Etiketa: Ezkerra

Del Río: «Ezkerrak erabaki beharra dauka, edo hautetsontzi eta demokraziaren alde, edota errepresioa eta erregimena indartzearen alde»

Kurtso politiko berri honetarako hiru ardatz jarri ditugu mahai gainean gaurko bileran. Gainera, hirurak bere gain hartzen dituen burujabetza ere hizpide dugu. Lehenengoa, testuinguru politikoari begira bereziki dago, emantzipazio borrokak, Kataluniako adierazlerik gertukoena dugula. Gure ustez, 78ko erregimenak inoiz jaso duen erronkarik handiena dago Kataluniako prozesuan eta urriko erreferendumean. Are gehiago, estatu propioa eraiki nahi duten estaturik gabeko herrientzat aukerarik handiena da, baita demokrazia zein eskubideetan gabezia handiak dituen estatua eraldatu nahi dutenentzat ere.

Ezkertiarra eta erabakitzeko eskubidearen aldekoa den inork ezin dio kontra egin Kataluniak herritarrei hitza emateari. Egoera honen aurrean, ezkerra ezin da ez isilik gelditu ezta PP-PSOE-Ciudadanos tripartituaren eskutik joan. Aukeratu beharra dago: edo hautetsontzi eta demokraziaren alde, edota frankismoaren ondorengoa den erregimen monarkikoa indartzearen alde; herrien burujabetzaren aldeko agertu edota burujabetza hori Troikari oparitu ziotenekin bat egin.

Kurtso honetarako bigarren ildoa feminismoan kokatzen dugu, benetako berdintasuna lortzeko borrokan. Tamalez, gaur berton ikusten dugu nola Hondarribian emakumeak baztertzen dituzten eta okerrena da erakunde publikoek, udalak, Gipuzkoako Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak, babestutako bazterkeriaz ari garela. Bizkaian, era berean, 300 egun baino gehiagoko greban ari dira zahar etxeetako langileak, beren duintasuna eta artatzen dituztenena aldarrikatzen dutela. Ez da lan gatazka soil bat, eta zalantzarik gabe luzatzen bada emakumeak protagonista direlako baino ez da. Zaintza, lan erreproduktibo guztia bezala, kurtso honetan jorratzen jarraitu beharreko arloak dira, erakundeetatik zein gizartearen baitan, beti mugimendu feministarekin etengabeko elkarrizketan. Ez ditugu ahazten, halaber, emakumeen soldata baxuagoak, kristalezko sabaiak edota indarkeria matxista (gaur ezagutu dugu eraso matxistak %4 igo direla EAEn), oraindik ere erakunde publikoen benetako konpromisorik ez duena, gizartean dagoen egiturazko desberdintasuna baitago jatorrian.

Alternatibatik, inolako ezbairik gabe babestu dugu Kataluniako prozesu burujabea. Ez ikuspegi abertzale batetik baizik eta sinesmen internazionalista, emantzipatorio eta demokratiko batetik. Uste dugu eraikuntza nazionala eta soziala batera datozela eta jakin badakigu Katalunia burujabe batek duintasun eta eskubide gehiago eskainiko dizkiela bere herritarrei. Euskal Herriarentzat uste dugun bezalaxe. Horregatik guztiagatik, gure alderdiaren ordezkaritza batek, CUPek gonbidatuta, parte hartuko du asteburutik aurrera ospatuko diren Diadaren ekitaldietan. Era berean, urriaren 1eko galdeketa garrantzitsuan Alternatibaren zuzendaritza ia osoa bertaratuko da Bartzelonara. Euskal gizarteari, bestetik, erreferendumaren elkartasunean herri eta hiri ugarietan antolatu diren elkarretaratzeekin bat egitera deitzen dugu.

