Etiketa: Feminismoa

Alternatiba Hondarribian izango da bihar Alarde parekidearen alde

Ekainaren amaieran Irunen egin bezala, Alternatibako ordezkariak Hondarribiko kaleetan izango dira bihar, Alarde mistoaren defentsan eta Jaizkibel konpainia babesteko. Ana Etxarte eta Begoña Vesga Bilboko eta Eibarko (Bildu koalizioaren baitan) zinegotziek hartuko dute parte, Alternatibaren izenean, herriko jaietan berdintasuna eta pertsona guztien parte-hartzea aldarrikatzen duten Hondarribiko gizon-emakumeekin.

Alternatibako bozeramaile Ana Etxartek Hondarribiko alkatearen, Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo Sailaren eta hauek inposatutako ibilbide aldaketak ontzat eman dituzten epaileen jarrera salatu du, “15 urteko borroka gogorraren ostean emakumeak zigortu eta ezkutatu nahi dituztelako”. Era berean, Emakundek “aurtengo Alardean bazterkeria desagerrarazteko lan irmoagoa egin ez izana” deitoratu du Etxartek, “onartezina” iritzi baitio Jaizkibel konpainiako kideen eskubideak datorren urtean errespeta daitezen eskatuko dutela esateari.

Etxartek Alarde parekidearen aldeko borroka duela hamabost urte hasi zela gogorarazi du, eta emakumeek eginiko borroka txalotzeaz gain, aurrera jarraitzeko deia egin die Irun zein Hondarribiko herritarrei, “bazterketa mota guztiak, publikotasuna eta parte hartzeko askatasuna lortu arte”.

Berriak

“Pasatzen ari haiz” > Maite Asensio (Berria)

Maite Asensio > Berria

Aitzakiak bilatu ohi dira emakumeen aurkako indarkeria ezkutatzeko: emaztea hil duen gizona zorrek itota dago, bikotekidea kalean jo duena zeloek itsututa, eta laguna bortxatu duena burua galduta. Jai giroan, berriz, alkohola izaten da aitzakia, erasoak mozorrotzeraino, «txantxa inozente» bihurtzeraino, eta erabateko zigorgabetasuna hedatzeraino: egoera antzeratsuan daudenen begien aurrean, erasotzaileak ondo pasatu nahian dabiltzan errugabeak dira, eta erasoa salatzen dutenak, aldiz, festa zapuztu nahi duten «histerikoak».

Baina, funtsean, adierazle batek ezaugarritzen ditu erasotzaile eta eraso guztiak: emakumeekiko begirunerik eza. Horrelako jokabideak ez dira egun batetik bestera agertzen, luzaroan egosten baizik. Eta aztarnak uzten dituzte: familia bazkarian emazteari isiltzeko agintzen dion gizonari jarrera matxista antzematen diogun bezala, zergatik ez ondoan duen emakumea haren gogoz kontra gerritik heltzen tematu denari? Zergatik ez ditugu horrelakoak gaitzesten? Are gehiago, zergatik kudeatzen ditugu halako egoerak konplizitatetik?

Indarkeria sexistari aurre egiteko, emakumeen jabekuntza ezinbestekoa da: jabetzea eskubideez, aukerez, berdintasunaz, erabakiez, autonomiaz. Jai giroan gertatzen diren erasoei aurre egiteko batik bat, autodefentsarako deia egin ohi du mugimendu feministak. Baina batzuetan, hori ez da nahikoa, eta, gainera, bidegabea ere izan liteke: non dago gizonen ardura? Non dago balizko erasotzaileekiko prebentzioa? Matxismoaren aurrean, euren burua neutraltzat daukate gizon gehienek, baina zenbatek esaten diote ozen albokoari lankidearen gonari buruzko iruzkin sexista erabat desegokia izan dela? Zenbatek diote, halere, ezin dutela ia ezer egin matxismoaren aurka?

Indarkeria maila bortitzenean gertatu aurretik egin behar da prebentzioa. Kuadrillako lagun hori, ustez ligatu nahian, emakumearen urruntze keinuei muzin eginda, gerritik heltzen ari zaionean, behin eta berriro. Lagunarengana joan, eta esan: «Pasatzen ari haiz». Moztu egoera, erasoa larriagotu aurretik. Eta adiskidetasunak ematen duen konfiantzatik, erreferente izaeratik, gaineratu: «Pasatzen ari haiz; neskak ezetz esan dik, eta hik hori errespetatu behar duk».

Argazkia: Gaizka Iroz / Berria

Berriak

Nork hartzen du bere gain bizitzaren jasangarritasunaren erantzukizuna?

Hainbat eragile izan dira, emakumeen rolean gertatutako aldaketa funtsezkoa izanik, biztanleen erantzukizunen banaketan aurrez ezarritako eredua ezegonkortu dutenak eta lanaren berrantolaketaren beharrizana eragin dutenak. Nola banatzen da orain zaintzaren erantzukizuna? Nork edo nortzuk ari dira bere gain hartzen bizitzaren jasangarritasunaren erantzukizuna? Beharrizan hau nola asetzen den geure buruari galdetzeak, bizitzako beharrizanak bermatzeko ardura nork eta nola hartuko duen aztertzea eskatzen du. Galdera hauen erantzunek, lehengo ereduak aurkezten zituen ardatz berdinetan oinarritutako eredu berri bat azaleratzen dute; gizarte desberdintasuna eta lanen ikusezintasuna, hain zuzen ere. 

Emakumeak eremu publikoan (politikoan zein lan arloan) sartu badira ere, haurrak eta menpekotasun egoeran dauden pertsonak zaintzeko ardura nagusia familien baitako ordaindu gabeko lanean oinarritzen da oraindik ere. Haurtzaroari dagokionez, 3 urtetik beherakoen eta gorakoen artean ezberdindu behar da. Lehenengoentzat, zerbitzu publikoen eskaintza oso murritza da, eta ondorioz, bestelako estrategiak garatu behar izaten dira. Besteak beste, soldatapeko lana murriztea edo alde batera uztea, ia gehienetan emakumeak izanik uko egin behar dutenek. Emakumearen Institutuaren datuen arabera, 2005. urtean adin txikikoak zaintzeko eszedentzien ehuneko 95,2a emakumeek eskatu zituzten. Bestalde, pertsonak kontratatzea edo diru-sarrerak izatekotan, haurtzaindegi pribatuetara jotzea, edota senideen laguntzara jotzea dira estrategiak. 3 urtetik gorakoei dagokionez, hezkuntza sistemaren eta familien beharrizanen – ordutegiak edo oporraldiak – arteko koordinazio falta izugarria dagoela antzematen da eta horregatik bestelako estrategiak jarraitu behar izaten dira. Amak lan egiten badu, senideen laguntza – batez ere amonena – bereziki azpimarragarria da. Bere zeregina gutxitzen doa maila sozioekonomikoa hazten doan heinean, non etxeko lanetan aritzeko kontrataturiko pertsona batek garrantzi gehiago hartzen duen.

