Jone Etxebarria
Maiatzaren 15ean Nakba-ren eguna gogoratzen da, “hondamendiaren eguna” arabiarrez hain zuzen ere. Izan ere, 1948ko egun horretan herri palestinarraren zati handi bat bere etxeetatik kanporatua izan zen. Hortaz, Israelgo Estatuaren sorrera, sionismo politikoak hamarkada batzuk lehenago teorikoki garatuta, “herririk gabeko lurra lurrik gabeko herriarentzat” premisa faltsuan oinarritzen da. Zentzu horretan, Israelgo Estatuaren sorreraren osteko populazio palestinarraren kanporatzea proiektu espantsionista sionistaren beharren gauzatzea baino ez zen izan. Historian zehar izan diren beste kolonizazio adibide batzuen aldean, kasu honetan ez zuten bilatzen bertako populazioa menderatu eta lan-esku merke bezala erabiltzea, baizik eta judutarrekin ordezkatzea, edozein lekutatik etorrita ere. Modu honetan, gehiengo demografiko judutarra lortuko zuten, erlijio judutarra bere zutabe nagusia daukan Estatuaren existentzia ziurtatuko lukeen gehiengoa hain zuzen ere.
1947ko 181 Ebazpenaren bidez NBEk onartu zuen Palestinaren zatiketa (ordura arte agindu britainiarraren menpe zegoen) eta jarraian Israelgo Estatuaren aldebakarreko adierazpena heldu zen. Hala ere, zonaldeko Estatu arabiarrek ez zuten onartu eta gaur arte dirauen gatazka historiko eta politikoa hasi zen. Sortu berria zen entitate sionista (neurri handi batean EEBBek eta Estatu europar batzuek finantzatua eta armatua) eta Libano, Egipto, Transjordania, Siria eta Iraken arteko enfrentamendu militarraren testuinguruan populazio palestinarraren zati handi baten kanporatzea gauzatu zen, aginte britainiarraren garaietan erreprimitua eta desarmatua izan ostean. Iturrien arabera datak aldatzen badira ere, 700.000-900.000 palestinar haien etxebizitzak uztera behartuta izan ziren, Ejertzito sionistaren aurrekaria zen Hagana indar militarraren presioak eta sarraskiek bultzatuta. Iheslarien zati bat inguruko nazioetara abiatu zen eta beste zati batek Zisjordaniako eta Gazako errefuxiatu eremuak sortu zituen. Gaur egungo zifrak 4 milioien inguruan leudeke, NBEk berak aitortzen dituen lehen errefuxiatuen ondorengoak kontuan hartuta.
Nakba-tik 66 urte pasatu dira jada eta 1948ko errefuxiatu gehienak hil dira etxera ezin bueltaturik. Beren ondorengoek haien etxeen giltzak gordetzen dituzte oraindik, eta itzultzeko itxaropena eta aldarrikapenari eusten diote, gobernu askok plan sionisten aurrean mantentzen duten axolagabekeria edota konplizitate zuzenaren gainetik.
Hala ere, herri palestinarrak pairatzen duen egoera ez da mugatzen 1948 kanporatzera. Azken sei hamarkada eta erdi hauetan errepresio eta ustiatze bortitza gauzatu da proiektu sionista finkatzeko eta Estatu palestinar bat bideraezin bihurtzeko. 1948an lapurtutako lurrez gain, Estatu sionistak lurraldeak bereganatzen jarraitu du, palestinarren kontura baita siriarrenera ere (1967). Koloniak eraikitzeko politika (ondoriozko israeldarren erabilpen esklusiboko errepideen sareaz, segurtasun perimetroaz, check-point-ez eta militarizazioaz) eta Apartheid harresia (familia palestinarrak banantzen, nekazal-eremuak mozten eta herri palestinarren arteko joan-etorria itotzen duena), jendarte-ingeniaritza sionistaren parte dira, lurraldea bereganatzeko eta bertakoak ordezkatzeko helburua duena.
Estatu sionistak urteetan zehar ostutako lurren garapena mapa baten gainean ikusten badugu, oso erraz ulertuko dugu nola egoera batera heltzen ari den non palestinarrak beraiek beren lurraldearen barruan isolatuta geratzen ari diren, alderantzizko kolonien modura. Hau guztia Gazako egoera deskribatzera sartu gabe. Izan ere, Hamas-en aurkako gerra-politika sionistei nazioarteko gobernuek emandako sostenguak milioi bat eta erdi biztanleko zonalde hau zabortegi bihurtzea ekarri du, non populazioak ez daukan ezta oinarrizko zerbitzurik, kanpotik ezarritako isolamendua dela eta.
Nakba-tik 66 urtera ez da aurreikusten epe motzean irtenbide bat herri palestinarraren eskubideen aitorpenerako bidean, errefuxiatuen bueltatzea ezinbestekoz jaso behar duena. Zonaldean garatzen ari den ofentsiba inperialistak (Libia, Siria, Libano, Egipto…) ez du errazten herri palestinarraren aldeko presio nahikoa inguruko gobernuetatik.