Hirugarren eta azken ardatza desberdintasun sozialen gainekoa da, 2008ko krisiaren amaiera aldarrikatzen dute batzuek, garai artako mozkin enpresarialetara bueltatu direlako, ezkutatzen dute, alabaina, aberastasunaren banaketa gero eta desorekatuagoa dela; berreskuratutako enplegu urria erabat prekarioa da eta pobrezia adierazleak gero eta larriagoak. Ez bakarrik EAEn, non EAJk euskal oasiaren irudia saldu nahi duen arren Ebrotik behera begira beti datuak alderazteko garaian. Enpresa ugari dago kinka larrian: CEL, Naval ontziola, Edesa zena, Gometegui eta beste dozena batzuk. Eusko Jaurlaritza ez da konponbiderik emateko gai eta, gainera, laguntza sozialak murrizten ditu. Gazteen egoera larria ere azpimarratu beharra dago, erbestera kondenatuta daude eta hemen gelditzen direnei gero protestarako eskubidea ere ukatu nahi diete.

Esan bezala, subiranotasuna hiru ardatz horien haria izango dugu, kalean zein instituzioetan, gure ekimen politikoaren iparrorratz. Alternatiba abiatu zenetik ia 9 urte beteko direnean, gure helburu batzuk erdietsi ditugu; euskal ezker subiranistaren subjektu politikoaren sorrera, EH Bilduren jaiotza alegia, euskal eskuinaren alternatiba izateko gai den subjektu politiko sendoa bihurtzeko prozesuan murgilduta dagoela. Bide horretan, dudarik ez dugu Alternatiba indartzea, Euskal Herria Bildu bera sendotzea dakarrela.

Berriak

Alternatibaren Batzar Nazionalak EH Bildu berritzeko prozesuaren aldeko apustua berretsi eta alderdia indartuta aterako dela ziurtatu du

Alternatibak kurtso politiko honetako azken Batzar Nazionala ospatzen ari da gaur Lanestosan (Bizkaia). EH Bilduren indartzearekiko eta eraberritze prozesuaren aldeko apustua berresteaz gain, alderdi ezkertiarra irailetik aurrera garatuko dituen ardatz politikoen inguruan eztabaidatzen ari da. Erakundeak, halaber, Oskar Matute aho batez aukeratu du EH Bilduren etorkizuneko zuzendaritzan Alternatiba ordezkatzeko.

Alderdiko bozeramaile nazional Mario del Rioren hitzetan, Alternatibak orain dela sei urte beste  indar subiranista eta ezkertiarrekin batera sortutako subjektu politikoa sendotzearen aldeko apustu irmoa berretsi du gaur: “Alternatiba, hain zuzen, horretarako jaio zen, Euskal Herriko ezkerreko indarren arteko elkarlana sustatzeko eta, horregatik, seguru gaude Euskal Herria Bildu demokratikoagoa eta zabalagoa egitera datorren gauza oro, urteotan egin dugun lana indartzeko ere balioko duela”.

Del Riok nabarmendu duenez, “Alternatibaren baitan ez dago inolako beldurrik EH Bildu berrian desagertu edota eragiteko gaitasuna galtzeko”; guztiz kontrakoa, izan ere, “hemendik aurrera ideia politikoak eta hauek oinarriekin partekatzeko gaitasuna izango da, kuoten gainetik, irizpideak ezartzeko bide nagusia”. Horrek ez du esan nahi, alabaina, “alderdiek eginiko ibilbidea eta ezkerraren adar desberdinetatik egindako ekarpenak desagertuko direnik”.