Etxe guztietan, guraso bakarrekoetan ezik, menpekotasun egoeran dauden pertsonak laguntzeko ardura ere, ordaindu gabeko lanean oinarritzen da. 65 urtetik gorakoak diren eta menpekotasun egoeran dauden pertsonen zainketari dagokionez, azpimarratzekoa da zaharren egoitza, ospitale edo geriatrikoetarako sarbidean oinarritzen den instituzionalizaziorik ez dagoenean, arreta etxean eman ohi dela, eta etxetik kanpoko laguntzak unean-unean ematen direla edo ordezkatze asmoa izaten dutela. Menpekotasun egoeran dauden pertsonak etxean zaintzen direnean, arreta laguntzaile sare bat duen zaintzaile nagusi baten inguruan antolatu ohi da. Zaintzaile nagusiak oso profil zehatza dauka: emakumea izan ohi da, ikasketa maila txikikoa, ezkondua, 45 eta 65 urte bitartekoa, eta ordaindu gabeko zainketa lanetan soilik jarduten duena, hau da, etxeko-andre lanetan. Generoa elementu erabakigarri gisa mantentzen da, non zainketa lanak emakumeei esleitu zaizkiela argi eta garbi ikusten den.

Zerbitzu publiko zein pribatuek beharrezkoa den zainketaren ehuneko 12 inguru besterik ez dute egiten, gainontzekoa ordaindu gabeko lanek betetzen dutelarik. Hala, egun onartzen diren eskubideak – lan merkatutik kanpo egotea, arreta soziosanitarioa, diru-laguntzak, gizarte segurantza edo ogasunaren bidezkoak – ez dira nahikoa menpekotasun egoeran izanez gero, zaindua izateko giza eskubidea badagoela baieztatzeko. Zainketa hau, hor nonbait modu eskasean betetzen da famili sarea dagoen heinean eta nahikoa emakume badago. Beraz, Estatuaren eta erakunde publikoen eginkizuna subsidiarioa da, hau da, famili-sarea ordezkatzen du berau ez dagoenean, baina badagoenean ere, ez dira elkarren osagarriak eta ez da behar bezain lagungarria, are gehiago, familiei zainketa inposatzen diete.

Horrela, gizonek etxean egiten duten lanari dagokionez zein zerbitzu publikoen zainketa beharrizanei dagokionez (Ongizate estatuaren baitako murrizketak), emakumeek jasotako erantzuna eskasa den heinean, lan merkatuan sartu behar izateak ondorio ezberdinak izaten ditu familia bakoitzaren gizarte klasearen arabera. Errenta handiak dituztenen artean, etxeko espazioaren merkantilizazioa gertatzen ari da, mota guztietako kanpo-zerbitzuak direla medio (etxerako langileak, etxeetako zerbitzuak, haurtzaindegi pribatuak, etab.); Aitzitik, baliabide eskasak dituzten eta merkatura jotzeko erosketa ahalmen nahikorik ez duten familiek etxeko lana areagotu behar izaten dute eta ondorioz, menpekotasun egoeran dagoen familia-kidearenganako arreta gutxitzen da edota familiaren estresa handitu egiten da. Horrela, zaintzaren ardura familiena izaten jarraitzen bada ere, egia da etxebizitza bakoitzaren baitan zaintzaren berrantolaketa gertatzen ari dela,  merkatuan zerbitzuak erosteko ahalmenari lotutako klase osagai argi bat duena. Prozesu hau ez da kalterik gabekoa, aitzitik, desberdintasunen areagotzea ekartzen du sarritan, merkatuek soilik dirudunen eskaera beharrizanak asetzen dituztelako.  

Nolanahi ere, pribatizazioa ez da merkatuek populazioaren zainketa beharrizanen asetzearen arduraren elkarbanatze prozesu baten adierazgarri. Aitzitik, enpresek etekinak lortzeko duten interesa asetzen du eta oso harreman iluna dauka emakumezkoekin zein lan baldintza eskasekin. Hala, zaintza profesionalaz dihardugunean, lan prekarioan oinarritutako emakume sektore batekin egiten dugu topo; etxeko langileak prekarietate honen adibide nagusia direlarik eta etorkinen populazioaren orderkaritza handituz doalarik.

Laburbilduz, eta Amaia Orozco ekonomilari eta feministaren hitzetan, esan genezake “herritarren beharrizanen asetzea emakume sareen inguruan antolatzen dela, zainketa batetik bestera joanarazten dutelarik, botere ardatzetan oinarrituta, merkatuaren eta nazioaren mugak gainditzen dituen kate luze batean, gizonezkoak sistematikoki kanpoan uzten dituen katea, hain zuzen ere. 

Emakumeek zainketan duten arduren inguruko gogoetak indarrean dagoen egitura sozioekonomikoa eta honek bizirauteko behar dituen gizarte gatazka eta desberdintasunak zalantzan jartzera eraman gaitzake. Baina hau egitea ez da erraza, hamaika arrazoien artean, sare honetan emakumeok zein nolako funtzioa betetzen dugun eta gizartean zein leku dagokigun hausnartzea suposatzen duelako, eta azken buruan, beharbada ez litzateke erraza erantzuna onartzea.

Berriak

Etxeko langileen egoeraren laburpena

Argazkia: Olmo CalvoDoako zaintzak, batez ere amonena, baldintza prekarioetan eginiko etxeko lanarekin batera egungo zaintza ereduaren rol nagusia betetzen du menpekotasunak eragindako arduraz ari garenean. Etxeko lanak kontratatzeari dagokionez, oso lanpostu prekarioak izan dira beti, bestelako aukera profesionalik ez duten emakumeek hartutakoak, emakume etorkinak gero eta gehiago.

