Alternatiko ordezkari eta EH Bilduko legebiltzarkide Diana Urrearen parte-hartzea Gasteizko Parlamentuan Zaintza Partekatuaren lege berriaren inguruan. Orain dela pare bat aste lege hau PNV, PP eta UPDren botoekin onartu zen EAEn:

Legebiltzarrean eginiko hitzartzea:

Araba, Bizkai eta Gipuzkoako guraso bananduen elkarteak, Kidetzak, ekarri du eztabaida gurera, gurasoak banantzean eta haurren zaintzaren inguruan ados jartzen ez direnean erabaki judizialak gidatzen dituen legea aldatzea proposatuz. Zaintza partekatuaren aldeko ekimen gisa aurkeztu dute lege-aldaketa, gizon-emakumeen arteko erantzunkidetasuna sustatuko lukeena, emakumeentzat askatzailea, nolabait. Sozialki, diskurtso-mailan, oso onartuta dauden kontzeptuak erabili dituzte, azken finean.

Berdintasunaren inguruan asko predikatzen da baina ez da hainbeste praktikatzen, ordea. Gaur egun haurren zaintza partekatua gehiago da helburu desiragarri bat errealitatea baino. Etxeko lanek eta haurren zaintzak emakumeen ardura izaten jarraitzen dute nagusiki; emakumeak dira haurrak zaintzeko lanaldia murrizten dutenak (%93) eta eszedentziak hartzen dituztenak (%95). Gehienok, hortaz, ondo ikasi dugu berdintasunaren aldeko diskurtsoa baina praktikak ez ditugu hainbeste aldatu. Haurren zaintza partekatua helburu bat da guretzat; hala izatea nahi dugu haurrak jaiotzen diren unetik; eta horrek aldaketa sakonak eskatzen dizkigu. Lagunduko luke gurasotasun-baimenak parekatzeak eta gizonen lanaldi-murrizketak eta eszedentziak sustatzeak, besteak beste.

Eskuartean daukagun lege-aldaketa honetan, ordea, ez da honelako neurriez hitz egiten, gurasoen banantze-unean jartzen baita arreta. Eta arazoa da gurasoak banantzen diren unea ez dela abiapuntua. Erantzunkidetasuna eta haurren zaintza partekatua haurrak jaiotzen diren unetik jarri behar ditugu praktikan.

Zaintza partekatuaren banderapean aurkeztu diguten legea aldatzeko proposamena ez da, hortaz, gizon-emakumeen erantzunkidetasuna sustatzeko lege bat; baina ¿hala izan beharko luke? Guk argi dugu gurasoak banantzen direnean eta haien artean haurren zaintzarekin nola jarraitu adosten ez dutenean, epaitegietan gailendu beharreko irizpideak haurren ongizatea babestea behar duela izan.

Zaintza-mota edozein delarik ere, zaintza arduratsua bermatu behar da, haurrak ondo zainduta egongo direla ziurtatu. Horregatik, lege honek babestu behar duena haurren ongizatea eta interes gorena delako, lege hau ezin da ulertu berdintasun-politika bat bezala. Horretarako bestelako politikak egin behar dira, lehen aipatu bezala, sakoneko aldaketa sozialak ekar ditzaketenak.

Existitzen al da konponbide idealik? Guk uste dugu ezetz. Haurren ongizatea babestu behar bada, ezin da zaintza-mota bat besteen gainetik jarri, konponbide indibidualizatuak bilatzea eskatzen duelako. Aukera guztiak jarri behar dira mahai gainean, kasu bakoitza aztertu eta haur bakoitzarentzat egokiena izango den konponbidearen alde egin. Kasu batzuetan izango da zaintza partekatua eta beste batzuetan ez.

Zaintza partekatuaren izenburupean aurkeztutako proposamen honek pertsona ezagun askoren babesa jaso du baita milaka herritarren sinadurak ere. Proposamena aurkeztu dutelako ez den gauza bat bezala: haurren zaintza partekatuaren aldeko proposamena, gizon-emakumeen erantzunkidetasuna bultzatuko duena. Proposamena mozorrotu dute sozialki desiragarria zaigun aldarrikapen batekin. Bestetik, proposamenaren oinarrian dagoen ideologia oso barneratuta daukagu eta onarpen sozial zabala dauka oraindik ere: emakumeak banantze-prozesuen onuradun gisa ikusten ditugu, pobrezia-datuek kontrakoa adierazten badute ere, gizonaren ondoan irabazle ateratzen direnak, gizonak “larrutzen” dituztenak eta, gizonak, berriz, emakumeen gezurren eta manipulazioen biktimak.

Patriarkatuaren ideologiari erantzuten dio, azken finean, eta gizon-emakumeen arteko botere-harremanak ukatzeaz gainera, mundua alderantziz aurkezten digu, emakumeak onuradunak balira bezala.

