EH Bildu legebiltzar-taldeak CAFeko langileen garaipentzat jo du Lana Erregulatzeko Espedientea bertan behera uzteko enpresako zuzendaritzaren erabakia. Beasaingo konpainiak datorren urtean 870 langile ingururi eragingo zien espedientea ezartzeko asmoa zeukan, baina azkenean atzera egin du langileek bultzatuta. EH Bilduren esanetan, “enpresaren erabakia ezin da ulertu langileen aldarrikapena kontuan hartu gabe, argi utzi baitute denbora luzez eutsi dioten borroka sindikalak fruituak ematen dituela, haien lanpostuen defentsan erakutsi duten konpromisoa erabakigarria izan delako zuzendaritza espedientea bertan behera uztera behartzeko”.
EH Bilduk ohartarazi duenez, CAFen ez ezik, Euskal Herriko beste enpresa batzuetan ere bizi den egoerak deslokalizazioen arriskua agerian uzten du, EAJk euskal ekonomia nazioartekotu beharra aldarrikatzen duen bitartean. Koalizioaren ustez, ordea, “EAJk defendatutako eredu ekonomiko horren atzean deslokalizazioen arriskua ezkutatzen da, eredu horri jarraituz euskal enpresa batzuek euren jarduera beste herri batzuetara eramaten dutelako, nazioartekotzen dutelako, baina bidean, atzean, sekulako langabezi tasak uzten dituzte Euskal Herrian. Hori saihestu behar da, eta horretarako lan egin behar du Eusko Jaurlaritzak”.
CAF enpresaren etorkizunari begira, bertan hartu beharreko erabakietan langileek ere parte-hartze zuzena eta aktiboa izan dezatela eskatu du EH Bilduk, “euren ahotsak funtsezkoa izan behar duelako konpainiaren lan-karga bermatzeko eta lanpostu guztiak mantentzeko, lan baldintzak murriztu gabe”.
Alternatiba Arabako bozeramaile Josu Estarronak Laudioko Guardian enpresako langileak zoriondu nahi izan ditu gaur, borroka luzearen ostean – ia bi hilabeteko greba bukatu berri baitute- enpresak 140 langile kaleratzeko zuen asmoa bertan behera uztea eta, era berean, hasierako asmoa zuten lan ituneko baldintzei eustea lortu dutelako. “Langile erresistentziaren eredugarri izan dira eta, horri esker, kapitalaren zerbitzura dauden politikariek enpresen esku jarritako lan erreformadun lanabesak geldiaraztea lortu dute”.
Guardianeko langileek, alderdi ezkertiarreko ordezkariak azaldu duenez, “bertatik bertara ezagutu behar izan dituzte hainbat enpresaburuk darabilten jarrera sasi mafiosoa langileek auren eskubideen alde egiten dutenean, izan ere, lan baldintzak babestera joan eta enpresaren aldetik langileen laurden bat kaleratzeko mehatxuarekin topo egin zuten”. Beharginek, baina, “ederki antolatu dira, sigla eta batzordetik haratago ere bai, kaleratzeei erantzuteko. Modurik mingarri eta ausartenean egin dute, grebara jotzen, eta mehatxu gehiago ez ezik, askotariko presioei aurre egin behar izan diete”.
Borroka honi esker, kaleratzeak egiteko enplegu erregulazioa behin behineko dosierrean eraldatzeko proposamena lortu dute, datorren urtean langile guztiei 45 egunez eragingo diena baina soldatak bermatuta. Hori baino lorpen garrantzitsuagoa ere lortu dute, lan itunean ultraeraginkortasunari eustea eta kaleratzearen baldintzak erreformaren eraginetik babestea.
Estarronak, azkenik, “halako egoera lazgarriei egunero aurre egiten dieten langileak milaka eta milaka” direla gogorarazi du, eta, horregatik, eragile sozialei eta, oro har, herritarrei dei egin die, “egoera mingarri hauetan daude lagunekin elkartasuna adieraz dezaten eta enpresaburuek langileen aurka eginiko edozein eraso salatzeko helburuz deitutako protestetan parte har dezatela”.