Gobernuak sistematikoki eta urte luzez ukatu ditu sektore honetako eskubideak, baina azken hilabetean lan baldintza hobeak lortzeari ateak ireki dizkioten gertaerak eman dira:  Lanaren Nazioarteko Erakundeak (LANE)  etxeko zerbitzuaz onartutako hitzarmena eta etxeko langileak Gizarte Segurantzaren Erregimen Orokorrean sartzeko erabakia.

Testu honetan egoera eta gure gizartearen jasangarritasunerako funtsezkoa den emakumezkoen lan sektore baten aldarrikapenak ulertzeko gakoak ematen dira.

Zenbat emakume ari dira etxeko langile gisa Euskal Autonomia Erkidegoan? Ezkutuko ekonomiak sektore honen hedaduraren egiazko argazki bat izatea eragozten du. Baina, Lan Ministerioaren arabera, Euskal Autonomia Erkidegoan 24.318 langile dira eta euretarik 14.000 besterik ez dute Gizarte Segurantzan modu batera edo bestera  kotizatzen. 

Etxeko langile diren emakumeetatik, zenbat dira etorkinak? Espainiako Estatuan, etxeko lanetan beharrean diharduten emakume etorkinen kopurua izugarri igo da azken urteotan, baina datu zehatzak lortzea ez da erraza, ezkutuko ekonomia dela eta. 2011ko Biztanleria Aktiboaren Inkestaren arabera, 703.800 pertsonek Etxeko Jardueren arloan egiten dute lan (%91,5a emakumeak dira). Emakume hauetatik, 294.270 besterik ez dute Gizarte Segurantzako Etxeko Langileen Erregimen Berezian alta emanda (%61,3a atzerritarrak dira).

Etxeko Langileen Bizkaiko Elkartearen arabera (ELE), aurreko urtean arreta jaso zuten etxe-barneko langileen %33ak, gehien bat menpekotasun egoeran dauden adin nagusikoak zaintzen dihardutenak, paperik gabe egiten dute lan.

Zeintzuk dira etxeko langileen lan baldintzak? Etxeko langileek erregimen orokorra ez bezalakoa den Erregimen berezi bat dute Gizarte Segurantzan, milaka etxeko langile lanaren eta morrontzaren artean egotera behartzen dituena. Etxeko Langileen Gizarte Segurantzako Erregimen Bereziak, gizarteak lan honekiko duen begirune eza erakusten du, eta kritika zorrotzak jaso arren, ia ez du aldaketarik izan, 1985ean sortu zenez geroztik.

Langileengatiko diskriminazioa eta euren eskubideen urraketa oso zabalduta dago eta beste lan sektoreetan pentsaezinak lirateke: ez da derrigorrezkoa idatzizko kontratua egitea; langileak enplegu-emaile berdinarentzat 20 ordu baina gutxiago lan eginez gero bere burua altan eman behar du; lan-harremana hausteko arbitrariotasuna; kaleratzeagatik jasotzen den kalte-ordain eskasa; lanaldiaren mugagabetasuna denboraren erabilgarritasuna dela eta; soldataren ehuneko 45era arte ostatu eta mantenu gisa kentzeko aukera; langabezia eta gaixotasun profesionaleko sorospenik ez izatea; gaixotasun-baja gaixoaldiaren hogeigarren eguna baino lehen jasotzeko ezintasuna; lanerako ezintasun iragankorrak ez du kotizatzeko beharrik salbuesten. Oro har, erregimen hau, pertsona autonomoen egoeratik soldatapekoengatik baino gertuago dagoena, makina bat emakume formalitaterik gabeko lan-egoeran egotea eragiten du.

Ba al dago ezberdintasunik etxeko-lanetan diharduten emakumeen lan-baldintzen artean? Etxeko lanetan diharduten emakume guztiek ez dute ikusezintasuna modu berean jasaten. Ioé Taldearen arabera, bertako langileen %79ak erregularizatu gabe egiten du lan; etorkinen %36aren aldean. Formalitaterik ezaren adierazleak ugariagoak dira bertako emakumeengan. Hau, lan honentzat baliozkoa den erregimen bereziaren ondorioz gertatzen da, emakume askok formalitaterik eza aukeratzea eragiten duena, eskatzen diren kotizazio altuengatik eta eskubide eskasengatik, hain zuen. Emakume etorkinen kasuan, euren egoera erregularizatu behar dutenez, alta hartuta egotea nahiago izaten dute. Emakume etorkinen ehunekoak gora egiten du lan-mota kaltegarriagoa den heinean (2005an, etxeko-lanetan behar egiten zuten emakumeen %52,2a izan ziren). Era berean, azpi-sektore bakoitzean, emakume etorkinek zeregin gehiago dituzte, ordu gehiago egiten dute lan eta orduko soldata murritzagoa dute, kontuan hartuta guzti hau jatorrizko herriaren eta etniaren araberakoa dela.

Zein izan da gobernuaren jarrera, etxeko langileen egoerari dagokionez? Gobernuak onartzen du etxeko langileen erregimenak desorekak sustatzen dituela. Izan ere, gobernu sozialistak agindu zuen euren eskubideak gainontzeko langileenekin parekatuko zituztela. Baina 2007az geroztik aldaketa bi baino ez ditu egin.  Soldataren ehuneko 45 ostatu eta mantenu moduan kentzeko aukera ezabatzea, hain zuzen.

Eta, bigarrena, aste honetan onartutako zuzenketa da, enplegu–emaileak etxeko langileengatik lehenengo ordutik kotizatzera behartzen dituenak. Egun, langile hauek astean 20 ordu edo gehiago egiten dituztenean bakarrik kotizatzen dute. Hilabetean, gutxienez, 72 ordu egiten baditu etxe bi edo gehiagotan, langileak bere kuotak ordaintzeko aukera dauka.

