Gure gogoa da Aitzol Gogorza, errenteriarra, preso politikoa, gaixo larria: herrira orain.
Sufrimenduaren denbora eten nahi dugu. Bengantzaren denbora eten nahi dugu. Kalkulo politiko ziztriñaren denbora eten nahi dugu. Eten nahi dugu. Bizitzaren denbora erein nahi dugu.
Gure gogoa. Gure, Errenterian bizi garen 38.000 pertsona guztiena. Hauteskundetan, inork ez du Aitzol preso jarraitzearen aldeko hitz bat esan. Aitzitik, legea gordetzeko garrantzia aipatzen baduzu, Aitzol herrira orain legezkoa da; bakea aipatzen baduzu, Aitzol herrira orain bakea lantzea da; elkarbizitza aipatzen baduzu, Aitzol herrira orain elkarbizitzaren ereintza da; giza eskubideak aipatzen badituzu, Aitzol herrira orain esaten ari zara; zure bide politikoak “pertsona helburu” badu, Aitzol herrira orain zure helburua da; biktimen errekonozimenduaren alde bazaude, Aitzol herrira orain-aren alde zaude; etxekaleratzearen aurka bazaude, Aitzol herrira orain da etxe duina izateko bidea; osasungintza unibertsalaren alde bazaude, Aitzol herrira orain da horretarako medizinarik hoberena eta merkeena; seme-alabak badituzu, Aitzol herrira orain da bere gurasoentzat bizitzeko esperantza sakonena; herri libre batean bizi nahi baduzu, Aitzol herrira orain ezinbestekoa da; zure zeure bihotz berotasuna zaindu nahi baduzu, Aitzol herrira orain horren arragoa da. Herriko festak, magdalenak, mundialak izatea nahi baduzu, Aitzol Herrira Orain gabe ez dira mundialak izango.
Gure gogoak, 38.000 errenteriarren gogoak ahal du kartzelaren harresiak desegin eta Aitzol Herrira Orain ekarri. Kartzelako harresiak badu izena: bengantzaren politika eta kalkulo politiko ziztriña. Bengantza horren aurka eta kalkulo ziztriña horren aurka herritarren gogoak indarra du.
Horregatik Aitzol Herrira Orain gure geroa presente egitea da. Eta, jakitun behar dugu izan, hori ezean gero gazia izango zaigula.
Ekainaren 27an esango dugu: gaur gatoz giza-gatea egitea, gatibu duten Aitzol Herrira Orain gure esku dagoela aldarrikatzera, kaixo Aitzol kantatzera: haurrak eta gazteak, helduak eta aiton-amonak denok batera herri zoriontsuago eraikitzen. Musikarekin, dantzarekin eta muinean muinean gure gogoarekin. Esan didate 500 pertsona aski direla giza-katea egiteko. Esan didate gure herriak, Errenteria-Orereta bihotz beroagokoa dela, duen gogoak 1.000/2.000…herritar bilduko dituela. San Juanetako gau gorria-ri jarraituko dio Aitzol askatuaren goiz garbia. Zer diozu gutun hau honaiño irakurri/entzun duzun hori?
“Kaixo Aitzol /Kaixo aitzol kaixo Etxerat/ kaixo Etxerat Goazen guztiok Herrira. Aitzol preso gaixoa eta preso guztiak kalera”
Alternatibako Bake eta Bizikidetza Mahaiko bozeramaile Xabier Sotok, hiru gazte babesteko desobedientzia baketsuaren bidez Gasteizen egindako ekitaldi masiboan parte hartu zuenak, atxilotutako zazpi gazteen askatasuna eskatu du eta, aldi berean, Josu Erkoreka Eusko Jaurlaritzako bozeramailearen “berehalako dimisioa edo kargugabetzea” eskatu du, “legez kanpoko atxiloketak bideratu zituelako eta Ertzaintzak atzo erakutsitako gehiegikeriak babestu izanagatik”.
