Etiketa: Kultura

Emakumeak

Joxemari Carrere

Ipuin kontaketa saio baterako ideiak ezustean harrapatzen zaitu askotan. Beharbada aurretik baduzu ideiaren bat buruan, baina bidea ezin aurkitu. Horrela nenbilen orain dela urte mordoa. Kontaketaren mundu honetan oraindik hasi berria izanik gauza asko nondik heldu edo nola azaldu jakin gabe; estereotipoetatik alde egin nahian, nire kezkak eta gogoetak kontaketara ekarri nahian. Eta oraindik horrela jarraitzen dut. Kontaketa saio baterako ideien nahas-mahasa neukan buruan, ezin asmatu ordea. Gauza horiek guztiak bueltan, kaleratu berria zen ipuin liburua eskuratu nuen, Angela Parker idazleak mundu osoko kontu zaharrekin egindakoa: “Caperucitas, cenicientas y marisabidillas”. Emakumeak protagonista zituzten ipuin tradizionalak ziren. Bilduma ederra. Irakurtzen hasi eta argia piztu. Emakumeak kontu zaharretan nola agertzen ziren izango zen ikuskaria. Liburu honetatik hasi eta beste hainbat bildumatik hartutako ipuinekin nire bigarren ikuskaria izango zena prestatu nuen: “Mingain haragia”.

Urtea hastearekin batera beste emakume bat hil du bere bikotea izandako gizonak. Beste bat. Genozidio onartu gabea. Noiz hasi zen? Historiaren zein unetan? Mundu osoan badira gaiari heltzen dioten ipuinak. Emakume erailak, bortxatuak, janak… Egin al daiteke honekin ipuin ikuskari bat? Zilegi al da? Aspaldiko ideia dabilkidana bueltaka. Eskuratu berri dut gaztelaniaz heldu zaigun Angela Parkerren ipuinen bilduma, aurreko ipuinak eta gehiago jasotzen dituena: “Cuentos de hadas”. Badago zer kontatu.

Joxemari Carrere Alternatibako kideak Gara/Naiz-en argitaratutakoa

Berriak

SS2016: lotsaizuna!

Joseba Barriola – Alternatiba eta EH Bilduko kidea

Europako Batasunaren instituzio batek aldarrikatu zuen izendapena. Baina Europako Batasunaren politika kulturala hilkorra (Irak, Libia, Siria, Palestina… edo ez al dago gerraren kultura?), kriminala (aurten Mediterraneoan 5.000 etorkin hil dira itota eta denok ikusi ahal izan dugu Europako mugetako lotsagarrikeria) eta krudela (austerizidiotik hasi, etorkin langile esklabuen antolakuntzatik segi) da. Eta horrez gain islamofobiaren gorakada eta kulturaren merkantilizazioa eta espektakularizazioa, kultura negozio bide soila bihurtuz. Europako Batasuna, gaurkoa, munduko mila hizkuntzen desagerpenaren erantzule da, eta botereak erabiltzen dituen hizkuntza nagusienak degradatuak daude dominazioaren tresna bihurtuz. Ez da euskara soilik, gaztelera eta frantzesa, inglesa etabar zapalketaren (eta arrokeriaren eta gorrotoaren) pentsamendu bakarra elikatzeko erabiltzen dira milioika euro horretan gastatuz. Hauek dira Europako Batasuneko kultura ustelduaren agerpen batzuk. Europako Batasuneko «kultura» minbiziaz hartua dago. Aldarrikatzen du elkarbizitza eta pakea eta justo kontrakoa praktikatzen du eskala handian. Gezur permanente bat da. Auzi zentral honen aurrean ezikusiarena egitea erosoena da. Korronteari segi, kultura itxura egin, negozioari (turismoa) begiratu eta gure nortasuna beste aberatsekiko «graziosoak» izan.

Pakea? Bi hitzaldi sonatuak eman ziren: Solanarena eta Barrosorena. Solana: orduko Yugoslavian NATOren bonbardaketak agindu zituena. Barroso: Azoresen Bush, Blair eta Aznarrekin Irakeko gerraren proklama egin zuena.

