Etiketa: Feminismoa

Emakumeen Aurkako Indarkeria Matxista: Politika publikoen bidez harekin amaitzeko zenbait erronka

Laura Gomez > Gipuzkoako Foru Aldundiko Berdintasun zuzendaria

Artikulu honen helburua da hausnarketa batera hurbil gaitezen, alegia, emakumeen aurkako indarkeria matxista birkontzeptualizatzen utzi behar diguten elementu batzuei buruzko hausnarketara, hartara ikusgai jar daitezen indarkeria horren gainean ikusezin dauden beste diskurtso eta beste egia batzuk. Ez dago horri guztiari buruzko azterketa sakon bat egiterik artikulu honetan, baina badira gai batzuk heltzeko modukoak, hala nola: indarkeria hori gertatzeko eta ugaltzeko bidea ematen duten egiturazko baldintzak; zatia eta osoa jakinaren gainean elkarrekin nahasteari uztea, hau da, indarkeria mota batzuk, larriak eta handiak izanda ere –tratu txarrak, esaterako–, emakumeen aurka dagoen indarkeria osoa edo ia osoa balitz bezala ulertzeari uztea; edota etengabe ikustaraztea emakumeak biktima gisa eta ez subjektu aktibo gisa, beren bizitzaren eta beren askapenaren protagonista modura.

Indarkeria birkontzeptualizatu behar horrek lehentasuna du. Izan ere, argi-itzalen joko horretan, itzalean gelditzen denak izateari uzten dio, eta errealitatearen zati argitua, berriz, egia bakar bihurtzen da; beraz, esku hartzeko xede den errealitate bakar bilakatzen da.

Hortaz, ikuspegi berri horrek berekin dakartzan erronkak bereganatzeak politika publikoetatik esku hartzeko beste elementu batzuk kontuan hartzera behartzen du, indarkeria horrekin amaituko badugu. Geroago, elementu horietako batzuk iradokitzera ausartzen gara.

Gure iritziz, emakumeen aurkako indarkeriari buruzko beste iruditeria eta beste kontaketa batzuk eraikitzeko, ezinbestekoa da:

  1. Adieraztea, emakumeen aurkako indarkeria matxista, izatez, egiturazkoa dela, alegia, bere sustraiak sakon sartuak dauzkala honelako oinarri baten gainean eraikitako gizarte antolaketa batean: gizonek historikoki emakumeak zapaldu, esplotatu eta menderatu izana. Hori hala baldin bada, ezinezko gertatzen zaigu emakumeek erasoen biktima gisa pairatzen duten indarkeriaz hitz egin, eta ez hitz egin gizartearen egitura errotik matxistaz, azken batean, halako indarkeria motak gizarte horrek sortzen, birsortzen eta toleratzen baititu. Hau da, hitz egin al dezakegu inmigrazioaren dramaz, emakume etorkinak biktimizatuz, baina ez kritikatu atzerritartasun lege batzuk, hiritartasun osorako eskubideak jakinaren gainean ukatzen dituztenak, eta emakumeak are egoera zaurgarriago batean uzten dituztenak? Hitz egin al dezakegu emakumeen salerosketaz, mafiez, proxeneta sareez, baina ez sexuaren langileei beregaintasuna bermatzeko aukera eman liezaieketen eskubideez? Esan al dezakegu emakumeek orain lan merkatuan lan egitea ere badutela, baina ez hitz egin ea zeinek betetzen dituen hutsik utzitako leku horiek, eta etxeko langileentzat legeztatuak diren esplotazio baldintzez? Ez al dira, bada, egiturazko baldintza horiek guztiak, ezin hobeak, emakumeen aurkako indarkeria egon dadin eta batzuek horretan etengabe jardun dezaten?
     

  1. Zabaltzea indarkeriaren askotariko agerpen ugariren gaineko begirada eta indarkeria gertatzen deneko guneak. Ikuspegi horretatik, emakumeen aurkako indarkeria zerbait gehiago da bikote harremanaren edo bikotekide ohien arteko harremanaren esparruko tratu txarrak eta sexu erasoak baino (horiek hartzen ditu aintzat genero indarkeriari buruzko Lege Organikoak). Indarkeria, gune publikoetan gertatzen den hori ere bada, “lerdokeria epel hori”, edo beldurraren sozializazioa, non naturaltzat jotzen baita emakumea, zenbait lekutan eta zenbait ordutan, “bizkartzainarekin” joan behar izatea, familiako gizon batekin ahal dela.

  2. Zalantzan jartzea emakumea “biktima”, “ezgauza” eta “mendekoa” den irudi eraiki eta zabaldu hori. Irudi horrek, izan ere, hala eskatzen du, emakumeek jasaten duten indarkeria motei sinesgarritasuna emateko modu bakarra den aldetik. Virginia Despentesek ederki asko azaltzen du “Teoría King Kong” delakoan: ”Amorru bizian nago hazi nauen gizartearen aurka, ez baitit erakutsi gizon bat jipoitzen indarrez zangoak zabaltzen dizkidanean, eta esan baitit bortxaketa hain izugarria dela ezen ezin izango bainaiz inoiz osatu”. Gainera, adierazten du: “Bortxaketaren ondokoa: toleratzen den jarrera bakarra da indarkeria norberaren aurka bihurtzea, hogei kilo gizentzea, esaterako”. Onartzea, muturrean, emakume izatea arrisku faktore bat dela beti, etxean eta kalean; horrek ez gaitu biktima bihurtzen, defentsa aukerarik ez duen biktima. Gaiztoa da sistema hori, zeinak esaten baitu ez arbuiagarria dela erabat emakumeen aurkako indarkeria, baina ez baitu onartzen emakumeak indarkeria hori identifikatzea eta gutxiago beren burua defendatzea.

  3. Hain fenomeno konplexu bat, gizarte antolakuntzako eredu baten ondorio dena, ezin da oinarritu, bakarrik, erantzun polizial, judizial eta asistentzialetan. Erantzunek kolektiboak izan behar dute, emakumeen batasuna eta gizarte antolakuntza errazteko modukoek; horrela, benetako aldaketa gerta daiteke emakumeen eta gizonen artean eta, ondorioz, gizarte antolakuntzan.
     