Kurtso politiko berriari dagokionez, Alternatibaren Batzar Nazionalak egoera politikoa aztertuko du goizean zehar, lau ardatzen gainetik: Lehenengoa, kapitalismoak bizi duen trantsizio azkarra, XX. mendeko bukaerako eta XX.eko hasierako kapitalismo neoliberaletik, transnazionalak estatu, herri zein pertsonen gainetik dauden eredu batera. Bigarren eztabaidak kontrabotere bat eraikitzea du hizpide, gure herriarentzako errealitate alternatiboa, Gasteizen eta Madrilen itunak sinatzen dituztenen aurrean, klase zapaltzaileen aliantzak statu quoari eusteko. Ildo horretatik, hirugarren eztabaidagaia  ezkerreko indarren azterketa da, benetako aldaketarako edota prozesu eratzaileak martxan jartzeko aukerak ikusita. Azken honekin batera, Kataluniako prozesua jorratuko da, 78ko erregimenaren amaieran eta Euskal Herriak estatu propioa eta justuagoa eraikitzeko dituen asmoetan izan dezakeen eragina ere aztertuz.

Erakundearen Batzar Nazionala antolatzeaz gain, asteburuan zehar Alternatiba Eguna ospatzen ari da Lanestosan, askotariko ekitaldiekin: herri bazkariak, kontzertuak eta Irantzu Varela ekintzaile feminista eta kazetariaren hitzaldia, besteak beste. Igandean, azken urteetan hiribilduan egindako aurrerakuntzak ezagutzeko bisita gidatua eskainiko du Jose Angel Ranero alkateak.

Berriak

Juan Puertoren ibilbidearen dokumentala hizpide Arangoiti auzoari buruzko Bilbo Hiriaren irratsaio berezian

Arangoti auzotik zuzeneko saioa egin zuten larunbatean Bilbo Hiria irratian. Arangoiti Bilboko auzoa da. Bilboko lehen distrituan kokaturik dago, Deustuko distrituan. Banderas mendiaren magalean kokaturik, itsasoaren mailatik 100-150 bat metrora. Bilboren iparraldeko ikuspegi ederra dago Arangoiti auzotik, ez da oso handia baina bere kokapenak berezitzen du beste auzo askotatik.

Saioan, Alternatiba alderdiko militante nagusi eta berezienetako bat, Juan Puerto Morcillo arangoitiarra, izan zen protagonista. Ez da inoiz buruzagi politikoa izan, eta hala ere “saltsa guztietako partaide” izan da Juan. Bere bizitza eta militantzia jasotzen duen dokumentala ikusgai dago sarean. “De Calamonte a Arangoiti” dugu dokumentalaren izena eta filmaren lanak koordinatzen ibili den Mikel Carramiñana Alternatibako komunikazio arduradunarekin hitz egun dugu.

Berriak

Non dago langile klasea?

Joxe Iriarte “Bikila” – Alternatiba

Jai eguna, borroka eguna, edo bietatik, egoeraren baitan. Duela egun gutxi ospatu dugu Maiatzaren Lehena, langileen eguna izaten jarraitzen du bere zentzu sakonean. Baina badira non dauden galdetzen dutenak. Arreta eta plazer handiz, are, miresmenez, irakurtzen nuen Anjel Lertxundik idazten zituen zutabe zorrotzak (zoritxarrez, gehiago irakurriko ez ditugunak, beste formatu batean ez bada, bederen). Beti eragiten dit zer pentsatua. Eta oraingoan ere bai. Bere azkenetariko batean hauxe zioskun: «Eta salbuespenak mirari, langile mundua, koipez belztua eta bestelakoa, ez da gure obretan ageri, esku langile gutxi dabil gure orrietan: langile klasea missing dago gure iruditeria literarioan. Langile klasea espresioa bera ere desagertu egin da panorama kulturaletik, diskurtso sozialetik, jardun politikotik».