Sotok gogora ekarri du, Segi-ko kide izatea eta inkomunikazio epean egindako, eta epailearen aurrean ukatutako, inkulpazioetan oinarrituriko karguak leporatuta zeuden 40 gazte duela urtebete eskas absolbituak izan zirela. “Oraingoan, Auzitegi Nazionala bere argudioen kontra egin du, egoera berdinetan zeuden zazpi pertsona hauei zigorra ezarriz”. “Larriena, ostera, Eusko Jaurlaritzaren eskutik etorri zen, Auzitegi Nazionaletik auzipetuei epaia jakinarazi aurretik ere atxiloketak egiteko eskatu zuelako”. Gauzak horrela, “justiziak entzungorrarena egin zuen” aurretik ilegalki atxilotuak izan ziren lau pertsona hauen defentsaren eskakizunen aurrean, ahaztu gabe beste hiru kondenatuak “modu bortitzean” atxilotu zituztela atzo.
Hala, ezkerreko taldearen bozeramaileak Segi erakunde terrorista gisa sailkatzen duen legea indarrik gabe uzteko eskatu du. Halaber, Auzitegi Nazionalaren desegitea ere exijitu du, “edo besterik ezean, bere zereginak ustelkeria politikoaren jazarpenera mugatzea, Espainiako Erresumari begira askoz beharrezkoagotzat jo daitekeena”. Azkenik, Sotok adierazi du Ertzaintzak ezinbestekoa duela “berregituratze sakon bat egitea, bere jokabidea oinarrizko giza eskubideekin bateragarria egiteko”.
Donostiako Bretxan izan gara, eraikin hau EH Bilduren politika egiteko moduaren adibide argia da; interes pribatuen esku utzi zen espazio publiko hau auzotarrentzat berreskuratu dugu. Hori da 24ean egin beharreko aukera nagusia: herritarren interesak defendatzen dituen eredua, edo gutxi batzuen interes eta pribilegioak defendatzen dituena. Horren inguruan aritu dira Alternatibako kide eta Gipuzkoako Politika Sozialeko diputatu Ander Rodriguez, Donostiko alkete Juan Karlos Izagirrerekin batera.
Hemen bildu gara gaur, Gipuzkoako eta Donostiako EH Bilduko hautagaiak, herritarren eskubidea diren zerbitzu publikoen defentsan. Defendatzen ditugu zerbitzu publikoak, kalitatezkoak, duinak bai erabiltzaileentzat bai langileentzat, eta gertukoak, gure herri eta auzoetan. Horretarako, pribatizatuta dauden espazioak eta zerbitzuak berreskuratu nahi ditugu, izaera publikoa bueltatu eta herritarren mesedetara jarri.
Badakigu zein eredu nahi duen Troikak, hau da, PP, PNV eta PSEren aliantza, lobby pribatuen konplizitatearekin. Inposatu nahi diguten politika neoliberalak ondorio larriak ekarri ditu jada, eta, tamalez, okerrera egingo dute, zerbitzu publikoen eta lan baldintzen kalterako. Eskuinaren azken helburua zerbitzu publikoak suntsitzea eta esku pribatuetan jartzea da, beti ere krisia aitzakiatzat hartuta.
Pertsonen miseria ekarri duten politiken aurrean; merkatuen txotxongilo diren gobernuen aurrean, eredua errotik aldatu beharra dago. Lehenik, gehien sufritzen ari direnen alde aritu behar dugu, murrizketa sozialak alboratuz eta politika sozialari merezi duen indarra emanez.
Atzera egin nahi duen eskuinaren aurrean EH Bilduk zerbitzu publikoen eta gizarte zerbitzuen defentsa sutsua egin du eta egingo du foru gobernutik eta udaletatik. Ongizate Estatuaren zutabe nagusiak Hezkuntza, Osasuna eta Gizarte Zerbitzuak dira. Eta mehatxatuta daude, eraso bortitzak eta murrizketa onartezinak pairatzen ari dira PNV, PSE eta PPren eskutik.
Ongizatea desegiten eta pribatizatzen ari diren honetan, zerbitzu publiko eta unibertsalak bermatzea ezinbestekoa da. Horregatik, legegintzaldi honetan, EH Bildu sutsu aritu da, eragile desberdinekin eta herritarrekin elkarlanean.
