Homofobiaren eta transfobiaren irakurketa transfeministarantz (Laura Gomez)

Laura Gomez – Gipuzkoako Foru Aldundiko Berdintasuneko zuzendari nagusia

Homofobiaren eta transfobiaren aurkako nazioarteko eguna da gaur, eta Gipuzkoako Foru Aldundiko Berdintasun Zuzendaritzatik gure babesa eman nahi diegu kausaren alde protesta egitera irteten diren kolektiboei, beraien aldarrikapenei eta eguneroko lanari. Gainera, gaurko eguneko jardueretan eta aldarrikapenetan parte hartzeko gonbita egiten diegu herritar guztiei. Baina gai honen inguruan egiten dugun irakurketa konpartitu eta horren inguruko hausnarketa sustatu nahi dugu baita ere.

Zenbait sektore feministak kritikatu egin dituzte gay, lesbiana, transexual eta bisexualen inguruko hainbat ildo politiko, lesbianak ikusezin egin dituztelako askotan, eta gizonezko homosexualei lehentasuna eman dietelako erabakiak hartzerakoan. Adibidez, gaurko egunean, nazioarteko egun honetan, lesbofobia hitza ez da agertu ere egiten, lesbianak ikusgai egiteko ariketa eta ekintza positibo gisa.

Normalizazio eta gizarteratze politikak ere oso kritikatuak izan dira, politika horiek egungo sistemara moldatzea suposatzen baitute, sistema bera moldatu beharrean. Politika asimilazionisten eta asistentzialisten abiapuntua da gorputz anomalo, doilor eta gaixo baten aurrean gaudela, eta gorputz hori normalizatu egin behar dela, sendatu, onartu. Horren adibide da transexualitatea; gaur egun nortasun nahasmendutzat hartzen da, genero disforia gisa definitzen da, eta horrela inskribatuta dago psikiatriako nazioarteko eskuliburuetan (DSM-CIE). Hortaz, pertsona horiei buruko gaixotasuna diagnostikatu behar zaie transformazioarekin hasi ahal izateko.

Normaltasuna eta normatibizazioa are arriskutsuagoak izan daitezke. Hori da haur intersexualen kasua. Haur hauek, jaiotzean, genital anbiguoak dituzte, biologikoki erabat funtzionalak, baina estetikoki anbiguoak. Ezin konta ahala ebakuntza egiten zaizkie, gaixo kroniko bilakatzen ditugu, gorputz, sexu eta genero idealarekin bat etortzeko.

Uste dugu ezinbestekoa dela egungo sexu eta genero sistemak eragiten duen mina eta indarkeria ikusaraztea: haur jaioberriak neskak edo mutilak diren sailkatu behar hori gorputza genero nortasunei, orientazio sexual zurrunei eta aurretik definituta dauden genero rol eta estereotipoei lotu beharra. Generoa aukeratzeko nahiz indibidualki eta kolektiboki eraikitzeko askatasun osoaz gozatu beharko genuke. Ez zaizkigu interesatzen hegemonia sexistatik abiatuta definitutako generoak: urdina eta arrosa, gizon aktiboa eta emakume pasiboa, gizon indartsua eta emakume ahula, gizon erasotzailea eta emakume biktima… Gure gizarteak berriro pentsatu behar ditu generoak, jabetu behar da funtsezkoa dela erreprodukzio sozialari esparru zabalago batetik heltzea, ez eredu heterosexualetik bakarrik.

Hortaz, nola borrokatu daiteke lesbofobiaren, transfobiaren eta homofobiaren aurka begirada transfeminista batetatik abiatuta Gipuzkoako Foru Aldundiko Berdintasun Zuzendaritzatik egiten diren politiketan? Generoaren zeharkako irakurketa landuz, horrek inplikatzen baitu gorputzek jasaten dituzten diskriminazio horiek guztiak irakurtzea, bereziki generoarekin, sexuarekin eta gorputzarekin lotutakoak. Eta irakurketa hori lan arlo guztietara aplikatuz, ahaztu gabe kontuan hartu behar dela zenbait kolektiboren berariazko zaurgarritasuna; trans kolektiboarena, adibidez.

Horrela, indarkeria matxistaz hitz egiten dugunean, adibidez, ez dugu hitz egiten bikote heterosexual baten harreman esparruan izaten den indarkeriaz bakarrik. Indarkeria matxistatzat baititugu lesbiana, trans, homosexual, queer eta bisexualen aurkako erasoak ere. Are gehiago, uste dugu gorputzek genero nortasunen eta praktika sexualen inguruko arauak hausteagatik jasaten duten indarkeria matxista estrukturala eta kulturala dela.