Bai eta ez; batetik ados, bestetik ez, edo ez behintzat modu hain drastikoan. Esan nahi dut: gure hurbileko langileriari begiratzen badiogu, egia da, izorratua baina bere klase izaeraz harro zen giza talde hura, asko aldatu dela itxuraz, jarreraz eta jardueraz. Izan ere, industria lantegi handietan metatuta edo enpresa ertain eta txikietan pilatuta, gure geografia osoan zabaltzen eta agertzen zen lantegi panorama hura ia desagertua dago. Baita langile mota hura ere, ia guztiz maskulinoa, eguerdiro eta arratsaldero gure herritako tabernetako txikiteoaren liturgian murgiltzen zena futbolaz eta politikaz sutsuki eztabaidatzeko. Baina langileriak hor dirau. Izan finko, izan prekario; kontratua bukatuko zaiolako edo lantegia deslokalizatuko ote dioten etorkizunaren beldur, baina bere izerditik bizi den langilez inguratuta bizi gara; turismoa egitera goazen tokietako ostalaritzan edo supermerkatuetan; gure inguruko saltokietan, industria poligonoetan, errepideak artatzen, mendi lanetan, neskame klase ertaineko eta ez hain ertaineko etxeetan, edo zahar-etxetan (zuriz jantzita baina presaka eta korrika adinekoen beharrei ezin helduz) edo kaleetan zaharren zaintzan, edo langabe alderrai, erreserba armada bihurtuz. Gainera, langileriak inoiz baino gehiago hartu du emakume aurpegia. Horrek bihurtzen du are ikusezinagoa.

Ikusezinagoa baina aldi berean kalean presente, ikusi nahi duenarentzat. Adibidez, Bizkaia osokoak Bilboko kaleetan, eta astelehenero eta asteartero Errenteriako udaletxearen aurrean elkartzen dira zahar-etxeetako langileek (ia denak emakumeak) soldata eta lan baldintza duinen alde. Eta gure begirada mundu osora zabaltzen badugu, gure aspaldiko itxurekin ikusiko ditugu Hegoafrikako meatze zuloetan edo Txinako industria astuneko guneetan, edo Arabiar penintsulako petrolio prospekzioetan, edo Hego Amerikako laborantza industrialeko zelaietan. Inoiz ez da ezagutu egungo langile klasearen zabalkuntza eta kopurua munduan zehar. Beste upeleko kontua dugu mugimendu izaeraren aldetik, eta bere eragin soziopolitikoaren aldetik, batez ere Europan. Hots. Langile mugimenduaren sorlekuan. Hasi ezkerreko alderditik, garai batean ia denak klase izaeran oinarritzen zirenak eta amaitu sindikatuekin, aldaketa nabarmena da. Adibide bat dira Maiatzaren Leheneko garai bateko manifestaldi borrokalarien eta egungo manifa erritualizatuen aldea. Bestea, badela urte batzuk ez direla greba gogorrak egin, gehienetan greba bakoitza bere aldetik ia isolaturik egiten dela. Hala ere, ez dezagun behar baino gehiago txikiagotu bere eitea eta egitea. Dena ez da itzala. Badaude argitara azaltzen diren uneak. Nahikoa izan da ELA bezalako sindikatu batek Jaurlaritzari patronalaren alde ari dela leporatzea, klase borroka ere eremu politikoan islatzeko. Horrek asko haserretu ditu Jaurlaritza eta patronala. Kontua da, badela garaia sindikatuek neguko kuartelak utzi eta neguko palazioak erasotzeko.

Eta literaturan? Zoritxarrez, eremu horretan arrazoi handigoa du Anjelek. Ez dator, ez, oparo langile literatura euskal letretan. Garai batean langile munduak literaturan zuen garrantzia ia desagertu da munduan eta are gurean. Gorkiren Ama edo Zolaren Germinal, edo Jack Londonen Burdinazko orpoa bezalako lanak jada ez dira idazten. XIX. eta XX. mendeetan ez bezala, gaur egun langileria demode edo boladaz kanpokotzat jotzen da. Batez ere belaunaldi berrian. Hortik kontuak! Gabriel Aresti, Koldo Izagirre eta bakan batzuk izan ezik, gure idazleek ia ez dute aintzakotzat hartu literatura mota hau. Ez atzo, langile mugimendua epikarako ematen zuenean, ezta gaurko garai hitsetan. Eta ez da literaturaren aldetik berezko interesa ez duelako.