Gogora ekarri nahi dut Diputaziotik Lurraldean egiten ari garen gizarte zerbitzuen eredu aldaketa. Urte luzeetan, Gipuzkoako Foru Aldundiak pribatizazioan eta azpikontratazioan oinarritutako zerbitzu publikoen kudeaketa eredua diseinatu du. Foru Gobernu honetan, EH Bildun, aldiz, gure zerbitzu publikoen kudeaketa publiko eta zuzena defendatzen dugu eta horretan sinisten dugu, bai eta gure konpetentzia diren ardurak Administrazioak guztiz bere gain hartzea ere. Horregatik, transformazio prozesu batean gaude.
Baina dugunari eusteaz gain, herrialde ikuspegitik herritarrei gizarte arreta duina eta osoa eskaintzeko aurrera jarraituko dugu. Ildo horretan, populazioa gero eta gehiago zahartzen ari den honetan, adinekoei begirako zerbitzu publiko duin eta kalitatezkoak inoiz baino beharrezkoagoak dira, eta horiek zabaltzen jarraituko dugu.
Juan Karlos Izagirre: Donostian bezala herritarren interesak defendatzea edo gutxi batzuen pribilegioak defendituz aritzea, horixe aukeratu behar dugu 24an
Zer gertatu zen Bretxan? Sinple eta labur azaltzen saiatuko naiz.
Duela urte batzuk jada, Donostiarena zen espazio publiko hau interes pribatuen esku jarri zen. Guztion interesera bideratu beharrean, gutxi batzuen interesak asetzera bideratu zen eraikin publiko bat. Auzo honetan askok gogoratuko duzue nola, herritarren protesta artean onartu zen operazio hura.
Orain, urte batzuk igaro eta gero, esku pribatuetan zegoen espazio hura, hiriarentzat berreskuratu dugu. Espazio publikoa, donostiar guztion ondarea, herritarren oinarrizko zerbitzuak betetzeko berreskuratu dugu.
Eta herritarrak, auzoko bizilagunak, pozik daude eman dugun urratsarekin. Pozik, orain, auzotarren oinarrizko beharrak asetzera bideratuko delako hemen atzean dugun eraikin hau.
Bretxan gauzatzea lortu dugun aldaketak, hobekuntza nabarmenak ekarriko ditu Donostiarentzat eta auzoarentzat. Auzotarrek urte luzetan aldarrikatu dituzten zerbitzuak izango dituzte behingoz eskura: Osasun zentroa egongo da bertan , kirol gunea… Zorionak, beraz, urtetako aldarrikapena gauzatzea lortu duzuelako.
Gauzak egiteko bi modu, hiria kudeatzeko bi eredu ikusten ditugu Bretxako eraikin honen ibilbidearen atzean. Erabakiak auzoarekin batera hartu edo honi bizkarra emanez egin.
Herritar guztien interesei begira gobernatu edo gutxi batzuen interesei begira egin.
Zerbitzu eta baliabide publikoak indartu edo beste hainbat lekutan ikusten dugun moduan, guztiona dena esku pribatuetan utzi. Guk argi dugu zein den gurea. Gauzak beste era batera egin daitezkeela ongi frogatzen ari gara Donostian. Eta ez hori bakarrik, beste era batera kudeatuz emaitzak hobeak direla ikusten ari gara etengabe. Bretxan lortu duguna, horren adibide argia da ere.
Eta maiatzaren 24an bi eredu horien artean aukeratu behar dugu donostiarrok. Abiatu dugun politika eredu berrian aurrera egin edo betiko eredura itzultzea aukeratuko dugu. Donostian bezala Udaletik politika behetik gora, herritarren interesak aurrera eramanez egitea, edo beste leku askotan ikusten dugun moduan, gutxi batzuen interes eta pribilegioak defendituz aritzea. Horixe aukeratu behar dugu maiatzaren 24an.
El 24 de mayo los y las donostiarras elegimos entre dos modelos. Entre avanzar en un nuevo modelo o volver a lo de siempre. Entre el modelo de Donostia de hacer política de abajo arriba, defendiendo los derechos e intereses de las personas o como en otros muchos sitios, defendiendo únicamente los intereses y privilegios de unos pocos. Eso es lo que elegimos el día 24.