Laburbilduz, Gobernuak urrats bat atzera eta beste bat aurrera eman duela esan daiteke. Alde batetik, zeinbait hobekuntza egin ditu etxeko langileen egoera oso pixkanaka gainerako langileen baldintzekin parekatzen direla. Baina, bestetik, Gizarte Segurantzaren pentsioen sistemaren Erreformarako Legea onartu du, Gizarte Segurantzaren gastua murrizteko asmoz, Gobernuak kotizazio-oinarriak kalkulatzeko erabiltzen duen gutxieneko urte kopurua 15etik 20ra igo du. Ondorioz, sindikatuen kalkuluen arabera, pentsioak %6 murriztuko dira. Neurri honek batez ere emakumeei eragiten die, kotizazio garai laburragoak dituztenak, lan-merkatuan etengabe sartu eta irteten dabiltzalako eta lanaldi partzialeko kontratu gehiago dituztelako. Bereziki, Etxeko Lanen Erregimen Bereziaren baitan dauden langileei eragiten die, erregimen honetan dauden langileen %32,5a 16 eta 20 urte bitartean kotizatu dituztenen tartean dagoelako. Egun, 65 urtetik gorako emakume gehienak, ezin izan dutenez euren lan-bizitzan kotizatu, euren senarraren erretiro-pentsiotik edo alargun-pentsiotik bizi dira.

Neurri hauei, krisia gehitu behar zaie, zeinak lan kopurua gutxitu ez dituenak, baina lan-baldintzak okertzea eragin duena.

Zertan eragin lezake Lanaren Nazioarteko Erakundeak (LANE) itxitako etxeko zerbitzuaren hitzarmen berriak? Ekainaren 19an LANEk etxeko-lana “gutxietsia eta ikusezina” izaten jarraitzen duela onartzen duen hitzarmen historiko bat itxi zuen. LANEren arau berriek etxeko langileek gainontzekoen oinarrizko eskubide berdinak izango dituztela ezartzen dute. Tartean, “bidezko lan-ordu kopuru bat, astean behin elkarren segidako 24 orduko atsedenaldia, espezietan ordaintzeko mugak, lan-baldintzei buruzko informazio argia, eta lan arloko oinarrizko arau eta eskubideak errespetatzea, askatasun sindikala eta negoziazio kolektiboa barne”. Halaber, Lanbide Arteko Gutxieneko Soldata jasotzeko eskubidea izango dute hamalau ordainsaritan; orain arte hamahiru izan dira soilik. Azkenik, araubide berriak lanean segurtasuna eta osasuna izateko eskubidea bermatzen du eta baita baja hartzean Gizarte Segurantza izateko eskubidea ere, istripua izatekotan baja lehenengo egunetik eta gaixotasuna balitz laugarren egunetik hartu ahal izateko, hain zuzen.

Hitzarmenak, gizarte eragile, sindikatu eta alderdi politikoekin batera, indarrak bideratu ditzake, orain arte gobernuan egon diren alderdi guztiek sistematikoki ukatu izan dituzten langileen eskubideak babestearen alde.

 

Argazkia: Olmo Calvo

http://alternatiba.net/old-files/18_19_servicio_domestico_1_Olmo_Calvo.jpg

Berriak

Alternatiba Irunen izango da bihar Alarde mistoa babesteko

Alarde mixtoa2011ko EKAINAren 29an – Alternatibako ordezkariak Irunen izango dira bihar, Alarde mistoa “publikoa, parte-hartzailea eta bazterketarik gabekoa” bultzatu eta babesteko, Ander Rodriguez Gipuzkoako batzarkideak esan duenez. Harekin batera, Jon Lasa batzarkidea ere izango da, Alternatibaren izenean, berdintasunaren aldarrikatzen duten Irungo milaka gizon-emakumeekin.

Alarde mistoari buruzkoa informazioa:

http://alardepublico.org/eu/alarde.php

Berriak

Emakumezkooi eragiten digun krisia iraunkorra da, krisi historiko hau emakumezko guztion artean ordaintzen ari baikara

Martxoaren 8a, emakumezkoon nazioarteko eguna, ospatzeko eguna ez ezik, bada borroka eguna ere. Emakumeek urte luzeetako borroketan lortutakoak ospatu beharrekoak dira. 1911. urtetik hona bozka emateko eskubidea, hautetsia izatekoa, lanpostu duina izateko eskubidea… gaur egun lorpen zerrenda luzea ospa dezakegu hamarkadetan feminista mugimenduek egindako borrokaldiei esker.

Baina gaur egun ere Martxoak 8 borroka egiten jarraitzeko eguna dugu, oraindik eskubide ugari lortzeke baitaude. Itxurazko berdintasunaren azpian, emakumezkoek lortutako eskubideen eta guztiontzako aukera berdinen azpian, bazterketa eta berdintasunik eza agerian dago-eta. Horregatik borrokan jarraitu behar dugu, oraindik emakumezkoen hiritartasun osoa aldarrikatzea beharrezkoa delako, arazoen sustraiei ekiten ez dieten zatikako konponbideak eta behin behineko neurriak aski ez direlako, sistema patriarkal eta kapitalistak ez dituelako emakumeen eskubide guztiak aitortzen eta errespetatzen.

Eta aurtengo martxoaren 8an, herritar askori eragiten dion krisi basatia leundu asmoz neurrien inguruko informazio-jasa pairatzen ari garela, euskal emakumezkook egiturazko krisi iraunkorrean bizi garela salatu nahi dugu. Egungo krisiak gizonezkoei  ere eraginda, sistema hau jasangaitza dela erakutsi du. Hala ere, gaurkoan bozgoragailuarena egin nahi dugu, emakumezkooi eragiten diguten krisiaren alderdi desberdinak zabaldu asmoz. Hala, bereziki emakumezkook krisia pairatzen dugu:

* lan merkatura sartzen garenean, prekarietate tasarik altuenak sufrituz, ardurarik txikieneko lanpostuetan kokatuz, lan-iraunkortasunik gabe, ia promoziorik aukerarik gabe eta gizonezkoek lan bera egiteagatik kobratzen duten soldata baino txikiagoa jasoz. Gainera emakumezko gehienak lan arlo zehatzetan kokatuta egoten dira, hala arlo sozialean edo zerbitzuetan nola zaintza arloan, eta lan arlo horiek krisi eta aldaketa ekonomikoen eraginak sufritzen lehenak izaten dira.