Horregatik, trans pertsonak beren prozesuan patologizatzea eta tutoretzapean hartzea saihestuko duten neurriak bultzatu nahi ditugu. Egungo genero arau tiranikoak alde batera utzita, genero estereotipoak zalantzan jarrita, eta izateko, maitatzeko nahiz existitzeko modu berriak proposatuko dituen jabekuntzatik abiatuta lan egin eta sentsibilizatu behar dugu.

Uste dugu, gainera, erro beretik datozela emakumeen kontrako indarkeria eta trans, lesbiana edo homosexualen kontrako diskriminazioa; oinarri bera dutela, alegia. Horregatik, pentsatu behar dugu transfobiaren, lesbofobiaren edo homofobiaren gaia ez dela kolektibo gutxi batzuen gauza, edo pertsona gutxi batzuen gauza, herritar guztien genero nortasunaren kudeaketa librearekin eta sexu praktikarako askatasunarekin zerikusia duen zerbait baizik.

Feminismoak eta elikadura burujabetza uztartu emakumeen eta herrien autonomia lortzeko

Mundubat-ek elikaduraren subiranotasunarekin daukan konpromisoa zenbait lan-arlotan islatzen da, baina, batez ere, sentsibilizazioaren eta garapenerako hezkuntzaren arloan eta elikaduraren subiranotasunaren aldeko sareak zein aliantzak sendotzeko prozesuan. Ibilbide horren esparruan, “Elikaduraren subiranotasunari buruzko hausnarketa feministak” nazioarteko jardunaldiak antolatzeko proposamena sortu zen.

Aurreko proiektuetan, bete-betean lan egin genuen, emakume nekazarien errealitatea eta borroka sozialetan zein beste garapen-eredu batzuen eraketan daukaten protagonismoa agerian jartzeko. Gai horiek sakonago aztertzean, konturatu egin ginen kritika feministatik ez genituela berariaz kolokan jartzen nekazarien eta landa-inguruneko erakundeetan bertan gertatutako desberdintasunak. Emakume nekazariekin proiektuak garatu eta jarduerak antolatzen genituen neurrian, ohartu egin ginen elikaduraren subiranotasunaren alde egiten dugun erakundeotan ez direla beti berariaz eta irmotasunez lehenesten emakume nekazarien eskariak.

Antzeman egin genuen erakunde sozialok defendatzen ditugun proposamenek beti edo berez logika patriarkala kolokan jartzen ez dutela.

Elikaduraren subiranotasunaren arloan egindako zenbait proposamen logika patriarkal horren barruan kokatu litezke, ez dutelako eztabaidatzen emakumeei pertsonak, gizarteak zein natura zaintzeko zeregina esleitu dietela, esentzialistak direlako, ekoizpeneko eta ugalketako zereginen banaketan dagoen zapalkuntza-sistema kolokan jartzen ez dutelako eta ez dutelako onartzen gizonen pribilegioak ezinbestean jarri behar direla kolokan. Alde horretatik, ikuspegi kritiko feminista oso-oso garrantzitsua da, elikaduraren subiranotasunaren aldeko tokian tokiko proiektuak eta alternatibak eratzeko eta, aldi berean, landa-ingurunean zein nekazarien erakundeetan bertan gizonen eta emakumeen artean dauden botereharremanak
aldatzeko.

Nazioarteko topaketa honetan, hausnarketa horretan sakondu nahi genuen, elikaduraren subiranotasuna emakumeen jabekuntzarako, euren eskubideen defentsarako eta herrien zein emakumeen autonomiarako
tresna eraginkorra izan dadin.

“Elikaduraren subiranotasunari buruzko hausnarketa feministak” nazioarteko topaketa 2011ko apirilean egin zen Bilbon. Bertan, hain zuzen ere, honako erakunde hauetako emakumeek parte hartu zuten: GGKE, hegoaldean ditugun toki-bazkideak, erakunde feministak, emakume nekazarien erakundeak, erakunde mistoak, emakumeen erakundeak, iparraldeko mugimendu feministako emakume ekintzaileak eta nazioarteko sareetako emakume ekintzaileak; Nekazarien Bidekoak edo Emakumeen Mundu Martxakoak, esaterako.

Guretzat, funtsezkoa zen hausnarketa honetan iparraldeko zein hegoaldeko emakumeek parte hartzea. Patriarkatua errealitate globala da, eta mundu zabaleko edozein herrialdetako emakumeak zapaltzen ditu,  baina, batez ere, emakume nekazariak. Patriarkatuaren aurkako borroka bateratua izan behar da iparraldean zein hegoaldean. Zenbait jatorritako emakumeek sarean egindako lana oso tresna egokia da, eredu neoliberal patriarkalaren zapalkuntzari aurre egiteko moduko eredu berria eratzeko orduan.

