Mugikortasunaren inguruan EH Bilduren ardatzak azaldu dituzte Jon Albizu Alternatibako kide eta Foru hauteskundeetan Donostialdeko EH Bilduren zerrendaburuak eta Larraitz Ugarte Mugikortasun eta Bide Azpiegituren arloko foru diputatuak. Biek nabarmendu dute RENFE mugi txartelaren barruan sartzea dela ondorengo urteetarako erronka nagusia, eta horrekin batera, azken lau urteotan foru aldundiak izan duen ildoari eustea, garraio publikoa bultzatu eta hobetzearekin batera, bidegorrien sarea zabaltzea alegia.

Larraitz Ugartek foru diputatuak lau urteotan mugikortasun egoki eta iraunkortasunaren alde burutu diren aurrerapenak azaldu ditu. Jakina da errepide bidezko garraioaren nagusitasuna arazo bihurtu dela eta horregatik beste mugikortasun eredu bat bultzatu duela EH Bilduk batez ere garraio publikoan oinarritua. Horren hobekuntza esanguratsuenak, Mugi txartel bakarraren sorrera, autobus zerbitzuetan eman den hobekuntza nabarmenak parte hartze prozesu zabal baten ondoren gainera eta bidegorriak egiteko inbertsioak.

Jon Albizu hautagaiak, aldiz, RENFEren tren zerbitzua egunero 25.000 gipuzkoarrek erabiltzen dutela nabarmendu du eta beste zenbait hobekuntzan artean, RENFE txartel bakarrean integratzeko eskatu. Adostasun oso zabala dago Gipuzkoan garraio publiko osoa txartel bakarrean integratzeko RENFEko arduradunen kasuan izan ezik. “RENFEk ez du integratu nahi izan. Beraz, egunero tren horiek erabiltzen dituztn 25.000 gipuzkoarrek ez dute Mugiren aukera eta beherapenez baliatzeko aukerarik, eta ezin dituzte transbordoak egin beste garraio publikoetara. Oraingoz soilik biletea Mugiarekin ordaintzeko aukera ematen digute”

Albizuk salatu du Gipuzkoako ADIFek trenbidean 30 geltoki kudeatzen dituela eta horietako asko segurtasun eta erosotasun egoera kaxkarrean daudela. “Gipuzkoako udal eta erakunde askok bat egin dugu behin baino gehiagotan egoera hori salatzeko eta PPk berak ere aitortu du egoera horri buelta eman behar zaiola”. Hala ere Madrileko Gobernuarentzat “Gipuzkoa ez gara lehentasuna” salatu du Albizuk. Segitzen dugu ADIFeko geltokiak eta lineak berritu gabe, Eusko trenbidesarea eta ADIFean lotuko dituen aldagailurik gabe, RENFE zerbitzuak txartel bakarrean benetan integratu gabe. “Dirurik ez dagoela diote baina bien bitartean dirutza ari dira gastatzen Gipuzkoako erakunde eta udal ugarik arbuiatu duten azpiegitura batean, AHTan hain zuzen. Bitxia da gero, aho batez Gipuzkoako indar politiko guztiek, PPk berak barne, begi onez ikusten ditugun berrikuntzak egiteko ez dago dirurik. Halako adostasunik ez duen eta udal ordezkari askok arbuiatu duten AHT egiteko bai, ordea”.

Gogor salatu du Jon Albizuk Madril eta Gasteizko Gobernuen jarrera hori, “Egunerokoan erabiltzen den garraio publikoa hobetu eta sustatu beharrean, gutxi batzuen interesei mesede egiten dien azpiegitura handiak bultzatzen ditu Madridek Lakuaren babesarekin. Denon zerbitzurako hobekuntza txikiak egiteko dirurik ez eta eraikitzaile handientzako negozio eta obra faraonikoetarako badago”.

Egunerokoan eta gure ohiko beharrei erantzungo dien garraio publiko eroso eta eraginkor bat bultzatzeko eskatzen dute EH Bilduko ordezkariek, herritarrei toki batetik bestera joateko zerbitzu on bat emateko, herri eta eskualde harteko harremanak sustatzeko eta gaur egun autoz egiten diren bidaiak murrizteko.