Ikuspegi horretatik, indarkeria matxistaren aurkako politika publikoak elementu hauei jarraikiz pentsatu, diseinatu eta abiarazi behar dira:

  • Berdintasun erakundeek izan behar dute lidergoa, zeren eta haren kontra borrokatzeko modurik egokiena berdintasun politikak egitea baita, aldatuko dutenak gauzen egiturazko ordena eta, ondorioz, aldatuko dituztenak emakume eta gizonen arteko botere harremanak. Lidergo hori gainerako politika publikoekin estuki koordinatuta egin behar da –gizarte politikak, hezkuntza, hiri antolaketa, segurtasuna eta abar.

  • Indarkeria matxistaren aurkako borroka benetako apustu politikoa izatea, lehen mailakoa. Ohituegi gaude konpromiso politikoak entzutera, azkenean, bihurtzen direnak miseriaren kudeaketa, hauteskunde koartada eta populismo zaharrenaren erakusle. Ez dago sinesgarritasun politikorik, ez bazaizkie ematen berdintasun politika publikoei –beraz, indarkeria matxistaren aurkako borrokari– baliabide ekonomiko eta giza baliabide nahikoak.

  • Elkarrizketa politikoko guneak sortzea mugimendu feministarekin eta emakumeen elkarteekin, horri esker erakunde demokratikoagoak eraikiko baitira, ihes egingo diotenak gizarte aldaketetan tarteko diren subjektuak politikoki instrumentalizatzeko edozein tentaldiri, eta bereganatuko dutenak ez dela halakoa bakarka formulatzea “zein diren arazoak” eta “nola” horiei aurre egin. Ikuspegi horretatik begiratuta, behartuak daude emakumeen aurkako indarkeriari buruzko beste diskurtso eta beste kontaketa batzuetara irekitzera, agerian jarriz ez dagoela indarkeriari ikuspuntu formal eta legalista huts batetik heltzerik, eta behar dituela subjektu feministen sormena, jakintza eta kritika.

  • Honelako politikak diseinatzea eta abiaraztea:

  • Indarkeria matxistaren arloko sentsibilizazio eta prebentzio politika, helduko diena generoen eraikuntza sozio-kulturalari eta emakumeen aurkako indarkeriarekin duen loturari. Horiek horrela, indarkeria matxistaren genero irakurketak beste indarkeria batzuk ikusarazi beharko lituzke, hala nola, homofobia, transfobia eta lesbofobia, baita horiek desagerrarazteko politikak diseinatu ere.

  • Emakumeei eskaintzen zaizkien laguntzaren eta esku-hartzearen hobekuntzari heltzen diotenak, honelako zerbitzuak eta baliabideak garatuz:

  • Emakumeak ez biktimizatzeaz gain, haien banako nahiz taldeko ahalduntzerako aukera ematen dutenak, tresnez hornituz askotariko indarkeria matxistak identifikatzeko eta haiei aurre egiteko, eta aukera emango dutenak beste babes tresna eta gune batzuk sortzeko (salaketatik, urruntze agindutik eta abarretik harago), hala nola, laguntzako gizarte sareak, ahalduntze eskolak, emakumeen etxeak, etab.

  • Malguak eta alderdi hauei egokitzeko modukoak: testuingurua, indarkeria matxisten aniztasuna, emakumeen aniztasuna (buruko gaixotasunak dituzten emakumeak, aniztasun funtzionala, etorkinak, gazteak, drogazaleak, eta abar).

  • Deszentralizatuak, emakume guztientzat berdintasunezko erabilera bermatuko dutenak, alde batera utzita non bizi diren, arreta berezia jarriz landa inguruneko emakumeentzako zaintzari.

Berriak

Juana Aranguren: “Indarkeria gizonen nagusitasunean oinarritutako gizarte patriarkala mantentzeko ezinbesteko tresna da ere”

Juana Aranguren Plazandreok elkarteko kidearen hitzak jaso ditugu. Emakumeen kontrako indarkeriaren aurrean zer nolako ikuspegi politiko eta ideologikoa duten galdetu diogu; lehentasunezko lan esparruak eta etorkizunean jorratu beharrekoak zeintzuk diren. Bere erantzun aberesgarriak eta gure deialdiari emandako erantzun ona eskertu nahi dizkiogu. Emakumeen kontrako indarkeriaz ari garenean ezinbestekoa dugu mugimendu feministatik, hemengoa zein kanpokoa, zer nolako hausnarketak eta proposamenak egiten dituzten jakitea, haien jarduera eta esperientziak ezagutzea.

1. Emakumeen aurkako indarkeria dela eta, zuen iritziaren harira. Komunikabideek eta gizarteak oro har, emakumeen aurkako indarkeriak dakarrenaren inguruan dituzten kontzeptu eta ideiak, nahasgarriak izan ohi dira. Horregatik, zer da, zuen ustez, emakumeen aurkako indarkeria? Zer nolako jarrera hartzen duzue politikoki eta ideologikoki?

Komunikabideek emakumeen aurkako erasoei buruzko informazioa zabaltzean, nire ustez, ez dituzte informazioaren emakume hartzaileak egoera hauetatik ateratzera bultzatzen eta ezta ez die erasotzaileei asmoa kentzen ere.

Gainera, ez dute indarkeriaren arrazoiei buruz hitz egiten, ez dute inoiz emakumeen aurkako diskriminazioarekin ezta sexuen arteko berdintasunerako borrokarekin lotzen.

Emakumeen hilketei dagokionez, ez digute inoiz biktimei buruz hitz egiten, zenbatu besterik ez dituzte egiten; beste bat urteko emaitzei gehitzeko. Eman ohi duten informaziotik erasotzailea gizon arrunt bat zela ondorioztatu daiteke, atsegina zela, eta auzoan inork ez duela bere ekintza ulertzen, eta beraz “bat-bateko eroaldi baten” emaitza izan liteke edo agian “biktimak eragindako probokazioa”.

Guretzat edo niretzat (berdin dit Juana Aranguren edo Plazandreok-en izenean hitz egitea), indarkeria emakume eta gizonen arteko desberdintasunaren emaitzarik basatiena da, eta baita emakumeen aurreko gizonen nagusitasunean oinarritutako gizarte patriarkala mantentzeko ezinbesteko tresna ere.

2. Kasu honetan, emakumeen aurkako indarkeriari aurre egiteko estrategiei buruz arituko gara. Zuen jarduera/eragin esparrutik, zeintzuk dira lehenesten dituzuen estrategiak?