Alternatibaren Bizkaiko bozeramaile Asier Vegak, emakume baten eta bere bi alaben etxe kaleratzea eta hurrengo astelehenean izango den pisuaren enkantea geldiarazteko exijitu dio Kutxabanki. Hainbat kolektibo sozialek eman dute gaur etxegabetze honen berri. Vegak erakundeko presidente Mario Fernandezi zuzenean eskatu dio, pasa den azaroaren 10ean desjabetze gehiagorik ez egiteko konpromisoa hartu zuela gogorazita; Amaia Egaña “terrorismo finantzarioaren biktima mortala” izan ostean, alegia.
Ezkerreko alderdiaren bozeramaileak Kutxabank “bere sakela betetzeko edozer gauza egiteko prest dagoela” azpimarratu du. “Hauxe dugu adibiderik onena, famili hau kaleratzeaz aparte, Kutxabankekin hitzartutako 95.000 eurotako hipotekak hiru seme-alaba dituen bigarren familia baten etxebizitza bahitzeko intentzioa duelako erakundeak. Gauzak horrela, Kutxabankek “negozio ederra egin du, 95.000 euroren truke bi etxebizitza bereganatzen dituelako, zorraren zati bat -interesak barne- ordainduta egonda ere eta bi familia kale gorrian uztea dakarren arren”.
Vegak, kapital “orain arte publikoa” duen erakunde batek baliabiderik gabeko pertsonak kaleratzea gaitzetsi du, etxebizitza oinarrizko eskubidea dela gogoraraziz. Aldi berean, Gasteizko eta Madrilgo exekutiboei “desjabetze sarraski hau geldiaraziko dituen neurri eraginkorrak” exijitu dizkie, Euskal Herria Bilduk bere kanpainan planteatu zituen neurrien haritik, alegia. Hau da, hipoteka ordaintzerik ez dutenentzat, kaltetuak ez du etxebizitza utziko eta bankuari alokairu soziala ordaintzeko konpromisoa hartuko du. Arrazoi objektiboak desagertzen direnean eta familiak aurreko egoerara bueltatzen direnean (eta beti ere etxebizitza eskubidedunak hala nahi duenean), alokairua ordaintzeari utziko litzaioke eta hipoteka ordaintzeari berrekin, ordura arte ordaindutako dirua galdu gabe, zorra etxearekin kitatzea aukerarekin gertatzen den bezala.
Alternatibatik politika eraginkorrak eskatu dituzte etxebizitzarako eskubidea benetakoa bilakatu dadin eta gogorarazi dute, halaber, instituzioen borondatea eta konpromisoa aski direla horretarako, “Bizkaian bakarrik milaka baitira hutsik dauden etxebizitzak, alokairu sozialean eskaini behar direnak”. Era berean, Kutxabanki etxegabetze guztiak berehala geldiaraz ditzan galdegin diote, eta banku txarra deritzon Sareb-en izango duten parte-hartzetik iragarritako “astakeri ekonomikoa, ekologikoa eta soziala” ekiditera deitu dute, erakunde horrek bereganatutako etxebizitzak eraisteko 500 milioi euro inbertitzeko asmoa baitute, “haien kontuak borobiltzeko asmoz eta etxe horiek aterpe duina behar dutenen gabezia konpontzeko erabili beharrean”.
Azkenik, eragile sozialek bihar goizean etxegabetze berri honen aurka deitutako protestarekin bat egitera deitu du Vegak. Bilbon izango da elkarretaratzea, Kutxabankeko Kale Nagusiko bulegoen aurrean, Aldundiaren jauregiaren aldamenean, 10:30etatik aurrera.
Xabier Soto – Alternatibako Gipuzkoako Koordinatzailea
CAF enpresak beti izan du ezaugarri bere lantegian aritutako langile kopuru handia, eta baita produkzio lan baldintza gogorrak ere, gehienbat, merkantzia bagoien produkzioan oinarrituta dagoena. 50eko hamarkadan enpresak bere lantokien modernizazioari ekin eta beste lantegi batzuk ere eskuratzen ditu (Irun eta Zaragoza), Espainiako Erresumako tren industria indartuz. 70ko hamarkada bitartean, enpresak garapenean inbertitu eta modernizaziorako apustua egiten du. Hala ere, honek ez ditu 80ko hamarkadak ekarritako urte gogorrak arintzen eta konpainia egoera arriskutsuan kokatzen da. Orduan heldu zen langileen ordua, enpresak akzioak erostera animatu baitzituen konpainiaren parte sentiaraziz. Cartera Social deritzon funtsa jaiotzen da. 90ko hamarkadan nazioartean hedatzeko garaiari hasiera eman zitzaion, gaur egunera arte luzatu dena.