Nire uste apalean, mundu horrekiko historiak eta istorioek askotarako eman dute, edota eman lezakete, idazlearen trebetasunaren baitan. Horregatik idatzi nuen Kamaradak eleberria. Nerbioi ibaia ardatz duen eremua leku aproposa iruditu zitzaidan joan den mendeko laurogeigarren hamarkadaren inguruko langile gatazka harrigarrienen istorioak deskribatzeko. Bertan izan baita euskal langile mugimendu potente eta epikoena (agian ez politizatuena; seguru aski, Errenteria inguruko langileak gehiago inplikatu ziren politikan). Baita ere langile mugimenduaren ondoratzearen ondorio larrienak, droga menpekotasunaren ilunpeak, langabeziak eta bazterkeriak sortutako fenotipo bitxienak, txirotasun narrasena, bertan ditugu, dudarik gabe.

Zergatik aukeratu nuen langile mugimenduan oinarrituriko eleberri bat idaztea? Gogoa nuelako eta une batez iruditu zitzaidalako, neuk ez banion ekiten lan horri beste inork, edo inor gutxik, ez ziola ekingo. Eta zoritxarrez, halaxe izan da. Nahiko nuke nik baino talentu gehiago duen beste batek segida hartuko balio eta, gatazkaren inguruan gertatu den bezala, langile mugimenduan oinarrituriko obra bikain bat burutuko balu.

BERRIAn argitaratua

Berriak

Juan Puerto, oinarrian eta ezkerrean beti

Deustualdeko Prest aldizkarian eta Bilboko Uriola webgunean argitaratutako erreportajea gure kide Juan Puertoren ibilbide militantea jorratzen duen dokumentalaren inguruan. Filma artikuluaren ostean eskaintzen dugu berriz ere.

Alternatiba alderdiko militante “nagusi eta berezienetako” da Juan Puerto Morcillo arangoitiarra. Ez da inoiz buruzagi politikoa izan, eta hala ere “saltsa guztietako partaide” izan da Juan. Bere bizitza eta militantzia jasotzen duen dokumentala ikusgai dago sarean.

Militante moduan ibilbide oparoa du Juan Puerto Morcillok, eta hori dela eta erabaki zuten Alternatibako ordezkariek egin zitzaiokeen omenaldi onena “bere ibildearen emaitza jasotzen duen zerbait ekoiztea” zela. 49 minutuko iraupena duen dokumentala da emaitza, Juan Puerto De Calamonte a Arangoiti izenekoa (AlternaFilms, 2016). Hainbat lekutan aurkeztu eta proiektatu ostean, Interneten sareratu berri dute nahi duenak ikus dezan. 

Mikel Carramiñana kazetari eta Alternatibako kidearengana hurbildu zen Juan Puerto bere bizipen asko idatzita zituela esanez. Meridan jaio (Badajoz), Calamonte herrian hazi eta 60ko hamarkadan Euskal Herrira lanera etorri eta bertan langileen mugimenduan eta ezkerreko politikan bizitako hainbat une jasota zituela, alegia. 90eko hamarkadara arteko oroitzapenak. Bere memoriak, baina “ez zentzu hertsian”. Testu horiek erabilita, elkarrizketaren bat atera zitekeela pentsatzen zuen Juanek. Mikeli, aldiz, beste zerbait egitea bururatu zitzaion, eta beste zerbait hori “dokumentala izan da”. Mikelek berak, “etxekoen artean” –Alternatibako kideak– osatutakoa. Eta horrelakoetan gertatu ohi den bezala, “uste baino lan potoloagoa izan da”. Hasteko, hiru orduko grabaketa egiteko lana eta, gero, 50 minutura heltzen ez den azken bertsioa muntatzeko. 