Egun indarkeria zein berdintasunari dagozkien legeak garatzeaz gain, euren erabateko ezarpena oraindik urruti dagoenez gero, berdintasuna indartzeko politikak zein erakundeak sustatzeko borondate politiko handiagoa beharrezkoa litzateke.

Hain zuzen, egungo joeraren aurkakoa: Estatuan Berdintasun Ministerioa ezabatzea eta geure Autonomia Erkidegoan Emakunde gutxiestea.

Hau, eremu instituzionalari dagokionez; bestalde, Mugimendu Feministari indarkeriaren aurkako borrokan dagokion nagusitasuna berreskuratzea garrantzitsua litzateke. Galera hau, erakundeek Mugimendu Feministaren diskurtsoaren zati bat bereganatu dutelako eta urteetan geuk eskatutako neurrietako asko inplementatu dituztelako gertatu da, hein batean.

3. Azkenik, zuen erronken eta alderdi politikoei eta bestelako erakundeei eskatzen diezuenaren harira. Zeintzuk dira lehenesten dituzuen gaiak, urte honetan landuko dituzuenak?

Lehentasunezko gai moduan, biktimak gehiago babestu beharko liratekeela uste dut, salatzeko urratsa emateko ahalmena izan dezaten. Ez zaie soilik salaketa jartzera bultzatu behar, salaketa bera helburu bihurtuz; baizik eta lehen pausutzat hartuz, errealitatean horixe bera baita.

Eta biktimak babestea ez da eskoltak jartzea, kasuren batean beharrezkoa bada ere, baizik eta prozesuan zehar laguntzea eta izan ditzaketen beharrizan mota guztiak asetzea. Horretarako, biltegi-harrera-etxe kontzeptua baztertu behar dugu eta euren egoeratik ateratzeko behar duten lana sustatzeko harrera-etxeengatik ordeztu; besteak beste, antzeko egoeretatik atera diren beste emakume batzuk ezagutu eta hainbat gaiei buruz hitz egingo dieten feministekin elkartzeko gunea, hain zuzen.

Gainera, diskriminazioaren aurkako politikak bultzatu eta inplementatu beharko lirateke.

Politika guztiek diskriminazioaren aurkako borroka hori barneratu beharko lukete (genero ikuspegia delakoa), gure klase politikoaren asmoetatik izugarri urruntzen dena, hain zuzen.

Berriak

Sara de Roure: “Indakeria sexistak erasotzailea eta erasotua ditu, eta hala da boterean oinarritutako harremana islatzen duelako”

br3

Sara de Roure Brasilgo Emakumeen Mundu Martxako kidearen hitzak jaso ditugu. Emakumeen kontrako indarkeriaren aurrean zer nolako ikuspegi politiko eta ideologikoa duten galdetu diogu; lehentasunezko lan esparruak eta etorkizunean jorratu beharrekoak zeintzuk diren. Bere erantzun aberesgarriak eta gure deialdiari emandako erantzun ona eskertu nahi dizkiogu. Emakumeen kontrako indarkeriaz ari garenean ezinbestekoa dugu mugimendu feministatik, hemengoa zein kanpokoa, zer nolako hausnarketak eta proposamenak egiten dituzten jakitea, haien jarduera eta esperientziak ezagutzea.

1. Emakumeen aurkako indarkeria dela eta, zuen iritziaren harira. Komunikabideek eta gizarteak oro har, emakumeen aurkako indarkeriak dakarrenaren inguruan dituzten kontzeptu eta ideiak, nahasgarriak izan ohi dira. Horregatik, zer da, zuen ustez, emakumeen aurkako indarkeria? Zer nolako jarrera hartzen duzue politikoki eta ideologikoki?

Emakumeen aurkako indarkeria, gizon eta emakumeen arteko desberdintasunaren ondoriorik latzena dela uste dugu. Soilik emakume izateagatik pairatzen dugun indarkeria da, gizon batek edo instituzio batek eragindakoa, oro har gizonek zuzentzen dituztenak hain zuzen, eta hau ez da kasualitate hutsa.

Uste dut definizio hau garrantzitsua dela, askotan bestelako indarkeria egoera batzuk azaleraztean, hauen salaketa behar-beharrezkoa bada ere, denak berdintzeko joera izaten delako; aitzitik, erabat ezberdinak dira. Indarkeria sexistak erasotzaile bat eta erasotu bat dauzka, eta hala da, bertan botere harreman bat islatzen delako.

Ez da arraroa horrelako indarkeria motak justifikatu nahi izatea; emakumeak nolakoak diren eta nola jokatzen duten aurrez zehazten duen modu bat badagoela, eta ideia horretatik aldentzeagatik nolabaiteko zigorra merezi dutenaren ideiatik abiatzen diren argumentuak erabiltzen direlako, hain zuzen.

Feminismotik indarkeria salatzen dugu, patriarkatuak emakumeen bizitza kontrolatzeko duen tresna moduan eta ondorioz, indarkeria sexistak guztioi eragiten gaituela azalduz. Batzuen egoera arriskutsuagoa da, testuinguru gogorrago batean egoteagatik, baina guztiok gaude momentu oro patriarkatuaren eta gizon eta emakumeen arteko desberdintasunaren mehatxupean, gure gizarteen oinarrizko elementuak baitira.

 
2. Kasu honetan, emakumeen aurkako indarkeriari aurre egiteko estrategiei buruz arituko gara. Zuen jarduera/eragin esparrutik, zeintzuk dira lehenesten dituzuen estrategiak?

Geure mugimenduaren jardunean, indarkeria sexistari aurre egiteko oinarrizkoak diren bi elementuren alde egiten dugu.

Lehena, emakumeen auto-antolakuntza bera litzateke. Auzo batean emakumeak biltzen badira, presentzia baldin badute, politikoki parte hartzen badute, eurentzat garrantzitsuak diren ideiak taldean errotzeko gaitasuna badute… emakumeak kolektiboaren subjektuak direnean, bertan onartuak… orduan gizon batek birritan pentsatuko du bere bikotekidea erasotzea.

Erronka nagusia, indarkeria guztiz onartezina izatea da, gure gizarteak beste hainbat gauza errefusatu dituen moduan. Zergatik inork ez du Afrikako herriak pairatutako esklabutza egoeraren harira bromarik egiten? Hori arrazismoaren aurkako borrokaren garaipen bat da.