* jendea zainduz edo etxean lan egiten dugunean, errege dekretu batek babesik gabe eta bazterketa egoera iraunkorrean jardutera behartuta. Zahar-egoitza edo etxez etxeko zerbitzu enpresa batean lan egiten dugunean, arloaren pribatizazioak gure eskubide guztiak kentzen dizkigulako.

* enpleguaren eta gure haurren hazkuntzaren artean hautatu behar dugunean, eta biak bateragarri egitekotan lagundu nahi omen duten neurriak –jardunaldiaren murrizketak, baimenak, etab.- hartu behar ditugu, nahiz eta gizonezkoek zaintza ardurarik gabeko gizonezkoentzat pentsatutako lan merkatuan bateragarritasun ideal hori ezinezkoa izan. Emakumezkoen etorkizuneko prekarietatean sakonduko duten neurriak dira, zeren eta laguntza sozial horiek gure lan bizitza osoan kotizatutakoari lotuta baitaude.

* menpekotasun egoeran dauden pertsonak zaintzen ditugunean, eredu familista oinarri, laguntza eta babes guztia behin behinekoa izaten da, zaintza familiaren ardura dela ezarriz, eta zer esanik ez, gaur egun ere lan honek emakumezkoen gainean jarraitzen du.

* urrutitik aukera berrien bila Euskal Herrira etortzen garenean, lanposturik prekarioenak hartzera behartzen gaituen jendartearekin topo egiten dugu. Gure herrialdeetan beste emakumezko batzuk menpekotasun egoeran ditugun pertsonak zainduz utzi behar ditugu, gu hemengo emakumezkoak baino “merkeagoak” izateagatik beste batzuk menpekotasun egoeran dituzten pertsonak zaindu ditzagun. Gainera lan egitearren edozer onartzeko prest egoten garela entzun behar dugu. Hori esaten dutenek badakite hiritartasun osorik gabe guk bestelako lan baldintza batzuk nekez negozia ditzakegula.

Badira krisi beraren beste alderdi batzuk ordaintzen ari diren emakumezkoak, jakina. Halaber, badira urte gehiegi ere krisi bera ordainduz, horregatik…

? Apustu ekonomiko neoliberalarekin batera aurrerapen sozialak bultzatu nahia fantasia hutsa dela adierazi nahi dugu. Ekonomia kontzeptua bera berraztertzea nahiko genuke, menpekotasun egoeran dauden pertsonen zaintza ekonomiaren erdigunean ezarriz eta ez merkatuaren menpe.

? Kontratu sozial berria aldarrikatu nahi dugu, gizonezko-langilea eta emakumezko-zaindaria binomioa erabat gaindituz. Emakumezko eta gizonezkoen arteko erantzukidetasunaren aldeko apustua egiten dugu, zaintzarako eskubideak guztiona izan behar duelakoan. Horregatik emakumezkoen eta gizonezkoen arteko kontratu berriaren alde egiten dugu, non gizonezkoek eta emakumezkook enplegua, zaintza eta boterearen alderdi guztiak partekatzea adostuko dugun.

? Emakumezkoen eta gizonezkoen artean enplegua eta zaintza benetan partekatzea ahalbidetuko duten neurrien alde egiten dugu, aitatasun baimen besterenezinak kasu.

? Zaintza unibertsalizatzea guztiz beharrezkoa da, jatorria, errenta edo beste edozein faktore alde batera utzita. Zaintza zerbitzu publikoak desegite eta ondoriozko pribatizazio prozesuaren aurrean, kalitatezko zaintza zerbitzu publikoa aldarrikatzen dugu.

? Atzerritarren legea aldatu gabe ez da posible zaintza lan arloan bazterketa eta prekarietatea amaitzea. Gaur egun atzerritar legeak zaintza arloan lan prekarioa, emakumezkoen arteko hierarkizazioa eta emakumezko batzuen eskubideak beste emakumezko batzuen eskubideen gainean ezartzea ahalbidetzen baitu.

? Etxe barruko enplegu erregimena lehenbailehen aldatzeko eskatzen dugu. Etxe barruko langileak aitortzea ezinbestekoa baita, noski, horren baitan paperik gabeko emakumezko etorkinei soldata duinerako, atsedenaldirako eta gizarte segurantzarako eskubidea aitortu eta errespetatu behar zaie.

? Atzerritarren legea eta menpekotasun legea ikuspegi feminista kritiko batetik berraztertzea proposatzen dugu.

? Laster espainiar Estatuan onartu nahi duten pentsio erreforma arbuiatzen dugu, kotizazio oinarri txikiagoak izateagatik emakumezkoak kaltetuenak izango baitira.

? Eskola eta ikastoletan hezkidetza oinarri duten ereduak bultzatzeko eskatzen dugu, txikitatik gizonezkoak eta emakumezkoak pertsona autonomo bihur daitezen. Hala, bai batzuk bai besteek zaintza –besteena eta beraien buruarena- nola egin ikasi behar dute.

Krisian bizi izatera zigortuta ez gaudelako…GORA EMAKUMEON BORROKA!

Berriak

Indarkeria sexistaren biktimen errekonozimenturako kanpaina


Bizkaiko Emakumeon Asanbladako kanpaina indarkeria sexistaren biktimen errekonozimenturako

Bizkaiko Emakumeon Asanbladatik eskaera bat egin nahi diogu Bilboko Udaletxeari, indarkeria sexista jasan duten biktimak aintzat hartuak eta errekonozituak izan daitezen. Botere publikoek, kasu honetan Bilboko Udaletxea lehenengoa izanik, indarkeria sexistaren biktimak diren emakumeek bizi izan duten ikusezintasunean eta utzieran erreparatzeko ordua dutela uste dugu.
 