“Tratados de Paz” erakusketa egin zen eta bertan egon zen Felipe VI, oraingo Espainiako erregea. Bere aurrekoen artean Felipe V aurkitzen da, Ondorengotza gerraren ondoren Borboien kastaren lehena Espainiako Monarkian. 1713. Utrech-eko pakea. Besteak beste Felipe V.ak Inglaterrari eman zion «asiento de negros» delakoa, hau da, Afrikatik esklabu beltzak Ameriketara eramateko monopolioa.

¿Tratados de Paz? Eta Euskal Herrian, gaur egun, gehiengo osoak nahi duen pake-itun edo pake-bideari eta ETAren desarmeari trabak jartzen? Eta pakearen eta elkarbizitzaren izenean euskal presoen kuadroen zentsura. Hori da SS2016ko kulturaren kalitate gorenaren froga!

Olatu talka, maiatzean egin ziren. Hona webgunearen oharra:

«La singularidad de Olatu Talka radica en que su programación se configura desde y para la ciudadanía, que es quien envía las propuestas culturales. Por eso tiene la participación una especial significación: Olatu Talka será lo que la ciudadanía decida que sea. Olatu Talka es un festival que sacude culturalmente la ciudad.»

Zer da kulturalki hiria astintzen duena? Zer esan nahi du «su programación se configura desde y para la ciudadanía»? Europako Batasunak izendatu gaitu hiriburu kulturala! Gure esker ona! Fabore bat egin digu, ez gara kritiko jarriko! Kontestua jarrita dago. Kontestua ezin da eztabaidatu. Kontestua jarri ondoren, Europako Kulturaren goraipamenaren kontestuan, herriari ematen zaio partizipazioa. Seguraski Olatu Talkan agertuko ziren kulturari buruzko bestelako nahiak edo desioak. Harremanak egingo ziren, pertsonalak eta kulturalak, adixkideak. Ondo da. Bainan dena irentsia gelditzen da. Kontestuak irensten du dena. Milaka ekintza pentsamendu propiorik gabe. Inaugurazioko danborrada erraldoia bezala. Bagera (gerraren kontrako eresi ironikoa) jotzen da Beethowenen sinfoniarekin batera Europako Batasunako himnoa delako. Antimilitarismo ironikoaren eta askatasunaren himnoak, gerrak sustatzen eta libertadeak murrizten duen erakundearen omenez. Zertan bihurtu gara? Kulturalki hiria astintzen duena da, besteak beste, olatuen talkak Mediterraneoan.

Hizkuntz eskubideen protokoloaz. Kontestua gainditzeko posibilitate bat zen. Lortu al da? Hemen gogoeta baterako abiapuntua. Egoera subordinatuan egonik, bi diskurtso kritiko mota egin daitezke:

a) Diskurtso subordinatu kritikoa.

b) Subordinazioa gainditzen duen diskurtso unibertsala.

Diskurtso subordinatuaren ezugarria da, kontestu orokorra ez duela ez aipatu ere egiten. Faktum ukiezina gisa balioesten da. Horrela eztabaidatik at, ikustezinduak gelditzen dira politika linguistikoaren klabeak: Merkatuaren tirania, estatuen glotofagia, dimentsio planetarioa.

Eta hutsune horren ondorioz, funtsezko errealitatearen elementu solteak azaltzen badira ere, erizpide eta praktika glotofagikoak zuritzen dira. Funtsezko gaiak (kasu honetan linguistikoak) ez dira ikusten, aipatzen, epaitzen.

Ondorioz, kontestu orokor funtsezko horren barruan, subordinazioaren diskurtsoak hobekuntzak planteatzen ditu, baina kontestu orokorra zalantzan-eztabaidan jarri gabe. Horrela egiten diren kritikak «kudeaketa»-ri buruzkoak dira; aldarrikatzen denean «aniztasuna» ahantzia uzten da aniztasun praktikoan dagoen botere harremana; hizkuntza minorizatuaz soilik hitzegiten da eta hizkuntza maiorizatuen zulo beltzei buruz eta horien pribilegioak ez dira aipatzen; beraien egoera jartzen da erreferente bezala; gizarte zibila laudatzen denean, desagertzen da gizarte zibilarekiko edozein aipamen kritiko eta ahaztu egiten da «gizarte zibila» glotofagikoa ere badagoela.