Aitzitik, oraindik ere, emakumeen aurkako indarkeriaren nolabaiteko onarpenak dirau, indarkeria hori erlatibizatzea edo pertsonalizatzea eragiten duenak.

Emakumeen antolakuntza gizarte harremanen eta norberaren autonomiaren eraikuntzaren alorretan talka egiten duen esperientzia bat da. Eta hori bera da, nire ustez azpimarratu beharreko bigarren gaia. Emakumeen autonomia eraikitzea, bestelako gizartea eraikitzeko ezinbesteko urratsa da.

Nola eta norekin bizi, ama izan nahi dudan ala ez, non lan egin, nora joan, zer ikasi nahi dugun erabakitzeko ahalmena izatea, gure aisialdirako denbora izatea eta politikoki parte hartzeko aukera izatea ere… guzti hauek, denontzako nahi dugun autonomiaren barne daude. Baina hau ez da posible gatazka armatu baten testuinguruan, edo Estatuak ez badu taldearen ongizatea bermatzen, ez badago antolakuntza askatasunik, etxeko lanak soilik emakumeen ardurapean badaude… azken finean, askatasunik, justiziarik, bakerik eta elkartasunik gabe, ez dugu guztiontzako erabateko autonomiarik lortuko.
 
3. Azkenik, zuen erronken eta alderdi politikoei eta bestelako erakundeei eskatzen diezuenaren harira. Zeintzuk dira lehenesten dituzuen gaiak, urte honetan landuko dituzuenak?

Krisialdi batean, oso erraza da bi diskurtso hauek erabiltzea: lehena “lehenengo gauzak konponduko ditugu, eta gero ikusiko dugu berdintasunaren kontu hori”. Edota oro har kontserbadoreak diren diskurtsoak entzun daitezke, emakumeei “kontzesioak” egiten dizkietenak.

Nire ustez, arriskua bikoitza da. Batetik, ez bada azaleratzen gizon eta emakumeen arteko desberdintasuna gure ekonomiaren oinarrietako bat dela, ezin zango diogu gaur egungo paradigma honi aurre egin, harreman horiek gailendu behar izango ditugulako, Hau egiten ez badugu, litekeena da, gizon eta emakumeen arteko desberdintasunak eta ondorioz, indarkeriak gora egiten jarraitzea.

Ez bakarrik indarkeria jasaten duten emakumeak laguntzen dituzten diru-laguntza publikoengatik, baizik eta emakumeak aipatzen ez dituzten, baina eragiten gaituzten politikak garatzeagatik. Ekonomia berotzeko eta lana sortzeko asmoz gastu militarra areagotzeak, inbertsio hori erabiltzen den lurraldeetako emakumeenganako indarkeria ere areagotzen du, Gizonezkoen langabeziaren igoerak ere, etxeetan tentsioa eta indarkeria areagotzea eragiten du.

Bestetik, emakumeak babesten dituztela ematen duten diskurtsoak aurkitzen ditugu, eskubide eta zerbitzu publikoak murrizten dituzten bitartean, populazioaren emakumezkoen sektoreari bereziki eraginez. Ikus dezakegunez, emakumeei zuzendutako planak aurkezten dira eta proposatzen dutenaren arabera, emakumeen lana eta denbora erabiliz konponduko dute krisialdi hau. Adibidez, duela gutxi emakumeen artean ekintzaletasuna sustatzeko NBE-Emakumeak eta Coca Colak sinatutako hitzarmenak, praktikan emakumeen zorpetzea eta laneko prekarizazioa ekarriko ditu, euren diru-sarrerak biderkatzearen eta euren gizarte erantzukizun korporatiboan puntuak lortzearen truke.

Eskatzen duguna gizon eta emakumeen arteko desberdintasuna gainditzeko borrokan benetako konpromisoa izatea da. Jakin badakigulako, emakumeen bizitza aldatzean, mundua aldatzen dugula baina baita, emakumeen bizitza aldatzearen alde egiten dugunean, munduak kontrako norabidean mugitzen dela ere.

Berriak

Indarkeria Matxistaren aurkako Nazioarteko Egunaren harira Gipuzkoako Foru Aldundiaren adierazpena

Donostia, 2011ko azaroaren 24a. Gipuzkoako Foru Aldundiak “berdintasun politika feministak garatzeko, emakumeen kokapena eta burujabetza handiagoak izan daitezen indarkeria sexistari aurre egiteko konpromisoa” berretsi du. Orobat,” gizarte eredu eta eredu ekonomiko justuagoak” bultzatuko ditu. Konpromiso hori Diputatuen Kontseiluak erakunde adierazpen baten bidez hartu du, Indarkeria Matxistaren aurkako Nazioarteko Egunarekin bat eginez.

Laura Gómez Berdintasuneko zuzendari nagusiak esan duenez, “indarkeria matxistaren aurkako borrokak lehentasunezkoa izan behar du, benetako apustu politikoa”. Gogorarazi du Gipuzkoako Foru Aldundiak koordinazioko batzorde politiko eta tekniko bat sortu duela emakumeek jasaten duten indarkeriaren aurkako politikak sustatzeko, sentsibilizazioa, prebentzioa, arreta eta esku-hartzea landuko dituen ikuspegi integral batetik.

“Ohituegi gaude emakumeok konpromiso politikoak entzutera, azkenean, bihurtzen direnak miseriaren kudeaketa, hauteskunde koartada eta populismo zaharrenaren erakusle”, salatu du Gómezek. Adierazi duenez, Diputatu Nagusiaren mendeko zuzendaritza nagusian, “aurre egingo diegu, benetan eta eraginkor, bizitzaren arlo guztietan gertatzen diren emakume eta gizonen arteko desorekei”. Berdintasuneko zuzendari nagusiak esan du ez dagoela sinesgarritasun politikorik, ez baldin bazaizkie ematen berdintasun politika publikoei –beraz, indarkeria matxistaren aurkako borrokari– baliabide ekonomiko eta giza baliabide nahikoak. Horren harira, zuzendaritzaren aurrekontuak 1.744.702 partida izatea nabarmendu du, 2011ean baino %242 gehiago.

Foru erakundeak onartutako erakunde adierazpenak indarkeria “egiturazko arazotzat” hartzeko deialdia egin du, eraginkor erantzun beharrekoa, beraz, “ezin dugu emakumeek erasoen biktima gisa jasaten duten indarkeriaz hitz egin eta gizartearen egitura guztiz matxista ez aipatu, hori baita indarkeria horiek sortu, erreproduzitu eta toleratzen dituena”.