Indarkeria sexista, emakumeak gizonengandik menpekotasun egoera batean mantentzeko tresna izan da eta oraindik ere bada. Erantzukizuna ez da bakarrik indarkeria jazartzen duenarena, baizik eta emakumeenganako indarkeria legitimatzen eta “ulertzen” duten estereotipoetan oinarritutako patroiak iraunarazten duenarena ere. Indarkeria mota honen desagerpena erakunde guztien, agente sozialen eta hiritarren ardura da. Emakumeok, historian zehar, egoera hau jasan dugu baina oinarrizko giza eskubideak ukatzen dizkigun antolaketa sistema honen kontra ere altxatu gara. Hala ere, ezberdintasunak eragin duen sufrimenduak edo berdintasunaren aldeko borroka baketsuak, ez batak ez besteak, ez dute botere publikoen partetik inolako errekonozimendurik jaso. Errekonozimendu honen egonezak edo ausentziak, indarkeria hau sistematikoki ematea erraztu du eta gure memorietatik at mantendu du. Ondorioaz, askok, emakumeenganako indarkeria faktore berria, baztertua eta ulertezina bezala antzematen dute euren dimentsio egituran. Memoria historikoaren erakuntza prozesuetan parte hartzeko, ezinbestekoa da SIGNIFIKAZIO, ERREKONOZIMENDU ETA KALTEORDAIN PROZESUETAN autoritatea eta presentzia irabaztea, sinboloak erreferentzia publikoa bezala IKUSTARAZIZ.
 
Sinboloak, edozein gizarte demokratikoaren oinarrizko giza eskubideak eta baloreak errekonozitzeko zein bertan gure buruak errekonozitzeko memoriaren lekuak dira.
 
Hori dela eta, emakumeenganako indarkeria inoiz ahaztua, erabilia edo legitimatua izan ez dadin, memoria kolektiboaren deialdi moduan, espazio publikoan indarkeria mota zehatz hau sinbolizatzea exijitzen dugu, NBEren hitzetan, GIZA ESKUBIDEEN BORTXAKETA HEDATUENA, IZKUTATUENA ETA ZIGORGABETUENA errepresentatzen baitu.
 
Indarkeria sexistaren kontrako borrokaren konplexutasunaz kontziente gara, baina ezinbestekoa da prebentzioa azpimarratzea, berdintasun baldintzetan, hiritar guztien eskuratzea ahalbidetzen duten balore ideologikoen aldaketa baten bitartez. Emakumeenganako indarkeria, emakumeoi hiritar bezala dagozkigun eskubideak eskuratzeko jasan behar dugun oztopo handienetarikoa izaten jarraitzen du. Hau guztiagatik isiltasuna apurtzea aldarrikatzen dugu, gure memoria sozialean lagunduko gaituen eta geroko belaunaldiak lagunduko dituen aztarna bat sortuz. Modu honetan, erasotzaileek askotan izan duten konplizitate sozialarekin apurtuko dugu eta biktimek merezi duten errekonozimendu sinbolikoa izango dute.
 
Ekintza honekin bilatzen dugu:
 
Biktimen errekonozimendua, FAMILIEK oroimenerako eta duelurako espazio publiko bat izatea eta berdintasunaren aldeko borroka feministaren adierazpen sinbolikoa izateaz gain, indarkeria sexistaren adierazpen mota guztiak gogoratzeko zein errefusatzeko memoria kolektiboaren aztarna bilakatzea.
Horretarako, San Vicente Plaza, AZAROAK 25EKO PLAZA deitzea eta Udaletxeak lehiaketa bat antolatzea eskatzen dugu, seinalatutako plaza honetan sinbolo bat altxatzeko helburuarekin, alde batetik biktimen errekonozimendurako eta bestetik euren existentzia propioaren jabe izateko, zein emakumeen eta gizonen arteko berdintasunaren alde egiteko borrokatu diren emakume guztien omenaldirako.
 
San Vicente Plaza egokiena dela uste dugu justizia arloetan signifikazio berezia eta sinbolikoa duelako, izan ere, auzitegiak bertan daude eta berdintasunaren aldeko emakumeen borrokarako espazio garrantzitsua bilakatu delako. Auzitegi hauetan, askotan bildu behar izan gara tratu txarren edo indarkeria sexualaren biktimak diren emakumeak laguntzera joan garelako, eskubideetara mugatzen ez diren sententzia judizialen aurka gure gaitzidura edo haserrea adierazi behar izan dugulako eta askotan, indarkeria sexistarik gabeko mundua aldarrikatzeko dugun eskubidea exijitzera joan garelako. Honez gain, plaza honek, Bilbo hirian lehentasunezko espazioa okupatzen duela uste dugu, Udaletxetik hurbil baitago eta aurkitzeko kokapen erraza du. Errekonozimendua edozein espaziotan ezin dela jardun kontsideratzen dugu eta nahiz eta Bilboko espazio guztiak garrantzitsuak izan, plaza hau gure eskaeretara hobeto moldatzen dena badela uste dugu.

Hemen sinatu!!

Berriak

Emakumeen aurkako bortxa (Alternatiba)

Sistema patriarkala eta kapitalistak emakumeen aurkako hainbat bortxa forma sortzen dituzte.Beraz, darabilgun bortxakeria kontzeptu zabala da: kolpe, bortxaketa eta erailketaz gain gauza gehiago aztertzen bait ditu.

Bikotekide edo bikotekide ohiek buruturiko emakumeen aurkako tratu txarrak edo indarkeria espainiar estatuan urtero bataz beste 60 emakume hiltzen dituen indarkeria mota da. Indarkeria mota hau, bere ezaugarriak direla eta (gertuko batek burutua izana, orokorrean denboran luze jotzea eta jasaten duenaren autoestima urratzen duten hainbat faktore) odoltsu eta ankerrenetakotzat jo daiteke. Errealitate hau salatu eta estatuari erabat desagerrarazteko neurri guztiak hartzeko eskatu behar diogu. Gizarteari eta geure buruei eurei ere emakumeen aurkako indarkeriaren aurrean inolako tolerantziarik ez izatea eskatu behar diegu.

Hau esanda, indarkeria mota hau emakumeen aurkako bortxaren izebergaren punta besterik ez delakoan gaude. Geure iritziz, emakumeen aurkako bortxak agertzeko modu ugari ditu eta ezin dugu emakume kopuru “txiki” bati eragiten dion zatiari soilik mugatu. Emakume kopuruaren zati batek tratu txarrak jasaten ditu baina denek jasaten dugu bortxakeria geure bizitzako hainbat unetan: bortxakeria ekonomikoa (ezaugarri kaskar eta behin behinekoetan lan-munduratzea), sexu bortxakeria (sexu eraso eta bortxaketetatik hasita laneko sexu-jazparpenera), bortxakeria psikologikoa, bortxakeria sozio-kulturala (emakumezkoaren gorputzaren merkantilizazioa iragarkietan, komunikabideetan emakumeak gauza hutsa bihurtzea),…Beraz, indar politiko berri honen emakume feministen zein geure borrokan bidelagun izan nahi diren gizonen helburua da bazterkeria eta bortxakeria adierazpen oro desagerraraztea eta emakumeen aurkako bortxarik gabeko sistema berdinzaleen eraikuntzan borroka egitea.

