Mercado libre y transgénico> Amaia Agirresarobe (Alternatiba)

Amaia Agirresarobe
Alternatiba

El día 17 de abril, Día Internacional de las Luchas Campesinas, el movimiento campesino junto con otras organizaciones sociales se manifestará en Madrid bajo el lema “por una agricultura y alimentación libre de transgénicos”. Esta día de lucha viene precedido por la decisión de la Comisión Europea de autorizar un nuevo cultivo transgénico en la UE, el primero desde 1998, una patata bautizada con el flamante nombre de Amflora. Esta decisión, amparada por la presidencia española, deja una vez más al descubierto el gran poder de las grandes transnacionales, verdaderos artífices y beneficiarios de una política agraria que, a pesar de la oposición de la mayoría de los ciudadanos/as de la UE, ha permitido la expansión de los transgénicos en nuestra alimentación.

Las grandes empresas de ingeniería genética han situado interesadamente el debate sobre el uso de transgénicos exclusivamente en términos de productividad. A través de una titánica campaña de propaganda, se nos ha vendido la manipulación genética de los alimentos como el último adelanto tecnológico capaz de aumentar la productividad de las cosechas creando cultivos resistentes a los insectos, tolerantes a los pesticidas y adaptables a extremas condiciones de frío y calor. La experiencia de 14 de años de comercialización de transgénicos, sin embargo, ha echado por tierra los “super poderes” atribuidos a estos cultivos. Los organismos genéticamente modificados (OGM) no son más productivos, no disminuyen los costes de producción, y en todo caso los aumentan, debido a sus mayores riesgos ambientales y su alta dependencia de químicos, casualmente comercializados por las mismas empresas que han diseñado y expandido los transgénicos. Los datos que avalan esta última conclusión son escalofriantes. Más del 81% de la superficie cultivada con variedades GM necesitan el herbicida Round-up, químico comercializado por la primera empresa de ingeniería genética del mundo, Monsanto. Mientras los beneficios para la población campesina se diluyen, los verdaderos vencedores de este negocio salen a la luz estimando sus beneficios para el 2010 en $25.000 millones

El intercambio de estudios sobre la productividad de los transgénicos ha ocultado y marginado otras implicaciones que sitúan al actual modelo agro-industrial en el centro del debate. Bajo esta perspectiva más amplia, la ingeniería genética se descubre como la nueva estrategia de las transnacionales (antes fue la Revolución verde) en su intento por expandir el actual modelo de producción industrial en el mundo. En este sentido, la implantación, o habría que llamarla imposición, de los transgénicos ha supuesto un recrudecimiento de los tres grandes fundamentos que caracterizan el actual modelo agropecuario: el control de las grandes corporaciones alimentarias de toda nuestra cadena de alimentación en connivencia con las políticas públicas agrarias, la indefensión y falta de autonomía de los/las pequeños campesinos/as en un mercado diseñado al servicio de las grandes empresas y la extensión de un modelo de producción intensivo, insostenible, de alta degradación ambiental y con posibles riesgos para nuestra salud. En definitiva, la llegada de los transgénicos es una nueva vuelta de tuerca del actual modelo de alimentación, ahora más dañino para la población campesina y consumidora, y que, además, parece no haber tocado límite en su avaricia.

La influencia de las empresas de ingeniería genética en las políticas públicas agrarias y, en este caso, en la expansión de los transgénicos es especialmente flagrante en la UE, la región donde mayor rechazo popular han despertado los OGM. La amplia oposición de la ciudadanía no ha impedido que la Comisión Europea, la última autoridad a la hora de aprobar o denegar las solicitudes de comercialización de OGM, haya autorizado desde 1998 el cultivo de dos variedades transgénicas, el maíz MON810, propiedad de Monsanto, y la recién autorizada patata Amflora. Ambas variedades han mostrado evidencias sobre su peligrosidad para la salud y/o el medio ambiente. Junto con estos dos cultivos, la UE ha autorizado también la importación de 21 variedades GM en forma de grano, mientras otras 57 esperan en la cola en la lista de aceptaciones. En el marco de esta timorata política agraria impulsada por la UE, el Estado español ha sido el país que con más entusiasmo ha abrazado los transgénicos. En el 2006, el Gobierno autorizó el cultivo de 53.000 hectáreas de maíz transgénico, exactamente el 83% del total cultivado en toda la Unión Europea.