Horrela hizkuntzen eskubide unibertsalak badira, ezin dira Europara murriztu. Eta bestalde, eremu juridikoan kokatzen badira ere –eskubidetaz ari gara–, badakigu eremu erabakiorra beste bat dela, zapalketa eta desberdintasun mota askoren aurka (langabezia, etxekanporatze, errefuxiatuak, etorkinak, emakumeak, kulturegile baztertuak…) garatzen diren mobilizazioen eremuan.

Amaitzeko. Badugu Bildukoek lan sakon eta apasionagarria egiteko beharra. Politika kultural kritiko eta askea lantzea. San Sebastián 2016-ek agerian utzi ditu gure ahuldadeak.

Naiz-en argitaratua

Berriak

Eskaleak

Aurreko batean lagun batek aipatzen zuen zenbat eskale zebilen herriko kaleetan eta kezka agertzen zuen txiro horiekin nolabaiteko laguntza politika egiten ote zen. Gogoratu nuen orduan nerabe garaian Quevedoren El Buscón edo Tormesko Itsumutila irakurtzerakoan eskaleen agerpena nola harritzen ninduen, aspaldiko garaietako irudikapen baten modura. Frankismoak txiroak ere hartu zituen kontuan eta 50eko hamarkadan “eguberrietan jar ezazu pobre bat zure mahaian” kanpaina bultzatu zuen, aberatsek bihozberatasuna eta karitatea erakuts dezaten egun seinalatu horietan. Berlangak filma ederra egin zuen horren gainean, Placido. Zorionez ez nuen halakorik ezagutzen, krisiak jota zegoen langile auzo eta herri batekoa izan arren. Pobreziaren ideia ez zen miseriarena, pobrezia gehiago zen langileen etxeetan egon zitekeen eskasia aberatsekin konparatuz. Eskaleak ia ia literaturaren mundukoak ziren.
Ipuin zaharretan ere ohikoak dira eskaleak, txiroak, bazterreko pertsonaiak, hamaika pasadizo bizi dituztenak euren egoeratik irteteko. Txiroak dira protagonista eta elkartasuna dute lagun beren abenturetan. Emakume eskaleak lagunduko dio protagonistari bere egoera aldatzen, haren eskuzabaltasunaren ordain gisa. Ezerezaren bizimoduan aberastasuna elkar laguntza da. Ipuin zaharretan ez dago karitaterik, elkartasuna baizik, bestearenganako arreta. Pobreak ez dira aberatsen mahaietan esertzen haien kontzientzia zuritzeko, mahaia hartu egiten dute. Kontalariak horien ahotsa transmitituko du.
 
Joxemari Carrere Alternatibako kidearen blogean argitaratutakoa
Berriak

Software librea administrazioan ezartzeko aukera aztertzeko ekimen parlamentarioa

Koalizioak ponentzia jakina sortzea proposatu du, adituekin batera bertan eztabaidatzeko software librearen inplementazioaren aukera, eta hala badagokio, adosteko bide orri zehatza, urrats eta epe zehatzekin.

Teknologia libreen erreferente den Librecon kongresuan izan dira EH Bilduren legebiltzarkide Josu Estarrona eta Iker Casanova. Bertan, koalizioak Gasteizko Legebiltzarrean software librearen harira aurkeztu duen ekimena iragarri dute: ponentzia parlamentario bat sortzea, software librea administrazio publikoan ezartzeko aukera ikusteko eta hala badagoio, urratsak eta epeak adoste aldera. Ponentzia horretan adituak, eragileetako kideak eta administrazioko profesional edo arduradunak egotea beharrezkoa ikusten du EH Bilduk, eta hala jaso du ekimenean.

“Administrazio publikoak, publikoa delako, ez luke menpekotasun teknologikorik izan beharko. Alderantziz, teknologikoki independentea izaten saiatu beharko luke. Hasieran inbertsioa egin behar bada ere (garapenean eta formazioan), ikuspuntu ekonomikotik abantaila asko ditu: hardware inbertsioak murriztu, lizentzietan aurreztu eta enpresa lokalen sustapenean laguntzen du”. Horregatik, koalizioak iritzi dio “egingarria, demokratikoagoa eta positiboa” litzatekeela software librea ezartzea administrazioan.