Lan zaila da eta geure ahalegin guztiak beharko dituen epe luzeko prozesua izanik arlo ugari izango ditugu borrokatzeko: lege neurriak hobetu, indarkeria jasandako emakumeentzako kalitatezko arreta osoa, kohezkuntza ereduak, komunikabideek emakumeen aurkako bortxakeria kultural eta sinbolikoan duten garrantziaz jabearaztea,…. Borrokarako eta lanerako esparru ugari, non geure erakundeak kokatu eta ekintzara jo beharko duen.

Muinera itzulita, emakume feministek 2008ko abenduaren 28ko 1/2004 Lege Organikoari (genero indarkeriaren aurkako babes legeari) eta bere martxan jartzeari eginiko kritikak azaldu nahi ditugu. Puntu hauetan hobetu beharko litzateke geure ustez:

  • Espainiar estatuko edozein tokitan bizi diren, landa eremuetan bizita ere edo egoera administratibo arautu gabean egonda ere, eta indarkeria jasaten duten emakume guztiei arreta eta babesa eskaintzeko giza baliabide edo baliabide materialak bermatzea.
  • Polizia, justizia, laguntza eta osasun arloetako profesionalei dagokien heziketa ematea, bortxakeria bere osotasunean ulertu eta aurre egin ahal diezaioten.
  • Genero indarkeriaren aurre zaintzea lantzea.
  • Gaiarekin harremanduriko gizarte zein publiko mailako erakundeen elkarlana sustatzea.
  • Justizia prozedurak bizkortzea, epaitegien espezializatzea ematea eta kasu hauen ardura duten epaileak sensibilizatzea.
  • Zigor motak eta erasotzaileek zigorra betetzeko mailak baloratzea.
Berriak

Ordainpeko lanak segitzen du agintzen> Onintza Irureta (Argia)

Iturria: Argia

Egilea: Onintza Irureta Azkune

2008ko EAEko datuak dira: lan ez ordainduaren %75 emakumeek egiten dute eta lan ordainduaren %62 gizonek. Beraz, emakumeek lan karga osoaren %54 hartzen dute bere gain. Ordutan esanda, batez beste emakumeek 6 ordu eta 35 minutuz egiten dute lan egunero (ordaindua zein ez ordaindua), eta gizonek 5 ordu eta 36 minutuz. Denbora kudeatzerakoan, sexuen arteko banaketa nabarmena da. Alabaina, zer dago ehunekoen eta ordu-minutuen atzean?

Denbora nola kudeatzen eta banatzen dugu gure gizartean, genero ikuspegia kontuan hartuta? Batera eta bestera begira hasi, eta Euskal Herrian bederen, maila teorikoan gutxi landu dela iruditu zaigu. Joan den ekainean begia luzatu genuen EHUko Udako Ikastaroetan Emakundek antolatutako jardunaldietara. Ondoko izenburua zuen: Berdintasunaren garaia? Denborari, generoari eta giza antolaketari buruzko hausnarketak. Sei hizlarietatik bakarra zen Euskal Herrikoa, pentsa genezake gai hori lantzeko bertako askoz aditu gehiago ez dagoela. Denetarik izan zen, hitzaldi batzuk bikainak eta beste batzuk soziologia ikuspegitik bai, baina genero ikuspegitik oso gutxi landutakoak. Matxalen Legarreta artearra (Bizkaia, 1977) domestizitatearen inguruko tesia prestatzen ari da. Hark denbora eta generoa elkarrekin aztertzeko proposamen berezia egin zigun. Artearraren proposamena, edo berak esan bezala probokazioa, azaltzen saiatuko gara.

Errudun sentsazioa ez da zenbakitan neurtzen

Gizonek eta emakumeek denbora zertan igarotzen duten azaltzeko estatistikak ezagunak ditugu. Tartean behin sarreran aipatu ditugun moduko datuak helarazten dizkigute hedabideek. Balio dute, nolabait, denbora nola banatzen den kuantifikatzeko, eta ikusteko nola genero banaketaren balantza alde batera dagoen erorita. Era horretako inkestak gutxi eta garestiak direla nabarmendu zuen Udako Ikastaroetako hizlari batek baino gehiagok. Legarretaren ustez, gutxi eta garesti izateaz gain mugatuak dira, gauza batzuk neurtzeko balio dute, baina beste askok ihes egiten du. Soziologo artearrak eztabaida taldeak osatu zituen tesia prestatzeko eta han jasotako adibide batzuk erakutsi zizkigun estatistikei ihes egiten dien hori azaltzeko: emakume batek kontatu zuen nola goizez eta arratsaldez umea eskolara eramaten zuen, denbora tarte horietan etxetik lana egiten zuen enpresa batentzat eta gainerako denbora umearekin pasatzen zuen. Gauez ere lan egiten zuen. Bizi erritmoaren ondorioz 43 urterekin menopausia etorri zitzaion. Leher eginda zegoen emakumea, baina aitortu zuen ordu horietan umearekin egon ez bazen errudun sentituko zela. Bigarren adibidea: beste emakume batek kontatzen du nola bere amak hezi zuen umeak ondo hazteko eta etxea hautsaren arrastorik gabe edukitzeko. Gaur egun, egongelako hautsa astebetez kendu gabe lasai egoten da, baina orain arte errudun sentsazioa ikaragarria izan da. Bi adibide baino ez. Denboraren kudeaketaz ari dira. Nola neurtzen dira emakume zein gizonen sentipenak? Estatistikek ez dituzte denboraren kudeaketan ageri diren alde moral eta afektiboak neurtzen, ezta botere harremanak ere.