El nivel de penetración de los transgénicos en el estado español es difícil de medir. Junto con las variedades legalmente importadas y la expansión a gran escala del cultivo del maíz MON 810, hay que añadir las producciones ilegales y la contaminación de semillas, cultivos y cosechas en el campo, difícilmente detectables por los actuales sistemas de trazabilidad. Según diferentes estudios y experiencias de la población agraria garantizar la ausencia de contaminación en territorios donde coexisten cultivos OGM y cultivos convencionales y ecológicos es técnicamente imposible salvo si se asumen enormes costes económicos, generalmente prohibitivos e incluso en algunas situaciones, aún así es imposible. En la práctica, todos estos factores han permitido que entre un 15 y un 17% de los alimentos a la venta en nuestros supermercados que contienen maíz o soja estén contaminados por transgénicos. Estos alimentos, además, pasarán inadvertidos para la población consumidora porque la actual ley de etiquetado del gobierno español permite que los alimentos que no superen la presencia de 0,9 de OGM no incorporen esta información en sus etiquetas, incluyendo los alimentos disfrazados de ecológicos.

La actual política agraria de la UE y las prácticas pro-transgénicas del Estado español, cliente número uno de Monsanto en toda la Unión Europea, han dado lugar a un fuerte movimiento de resistencia frente a los transgénicos. En Euskal Herria, hasta la fecha, se han declarado 250 zonas libres de OGM, incluyendo regiones y municipios, huertas escolares, explotaciones agrarias y huertas para consumo interno. Estas declaraciones de intenciones, difícilmente conciliables con las actuales políticas agrarias impulsadas por las instituciones, son la expresión de una voz disidente más amplia que el 17 de Abril en Madrid reclamará una alternativa al actual modelo de agricultura industrial. En esta lucha por un cambio de modelo, Alternatiba lo tiene muy claro, “Soberanía Alimentaria ya!!”.

Emakumeen Mundu Martxaren Hirugarren Nazioarteko Ekimena

Alternatibako feminismo mahaia

Martxoaren 8an, Emakumeen Nazioarteko Eguna, beste behin ere kalera aterako gara sistema honek zapaltzen eta baztertzen gaituela esatera. Pobreziak, prekarietateak eta indarkeria jasateak emakume aurpegia dutela esatera. Geure gorputzaren gaineko eskubide osoa izateko, geure sexualitatea nahi eran baliatzeko, mendekotasun ekonomikorik gabe bizitzeko, eta egunero, etengabe, ezkuta ez gaitzaten eskubidea aldarrikatzera aterako gara; hots, eskubide osoko hiritarrak izateko nahia aldarrikatzera.

Baina honako martxoaren 8an, geure aldarrikapenek hor dirautela eta borrokak bizirik darraiela esateko Euskal Herriko kaleetara ateratzeaz gain, patriarkaturik, mendekotasunik eta bidegabekeriarik gabeko gizartean bizi nahi dugula ere adierazi nahi dugu. Hori dela eta, bat egin dugu aipatu egunetik urriaren 17ra arte iraungo duen Emakumeen Mundu Martxaren Hirugarren Nazioarteko Ekimenarekin.

Emakumeen Mundu Martxa nazioarteko mugimendu feminista da, emakumeek jasaten duten pobrezia eta indarkeriari aurre egiteko diharduten herri mugimenduek osatua. Ildo honetan, emakumeen nazioarteko sarea osatzearen ideia Montrealen jaio zen, 1998ko urrian, 65 herrialde eta lurraldetako emakumeak bildu zirenean Emakumeen Mundu Martxako lehen bilkura egiteko. Lehen Martxa hau 2000ko martxoaren 8an burutu zen. Urte horretan bertan ekintzak eta manifestaldiak antolatu ziren mundu osoan zehar. Hauetan 161 herri edo lurraldetako 6.000 taldek hartu zuten parte. Halaber, lehen bilkura honetan Emakumeen aurkako indarkeriarekin bukatzeko eta munduko pobrezia amaitzeko Martxaren mundu mailako 17 aldarriak izeneko agiria osatu zen.