Indarkeria matxista emakume batek emakume izateagatik bizi duen hori bada ere, adierazpenak aipatzen du “egoera administratibo irregularra duen emakumea izatea, ekonomia autonomiarik ezak, zenbait baldintza oso txarretan edo legez kanpo egiteak, emakumea oraindik egoera ahulagoan kokatzen du”.

Horrela, onartutako testuak sexuak berdintzearen aldeko deia egiten du, eta, horretarako, “ezinbesteko da gazte jendearekin egin beharreko lana”, indarkeria sexista zergatik, noren eskutik eta nola adierazten den erakutsiz eta “gizon” eta “emakume” izateko modua eraikitzeko harreman hertsatzaile, hierarkizatu eta bidegabea. Orobat, testuak azpimarratzen du “badela gizon eta emakumezko desberdinen mugarri positiboen beharra”, bien arteko harreman eredu berriak ere erakutsiko dituztenak.

Azkenik, foru erakundeak gipuzkoarrak gonbidatzen ditu, Indarkeria Matxistaren aurkako Nazioarteko Eguna dela eta, mugimendu feministek, emakumeen elkarteek eta erakundeek bihar antolatuko dituzten jarduera, lantegi eta manifestazioetan parte hartzera.

Berriak

A25: Kolonizatutako emakumeak

Azaroaren 25a emakumeen kontrako indarkeriaren aurkako nazioarteko egunaren harira Kolonizatutako emakumeak deritzon kanpaina martxan jarri du Alternatibak. Kartel honetan oinarritutako kanpaina da, Argentinako “Mujeres Publicas” talde feministak eginiko lanetik jaso duguna. Haien web orriaren bitartez halako ideiak partekatzea eskertu nahi diegu, talde feministen arteko sareak eta elkartasuna sustatzen dutelako.

Erakargarria izateaz gain, kanpainak emakumeek aurkako indarkeriaren inguruan Alternatibak duen ikuspegia primeran azaltzen duela uste dugu.

Pinta, Niña eta Santa María Colon-ek “Ameriketako aurkikuntzarako” erabili zituen ontziak izan ziren. Irudi honetan, Amerikako kolonizazioaren eta emakumeen gorputz eta bizitzen kolonizazioaren arteko alderatzen ironikoa egin nahi izan dugu. Emakumeen aurkako indarkeria, gure gorputzak konkistatzea; sexualki, ekonomikoki eta politikoki gu makurraraztea eta gure askatasuna mugatzea helburu duten estrategia patriarkal anitzen ondorioa dela islatzen da irudian.

“Santa Mariak” eliza katolikoarekin harreman zuzena dauka; sakrifizioa edo errua eragiten duten ideiek, emakumeak euren gorputzaz eta sexualitateaz ez gozatzera daramatza. Eliza katolikoak kolonizatu nahi gaitu, abortuaren aurkako kanpainen bidez, aukera sexualerako dugun askatasuna zalantzan jarriz, euren bikotekideen eskuetan hiltzen diren emakumeen egoeraren aurrean isilduz.

Neskatoak, “La Niñak”, emakumeok txikitatik jasaten ditugun indarkeria era ezberdinak azaldu nahi ditu; jasotzen dugun hezkuntzatik hasita, zeinak guretzat desiragarria zer den, zer izan behar garen eta zer izan gaitezkeen argi eta garbi mugatzen duten rol ezberdinak egozten dizkigunak.

“La Pintak”, azkenik, emakumeek jasotzen dituzten edertasun-agindu patriarkal guztiak islatzen ditu; gu guztiok morroi bihurtu eta ezinezkoa den emakume eredu batekin berdindu nahi gaituztenak, beti besteen desiraren objektu izatera eramaten gaituzte.

Emakumeen aurkako indarkeria modu ezberdinetan azaleratzen dela uste dugu Alternatiban, eta kartel honen asmoa hauetako batzuk jasotzea da; ia emakume guztiok jasan ditugunak eta helburu bera dutenak: erabakitzeko dugun askatasuna ukatzea. Indarkeriak batean eta bestean, aniztasunetik abiatuta, munduko bi bazterretako emakumeok kanpaina bera konpartitzea ahalbidetzen dutenak; zapalkuntza eta borroka berberak konpartitzen ditugu eta.

Alternatibaren ustez, indarkeria berriz definitzeko ahalegina egin behar dugu, eta emakumeen aurkako indarkeria matxista egiturazkoa dela aitortu beharko da horretarako. Indarkeria horren sustraiak gizonezkoen emakumeen gaineko ukazioa, esplotazioa eta dominazioa nagusi izan den gizartean daudela aitortu beharra dago.

Indarkeriaren ikuspegia zabaldu behar dugu, non ematen den eta emakumeen papera zer nolakoa den aztertuta. Indarkeria pairatzen duten emakumeei biktimaren papera besterik ez zaie uzten eta hori ere aldatu beharra dago. Errealitate konplexu honen aurrean, emakumeen jabekuntzan oinarritutako erantzun osoak bilatu behar ditugu, gizon eta emakumeen arteko harremanetan benetako aldaketa eragingo dituztenak, antolaketa sozialean aldaketak eragingo dituztenak beraz.

Guzti horregatik, erakunde publikoak emakume guztien eskubide guztien bermatzaile izan behar direla uste du Alternatibak eta horregatik exijitzen diegu:

  • Indarkeria matxistaren aurkako borroka lehentasunezko konpromiso politikoa izan dadila, horretarako beharrezkoak diren baliabideak jarrita.

  • Berdintasun politika eraldatzaileak gainerako politiko publikoekin koordinatuta: (gizarte zerbitzuak, hezkuntza, hirigintza eta segurtasuna)

  • Mugimendu feministarekin eta emakume elkarteekin bitartekaritza politikorako zubiak eraikitzea.

  • Indarkeria matxistaren arloan sentsibilizazioan eta prebentzioan lan egitea.

  • Testuinguruari egokitu daitezkeen politika malguak egitea, indarkeria matxista mota guztiei eta emakume talde guztiei (etorkinak, gazteak, drogomenpekotasunak dituztenak, etab.)

  • Emakume guztiek erabili ahal dituzten zerbitzu eta baliabideak eskaintzea, nonahi bizi arren, landa eremuetan bizi direnei arreta berezia eskainita.