Dohaintza

Legarretak, eztabaida taldeei entzun eta gero, denbora dohaintzaren ikuspegitik begiratzea proposatu zuen, beti ere etxeko lanetan eta familian oinarrituta. Dohaintza Marcel Mauss antropologoak azaltzen duen eran erabili du Legarretak. Alegia, eman, jaso eta itzuli egiten dira objektuak edo zerbitzuak. Auzolana da horren adibide, txerri hiltze garaian auzotarrak baserri batetik bestera dabiltza elkarri laguntzen, gaur zurean eta bihar nirean. Txerria ere hala banatzen da, hau niretzat eta hori zuretzat. Zerbait ematen duzun momentutik zirkulua ireki da eta norbanakoak espero du, denbora batera, zirkulu hori itxiko dela, hots, gaur emandakoak edo eskainitakoak buelta izango duela halakoren batean. Denbora bi eratara ulertzen da dohaintzaren joko honetan: batetik, nik nire denbora eskaintzen dizut –arropa garbitu, amona zaindu, umearekin egon– eta testuinguru horretan denbora norbanako guztiok dugun baliabidea da. Eta bestetik, hasitako denbora horren bukaeraren zain geratzen zara –nik nire haurra zainduko dut orain eta zahartzen naizenean berak ni zainduko nau–. Esan dugu denbora norbanakoaren baliabidea dela, baina dohaintzaz ari garela denbora ez da saltzen dugun baliabidea –lan merkatuan hala egiten dugu– ezta oparitu ere –enpresak ordaindu ez dizkigun lan orduak adibidez–.

Denbora baliabide ekonomiko gisa neurtzen da lehen aipatutako estatistiketan, hainbeste ordu aisialdia, hainbeste ordainpeko lana, horrenbeste ordaindu gabeko etxeko lanak… Dohaintzak baliabide morala hartzen du kontuan, jendeari ez dio galdetzen zenbat minutu igarotzen dituen egunero etxea garbitzen edo umea zaintzen, garrantzia daukana da nola sentitzen zaren haurra haurtzaindegian utzi duzunean, edo bilobak zaindu behar dituzunean, edo aita eguneko zentrora eramaten duzunean.

Eta oreka apurtu bada?

Legarretari batek baino gehiagok esan dio dohaintzaren logika hori jada apurtua dagoela, orain beste logika baten bidez mugitzen garela. Artearra ez dago ados eta eztabaida taldeetan entzundakoak ekarri ditu gogora. Horietako pasarte hau argigarria da: “Hemen gauden belaunaldia ziurrenik okerren biziko garenena da. Gure seme-alabak zaindu ditugu, gurasoen esana bete dugu eta zaindu ditugu, eta seme-alabek ostikada emango digute”. Gizon jubilatuak esan du hori, katea apurtuta ikusten du gizon horrek, ez dauka seme-alabek zainduko duten esperantzarik, baina hala izatea espero zuen. Katea apurtuta ikusteak esan nahi du kate hori kontuan hartzen dugula. Gizon jubilatuen taldean ezezik gazteenen eztabaida taldeetan ere gai hori atera da, alegia, nork zainduko gaitu etorkizunean? Ez baitaukagu barneratuta zahartutakoan etxekoek ez gaituztela zainduko.

Italiako Alderdi Komunistako emakumeak

Hasieran esan dugu, Legarretarena denboraren kudeaketa genero ikuspegitik aztertzeko proposamena edo probokazioa da. Beste kontu bat da nola eragin denbora kudeaketan banaketa parekideagoa izan dadin.

Denboran oinarritutako politikek urte gutxitako bizitza dute Europan, eta aurrekariak Italian daude. 1980. urtean Italiako Alderdi Komunistako emakumeek Le donne cambiano il tempo (Emakumeok denbora aldatzen dugu) izeneko lege proposamena jarri zuten abian. Proposamenak gizartean eskubideak eta betebeharrak berdin banatzea eskatzen zuen, eta abiaburu gisa hartzen zuten tradizioz emakumeek etxea eta familia zaintzan egin duten lan ez ordaindua. Alor hori bizitza sozialaren, ekonomikoaren eta politikoaren erdigunean ezarri nahi zuten. Gizarte antolaketa berria aldarrikatzen zen, non emakumeen eta gizonen arteko oreka egongo zen. Era berean, lan ordainduak egituratzen duen denbora banaketa ezbaian jarri zuten, alegia, zortzi ordu lana, zortzi ordu aisia eta zortzi ordu atsedena. 24 orduko egitura horrek ez du beregan hartzen bizitza sortzea, hau da, etxeko eta familiako beharrei erantzutea. Oraindik, gizarte antolaketak genero rolen banaketa mantentzen du: gizona lan merkatuan dago eta emakumeak jarraitzen du etxearen eta familiaren ardura izaten; lan ordaindua egiten badu osagarria baino ez da. Italiako emakume komunisten aldarria zen denboren duintasuna azpimarratzea eta eguneroko bizitzari balio handiagoa ematea, jarrerak eta gizon-emakumeen arteko botere harremanak aldatuz.

30 urteko ibilbidea duen proposamenak denbora hiru dimentsiotan ulertzen du; gizakiaren bizi zikloa kontuan hartzen duen denbora, lanean oinarritutako denbora –ordainpekoa eta ordaindu gabekoa– eta hirietako denbora. Italian lehen pausoak eman zituen aldarriak adarrak hedatu ditu Frantzian, Alemanian eta Espainian. Alabaina, denbora politikak gauza berria dira gure gizarteetan eta Italiako proposamenak halamoduz jarri dira praktikan batean eta bestean. Batzuetan saiakera zehatzak egin dira eta gero ez dira garatu, besteetan genero ikuspegia ahaztu egin zaie.

Denbora ulertzeko hiru dimentsioetatik, gutxien landutakoak eta emaitza kaxkarrenak eman dituztenak gizakiaren bizi zikloa eta lan denbora kontuan hartzen dituztenak izan dira. Bigarren multzo horretan sartzen dira Frantziako 35 orduena, Finlandiako 6+6 eredua eta Erresuma Batuko Lana eta Bizitza Oreka neurri sorta.

Arrakasta gehien maila lokaleko denbora politikek izan dute. Hainbat udalek denbora eta espazioa kontuan hartuta, eta genero ikuspegia alboratu gabe, politika interesgarriak egin dituzte. Katalunia izan da Italiako arrastoari segika ibili denetakoa eta Bartzelonako Udalak berak Denboraren Erabilera Sozial Berriak izeneko egitasmoa du abian. 

Berriak

Alternatiba | Ezkerra eraldatzearen erronka

X