Konkretuki hiru eragozpen aipatu ditu Jon Albizuk, batetik, RENFEren hainbat tres eta geltokien irisgarritasun falta, “geltoki batzuk ez dira irisgarriak, eta trenek izugarrizko arazoak ematen dituzte”, FEVE eta RENFE lotzeko aldagailuaren aspaldiko eskaera, “ardura ez da soilik Raxoiren gobernuarena, PSOEko Zapatero eta Patxi Lopezen gobernuek bat egin zutenean ere ez zuen ezertxo ere egin, ezta EAJk eta PPk ere Lakua edo Madriletik, nahiz eta alderdi hauek guztiek behin eta berriz aldarrikatu azpiegitura hau” eta, azkenik, RENFE txartel bakarrean integratzea.

EHBildu Gipuzkoa

Gipuzkoako Foru Aldundiak proposatu du etxean bizi diren eta mendekotasuna duten pertsonak laguntzea zainketa duinak eta kalitatezkoak jasotzen dizutela bermatzeko eta zainketa lanak egiten dituzten senideen ongizatea bermatzeko. Ikuskapen hau egiteko, foru erakundeak segimendu eta ebaluazio tresna bat garatu eta Udalen esku jarri du.

Gipuzkoako Foru Aldundiak eman du ezagutzera Mendekotasuna duten pertsona eta beren zaintzaileei buruzko Ikerketa, Donostiako San Telmo museoan izandako mintegian. Bertan, Gipuzkoako gizarte zerbitzuetako 120 aditu baino gehiagok hartu dute parte, hauen artean, foru eta udal teknikari eta gizarte langileak. Gizarte Politikako diputatu eta Alternatibako kide Ander Rodríguezek azaldu duenez, esperientzia pilotu gisa, 10 hilabetez, Irun eta Arrasateko udaletan laguntza zerbitzu bat jarri da martxan eta mendekotasuna duten pertsonekin bizi eta inguruan zaintzeko laguntza ekonomikoa jasotzen duten 320 familiaren egoera aztertu da.

Rodríguezek azaldu duenez, egun Gipuzkoan 9.200 pertsonak jasotzen dute zainketarako laguntza hau: “Administrazio publikoek adinekoek behar dituzten zainketak jasotzen dituztela ziurtatu behar dugu eta zainketa hauek beharrezko baldintza higieniko-sanitario, elikadura nahikoa, tratu duin, dagozkien etxeko laguntza tekniko, harreman sozialak kaltetu gabe eta abarrean egiten direla. Gainera, kontuan izan behar dugu zaintzea lan gogorra dela, urtetan luzatu daitekeela eta eragin handia izan dezakeela emozio, osasun, harreman eta bizi sozialean”.

Irun eta Arrasateko 320 pertsonekin egindako ikerketaren arabera, aztertutako kasuen erdian familiaren egoera hobetu egingo litzateke eskatu ez dituzten gizarte zerbitzu publiko zenbaitekin, esaterako, teleasistenzia, laguntza teknikoak, Etxez Etxeko Arreta Zerbitzua, laguntza ekonomikoak, zaintzaileentzako atsedenaldi egonaldiak, laguntza psikologikoa…

Diputatuak azpimarratu duenez, “ematen den arretak nahikoa intentsitate duen, kalitatea egokia den eta zaintzaileek beren rola baldintza onetan egiten duten baloratu ahal izan da gizarte langileek egindako elkarrizketa, etxeetarako bisita eta egoeraren azterketari esker -Udalen lankidetza eta Matia Institutuaren laguntza teknikoarekin-. Horrela, familiei aholkuak eman eta familiak zerbitzu berrietara bideratu ahal izan dira, beren bizi kalitatea hobetzeko. Gainera, garrantzitsua da esatea gizarte langileek erakutsi duten poztasun altua eta baita etxeetan ekimen honek izan duen harrera ona. Horregatik uste dugu beharrezkoa dela Gipuzkoan adinekoak zaintzen dituzten familientzat laguntza zerbitzu bat abian jartzea”.

Politika soziala

Gizarte Politikako diputatu eta Alternatibaren kide Ander Rodríguezek Gipuzkoako Batzar Nagusietako agerraldian bere babesa ekaini dio Hernani eta Astigarragan egiten ari diren gizarteratze prozesuari, Arartekoak “eredugarritzat” jo duena. Proiektu hau garatzeko lankidetzan ari dira Hernani eta Astigarragako Udalak, Gipuzkoako Foru Aldundia eta Eusko Jaurlaritza, bai eta Romi Bidean elkartea ere.