Horregatik azaroaren 25ean, beste behin ere, mugimendu feministek deitutako jarduera eta mobilizazioetan parte hartzeko dei egiten diogu gizarteari, kalera ateratzeko eguna baita, emakume guztiak libre izan arte borrokan jarraituko dugula ozen esateko eguna. Indarkeria mota guztietatik libre izan arte: Gure gorputzen, gure buruen eta gure ahotsen kolonizaziotik libre.

Azaroak 25 ostiralerako deitutako mobilizazioak Hegoaldeko hiriburuetan:

BILBO: 20:00etan Arriaga plazan.

GASTEIZ: 20:30etan Andra Mari Zuriaren plazan.

DONOSTIA: 19:00etan Bulebarrean

IRUÑEA: 20:00 Gaztelu enparantzan

http://alternatiba.net/old-files/COLONIZADAS-web.jpg

http://alternatiba.net/old-files/COLONIZADAS-web.jpg

Berriak

Oskar Matute Anoetako Belodromoan: “Ez dute aldaketarik nahi dena galduko duten beldur direlako”

Arratsalde on hona hurbildu zareten ezkertiar, ekologista, feminista, sindikalista, abertzale eta subiranista guztiei. Zoriondu behar zaituztet, Belodromoa bete egin dugunok argazki historiko baten parte garelako, zutik dagoen herriaren irudia osatzen dugulako, herritar guztientzako askatasuna eta duintasunaren bila dagoen herriaren oihartzuna garelako. Gora Amaiur! Gora zuek!

Vivimos tiempos decisivos, tiempos intensos para nuestro país. Tiempos de movilización social, de luchas populares y también tiempos de esperanza de paz y solución para un conflicto político que no puede prolongarse ni un minuto más. Y quienes estamos hoy aquí, somos y representamos parte de esa esperanza, de esa ilusión por dar la vuelta a un sistema político, social y económico profundamente injusto y antidemocrático para Euskal Herria.

Y lo cierto es que en el actual momento de crisis que padecemos; económica, de valores, de sistema, el PP, el PSOE y el PNV solo son capaces de ofrecernos sumisión al capital, paro, destrucción de nuestro medio ambiente, precariedad, desigualdad e injusticia, hasta convertirnos en esclavos sometidos a la dictadura de los mercados.

Eta merkatuen aurrean burua aspaldi makurtu dutelako jendearen haserrea eta indignazioa eragin dute. Hemen haserre horrek badu izena, Amaiur!

Amaiur ha llegado para decirles que ha llegado el momento de romper las cadenas y gritarles con fuerza que este pueblo, sus gentes, están en pie y que está dispuesto a pelear por todos sus derechos, que va a conquistar su libertad!

Libertad para construir una Euskal Herria donde la igualdad de mujeres y hombres sea una realidad y no un deseo y el patriarcado un vestigio del pasado, donde cada persona tenga el derecho a amar a quien desee tenga el sexo que tenga, donde la preservación de nuestra amalurra sea obligada y destierre de nuestras tierras los macro proyectos, donde el ejercicio de la soberanía alimentaria sea la forma más justa de preservar nuestro agro y a nuestros baserritarras. Una Euskal Herria donde la cultura nazca del pueblo y para el pueblo, no con uno, sino con mil kukutzas!

Guztion artean eta guztiontzat eraikitako Euskal Herria, behetik eta ezkerretik, erabat demokratikoa, bere langileen borroka amaitezinarekin harro dagoena, haien eskubideen eta duintasunaren defentsan grebara atera direlako. Jakin dezazuen: zuen borroka gure borroka da.

Vamos a conseguir tener una nación soberana capaz de participar de la lucha otros pueblos. Aquella frase del Che nos recordaba que “la solidaridad es la ternura de los pueblos”. Y al igual que él pudo hacer, llegará un día en que un ciudadano vasco se suba al estrado de las Naciones Unidas en su condición de representante del estado 195, porque el 194 será Palestina, para proclamar al mundo que existimos!

Y para la consecución de este objetivo tendemos un puente a todas aquellas personas que en Euskal Herria aspiren a que la igualdad, la democracia, la justicia social y la solidaridad sean una realidad.

Gure helburua lortzeko iraultza demokratikoa behar dugu, herri honek ahots burujabea izan dezan, aldaketarik nahi ez duten elite politiko eta ekonomikoen gainetik. Ez dute aldaketarik nahi dena galduko duten beldur direlako.

No quieren que cambie nada porque tienen miedo a perderlo todo.

Y tal vez, algunos, probablemente los del PP, se embriaguen de éxito el día 20. Pero que tengan muy clara una cosa: Que su victoria será muy amarga porque su resaca y su dolor de cabeza tienen un nombre, Amaiur, y que no cesarán hasta que este pueblo y sus gentes sean dueñas de su futuro.
Etorkizuna gurea da, elkarrekin eraiki dezagun zubia

GORA EMAKUMEEN BORROKA!
GORA EUSKAL HERRIA SOZIALISTA!
GORA EUSKAL HERRIA ASKATUTA!

Berriak

Babesaren zama, erasotzaileei? > Maite Asensio

Ez da inoiz egin, baina ez da ezinezkoa. Adituen aburuz, genero indarkeria jasan duten andreak babesteko, biktimei bizkartzaina jarri ordez, erasotzaileei zaintza etengabea ezartzeko aukera egingarria da, juridikoki behintzat. Ideia hori, dena den, ez da inoiz planteatu, eta, beraz, egun ez dago halakorik egiteko modurik, baina segurtasunaren «zama» erasotzaileen gain jartzeko ideia hipotesi bat baino gehiago izan liteke. Errealitate bihurtzeko, ordea, bide luzea geratzen zaio, bai teknikoki, bai sozialki.

Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, bikotekide edo bikotekide ohien aldetik tratu txarrak jasandako 52 emakumek daramate bizkartzaina egun. Eusko Jaurlaritza 2006an hasi zen indarkeria matxistaren biktimei babes neurri hori eskaintzen, baina aurten sendotu du apustua, ETA erakundearen jarduera armatua urritzearekin batera. Abuztu amaieran jakinarazi zuen Herrizaingo Sailak 150 ertzain jarriko dituztela arriskuan dauden andreak zaintzen, bai eskolta gisa, bai kontrazaintza egiten.