Egoera etsigarri honen aurrean, bi alderdi azpimarratu behar dira. Alde batetik, bizirik jarraitzeko eta okupazioa, zapalkuntza eta Apartheid egoera bukatzeko herri palestinarraren borroka eta sakrifizioa. Borrokatzeko gaitasun hori, belaunaldiz belaunaldi irakatsita, etorkizunaren bermerik onena da herri honentzat: ezer oparituko ez dietelako eta, gainera, lapurtzen eta gutxiagotzen jarraitzen saiatuko direlako kontzientea dena.
Beste alde batetik, indarrean jarri nahi dugu Palestinarekiko nazioarteko elkartasuna eta, honen barruan, herri palestinarrak proposatutako elkartasun-ekimen handiena: Israelgo Estatuaren aurkako boikot, desinbertsioak eta zigorren kanpaina (BDS kanpaina: www.bdsmovement.net/call). Palestinako 173 erakundek bultzatutako kanpaina honek Israelgo Estatuak herri palestinarraren autodeterminazio eskubidearen aitorpena bilatzen du, baita nazioarteko legedia betetzea ere, honako alderdi hauei dagokienez: okupazioa eta kolonizazioa bukatzea, harresia botatzea, Israelen bizi diren palestinarren eskubideen berdintasuna aitortzea eta errefuxiatuen bueltatzea onartzea.
Kanpaina honen tresna nagusiak hauexek dira: produktu eta zerbitzu israeldarrei boikota (Israelgo enbaxadore kultural gisa aritzen diren artistei eta akademikoei boikota barne), sektore publikotik zein pribatutik ez inbertitzea herri palestinarraren eskubideen zapalkuntzarekin erlazionatuta dauden enpresa israeldar zein beste nazioartekoetan, eta hirugarrenez, nazioarteko instantzietan Estatu sionistaren aurkako zigorrak ezartzea. Hauek dira herri palestinarrak munduko herrien eta erakundeen eskuetan jartzen dituen tresnak elkartasuna erarik eraginkorrenean lantzeko. Hegoafrikako Apartheid erregimenarekin bezala, Palestinarren Nakba betikotzen eta sakontzen duen Estatu sionistaren isolatzea eta ahultzea epe-luzeko borroka da. Hala ere, BDS kanpaina arrakasta handiak jasotzen ari da jada eremu komertzialean (Veolia edo G4S enpresen galera handiak kontratuetan), kulturalean (Israelen egitekoak ziren emanaldiak bertan behera geratuta eta artista israeldarrek atzerrian emateko emanaldien aurrean protesta ugari) eta akademikoan (unibertsitate israeldarrekin ez kolaboratzeko adierazpenak nazio batzuetako unibertsitateen eskutik edo pasa den urtean Jerusalem-en nazioarteko konferentzia batean Stephen Hawking-ek bere parte-hartzea bertan behera uztea). Euskal Herrian ere, Palestinaren aldeko elkartasuna bideratzeko daukagun erarik onena BDS kanpaina da. Azken urteetan agerian geratu denez, lan-eremuak ez daude faltan. Izan ere, beharrezkoa da presioa handitzea entitate sionistarekin dauden eta egon daitezkeen harreman guztiak mozteko, instituzio, komertzio baita akademia arloetan ere.
Era berean, Palestinaren zapalketaren aurka kokatu gabe, eta Israelgo Estatuaren irudi “adiskidetsua”, Estatu modernoa eta demokratiko gisa irudikatzeko jasan behar ditugun kirol erakustaldien (Tel Aviv-eko Maccabi…) edo kultura-emanaldien (Noa Gasteizko Jazzaldian aurtengo uztailean…) aurrean ezin dugu geldirik geratu. Nakba-ren nazioarteko gogorapenean beharrezkoa da guztiok lan egitea, bakoitzak bere esparruan, proiektu sionistari zilegitasuna kentzeko eta herri palestinarrarentzako irtenbide-eskenatoki baten alde egiteko. Zentzu horretan, gaur egun, egin dezakegun elkartasunik eraginkorrena BDS kanpaina are gehiago bultzatzea eta zabaltzea da.
Sionismorik gabeko Euskal Herria lortzea herri palestinarraren askapen prozesuarekiko gure kontribuzio partikularra izango da.
Euskal Herria-Palestina Sarea
*Alternatiba eta EHBildu sare honen partaide dira beste hainbat sindikatu eta gizarte eragileekin batera.