Urte horietako oparoaldiak eskaerak handitu eta mozkinak igo mantendu zituen. Baina diru-goseak erabaki ezmoral eta ulertezin batera eraman gaitu. Bizi dugun 2012ko urte honetan, enpresak “historikotzat” jo duen urtea alegia, Beasaingo lantokian enplegua erregulatzeko espedientea abian jarri dute, langileen %40tik gora langileri eragingo diena.
Urteotan, borroka, greba eta sufrimendu asko jasan da langileen bizitza kalitatean hobekuntzak lortzeko, inbidiagarria den lan politika eskuratu, aparteko orduak kendu, negoziazioetan baldintza sozialak hobetu (beharrezkoa izan denean soldatak ez eguneratzearen truke ere) eta banaketa justuago erdiesteko, enplegua sortzeko ahalbidetzeko balio izan dena. Langileen elkartasunaren adierazgarri da, halaber, inguruko enpresen borroka kolektiboekin bat egin izana, eta haiek CAFeko beharginekin egindako ere bai, lantegia eskualdeko beste hainbat enpresa ertain eta txikientzako pizgarria izan dela ahaztu gabe.
Zer esan haien izerdiaz eta esfortzuaz CAF gaur den enpresa izatea posible egin duten pertsona guztiei? Adibidez, aurten 100 milioi euro baino gehiago irabaztera doazela eta kopuru horren %2a ere ez dutela gastatu nahi erregulazioa saihesteko, alde batetik, lan zamak handitu eta erosteko ahalmena galtzea geldiarazteko (enpresaren mozkinak igotzen badira ere) eta bestetik, Goierrin eta Gipuzkoa osoan honek ekar ditzakeen ondorio ekonomiko negatiboak ere ekiditeko. Halako bidegurutzean kokatu ditu konpainiako zuzendaritzak bere langileak, industria osagarria eta, orokorrean, eskualde osoa. Ba al dauka kontraesan honek sinesgarritasunik? Non dago orain beren Ardura Sozial Korporatibo ospetsua?
CAF ezohiko elkarte anonimoa dela gogoratu behar dugu ere. Zenbat laguntza publiko jaso ditu jada? Eta Cartera Social funtsa delakoa zer? Bi akziodun nagusiak Kutxabank eta Cartera Social funtsa bera badira ere, horrek ez du esan nahi bere kontrola langileen esku dagoenik. Eta hona hemen agertzen zaigula PNVk joka dezakeen papera. Kasualitatez, funts honen buruzagiak alderdi horren kide ezagunak dira. Langileok ez dute inoiz ez hitzik, ez botorik izan izendapen hauetan, ez eta eguneroko kudeaketan ere. Eta elkarteak ez badu erregulazio honen aurka altxatzeko intentziorik, agian bere kudeatzaileak aldatzeko garaia heldu delako izango da, horretarako CAFeko batzordea deitzea beharrezkoa bada ere.
Eta Kutxabank, zer esanik ez. Euskal kutxek enpresa salbatzen lagundu zuten, baina azken batean, mozkin gehien eman dien enpresa izan da ere. Orain, Kutxabankek parte-hartze garrantzitsua dauka, eta nahi izanez gero, Cartera Social funtsarekin batera erregulazioa geldiarazi dezake. Kutxabankek mozkinen %2a eskuratzeko erakutsi duen diru-gosea nora joateko asmoa duen isla da. Horrela bakarrik ulertzen dugu PNV-PP-PSEren arteko ituna, besteak beste, bere administrazioa kontseilutik ordezkaritza jakin bat kanpo mantentzeko.