Mugimendu feministak eta emakume elkarteek ez diote guztiz harrera ona egin neurriari, andreen askatasuna baldintzatzeaz gain, haien biktima izaera sakontzen duelako. «Oso zama astuna da», onartu du Juana Balmaseda abokatuak. «Genero indarkeriaren arloan, ia lan guztia emakumeen inguruan egin da: salaketak, azterketa psikologikoak, babes neurriak… Erasotzailea bigarren mailan geratu da, esku hartzeari dagokionez».

Hartara, zama hori lekualdatzeaz jardun dira emakume taldeak: tratu txarrak jasaten dituztenen bizkarretik tratu txarrok ematen dituztenenera. Zehazki, erasotzaileak kontrolatzea proposatu dute. Haien kezkak laburtu ditu Euskal Herriko Bilgune Feministako kide Miren Arangurenek: «Zergatik ez da inoiz hitz egin erasotzaileari zaintzailea jartzeaz? Zergatik da beti errazagoa emakumearen askatasuna baldintzatzea? Zergatik erori behar dute instituzioek biktimaren salbatzaile rolean?».

«Egia da bizkarzaina eramatea ez dela inoren gustukoa, baina emakumeek segurtasuna behar badute, guk bizkartzaina eskainiko diegu», erantzun du Mariola Serranok, Jaurlaritzako Genero Indarkeriaren Biktimen Laguntzarako zuzendariak. Emakume elkarteen eta feministen kezka ulertzen du, baina, dioenez, tratu txarrak jasandako andreek ontzat jo dute bizkartzaina izateko aukera: «Seguru sentitzen dira, eta neurria eskatzen digute. Ezin gara emakumeen ahotsaz ahaztu».

Emakumeen estigma

Hain justu, Emakundeko zuzendari Maria Silvestrek nabarmendu du emakumeen jabekuntza sustatu behar dela babes neurrien bidez: «Babesteaz gain, andreak jabetu behar dugu, eta birgizartera daitezen erraztu. Neurrien bitartez, haien estigmatizazioa gutxitzen saiatu beharko genuke». Hartara, Serranoren ustez, emakumeen babes sistema hobetu behar da, baina haien biktimizazioa ahal den neurrian saihestuz. Eta horretara bideratu behar da gogoeta: «Eztabaida ez da bizkartzainak bai ala ez, baizik eta nola babestuko ditugun andreak. Galdetu al diegu babestuta egoteari utzi nahi dioten?».

Izan ere, Ertzaintzak zuzenean emakumeekin egiten du lan. Berez, babes neurriak martxan jartzeko, ez du agindu judizialik behar. «Arriskuan daudela uste badugu, babesten ditugu, epailearen erabakia edozein dela ere», azaldu du Serranok. Beraz, gerta daiteke epaiketaren zain dagoen kasu batean ustezko erasotzailearen aurkako urruntze agindurik ez egotea baina Ertzaintzak babes neurriren bat abian jartzea, beharrezkotzat jotzen badu. «Emakumeekin hori egin dezakegu, haiek onartzen baldin badute», zehaztu du Serranok.

Gizonekin lan egitea konplexuagoa da. Esku hartzearen oinarria bera aldatzen da: biktimarekin dagoenean, zaintzailearen helburua babesa da; erasotzaileekin dagoenean, aldiz, kontrola. «Pertsona baten eskubideak bere gogoz kontra murrizteko epailearen ebazpen bat behar da», zehaztu du Nekane San Miguelek, Bizkaiko Probintzia Auzitegiko zigor arloko magistratuak. Ildo horretan, administrazioetako ordezkariek ez dute argi non dagoen muga juridikoa. «Azterketa sakona» eskatu du Serranok, «ea noraino hel daitekeen». Silvestrek erantsi du «zentzuzkoa» litzatekeela gizonen gaineko kontrola areagotzea, «baina kosta egiten zait imajinatzea hori nola gauza daitekeen».

Hain zuzen, errugabetasun presuntzioa urratzeko arriskua ikusten du Silvestrek erasotzaileei zaintza etengabea ezartzeko aukeran. Nekane San Miguelek azaldu du epaileek halakorik agintzeko ahalmenik badutela, baita behin-behineko neurri gisa ere. «Kautelazko neurrien artean zailena eta larriena behin-behineko kartzelatzea da: pertsona bati askatasuna kentzen diozu, oraindik epaitu gabe dagoela, errugabetasun presuntzioa edukita».

Hortaz, erruduna den ala ez jakin gabe, epaileek pertsona baten askatasunaren gainean erabaki badezakete, askatasun hori erabat kentzeraino, hori baino neurri arinagoak ere ezar ditzakete, San Miguelek argudiatu duenez. Ildo horretan, gogora ekarri du garai batean urruntze aginduak ez zirela ohikoak, eta zenbaitek zalantzan jartzen zituztela: «Nik 1996an agindu nion lehen aldiz aldentzea gizon bati, eta orduan ez zegoen aurreikusita halako neurririk. Baina argudiatu nuen: nik pertsona hau kartzelara bidal badezaket, zergatik ezin dut kartzelatik atera emakumearengana hurbiltzeko debekua jarrita? Askatasunaz gabetzeko gai baldin banaiz, askatasun hori murrizteko gai ere banaiz». Arau horri jarraiki, beraz, ustezko erasotzaileei zaintza jartzea posible ikusten du epaileak: «Pertsona bat kartzelara badezaket, zergatik ezingo diot zaintzaile bat jarri? Arazoa beste ildo batetik doa».

Juana Balmasedarentzat «ia pentsaezina» da horrelako behin- behineko neurririk hartzea, baina beste aukera bat zabaldu du, zigorrarekin lotuta: «Erasotzaile gehienak ez daudenez espetxean, haien gaineko kontrola areagotu beharko litzateke». Abokatuak azaldu duenez, ohiko tratu txar kasu gutxi frogatzen dira: «Gutxitan salatzen dira urte askoan zehar pairatutako tratu txarrak. Eta salatu izan direnean, emakumeek ez dute frogatzerik lortu».

Baieztapen horrek agerian uzten ditu prozesu judizialen ezaugarriak. «Ez da gauza bera sozialki edo judizialki biktima izatea», adierazi du Balmasedak. Epaitegian arau zehatzak daudela erantsi du: «Epailea ezin da biktimaren alde jarri. Akusazioak dauka frogaren zama, eta zantzu argirik eraman ezean, beste aldea aterako da garaile. Akusatuari eskubideak murriztuko bazaizkio, kausa justifikatu bat egon behar da». San Miguelek ere argi hitz egin du: «Frogarik ez badago, ez dago deliturik». Halere, bere ustez, auzien instrukzioan dago arazoaren parte handi bat: «Ohiko tratu txarrak ez dira behar bezala ikertzen, eta berehalako erantzun penalekin konformatzen gara».