EAJ, PSE eta PPk ez dute oztopatu nahi izan Europako eta Estatu Batuetako agintariek egiten diharduten merkataritza askeko ituna. EH Bilduk aukera eman die Legebiltzarreko osoko bilkuran, amerikako transnazionalek kapitalismoaren izenean inpunitatez Europan sartzea gaitzesteko. Aldiz, jeltzale, sozialista eta popularrek nahiago izan dute “zuhurtziaren” izenean sinadura hori ez oztopatzea. Itunak ahalbidetuko du “enpleguan, ingurumenean, osasun publikoan eta elikadura segurtasunean ondorio suntsitzaileak” izatea, salatu du Oskar Matute legebiltzarkideak.
Koalizioak beste bide batetik jotzeko proposamen politikoa egin du Legebiltzarrean, hain zuzen, “Europako herrien burujabetza erreskatatzeko eta herritarrak enpoderatzeko bidean”. Hiru alderdiek guztiz kontrakoa egin dute, “kapitalismoaren izenean krisi sozioekonomikoan sartu gintuen Europara itzultzea, bidea irekiz transnazional eta lobbiek Europako botere politikoa eskuratzea, euren intereserako erabiltzeko”. “Estatu Batuen interes geoestrategikoen eta bere morrontzara dagoen Europa nahi duzue”, esan die Matutek, eta “hala ere, gai izango zarete kanpainan Europa demokratikoagoa eta sozialagoa nahi duzuela aldarrikatzeko”.
Alternatibako bozeramaile nazionalak, Oskar Matutek, “ateak ixtea” deritzo Espainiako Diputatuen Kongresuak atzo Kataluniako herriari galdeketaren harira emandako erantzunari: “Espainolismoaren erantzuna da, espainiar abertzaletasun ozpinduenak Kataluniako gehiengo sozialak aldarrikatutako eztabaidari bizkarra eman nahi diona”. Edozein kasutan, gaineratu du, “lortuko duen bakarra Kataluniaren aldetik aldebakartasunaren bideak aktibatzea da” bere etorkizuna erabakitzeko bidean.
Alderdi ezkertiarretik, estatu espainiarrean gehiengoa duten alderdiek “herriek haien etorkizuna askatasunez eta demokratikoki bideratzeko eta erabakitzeko asmo legitimoak geldiarazteko konstituzioa giltzarrapo gisa erabiltzen dutela” adierazi dute. Zentzu horretan, Matutek abiatutako bidean jarraitzera premiatu du: “Alternatibatik Kataluniako gizarte osoa prozesuarekin aurrera egitera eta askatasunez erabakitzeko helmugari eustera animatzen dugu, haien jomuga guztiz demokratikoa delako eta egungo erregimena zalantzan jartzen duelako”.
Bukatzeko, “egun, estatu espainiarrean mantentzen den erregimen hau, eskubideen ukapenean, askatasunen murrizketan eta ‘Espainia Handi eta Libre’ delakoaren ideia zaharkituan oinarritutako erregimena dela” gogoratu du. Errealitate honi aurre egiteko “egun, estatu espainiarraren menpean dauden herri eta nazioen, herri katalana eta herri euskalduna kasu, xede legitimoak” azpimarratu ditu.
Bihar larunbata, Faxismoaren kontrako Nazioarteko Egunaren harira, Europako hainbat hirietan milaka pertsona kalera aterako dira totalitarismorik, arrazakeriarik eta xenofobiarik gabeko gizartea aldarrikatzeko. EHBilduk, arratsaldeko 18:00etan Moyua Plazatik abiatuko den “Euskal Herria faxismoaren eta arrazakeriaren aurka” lelopeko martxan parte hartuko du. Manifestazioa Inoiz gehiago ez! plataformak deitu du, eta bere sorreran EHBilduk osatzen dituzten alderdi politikoek (modu zuzenean edo haien gazte erakundeen bitartez) parte hartu dute, beste erakunde sindikal, sozial eta politikoekin batera.
EHBilduk BNG, Puyalon de Cuchas, Andecha Astur, Unidad del Pueblo eta Alternativa Nacionalista Canaria alderdiekin batera sinatutako Europako Parlamenturako hauteskundeetarako hautagaitzaren manifestuak jasotzen duenez “ultraeskuinari mozorroa kentzeko, eta sistemak eta bere eliteen desberdintasunak betikotzeko baliatzen duten tresna bat dela agerian uzteko” lan egingo du. Halaber, “Europa-gotorlekuko mugetan milaka heriotza eragin dituzten eta arrazakeria elikatzen duten immigrazio politika kriminalen” kontra borrokatzeko konpromisoa ere bereganatu dute.
Europan emandako muturreko eskuinaren gorakada, EHBilduren ikuspuntutik, gertaera nabarmena ez ezik, askatasunaren eta demokraziaren kontrako mehatxua ere bada. Zentzu horretan, inolako hauteskundeetan hautatuak ez diren Troika bezalako eragileen inposaketek, muturreko eskuineko taldeek gizartearekin konektatzea ahalbidetzen dute.
Alternatiba | Ezkerra eraldatzearen erronka