Batzordeak erregulazioa ekiditeko plan bideragarri asko aurkeztu dituen arren, zuzendaritzak ukatu ditu denak eta atzera egiterik ez dagoela berretsi du nagusikeriaz behin eta berriro. Nola azaldu hau Gipuzkoako herritarrei, CAF mozkin handiko enpresatzat dutenean? Herritarrak dira euren poltsikotik enpresaren dibisio batek azken 6 hilabeteetako lan falta ordainduko dutenak, are gehiago, enpresak inolako alternatibarik proposatzen ez duenean. Euskal gizarteak gehien duenari are gehiago ematea, eta ezer ez duenari kentzea onartuko duela uste dute? Zer pentsatuko du aspaldi langabezian dagoen pertsona batek?
Gipuzkoan inork ezin du ulertu etekin handiak dituzten enpresek erregulazio dosierrak planteatzea. Bestalde, CAFentzat lan egiten duten beste enpresa txikiago batzuk ere egoeraren beldur dira, makina berri asko erostearen ondorioz zorpetu direlako eta, orain, ordaintzea zaila izango dute. Hori gutxi balitz, Pandoraren kutxa zabaldu dute, osasuntsu dauden beste enpresa batzuk erregulazio propioak eskatzera animatu daitezkeelako, CAFi kaudimen ekonomiko batekin aurrera egiten utzi bazaio, edonorentzat aukera ireki da orain.
Ziurgabetasunez beteriko testuinguru honetan hausnartuz, zer da ondorengoei utziko dieguna? Langile klase duina bat egongo al da etorkizunean? Gizarte oparo bat izango dugu, guztioi lanerako eta errealizazio pertsonalerako aukerak ematen dituena? Edo beharbada, merkatuen tirania eta desberdintasun sozialak inposatu eta mozkinaren logikaz esklabo bihurtuko gaituzten jauntxoak baino ez dira egongo?
Une erabakigarrian gaude. Espainiako banketxeak erreskatatzeagatik Kutxabanken pribatizazioa berehala gertatuko da. Hala ere, gai honen inguruan oraindik ez da eztabaidarik egin BBK, Kutxa eta Vitalen batzarretan, nahiz eta batzar horiek izan Kutxabanken akzioen gaineko erantzukizun osoa daukatenak.
EAJri nahi bezala ateratzen ari zaizkio gauzak. Gertatzen ari den guztiaren atzean dago EAJk eta PPk eredu politiko eta ekonomiko bera partekatzen dutela, eta horren baitan gauzatu zuten akordioa. Aurreratu genuen Bizkaian. Finantza sistemaren erreforma eta politika neoliberaletan sakontzea dira krisi ekonomikoari aurre egiteko EAJk eta PPk partekatzen duten errezeta.
EAJk bere izaeran txertatua daraman eredu neoliberalaren ondorioz, eta emerjentziazko egoera ekonomikoari aurre egiteko Bizkaiko herritarrak eta ekonomia erreala sustatu beharrean, gure eskualdeetako beharrei erantzunez eta bertako enpresetan inbertituz eta lagunduz, jeltzaleek espekulazioa sustatzearen alde egiten dute; gainera, ez diote etxe kaleratzeen arazoari irtenbiderik ematen, eta BBKren pribatizazioa bultzatzen dute.
Horren adibide argia da Kutxabankek etxe kaleratzeak egiten jarraitzen duela. Fernandez jaunak kontrakoa iragarri bazuen ere, Kutxabankek etxe kaleratzeen prozesuak etengo zituela dekretu edo legedia berria indarrean egon arte, ez du agindutakoa inoiz bete. Legedia berria indarrean egon ez zenean eta ez orain, herritar gutxi batzuei mesede egiten ez dion dekretua indarrean dagoenetik. Kutxabank da etxe kaleratze gehien gauzatzen dituen finantza erakundea, eta norbaitek galga jarri ezean, bide beretik jarraituko du. EAJk eta PPk bazekiten EH Bildu izango zela etxe kaleratzeak geratzeko motorea, eta horregatik baztertuak izan gara.
Ikuspegi hori kontuan izanda aritu ziren Kutxabankeko Administrazio Kontseiluaren osaketa eta Kutxen Legea bera adosteko. Kutxen Lege horrek boterea kentzen die udalei, eta Kutxabanki aniztasuna eta hurbiltasuna kentzen die.