Guztion interesak defenditzen dituen eredua babestera deitzen ditugu herritarrak; gehiengoaren indarrak elkartuz soilik lortuko dugulako gehiengoaren interesak ondo babestea.
Animo eta aurrera. Donostia bizi, koloretsu eta konprometitua egunez egun irabazten ari gara eta!
Neurri batean Europar Batasunaren politika militarraren eta ekonomikoaren ondorioz Mediterraneoan gertatzen ari den migrazio-genozidioak asaldaturik, EH Bilduk Afrikatik ihesean Europara iristen saiatzen diren pertsonen egoera larri eta jasanezina salatzeko adierazpen instituzionala proposatu zien gainerako legebiltzar-taldeei. Hala ere, EH Bilduk egiaztatu du Mediterraneoan ehunka pertsona itota hiltzea berdin zaiela, antza, alderdi guztiei, batek ere ez baitu inolako interesik azaldu proposamen horrekiko. “Gure proposamena jaso ondoren, erantzun ere ez dute egin”, deitoratu du Diana Urrea Alternatibako kide eta EHBilduko legebiltzarkideak. “Talde horientzat bizitza guztiek ez omen dute balio berbera, duela gutxi Alpeetan hegazkin bat erori zenean oso era ezberdinean jokatu zutelako”.
EH Bilduren iritziz, Gasteizko Legebiltzarra ezin da mutu geratu azken egunotan Europako kostaldean Afrikatik zetozen ehunka pertsona (1.600 baino gehiago urtean zehar) hil direnean. Urreak adierazi duenez, “ezinbestekoa da Europar Batasunak (EB) heriotza horiekiko duen erantzukizuna agerian jartzea, EB pertsona horiek abandonatu eta hiltzen uzten ari baita, segurtasunaren izenean giza eskubideen defentsa erabat alboratu duelako”.
Donostia hiri soziala da; politika sozialetan erreferentea. Donostiako Udalak gizarte ongizatean egiten duen inbertsioa da horren erakusle. Agintaldi honetan %7,74 igo dira alor horretara bideratzen diren baliabide ekonomikoak; 22.134.160 eurotik 23.993809 eurora. Lan eremu eta kapitulu guztietan egon da igoera, baina, bereziki bigarren kapituluan, zerbitzuetan: %57,9ko hazkundea (13.899.388 euro). Hori guztia udal aurrekontu orokorra murriztu egin denean. Hona hemen memoria osoa.
Jon Albizu Gizarte Ongizateko zinegotzi eta Alternatibako kideak iazko memoria aurkezteko garaian eman ditu ezagutzera datuok: “Udal Gobernuaren lehentasuna pertsonak direla nabarmendu nahi dut, eta gaur aurkeztera gatozen datuak horren erakusle dira: pertsonak gure politiken ardatzean jarri ditugu, eta gastu sozialean eta zerbitzu publikoetan inbertitu dugu, oinarrizko zerbitzuak sendotuz”. Zinegotziaren hitzetan krisi garaietan politika sozialetan sakontzea beste eredu baten erakusle ere bada: “Politika soziala egin eta ulertzeko beste modu bat jarri dugu agerian eta argi dago donostiarrentzat eskubide direla ongizate zerbitzuak; sare zabala daukagu herritarrak artatzeko eta baliabideak eta laguntza ekonomikoak hazi egin dira”.
Donostiak zazpi gizarte zerbitzu dituela eta horietan guztietan iaz 13.615 pertsona artatu zirela zehaztu du zinegotziak, aurreko urtean baino %3,7 gehiago – horietatik 3.080 lehen aldiz gerturatu ziren zerbitzuetara-: “Donostiarrek egindako gizarte arloko eskaera ekonomiko guztiei erantzuna eman diegu. Udalaren ekarpen garrantzitsu honek, galga sendoa jarri ahal izan dio muturreko pobreziari edota jende ugarik etxea galtzeari, eta donostiarren ongizatea hobetu dugu”. Donostiak, zentzu horretan, aurten beste gizarte zerbitzu bat izango duela nabarmendu du Albizuk: “Loiolako Erriberetako gizarte zerbitzua errealitate bat izango da aurten, herritarrei zerbitzu hurbilagoa eta hobea emateko helburuarekin sustatu dugu proiektua, izan ere dakizuen bezala gizarte zerbitzuen sistemaren lehen sarbidea dira”.
