erantzuteko plan hori ezinbestekoa delakoan; are gehiago, Gobernuaren aurrekontuak berak plan orokor horren tresna izan behar du.

Azaldu dutenez, aurrekontu-proiektuari egindako zuzenketa guztien bitartez EH Bilduk Jaurlaritzaren diskurtsoa gainditu du eta beste eredu bat egon badagoela argi utzi du, “posiblea dela diru publikoa beste modu batean erabiltzea, doktrina neoliberalarekin apurtuz eta erdian pertsonak jarriz, kalitatezko zerbitzu publikoak eta lan baldintza duinak bermatzeko eta ekonomia berpizteko”. Oskar Matuteren esanetan, “horixe da EAJk nahi ez duena, jendeak jakitea krisiari aurre egiteko beste modu bat dagoela; horregatik uko egin dio eztabaida horretan sartzeari, eta bere aurrekontua aukera posible bakarra balitz bezala aurkeztu du; akordioak bilatu beharrean, bere proiektua inposatu nahi izan du, azkenean bertan behera utzi behar izan duen arte”.

EHBilduko legebiltzarkide Oskar Matuteri elkarrizketa Radio Euskadin. Matutek, Eusko Jaurlaritzaren aurrekontuaz, maiatzaren 30eko Greba Orokorraz, bake prozesuaz eta zabor bilketa sistema desberdinen inguruko polemikaz hitz egin du. 

Oskar Matute EH Bilduko legebiltzarkidearen ustez, Eusko Jaurlaritzaren aurrekontu proiektu “neoliberala eta atzeragarriak” “eskuinaren babesa” jasoko du, hau da, PPk eta UPyDk babestuko dute.

PPk osoko zuzenketa aurkeztuko badu ere, Antonio Basagoitiren alderdiak akordioa lortu arte horren “printzipioak aldatu” egingo dituela kritikatu du Matutek.

Legebiltzarkide abertzalearen esanetan, EAJk azaldu egin beharko du zergatik akordioa lortzeko “ahaleginak” PPri eta UPyDri zuzenduta dauden.

Matutek “muga gorriak” zeharkatu izana egotzi dio Jaurlaritzari, osasunaren, hezkuntzaren eta gizarte laguntzen arloetan murrizketak egin baititu. Hori dela eta, EH Bilduk “ezin du” proiektua babestu, eta PSE-EEk “nekez” egingo duela dirudiela gaineratu du.

Greba orokorra

Hego Euskal Herriko gehiengo sindikalak maiatzaren 30erako deitutako greba orokorra-ri dagokionez, Alternatibako buruak ukatu egin du “gutizia” dela, eta langileek soldataren parte bati uko egingo diotela gogorarazi du.

Matuteren aburuz, greba orokorra egitea herritarren desengainua adierazteko modu onena da, eta “hobe litzateke” gainerako sindikatuek ere bat egitea. CCOOk eta UGTk bat egiten ez badute ere, hori ezin dela greba egiteko “oztopo” izan iritzi dio.