Urumeako asentamenduan egiten ari den erakunde arteko gizarteratze proiektua aurreikusi baino azkarrago doa eta, momentu honetan, txabolen hiru laurden desegin dira. Hasiera batean Astigarraga eta Hernanin bizi ziren 91 familietatik 23 geratzen dira egun. Kanpalekua 2016rako hutsik egotea espero da, familiak pixkanaka tokialdatu eta hauen txabolak botatzea ahalbidetuko duen eta 2012an hasitako gizarteratze prozesua burututa.

Foru arduradunak azaldu duenez, 2012an programa honetan lanean hasi ziren 150 pertsonetatik (hauetako 42 adin txikikoak), momentu honetan 60 geratzen dira (15 adin txikiko). Gizarteratze lana ikuspegi integraletik lantzen da. Lantzen diren alderdien artea hauek daude: juridiko administratiboa (erregulazio prozesuak eta dagozkien gizarte eskubideen tramitazioa), higieniko-sanitarioa (osasun zentroetara sarbideak, medikuen errebisioak, adin txikikoen txertoak), heziketa (haurren eskolatzea), formazio-lanekoa (Lanbiden izena ematea, formazio ikastaroak, helduen alfabetatze taldeak),  etxebizitzen sarbidea (pisu normalizatuak bilatzea, Etxebiden izena ematea), familia ekonomia (aurrezteko ohitura) edo gizarte partaidetza (emakume talde bat sortzea, haurrentzako eskolaz kanpoko jarduerak, udal jardueretan parte hartzea…).

Lorpen garrantzitsuen adibide gisa, Rodríguezek azpimarratu du haurren %100 eskolatuta egotea, nagusien %100 enplegu eskatzaile gisa izena emanda egotea, %97 erregularizatuta egotea eta %93k osasun estaldura osoa edukitzea. Beraz, diputatuaren hitzetan, “heziketa proiektuaren alor eta helburuetan lortutako emaitzek asentamenduetan bizi diren familiekin egiten ari garen prozesuaren balorazio positiboa egitera garamatza”.   

Hala ere, familiek etxebizitza normalizatua lortzeko duten zailtasunen berri eman du, izan ere, zailtasun handia dute partikular eta higiezin agentziek atzerritarrei alokatzeari uko egiten diotelako, bereziki herritar errumaniar ijitoak izaki. Horregatik, Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Departamentuari esleipen berezi eskaera egin zaio hiru familia konkreturentzat, asentamenduan bizitzen jarraitzen baitute alderdi guztietan ateratzeko prest egon arren eta inguru normalizatuan gizarteratzeko prozesuarekin jarraitzeko prest egon arren. Oraindik ez zaio eskaera horri erantzun ofizialik eman.

Egungo 23 familietatik 1 bazterketa egoera oso larrian dago; 7 egoera larrian; 8 tarteko egoera batean eta zazpik arazo arina dute eta kanpalekua uzteko traba nagusia etxebizitza bat lortzeko zailtasuna da: “Oztopoak izan arren, proiektua oinarrizko urratsak ematen ari da pertsona guztien integrazio osoa lortzeko. Aurreikuspenen arabera, aurten 17 familia etxebizitza batera pasatzeko moduan egongo dira eta beste seik hurrengo urtean egin ahal izango dute. Horrela, kanpalekua guztiz desegingo da gizarteratze prozesu arduratsu, integral eta pixkanakakoaren bidez, hiritar guztien eskubideak bermatuz”.

Diputazioak azaldu duenez, pertsona hauek zortzi urte daramatzate gune inundagarrian bizitzen eta larrialdi egoeran artatu egiten dira: “Gipuzkoan, eta Euskal Herrian orokorrean, etxebizitza asko eragin ohi dituzte uholdeek eta protokolo bera betetzen da kasu honetan ere, alegia, bizilagunak toki seguruetara eramaten dira euriteak izan bitartean. Urumearen asentamendua udal larrialdi planetan dago eta Gizarte Larrialdietarako Foru Zerbitzuaren babesa du behar diren interbentzioetarako. Kanpalekua hirutan hustu behar izan da: behin 2014ko urtarrilean eta bitan 2015eko otsailean. Uholdeetan zehar, bizilagun guztiak egokitutako tokietara eraman dira (Astigarragako kiroldegia eta Hernaniko Ongizateko instalazioak).  

gipuzkoaberri.eus-en irakurri