Aipatu agiri honetan Martxaren aldarri garrantzitsuenetako bat agertzen zaigu: emakumeen aurkako berdintasun-eza eta bazterketa molde guztien aurkako borroka. Honek, emakumeak zapaltzen dituzten mendekotasun arrazoi ezberdinen (sexu, klase, arraza, sexu aukera,…) ikuspegi orokor eta zabala eskatzen du batetik. Bestetik, patriarkatuaren eta kapitalismoaren arteko uztarria izan behar da kontuan, zapalkuntza eta menpekotasuna, bi ideiek elkar indartu eta elikatzen baitute. Zentzu honetan, nahitaezkoa da mundua eraldatzea emakumeen bizimodua aldatzeko, eta alderantzizkoa. Borrokaren helburua ez da emakumeak egungo gizarte eta ekonomia ereduan kokatzea, baizik eta eredua aldatzea, emakume guztiak izan gaitezen aske, gutxi batzuk izan beharrean.

Esandakoagatik, Martxak estrategikotzat jotzen ditu aliantzak beste mugimenduekin, modu honetan. indarreko politika neoliberalei mundu mailako alternatibak osatzen joateko. Bide honetan, agenda komun baten inguruan borrokak egituratzeaz gain, EMMak tokian tokikoa eta nazioartekoa uztartzen ditu. Martxak emakumeen autoantolaketa sustatu nahi du tokian tokikotik hasita, eskualde, nazio eta nazioarte mailan osatzen joateko. Tokian tokiko lan hori helburu orokorrekin elkartu nahi da, ezin baita bakoitza bere aldetik joan.

Ikuspegi orokor eta integratzaile honek bihurtzen du EMMa erakunde eta kolektibo anitz ugari biltzen dituen mugimendu. Landa zein hiriko emakumeak biltzen ditu, etnia eta sinismen anitzekoak, sentsibilitate eta esperientzia ezberdinak bizi izan dituztenak, enfoke ezberdinak dituztenak,… baina oro har helburu komun batek biltzen ditu: emakumeak indarkeria eta pobrezia jasatera eramaten dituen egungo sistemaren aurka borrokatu nahiak.

Zoritxarrez, helburu honen aldeko borrokak ez du gaurkotasunik galdu. Hori dela eta, 2010ean Emakumeen Mundu Martxaren Hirugarren Nazioarteko Ekimenari ekingo zaio. Ekintza ezberdinak egingo dira Afrika, Amerika, Asia/Ozeania eta Europan zehar, Martxaren 4 esparruen inguruan: Ongizatea eta zerbitzu publikoak; Bakea eta desmilitarizazioa; Emakumeen lana; Emakumeen aurkako bortxa. Prozesua martxoaren 8an abiatuko da, eta urriaren 17an bukatuko, Pobrezia Ezabatzeko Nazioarteko Egunean, Sud Kivun (Kongoko Errepublika Demokratikoa) burutuko den elkarretaratze baten bitartez, gerra egoera bizi duten emakumeekiko elkartasuna adierazi eta gatazken konponbidean merezi duten garrantzia aldarrikatzeko.

Aldarrikapen hauen alde kaleetara aterako gara denok elkarrekin, politika, ekonomia eta kultura aldaketa bat eman dadin: Emakumeak martxan, harik eta denak aske izan arte.

Lehiakortasuna> Xabier Soto (Alternatiba)

Otsailaren 7, 8 eta 9an, Europar Batasuneko espainiar presidentziarekin erlazionatu ekitaldien artean, Lehiakortasunaren Europako Kontseilua ospatuko da Donostian, non -beste hainbat pertsonaien artean- Batasuneko 27 estatuen Industria, Zientzia eta Teknologia ministroak bilduko diren.

Hitz politek intentzio txarrak izkutatu ohi dituzte. Beren ontasunaz inork zalantzarik ez duen hitzak erabiliz, birtualki biluzten gaituzte aireportuetan “segurtasunaren” izenean, gure paisaiak zanpatzen dituzte “garapenaren” izenean, alderdiak legez kanpo uzten dituzte “demokraziaren” izenean eta herrialdeak inbaditzen dituzte “askatasunaren” izenean. Antzeko zerbait gertatzen da “lehiakortasuna” kontzeptuarekin, zein pertsona bati, enpresa bati edo herrialde bati aplikatuz gero, positibo bezala ikusten du gizartearen gehiengoak.

Baina zer esan nahi du benetan lehiakortasun hitzak? Adibide konkretuak bilatuz gero, ikusiko dugu gaur egun pertsona bat lehiakorragoa izango dela lanbide zehatz bat soldata murritzago baten truke egitea adosten badu; enpresa bat lehiakorragoa izango dela lehengaiak garapen bidean dauden herrialdeetatik lortzen baditu; eta herrialde bat lehiakorragoa izango dela bere lurraldean ingurugiroaren makina txikitzaile gehiago sortzen badira, kotxe bezala ere ezagutzen diren hoiek… izan ere, nahiz eta hauek elektrikoak izan edo hauei “ekologiko” adjektiboa ipini, energi kontsumo ez sustengarria suposatzen jarraitzen dute.