Topaketa honetan, emakume parte-hartzaileek euren erresistentziako esperientziak nahiz azterketa eta euren erakundeetan egindako hausnarketak partekatu zituzten, elkarrekiko ikaskuntzarako arrakastak eta porrotak trukatzeko. Beraz, elikaduraren subiranotasunaren aldeko erakundeetako, emakumeen erakundeetako eta erakunde feministetako emakume kideen arteko elkarrizketarako gunea eratzea zen helburua, elikaduraren subiranotasunak emakumeen eskariei erantzun ahal diela aztertzeko.

Dossier honetan, emakume gonbidatuei egindako zenbait elkarrizketa azaltzen dira, baita topaketaren ostean ateratako ondorioak ere. Era berean, hausnarketarako bidea ere ematen digu, elikaduraren subiranotasunaren bidez badagoelako gizonen eta emakumeen botere-harremanak benetan aldatzerik.

www.mundubat.org

http://alternatiba.net/old-files/Feminismos y SA EuskeraWeb.pdf

Alternatibak YPFren nazionalizazioa txalotu eta Argentinaren modura herritarrentzat estrategikoak diren sektoreak berreskuratzearen alde egin du

Argentinako Gobernuak YPF enpresa nazionalizatu izana txalotu du gaur Alternatibako Mahai Internazionalistak, orain arte kontrola zuen REPSOLek “herrialde demokratiko orotan enpresa guztiek bete behar dituen helburu sozialak sistematikoki  bete ez dituelako”. Alternatibatik esan dutenez, “bazen garaia enpresa transnazionalek eta haien aginduetara dauden gobernuek abiatutako kolonizazio fase berria geldiarazteko, haien enpresen onurak herritarren ongizatearekin nahasten dituztelako, etekinak beste ezeren gainetik lehenetsita”.

Alderdi ezkertiarreko Mahai Internazionalistatik espero dute neurri hau “erregai fosilen menpekoa izango ez den sistema energetiko berri baterako zubi bilakatzea, kalitatezko bizitza bermatuko duen gizartea eraikitzeko beraz”. Bestalde, Alternatibako erakunde honek Europako gobernuei dei egin die “neurri ausart eta handizale hau bere egin dezatela eta sektore estrategikoak herritarren kontrol demokratikorako berreskura ditzatela, bereziki berez onura komuna lortzeko izanik iruzurrerako erabili izan dituztenak”. Horregatik, Alternatibak bankaren eta energia sektorearen erabateko nazionalizazioa gauzatzeko bitartekoak bilatzearen aldeko apustua egin du, “ongizatea, eta ez etekina, helburu izango duen gizartea eraikitzeko bidean”.

“Gure lurra, gure etorkizuna” dokumentala / Documental “Nuestra tierra, nuestro futuro”

Bizilur erakundeak eta EHNE Bizkaiak elkarlanean sortutako dokumentala sortu dute Euskal Herriko baserritarrekin eta nazioartean elikadura burujabetzaren alde lanean ari diren nekazari eta ekintzaileekin egindako elkarrizketak bilduz.

Bizilur, Asociación para la Cooperación y el Desarrollo de los Pueblos y EHNE Bizkaia han creado el documental Gure lurra, gure etorkizuna. Este documental recoge varias entrevistas con productores agrícolas y expertos de Euskal Herria y América Latina.

http://alternatiba.net/old-files/SoberaniaAlimentaria.jpg

Alternatibak bake justu eta iraunkorraren aldeko apustua eraman du Bruselara

Alternatiba Bruselan izan da ostegun honetan, Basque Friendship Group babes taldeak Europako Legebiltzarrean antolatutako konferentzian, “Aiete conference, a road-map for peace in the Basque Country?” (Aieteko Konferentzia, Euskal bakerako bide orria?), parte hartzeko. Alternatibako ordezkariak, Xabi Sotok, alderdiak bake justuaren eta iraunkorraren alde betidanik egin izan duen apustua berretsi du, alderdiak Donostiako Nazioarteko Konferentzian iazko urriaren 17an egin zuen bezala. Hona hemen adierazpena (gazteleraz):

Egun on,

 

Me gustaría comenzar mi intervención mandando un saludo a Arnaldo Otegi, Rafa Díez, Miren Zabaleta, Sonia Jacinto y Arkaitz Rodríguez; y junto a ellos y a ellas, a todas las personas que permanecen encarceladas por su participación política a través de medíos pacíficos y democráticos.