Indarkeria molde hori frogatzea zaila den abagunean, «entitate txikiko delituak» epaitu ohi dira, Balmasedaren arabera. Beraz, zigor eskaerak txikiak izaten dira, eta erasotzaile asko ez dira espetxera joaten, errudun jota ere, bi urtera arteko kondena ezarri bazaie eta aurrekaririk ez badute. Halakoetan biktimarekiko urruntze agindua ezarri ohi zaie, kartzela zigorraren luzera bikoitzekoa. Aldentze hori betetzen dela egiaztatzeko zaintza etengabea jar lekioke erasotzaileari, Balmasedaren ustez: «Bai, zigorra irmoa bada, aukera egongo litzateke».

Baina halakorik gauzatzea konplexua iruditzen zaio abokatuari. «Egun ez dago horretarako formularik, eta aztertu beharko litzateke nola egin: zenbat erasotzaile dauden eta zenbati jarri zaintzailea, zein kostu edukiko lukeen, zaintza bera eraginkorra izango litzatekeen…».

Nekane San Miguelek ere onartu du halakorik ez dela «inoiz planteatu» epaileen artean, baina etorkizunera begira, ez du uste ezinezkoa litzatekeenik. Dudak, ordea, beste leku batetik heldu zaizkio epaileari, ez baitaki neurria eraginkorra izango litzatekeen, emakumearen askatasunari dagokionez. Proportzionaltasunaren printzipioaz mintzatu da: «Hartu behar den neurri murriztailearen eta neurri horren bidez lortu nahi den helburuaren artean oreka lortu behar da».

Hori dela eta, eztabaida, juridikoa bainoago, «filosofikoa» iruditzen zaio epaileari: «Kontzeptualki, poliziak erasotzaileak zaintzeko daude? Zaintza horrek ez luke eskatuko emakumea ere kontrolatuta egotea? Emakumeari bizkartzaina jartzeak berak askatasuna eta intimitatea murrizten die; baina gizonari zaintzailea jartzeak hori ekidin dezake? Emakumea askeago egingo du?».

Egiturazko aldaketen beharra

Bilgune Feministarentzat ere erasotzaileei zaintza jartzeak ez luke arazoa konponduko, «segurtasuna ez baitator kontroletik, baizik eta eskubide guztien bermetik». Miren Arangurenek gogora ekarri du indarkeria sexista egiturazko arazoa dela, eta dimentsio hori oinarri hartuta jardun behar dela: «Segurtasuna kontrol polizialarekin erlazionatzen dugu; neurri errepresiboak soilik planteatzen dira egiturazko zapalkuntzei aurre egiteko, eta horiei egiturak aldatzen egiten zaie aurre».

Emakumeak jabetzeko, autodefentsaren bidea aipatu du Arangurenek; Juana Balmasedak, berriz, beste lan ildo bat proposatu du: «Nire ustez, erasotzaileekin lan egitea funtsezkoa da». Tratamendu serioak behar direla erantsi du, «gizonak eta emakumeak berdinak garela aitortu eta barneratu behar dutelako».

Epe luzera lan egitearekin bat dator Mariola Serrano, baina epe laburrera begira lan egiten jarraitzea ere ezinbestekotzat du: «Eta epe laburrekoa da babes neurriak hobetzen jarraitzea, gizartean genero indarkeria dagoen bitartean».

Berriak

Amatxoak gurditxoekin

“Amatxoak gurditxoekin”. Hala deritzo Bilbao Kirolak emakumeei eginiko eskaintza berriari. Bilboko Udalak, Bilbao Kirolaren bidez, mezu oso kezkagarriak bidaltzen dizkigu kanpaina honi izena ematen dizkioten hitzen bitartez:

Emakumeenganako zer nolako irudia dauka Udalak? Bilbao Kirolakek emakumeentzat bereziki eskainitako jarduera bakarrak amatasunarekin lotuta daude: aurretik haurdun dauden emakumeentzako ikastaroak antolatu dituzte eta, orain, gurditxoekin egiteko ikastaroa. Emakume guztiak amatasunarekin lotzen al ditu Udalak? Edo emakumeei kirola egiteko gogoa ama izatetik datorkiola bakarrik uste al du? Zergatik ez dago programa bakar bat ere kirola emakumeen artean sustatzeko, eta batez ere nesken artean, kirolean aritzen diren emakumeak gizonezkoak baino gutxiago direla dakigunean?

Zer dio Udalak emakumezkoen eta gizonezkoen ardura partekatuaz haurrak zaintzeko orduan? Badirudi erantzun argia ematen digutela ikastaro honen bidez; zaintzaren ardura emakumearena da. Ez dute inondik inora aztertu haurrek eta gurasoek aldi berean, denbora tarte berean, egin ahal dituzten kirol ikastaroak eskaintzea, emakumeek zein gizonezkoek parte hartzeko aukera izan dezaten. Hori egin beharrean kirolean aritzeko orduan ere, aisialdian beraz, norberarentzat eskainitako denboran, emakumeak haurrei lotuta ezinbestez egon behar direla dirudi.

Zer egin du Udalak Bilbon irisgarritasuna errazteko? Eta haurrak gurditxoetan eramateari kalte egiten dion erabilgarritasunari bereziki? Beharbada, Bilboko zonalde ugarietan eta udal autobusetan dauden irisgarritasun arazoak konpontzeko inolako asmorik ez dagoenez, haurrak gurditxoetan eramaten dituzten emakumeak sasoian egon daitezen ikastaro bat antolatzea merkeago ateratzen zaiela erabaki dute, sasoian diogu eskailerak igo, aulkiak tolestu, umetxoa besapean hartuta aulkia beste eskuarekin heldu eta autobus bateko eskailera estuak zeharkatzeko…

Bada, eskaintza honen berri izan ondoren, ez ginateke inolaz ere harrituko hurrengo ikastaroaren izenburua “Aitatxoak garagardotan” izango balitz.

 

Carmen Garcia – Alternatibako Feminismo Mahaiko kidea

Berriak

Alternatiba | Ezkerra eraldatzearen erronka

X