Aurretik, Bizkaiko bigarren indar politikoak Batzar Nagusietako Mahaian ordezkaritzarik ez izatea galarazi zuten eta, orain, EAJ-PP bikoak direnak eta ez direnak egin ditu EH Bilduk BBKren Administrazio Kontseiluan ordezkaritza ez izatea lortzeko. Tristea da kezkagarria da PSEk eta CCOOk fronte horrekin bat egin izana.
Hausnarketa sakonerako deia ere luzatu nahi diegu alderdi eta sindikatu horiei. Errepara diezaietela aurreko astean harturiko posizioak eragingo dituen ondorio sozial eta ekonomiko larriei. Izan ere, ez dago zalantzarik, Euskal Herria Bildu Kutxabankeko Kontseilutik kanpo uzteak ondorio zehatzak izango dituela, etxegabetzeen aurrean planteatzen den irtenbidearen arloan, aurrezki kutxen erabateko pribatizazioan eta gizarte lanaren galeran. Horregatik eta horretarako utzi baikaituzte dagozkigun karguak gabe; horren garrantzitsuak diren arloetan erabakiak oztoporik gabe hartu ahal izateko, Euskal Herria Bildu baztertuta ez baitago PNV-PPren asmo eta interesei aurre egingo dionik.
EH Bilduk bestelako eredua proposatzen du, bizkaitarrak aintzat hartuko dituena, egiazko fiskalitate progresiboan oinarrituko dena, enplegua sortzeko inbertsioak egingo dituena, gure eskualdetako sare sozioekonomikoa indartzea helburu duena eta alboratuta utzitako lehen sektorea berreskuratzeko eta sektore publikoa indartzeko helburua daukana; izan ere, beharrezkoa da justizia sozialean oinarritutako neurriak indarrean jartzea, eta horretarako, ezinbestekoa da izaera publikoa eta helburu soziala duen aurrezki kutxa bat edukitzea.
BBK-k ez-ohiko batzarra egitea proposatu dugu (Kutxan eta Vitalen ere bai), honako proposatzen zehatz hauek aztertzeko eta Kutxabanken Administrazio Kontseilua anitza eta demokratikoa izateko helburuarekin, etxe kaleratzeak geldiarazteko eta pribatizazioaren aurkako gure jarrera irmoa argi uzteko.
1. Kutxen pribatizazioa
Aurrezki Kutxak, besteak beste, Kutxa, Vital eta BBK, pribatizatzeko asmoak gauzatu nahian, Kutxabankeko akzio batzuk saltzeko aukeraren aurrean, Batzar hau honako adostasun honetara iristea proposatzen dugu: Kutxako ordezkariek Kutxabankeko akzioak saltzearen aurka daude eta beraien eskuan dagoen guztia egingo dute ekintza hori eragozteko.
2.-Etxegabetzeak
Egun pairatzen dugun krisiaren ondorioz, familia eta norbanakoei etxe-kaleratze neurriak aplikatzeak eragin duen ezbehar larriaren aurrean, BBKko Batzarrari honako akordio hau adostea proposatzen diogu: Erakunde honen izenean Kutxabanken parte hartuko duten ordezkariek, Bankuko Administrazio Kontseiluko hurrengo bileran honako proposamen hau bozka dezatela eskatzea: Kutxabanken etxe-kaleratze guztiak bertan behera utziko dira eta, gutxienez 2008tik, Kutxabankek etxegabetu dituen pertsonei, etxebizitza bat alokairu sozialean bermatzeko beharrezkoak diren neurri guztiak hartuko ditu, Etxebiderekin elkarlanean.
Honako adostasun honetara iristea proposatzen dugu: Kutxabankeko Administrazio Kontseiluan kutxen izenean parte hartuko duten ordezkariak, ordezkaritza hori betetzeko Batzarrean aurkezten diren hautagaitzak bozkatuz eta emaitzen proportzionaltasuna errespetatuz izendatuko dira.
Horiek dira hurrengo batzarraren gai-ordenean sartzeko Fernandez jaunari bideratzen dizkiogun gaiak.