A partir de este ejemplo, cito otros elementos de una lista, manifiestamente incompleta, que hacen referencia a algunos de los derechos humanos que aún a día de hoy se vulneran con motivo de la existencia de un conflicto político en Euskal Herria:

En primer lugar, constatamos la existencia de una organización armada, ETA, que mantiene sus estructuras militares y dispone de armas que todavía pueden suponer una amenaza en una sociedad que se pretende regir por parámetros democráticos; a pesar de que haya declarado el cese definitivo de su actividad armada.

Por otro lado, cabe destacar que Euskal Herria es la región europea con mayor ratio de policías por habitante: en concreto, 7 policías por cada 1.000 habitantes, un ratio muy superior al recomendado por la Unión Europea (sin tener en cuenta la policía secreta, manifiestamente presente).

Además, en el estado español, se aplica a algunas de las personas detenidas un periodo de incomunicación de hasta 5 días, con el agravante de que en la mayoría de los casos en que se solicita la aplicación del Protocolo para la prevención de la tortura, esta petición es denegada por la persona jueza. En este sentido, subrayamos las recientes condenas del Tribunal de Derechos Humanos de Estrasburgo en las que se sanciona al estado español por no investigar denuncias de tortura.

A partir de este punto, quiero detenerme en dos colectivos, surgidos como consecuencia del conflicto, que por su especial importancia, requieren de soluciones específicas:

Por un lado, es necesario hablar de las victimas del conflicto. En este punto, hay que subrayar que la solución del conflicto debe basarse en las normativas internacionales de Derechos Humanos, garantizando el derecho de todas las víctimas al acceso a la verdad, la justicia y la reparación, independientemente de cuál fuera el origen de su sufrimiento. En definitiva, se trataría de dar un reconocimiento integral a todas las víctimas del conflicto político.

Por último, aunque no por ello menos importante, es necesario hablar de las personas presas. Y es que, según un informe reciente del movimiento Herrira, son 15 las personas encarceladas que sufren enfermedades graves, 77 a las que se les ha aplicado la Doctrina Parot (alargando sus condenas de modo arbitrario), 136 que deberían estar en libertad condicional al haber cumplido 2/3 o 3/4 partes de su condena, y hasta 657 las que permanecen dispersas en cárceles de fuera de Euskal Herria; lo que supone un castigo añadido tanto para las personas como para sus familiares y amistades

Para acabar con esta primera parte, como partido de izquierda radicalmente democrática, reivindicamos el derecho de autodeterminación de todos los pueblos del mundo, incluido Euskal Herria. En este caso, es destacable el ejemplo de Nafarroa, única comunidad del estado español que tiene un estatuto que no ha sido refrendado por su ciudadanía.

Antes de pasar al siguiente punto, me gustaría subrayar que todas y cada una de las vulneraciones de derechos que acabo de mencionar han sido fruto de decisiones políticas. Por tanto, la solución al conflicto también debe ser política; es más, me atrevo a afirmar que a día de hoy se dan las condiciones suficientes para resolver el conflicto de forma justa y duradera. Tan solo es necesaria la voluntad política de todas las partes implicadas.

Para ayudarnos a alcanzar esta paz justa y duradera (en lo que al conflicto político se refiere), disponemos de al menos dos hojas de ruta:

La Declaración de Aiete, de la que destacaría el enorme impulso por parte de la comunidad internacional, la presencia de diversas sensibilidades políticas de Euskal Herria y la apuesta por una solución dialogada al conflicto.

El Acuerdo de Gernika, del que destacaría que, al igual que la Declaración de Aiete, ofrece una solución integral al conflicto político, subrayando la importancia de que el proceso de soluciones sea participado por el conjunto de la sociedad vasca. Y aquí añado que para Alternatiba, tal y como dijimos en Aiete, en esta fase del proceso de reconstrucción de la convivencia, es importante prestar especial atención a la participación de las mujeres y de las personas jóvenes; ya que consideramos que ambos sectores (diversos en su composición), pueden resultar claves para impulsar la resolución definitiva del conflicto.

Para concluir mi intervención, cito (o mejor dicho, recito) la celebre poesía del poeta castellano Antonio Machado:
“Caminante, son tus huellas
el camino y nada más;
Caminante, no hay camino,
se hace camino al andar.”

Podemos usar diversos mapas (señalando la Declaración de Aiete y el Acuerdo de Gernika), incluso podemos recorrer diversos caminos, lo verdaderamente importante es que todos y todas tengamos la voluntad de volver a  encontrarnos en un mismo punto, un punto en el que todas las personas vean respetados todos sus derechos.

Muchas gracias a todas las personas que habéis hecho posible la celebración de este evento,

Eskerrik asko.

X