Irantzu Varela – Alternatibaren Mahai Feminista

Gizon nagusi, itsusi eta fatxa batek bere burua zilegi jo du egunkari batean honakoa galdetzeko: “zergatik izan behar dira Bildu eta CUP-eko emakumeak hain itsusiak?”.

Orokorrean hitz egiten zuela alde batera utzita –jakin badakit gizon horrek ez dituela “emakume independentista” guztiak ezagutzen, ez behintzat Bildukoak-, haserrea eta kezka eragiten dit bere ausardia arraroa ezta harrigarria ez dela onartu behar izateak.

Gizon honek argitara eman du beste askok pribatuan –eta ez beti- pentsatu eta zabaldu egiten dutena: jaungoikoak (edo patriarkatuak) ezarritako irizpideak betetzen ez ditugun emakumeak ez direla atseginak.

Bizi dugun menpekotasun sistema patriarkal honek, emakumeoi askatasun limosna txikiak eman izan dizkigu urteak joan urteak etorri. Bozkatzeko, gidatzeko, lan egiteko, dibortziatzeko edo kontu korrontea izateko aukera eman digute denborarekin. Alabaina, erailak, bortxatuak eta baztertuak izaten jarraitzen dugu, gehiengoaren atsekabearen eta axolagabekeriaren aurrean. Hori bai, gero eta jende gehiagorentzat oso gauza gaitzesgarria da. Neurri zehatzak hartu edo jokabide matxistak emakumeek gizartean duten paperarekin zerikusia duela onartzeko, baina, inolako asmorik gabe.

Bada esklabutza mota bat zeinetik askatzeko aukera inoiz emango ez diguten, sistema bera haren gainean eraiki dutelako, gure lekuan egotearena, gure papera betetzearena, gugandik espero dena egitearena: besteen desirak eta beharrak asetzea alegia. Zaintzea eta apaingarri izatea.

Gure espazioa eremu pribatuarena da, gure betebeharra besteen gustukoa izatea eta besteen zerbitzura egotea; gai garrantzitsuak, berriz, gizonezkoentzat dira, jendearen erdia bakarrik diren arren.

Eta esklabutza horretatik at bizi nahi duen emakumea zigortua izango da. Hemen ez ditugu harrikatu, zehatu edo estaltzera behartuko. Hemen, eremu publikoan aritzera ausartzen garen emakumeoi -gure eskubidea balitz bezala-, gizen, itsusi, argal edo zaharrak garela esango digute. Gure orrazkera, gure janzkera eta gure gorputza bilakatzen da hizpide.

Izan ere, politikan aritzera ausartzen garen emakumeok desobeditu egiten dugu. Gizonezkoen sistema matxista honetan, inor harritzen ez delako ordezkaritza eta erabakitze guneetan gizonezkoak bakarrik ikusita; inoren harridura ez du eragiten alderdien zerrendetan gorbatak eta bizarrak bakarrik ikusteak, baina asaldagarria da emakumek batek egin beharko ez lukeena egitea: negoziatzea, protestatzea, edozein forotan hitz egitea, edozein gaiez iritzia ematea, bere ikuspegia defendatzea edota bere interesak besteen interesen paran jartzea.

Hori egiten duten emakumeak lekuz kanpo daude gehienentzat, desatseginak eta deserosoak dira. Horretan aritzen garen emakumeok, nahita edo nahi gabe, patriarkatuaren oinarriari desafioa egiten diogu: gizonezkoek agintzen dute eta beharrak dituzte, guk obeditu eta behar horiek asebete egiten ditugu.

Baldarra, zaharkitua eta gainditua dirudien arren, ez da hala. Azken mendeetan emakumeok gainditu izan ditugun esklabutza guztiek – errebelatu egin izan direnei esker beti ere- gure bizi baldintzak eta gizartean dugun lekua hobetu egin dituzte, baina ez dute ekarri, inondik inora, gure menpekotasunezko lekua lagatzea. Gure menpekotasuna haien asebetetzea baita.

Zaintzaile bezala eta ederrak izaten asebetetzea. Inposatzen diguten eremua pribatua da, bertan bete behar dugulako zaintzaren inposizioa. Eta edertasunaren baldintza ere inposatzen digute. Aurrez ezarritako edertasunaren kontzeptu, irreala, arbitrarioa eta bidegabea, eskuraezina delako. Ia inork ez dio erantzuten eredu horri, baina oso bestelakoa da kontzeptuarekin bat ez datorrena emakumea bada.

Hala, emakumea eremu politikoan murgiltzen denean, eremu pribatuan bakarrik aritzeko duen mandatuari desobeditu egiten dio, eta inork ez dio barkatuko edertasunaren mandatua ere ez obeditzea.

Beraz, emakumeak, politikan parte hartzearekin batera, ikusgai egin beharko ditu bere gorputza, aurpegia, sexualitatea, arropa eta orrazkera, ondasun publikoa izango balira bezala; inposatutako ereduak betetzen ez dituztenean guztien barre, iritzi eta umilazioak pairatu beharko balituzte bezala, trufatzen aritzen direnak eredu horietatik oso urrun egon arren.

Emakumeak, bidezkoa deritzonaren alde borrokatzeko eskubidea praktikan jartzearekin batera, onartu beharko du aurrean dituen gizonezkoak, eta ondoan dituenak ere, aurkari edo bigarren mailako aliatutzat joko duela; diskurtsoari baino bere bularrei arreta gehiago jarriko diola eta bere ileari dituen proposamenei baino garrantzi gehiago emango diola.

Arazoa da halako gauzak gizon nagusi, itsusi eta fatxa batek esaten dituenean, matxista erradikalenek bakarrik txalotzen dutela, Jule Goikoetxeak dioenez, eskasak eta aspergarriak direla. Zer egin, ordea, berdintasunetik eta kide gisa ikusi beharrean etsai eta lorontzi bezala ikusten gaituztenak gureak direnean…?

Berria