Beraz, lehiakortasunaren ontasunak baloratu baino lehen, beharrezkoa da Kontseiluko parte-hartzaileei honako galdera hau luzatzea: nola eta zertarako sustatu lehiakortasuna? Unibertsitate sistemak eraldatuz enpresen zerbitzura ipintzeko, beraien intereserako onuragarriak direla erakusten ez duten ikaskuntza edo aztergai oro desagerraraziz? Europar Batasuneko enpresei askatasun osoa emanez Batasuneko beste herrialde batera joan eta bertan eskulan merkeagoa kontratatzeko, langileoi baldintza laboral okerragoen edo emigratzearen artean aukeraraziz? Hirugarren munduko herrialdeetan finkatuta dauden multinazionaletatik etekinak ateratzen bere garapen autonomoa ekiditzeko, ipar eta hegoaren arteko desberdintasunak areagotu eta betikotzen diren bitartean?

Nahi ezkero galdera hauei erantzuna bilatzen saia zaitezkete hurrengo igandean Miramar Jauregian ospatuko den afarian zuen kide europarrekin gehiago zein asetzen den lehiatuz; baina batez ere, ez zaiteztela zuen segurtasunaz arduratu, Kopenaghen argi geratu zen bezala eta herri onetan ongi ezagutzen dugunez, berau ziurtatuta baitago estatuko segurtasun indarren arteko lehiakortasunari esker.

Amaitzeko, esan daitekeen bakarra lehia guztietan irabazle eta galtzaileak daudela azpimarratzea da, eta orain pairatzen dugun Europar Batasun neoliberal bati lehiaren legeak ezartzea uzten badiogu, jada aurreratu dezakegu galtzaileak zeintzuk izango diren: herrialde garatuetako langileon lan baldintzak, garapen bidean dauden herrialdeetan jaiotzen diren pertsonen biziraupen aukerak eta gu guztiok babesten gaituen planetaren ingurugiroa.

Horregatik Alternatibatik, kapitalaren interesen arabera sortu eta mantendutako Europar Batasun baten aurrean; bere herritar guztien, zein berau osatzen duten nazio guztien -estatuarekin edo estatu gabe- eskubideak bermatzen dituen Europar Batasun bat aldarrikatzen dugu, gainontzeko munduko populazioaren kontra dihoazten erabakiak alde batera utziz, argi baitaukagu mundura ez garela inorekin lehiatzera etorri.

Itxurazko europar zaletasuna> Euken Barreña (Alternatiba)

Euken Barreña

Alternatiba

2010eko urtarrilaren 1etik Espainiak Europar Batasunaren lehendakaritza txandakatua hartu du bere gain, europar proiektuaren krisi sakona ematen ari den bitartean. Krisi honen sustraiak bi faktoretan topa daitezke: batetik, azken bi hamarkadetan europar osaketaren ardatz izan den logika neoliberala. Honen adibide dira barne merkatu komuna eta moneta komuna gauzatzea, garapen bidean diren herrialdeei kalte egiten dieten “elkarkidetza” akordioak sinatzean oinarrituriko atzerri merkatu politika, babes sozialeko sistemen murriztea eta hautaturiko etorkinak bilatzen dituen politika bereizlea, zeinak prestatuen diren pertsonei lehentasuna ematen dien besteei ateak ixteko.

Bestetik, aipaturiko noraezaren ondorioz europar zilegitasuna eta nortasuna krisian geratu dira. Horrela, erakundeek etengabeki “europar balioak” -giza eskubideak, tolerantzia, aniztasuna, gizarte babesa- batasunerako oinarri gisan aurkeztu badizkigute ere, beraien ekintzak aipatu baloreetatik urrundu ohi dira: zerbitzu publikoen liberalizazioa eta langileen kaltetan doazen naziogaindiko lan araudiak abiarazteko aukera, arautugabeko egoeran dauden etorkinak kanporatzea, terrorismoaren aurkako borrokaren aitzakiapean egin den oinarrizko askatasun urraketa, herritarrei eginiko galdeketak alboratzea emaitza gustukoa izan ez denean,….