EH Bildu

Berriak

Hizkuntza Eskolaren eskaera handitzeko konpromisorik ez Bilboko Udalean

Gure kide eta EH Bildu Bildoko zinegotzi Alba Fatuarteren hitzartzea azken udalbatzan, Hizkuntza Eskola publikoetan euskara ikasteko plaza kopurua handitu beharraren inguruan.

Hizkuntza Eskola Ofizialen datuak aztertuz gero, argi eta garbi ikusiko dugu eskaintza oro har ez dela eskabideak asetzeko nahikoa, ez Bilbon, ezta beste herrietako eskoletan ere. Bilboko kasuan, 2015/2016 ikasturteko matrikulazio datuen arabera, 17.128 eskabide jaso ziren eta soilik 7.112 eskaintzen ziren. Hau da, 10.000 lagun inguru plazarik gabe gelditu dira Bilboko Hizkuntza Eskolan azken ikasturtean eta hauetatik 1.500 lagun ziren euskara ikasteko eskabidea egin eta plazarik gabe gelditu zirenak. Gaurko Osoko Bilkuran, Udalberrik proposatuta Hizkuntza Eskola handitzeko eskaera jorratu da eta hitz politikak baino ez dira atera gobernuaren aldetik, inolako konpromisorik gabekoak.

Datuak aztertzen baditugu, ikusten da hau hizkuntzeta guztietan ere gertatzen dela. Gainera, euskararen kasuan, kontuan izan behar dugu Bilbon euskaltegien sare zabal bat dagoela, nahiz eta oraindik auzo batzuetan, Otxarkoagan esaterako, bilbotarrek euskara ikasteko aukerarik ez duten. Edonola ere, eta Hizkuntza Eskola Ofizialera itzulita, agerikoa da, bai euskaraz eta bai beste hizkuntzatan ere, eskaintza ez dela nahikoa.

Horregatik harritu egiten gaitu gobernuak aurkeztutako emendakinean irakurtzea Jaurlaritzarekin kolaboratuko duzuela eskaintzaren egokitzapenaren inguruan, HORI BEHARREZKOA IZANGO BALITZ. Hau da, ez duzue sikiera onartzen eskaintza handitzea beharrezkoa dela eta gainera ez duzue inongo konpromisorik hartzen Jaurlaritzari eskaintza handitzea eskatzeko.

Eta nire harridurarekin jarrituz, beste kontu bat alderdi sozialistari dagokionez. Zuek  gobernuko kide moduan, proposamena babesten duzue, baina kontua da, oposizioan zaudetenean askoz ere exigenteagoak zaretela gai honekin. Izan ere, Gipuzkoako Batzar Nagusietan, EHBilduren botuekin batera bi proposamen onartu dira, bata 2014an eta bestea aurten bertan, 2016ko ekainean, non Jaurlaritzari zuzenean eskatzen zaion Hizkuntza Eskola Ofizialen eskaintza handitzea, ahalik eta eskaera gehien asetze aldera. Beraz, eskatuko genizueke behintzat, gobernuan zaudetenean oposizioan bezain zorrotzak izatea zuen eskakizunekin, ze oposiziotik gauzak eskatzea ez da hain zaila; benetako erronka dator kudeatzeko ardura duzunean, horri eustea.

Edonola ere, harritzen ez nauena emendakin honen konpromiso falta itzela da. Eta ez nau harritzen, zeren EHBilduko Legebiltzarreko taldeak galdera bat egin du gai honen inguruan duela sei hilabete eskas, eta Cristina Uriarte, jarduneko sailburuak sinatutako erantzunaren arabera, Jaurlaritzak oraingoz ez du inongo asmorik eskaintza zabaltzeko.

Amaitzeko esatea EH Bilduk Hizkuntza Eskola Ofizialen beharra aldarrikatzen duela, zerbitzu publiko hau indartu behar dela uste duela, eta emendakin honetan ordea udal gobernuaren konpromiso falta besterik ez dugu ikusten. Abstentzioa izango da beraz gure bozka.

EH Bildu Bilbo

Berriak

Alternatiba | Ezkerra eraldatzearen erronka

X