Iaz 16.582 espediente tramitatu ziren, taulan zehazten ditugu gaika:
Udal baliabideei dagokionez, gizarteko segmentu kaltetuenei laguntzak bideratzea izan da ardatza. Ildo horretan, udalak laukoiztu egin ditu agintaldi honetan udal diru laguntzak:220.205 eurotik 783.136 eurora. Hauen familia onuradunak ere zabaldu direlarik lau urteotan: 239 familiatik (2011), 679 familiara (2014). Pertsona kopuruari dagokionez zehaztu guztira 1.455 pertsona direla: 785 emakume eta 671 gizon. Zentzu horretan esan, diru laguntzen sistema osoan gertatzen den moduan, hemen ere emakumeen kopurua gizonena baino nabarmen handiagoa dela. Albizuren hitzetan laguntzak eskatzen dituzten pertsonen perfilak patroi komun bat daukate: “Gizarte bazterketak emakumearen aurpegia dauka eta hau egituraren ikuspegitik aztertu beharreko kontua da. Ezin du kasualitatea izan datuak hain esanguratsuak izatea”.
Jon Albizuk gogoratu du diru laguntza hauek puntualak direla, ez aldizkakoak:“Oinarrizko beharrei aurre egiteko eta bazterketa soziala jasotzeko arriskuan dauden pertsona edo familiak gizarteratzera bideratuta daude”. Ildo horretan nabarmendu du hipotekak edo etxebizitzarekin lotutako gastuak ordaintzera bideratzen direla laguntza hauen %43,41, hau da, 340.000 euro: “Diru laguntza hauen bidez etxegabetzeak saihesten dira”.
Laguntza fiskalek ere aipamen berezia behar dute. Zerga eta tasa ezberdinak ordaindu ahal izatera bideratzen dira eta iaz 3.203 pertsona onuradun izan ziren, horietara bideratutako dirua 183.684 euro izan zelarik.
Iaz emandako aurrerapausoen artean etxez etxeko laguntza azpimarratzekoa da, izan ere, lehen aldiz zerbitzu honetarako prezio publiko bat ezarri zen iazko apirilean, zerbitzuaren kostuaren azpikoa dena – zerbitzuaren kostu erreala 20,53 eurokoa da eta prezio publiko berriaren arabera gehienez 18,75 euro ordaindu behar dira-. Jon Albizuren hitzetan neurri honi esker zerbitzua bermatzen da: “Etxez etxeko zerbitzua funtsezkoa da, nagusiki zerbitzu honek artatzen dituen adinekoen esparruko politiketan, hau da, norberaren etxean bizitzen jarraitzeko estrategia garatzeko politiketan. Estrategia horretan aurrera egiteko hartutako erabaki honek erabiltzaileen ekarpena leuntzea du helburu, honela zerbitzua erakargarriago izan dadin herritarrentzat”. Ildo horretan, iaz 468 eskaera berri jaso ziren eta guztira 1.535 pertsona artatu ziren zerbitzu honen bitartez, zerbitzuak.Donostiako Udalak zerbitzu honetara bideratzen duen ekarpenak ere igoera nabarmena izan du agintaldi honetan, izan ere, 1.748.000 eurotik 3.142.000 eurora.
Donostia Lagunkoia martxan jarri izana ere hor txertatzen dela ere adierazi du zinegotziak. Albizuren esanetan pertsona adinduak gure gizartearen agente aktiboak dira: “Donostiako herritarren %22 adinduak dira eta hauei bereziki zuzendutako sustapenerako eta partaidetza aktiboko programak jarri ditugu martxan beraiekin elkarlanean, beraien eskuetan tresnak jarriaz, gure hiriko dinamiketan parte hartu dezaten”.