BERRIA egunkariak Diana Urrea Alternatibako kide eta EH Bilduko legebiltzarkideari eginiko elkarrizketa zaintza partekatuaren lege berriaren harira:

Eusko Legebiltzarrak gaur onartuko du zaintza partekatuaren legea, EAJ, PP eta UPDren babesarekin. PSE-EEk ez du aurreratu zer bozkatuko duen. EH Bildu da aurka bozkatuko duela jakinarazi duen bakarra. Diana Urrea Herrerak (Kolonbia, 1987) aurkako jarreraren arrazoiak eman ditu.

Legeak atzera begirako eragina izateko akordioa lortu dute. Zer ondorio ditu horrek?

Familien eremuan lan egiten duten legelari batzuek erabaki horren larritasunaz ohartarazi dute. Legea onartu aurretiko edozein kasu berrikus daiteke; hortaz, atzera begirako eraginak hutsetik hastea ekarriko du hainbatetan.

Zein zentzutan?

Aurretik zaintza partekatua eskatu ez zuen norbaitek eskatu ahalko du orain. Horrek adingabeen orekan eragingo du, lehenik; hutsetik hasi, eta egoera ezatsegin batean jarriko dituzte, berriz. Bigarrenik, auzitegietan baliabide falta egongo da lan horretarako.

Onartuko den testuari hamaika aldaketa egin dizkiozue legebiltzar taldeek. Zertan hobetu da?

Lehenik eta behin, komeni da testuingurua argitzea. Herri ekinbide legegilea 85.000 sinaduren babesarekin heldu zen; zaintza partekatuari buruz hitz egitean, burura datorkigun lehen gauza erantzukidetasuna da. Egoera ideal batean, nor ez legoke alde? Ordea, egoera ez da ideala. Esango nuke sinatu zuten gehienek ez zutela testua ezagutzen.

Zer proposatzen zuen Kidetzaren hasierako testuak?

Gurasoen interes ekonomikoak agerikoak ziren, seme-alaben interes gorenen gainetik: banatzean etxea saldu, pentsio konpentsatzaileetarako trabak… Indarkeria matxistagatiko salaketak tartean egonda ere zaintza partekatua ematea proposatu zuten, argudio gaizto eta faltsuetan oinarrituta. Hain zen gogorra eskatzen zutena, ezen legea babestuko duten alderdiek ere proposamen gehienak kendu baitzituzten.

Zaintza partekatua lehenesteaz ere hitz egiten zuen jatorrizko testuak. Hori aldatu den arren, arau orokor gisa agertuko da. Zer eragin du horrek?

Lege agindua izango da. Legea aldatu arren, emaitza bertsua da. Belarriarentzat atseginagoa den terminologia erabili dute, baina emaitza bertsua da. Legeak dio gurasoen arteko harreman txarra edo bietako bat ados ez egotea ez dela arrazoi nahikoa zaintza partekatua ukatzeko.

Bitartekaritzari buruzko neurriak ere kritikatu zenituen irizpena onartu zen batzordean.

Bitartekaritza derrigorrezkoa izango da. Zerbitzu horrek emaitza onak ditu, oinarriari eusten diolako: borondatezkoa da. Besteak beste, gogorarazi behar da indarkeria matxistako kasuen %15 baino ez direla salatzen. Hau da, indarkeriaren biktima den emakume bat erasotzailearekin negoziatzera behartuko dugu.

Nola tratatzen ditu legeak genero indarkeriaren biktimak?

Aurretik aipatutako puntua kendu da; hau da, epaileak indarkeria zantzurik ikusten badu, zaintza partekatua baztertu dezake. Orain kontuan hartuko da.

Bestalde, nola bermatzen du legeak adingabeak bi gurasoekin harremana edukitzea?

Adingabeek bi gurasoen zaintza jasotzeko eskubidea dutela dio, eta hori gakoetako bat da, gure ustez. Umeak ez du eskubide hori banatzen direnetik; jaiotzatik bertatik du. Abiapuntua oso erraza da. Zaintza izateko eskatu behar da, eta, gaur egun, emakumeek eskatzen dute gehien, haiek arduratzen baitira gehien seme-alaben zaintzaz.

Alegia, gizartean erantzukidetasunak gora egin ahala epaileek agindutako zaintza partekatuak gora egingo luketela diozu?

Emakundek azaldu du zaintza partekatuak hazi direla aitek eskatutako lanaldi murrizketak eta baimenak hazi diren hein berean. Banaketa kasuetan zaintzarako aukera bat besteak baino hobea dela zehaztu du, eta hori ez da egia. Lege hau ez da berdintasun politiketan sartzen.

Emakunde legearen aurka dago, baina Jaurlaritzan den alderdiak onartuko du. Zer iritzi duzu?

Emakundek Eusko Jaurlaritzan duen zilegitasun eskasaren erakusle da. Erkidego honetako berdintasun politiken buru den erakundeak bere jarreraren berri emanda ere, EAJk ez dio kasurik egin. Zer zilegitasun ematen diote? Larria iruditzen zaigu.

Berria