Egoera honi krisi ekonomikoa eta lan postuak galtze prozesu orokorra gehiturik, espainiar lehendakaritza honen programak europar proiektuaren balizko oinarrietan zentratu nahi du mezua: hiritarrei europar proiektua moneta komuna izatean ez ezik, lehia ekonomia eta elkartasun ekonomia uztartzen dituen ereduan datzala esan nahi zaie.

Ildo honetan, honako lehentasunak ezarri dituzte: arlo ekonomikoan, herrialde kideen ekonomia estrategiak 2020 Hazkunde eta Lanbide Estrategiaren inguruan uztartzea; nazioarteko arloan, Europaren boterea sendotzea elkarkidetza hitzarmen berrien zein EBn sartzeko akordioen bitartez eta aldaketa klimatikoaren inguruko jarrera komuna adostea; eta gizarte arloan, europar herritarren eskubideak indartzea, gizon eta emakumezkoen arteko benetako berdintasunaren aldeko zein gero indarkeriaren aurkako neurriak ezartzea, eta legeak osatzeko herri ekimenak bultzatzea.

Lehen ikusian, neurriok aurrerapen zehatzak ekar baditzakete ere, modu eraginkorrean gauzatu ahalko diren ikusteke dago. Izan ere, gauzatzeko oztopoak ez dira gutxi. Ekonomia politikak koordinatzea, kasu, oso zaila da estatuei dagokien eskumena baita eta egun bada ezberdintasun nabarmenik herrialdeen artean pizgarri fiskalei amaiera ematearen inguruan edo 2020 Estrategia ez betetzeagatik isunak jartzearen inguruan.

Esandakoaz gain, Europako Legebiltzarra, %56,7ko abstentzioarekin muga guztiak gainditu zituen hauteskundeetan aukeratua bera, 1979tik hona izan den eskuindarrena da. Honek, noski, bere eragina eta isla izango du eskubideei, etorkinenen egoerari, segurtasunari, klima aldaketari, amatasun baimenei eta lanaldiei dagokienenean. Aurreko legealdian amatasunagatiko baimenen aurka azaldu zen Legebiltzarra, CO2 isurkinak murriztearen aurka eta arautu gabeko egoeran dauden etorkinak bat-batean atzerriratzearen alde, besteak beste.

Azkenik, Lisboako itun berria indarrean sartu izanak txandakako lehendakaritza desagerrarazi du eta beste bi postu sortu ditu: Europar Kontseiluko presidente egonkorra (Herman Van Rompuy demokrata-kristau belgikarra) eta EBren Atzerri Politikarako Goi Ordezkaria (Catherine Ashton laborista britainiarra). Beraz, José Luis Rodríguez Zapatero ez da Europar Kontseiluko lehendakari izango, ezta Miguel Angel Moratinos Atzerri Kontseiluarena ere, orain arte gertatzen zenaren aurka . Aipatu europar ordezkarien hautaketa dela eta kritikak izan dira euren itzal eta nazioarteko eskarmentu eskasaren harira. Askoren ustez boterea lehiatuko ez dieten pertsonak bilatu dituzte aukeraketa hauetan.

Funtsean, bada, espainiar lehendakaritza sozialdemokraziak eta ezker unitarioak aldarrikaturiko “Europa gehiago” lelo hutsalaren adibide garbia da. Benetako europar integrazio politiko eta soziala bermatuko duten eta europar erakundeei demokrazia zabalagoa eman dieten proposamenak mahaigaineratu beharrean, epe motzeko neurri eta egokitzapen txikien alde egin da, Europar Batasunaren norabide orokorra aldatzeko gai ez direnak. Testuinguru honetan moldatzen da gustura eskuina: politikatik urrunduriko batasun proiektua, non buruzagiek europar integrazioaren eta balore komunak dituzten hizpide, baina globalizazio neoliberalaren Europa barruko zein kanpoko lan zikina egiteko eta nazio mailan abantailak lortzeko tresnatzat besterik ez dituzten europar erakundeak.

Beraz, ikuspegianitza den integraziorako proiektu politika bat ez dagoelarik, buruzagi nazionalek europar ikuspegirik ez dutelarik eta erakunde komunak euren nazio intereserako azoka bihurtu dutelarik, ez da harritzekoa herritarrek gero eta urrunago sentitzea Europar Batasuna, azken hauteskundeetan garbi geratu zen moduan.

X