Juanen bizipena 60ko hamarkadan beste herri batera lanera joan den pertsonarena da. Alemania eta Bartzelona aukera moduan izan bazituen ere, Euskal Herrira etortzea erabaki zuen. Arangoitira, hain zuzen ere, bertan herrikide ezagunak zituelako. Iritsi zenean, Arangoitik oso bestelako itxura zuen. “Txabola eta etxe gutxi batzuk” baino ez zeuden. Taxista batek ez zuen bertara eramaterik nahi izan bidea “txarra eta arriskutsua” zelako. Arangoitin herrikideekin bizi izan zen. Txandaka egiten zuen lo “cama caliente” deritzanetan. Nahikoa diru izan zuenean etxebizitza propioa alokatu zuen, eta bere ama eta arreba ekarri zituen. 

CCOO sindikatuan eta alderdi komunistan, legez kanpoko alderdia zen garaian, hasi zen militante gisa. “Heldu eta gutxira ikusi zuen hemen bazegoela beste langile mugimendu bat Euskal Herria nazio bezala irudikatzen zuena eta bazegoela Euskal Herria subjektu politikotzat zuten beste komunismo bat”. Txomin Zuluaga eta Santi Brouardek bezala pentsatzen zuen “abertzalea ez ezik komunista edota sozialista izan zitekeela”, eta batik bat “ezkerrean uste baino eremu askoz zabalagoa bazegoela”. 

“Hein handi batean”, dokumentalak badu “ikutu berekoia” ere, zuzendariak ezkutatzen ez duena. Juanen bizitza eta bizipenak baliatu ditu Alternatibak zortzi urte eskasean alderdiak egin duen bidea irudikatzeko. Nolabait, Juanen eta Alternatibaren “ibilbideak paraleloak” dira Mikelen esanetan. Eta, besteak beste, ikus-entzunezko lanak erakusten du Alternatibak EH Bildu koalizioari egin dion ekarpena: “Burujabetza ulertzeko eta burujabetzaren alde egiteko dauden beste modu batzuk”. 

Iazko Errepublikaren Egunean dokumentalaren trailerra ikusteko aukera izan zuten Arangoitin. Estreinaldia azaroaren 5ean egin zuten Alternatibaren egoitzan Batzar Nazionalaren ostean, Juan ondo ezagutzen duten pertsona asko bildu zirela aprobetxatuta. Arangoitin eta Deustun ere eskaini dituzte proiekzioak. 

Juan eta bere familiak ondo hartu dute lana. Senide askok negar egin zuten ikustean, eta “zoriondu egin gintuzten”, gogoan du Mikelek. Senide gazteenek, “aitonari buruz asko ikasi eta ikuspegi ezezagunak deskubritu zituzten”. Esperientzia “polita” izan zen denentzat. 

Beste toki batzutan egindako aurkezpenetan ere ikusleak “nolabait hunkitu” dira. Mikelen ustez, Juanen historia gertuko sentitzen dutelako. “Eurak ere lanera etorriak zirelako eta langile mugimenduarekin identifikatu zirelako”. Hasierako asmoa “barrura begirako zerbait” egitea izan bazuten ere, Alternatibako lagunak konturatu dira dokumentaleko edukiak baduela lotura zuzena “jende askoren bizipenarekin”, Juanen ibilbidearekin. 

Juanen “azken abentura” Alternatiba alderdira “pasatzea” izan da. “Euskal Herriko ezkerraren batasuna egitea”. Oinarrian dagoen militantea izatea gustuko du, eta “behetik sustatzea borroka guztiak, bigarren maila batetik”. Juanen iritziz, “ezkerrak elkarlana bilatu behar du fronte zabala osatzeko. Hori da EH Bildu batek adierazten duena. Ezkerrak harik eta gehiago zabaldu behar du eskumako arerioa garaitzeko. Hori da egungo militantziarentzat Juanen irakaspenik handiena”.

Uriola

Berriak

Alternatiba | Ezkerra eraldatzearen erronka

X