Etxez etxeko laguntzatik at, adinduen zerbitzuetara bideratzen diren baliabide ekonomikoak, guztira, 3.152.724 euro dira. Hemen hainbat eta hainbat zerbitzu eta programa daude; etxean obrak egiteko laguntzak, etxebizitza sozialak, zahar etxeei diru laguntzak eta ekintzak antolatzeko programak. Zahartze aktiboa sustatzeko programa ere garatu da, + 55, eta honetan 540 ekintza egin zirela iaz, eta horietan guztietan 19.674 lagunek hartu zutela parte.
Etxez etxeko laguntzara bueltatuz eta kolektiboei erreparatuz nabarmendu behar da adin txikikoei jartzen zaien arreta. Zerbitzu honetan artatu diren lagunen %2,1 baino ez badira ere, zaintza beharra duten adin txikikoei ere zerbitzua eskaintzea izan da eta apustuetako bat.
Guztira 418.486,6 zerbitzu ordu eman ziren iaz etxez etzeko zerbitzuan, eta izandako gastu osoa 8.637.488,68 eurokoa izan zen, partida sendoenetakoa. Udalaren ekarpena gastu osoaren %36,37 da, erabiltzaileen ekarpena %13,12koa, da eta beste guztia diputazioaren finantziazioaren bitartez ematen da. Orduak mantendu egin dira hurrengo taulan ikus daitekeenez, eta beste inguruko herri, hiri eta abarretan gertatzen ari denaren kontrako joera egon da.
Adingabeetara itzuliz, esan kolektibo honi eta bere familiei zuzendutako programak eta zerbitzuak ere anitzak direla. Partida orokorra 2.156.147 eurokoa da. Babesgabetasun arriskuari aurre egiteko interbentzio ekimena azpimarratzekoa da hemen, ebidentzian oinarritutako bi programa dira: SafeCare eta Incredible Years. Programa berri hauek prebentzioan jartzen dute arreta eta horretarako babesgabetasun kasuak identifikatzeko protokoloak ezarri dira alor ezberdinetan, beste eragileekin elkarlanean. Zerbitzu sozialen bidez, berriz, adingabeen babes gabeziaren inguruko 678 kasu artatu dira.
Udalaren eskumen ez diren bestelako baliabideei ere erreparatuko diegu azkenik. Gipuzkoako Foru Aldundiak Diru Sarrerak Bermatzeko Errenta jasotzeko baldintzak betetzen ez dituztenei bideratutako laguntzak 396 onuradun izan zituzten iaz. Laguntza hauek lurraldean 12 hilabete erroldatuta daramaten pertsonei daude bideratuta eta baita adin nagusiko izatera iritsi izanagatik baliabideetatik kanpo geratu diren gazteei, une horretan gizarteratzeko bizilekurik eskuratu ez dutenean edo familiartekoekin bizi ez direnean. Foru Aldundiak 1.732.184 euro bideratu zituen hauetara, eta ahalegin hori aitortzeko eta eskertzeko modukoa da. Udalak kudeatzen ditu laguntza hauek gizarte zerbitzuen bidez.
Diru Sarrerak Bermatzeko Errentari dagokionez, 4.871 onuradun izan ziren iaz. Eta Etxebizitzako Gastuetarako Prestazioa Osagarriak, berriz, 2.175 onuradun. Lanbidek kudeatzen ditu baliabide hauek.
Gizarte Larrialdietarako Laguntzak aipatuko ditugu azkenik. Donostiako Udalak 949.859 euroko diru ekarpena egin zuen iaz eskaera guztiei aurre egin eta laguntzak osatze aldera; bideratzen den diru kopuru osoaren %41,8. Guztira 2.270.430 euro bideratu ziren. Ondorengo koadroan azaltzen dira, behar ezberdinetara bideratu ziren kopuru ekonomikoen xehetasunak:
Gizarte ongizatearen argazki osatu bat izateko jarraian erakunde ezberdinen eskumen diren bitartekoen taula jasotzen da, bakoitzak zenbat onuradun dituen eta bakoitzera zenbat diru bideratzen den zehaztuz.
