“Eman Zesarri Zesarrena” indarkeriaren errelatoaren gaineko Bikilaren saiakera aurkezteko hitzaldi sorta
Astearte honetan, apirilak 27, Joxe Iriarte Bikilaren saiakera politikoa aurkezteko hitzaldi sorta More…
Astearte honetan, apirilak 27, Joxe Iriarte Bikilaren saiakera politikoa aurkezteko hitzaldi sorta More…
Herri honetako gehiengo zabal batek gatazkaren biktima guztientzako egia, justizia eta erreparazioa eskatzen duen bitartean, More…
Joan den astean ETB1 katean emititu zuten Ur Handitan saioa beste hizkuntzetan eskuragarri jartzeko ekimenaren ondorioz, dagoeneko ondorengo hizkuntzetara itzuli du jendeak: gaztelaniara, frantsesera, katalanera, asturierara, galizierara eta ingelesera. Guztiz gomendagarria “Motxiladun umeek” pairatzen dituzten sakabanaketaren ondorioei buruzko saioa ikusi eta zabaltzea.
Euskal herritarrek aukera izango dute bihar, berriz ere, bakearen alde eta ondorio lazgarriak utzi dituen gatazka politikoa gainditzearen aldeko ekarpena egiteko. Tamalez, borroka armatua utzi zenetik urteak pasa diren arren, gatazkak biktima berriak sortzen ditu gaur egun ere. Izan ere, biktimak dira salbuespeneko politikak, krudel eta mendeku zaleak, pairatzen dituzten presoak. Honen ondorio larriak espetxe politika arrunta ezartzearekin batera amaituko lirateke.
Biktimak dira, halaber, presoen senide eta adiskideak tartean azkenaldian motxiladun ume gisa ezagunak ditugun adingabeak. Guztiak dira sakabanaketaren biktimak. Milaka eta milaka kilometro egin behar dituzte bere familiakoekin edo lagunekin minutu gutxi batzuk egon ahal izateko. Askotan istripuak dira honen ondorioa, eta zenbaitetan heriotza topatzen dute bidaiariek, azken hamarkadetan 16 lagun zendu dira errepideetan.
Ez dago aitzakiarik, milaka eta milaka lagunekin batera, Casilla plazatik Bilboko udaletxeraino doan bidearekin bat ez egiteko mendekuaren amaiera galdegiteko, esan dugunez, biktima berriak sortzen dituelako eta, beraz, bakea nagusi izango duen etorkizuna gero eta zailagoa bilakatuko du. Ez dago aitzakiarik oinarrizko giza eskubideak ez babesteko; eta aitzakiarik dagoela dioenak alderdikerietan ari da. Izan ere, logika zakar eta mendeku zalearen emaitza da Espainiako estatuan eskubideak zapaltzeak botoak ematen dituela.
Alternatibaren ordezkaritza zabal batek aukera paregabea izan zuen Katalunian, bertatik bertara, urriaren 1eko galdeketa bizitzeko. Herritarrak zoriondu nahi ditugu, hautetsontzietan garaipen garrantzitsua lortuta, prozesua arrakastaz burutu dutelako. Baina beste edozeren gainetik, garaipen hori lortzeko guztia eman duten milaka eta milaka lagunen balioa azpimarratu nahi dugu, oztopoei, mehatxuei, debekuei eta okupazio polizialari aurre eginda lortu dutelako. Kataluniako emakumeek eta gizonek, antolakuntza, ausardia, erresistentzia eta, azken batean, duintasun eta demokrazia irakaspen handia eman digute.
Galdeketaren bezperan bidea abiatu zuten eragile sozialetako batzuekin bildu ginen, eta ikaragarria zen nolako lasaitasunez hitz egiten zuten ikustea. Irailaren 20an emandako eskubide zibilen urraketa larrien ostean ere, eman beharreko pausuen gainean zalantzarik ez zuten. Eta azkenean, garaipen bila indarra bakarrik baliatu duen Espainiako gobernuaren aurrean, Kataluniako subiranistek gehiengoa konbentzitzea lortu eta irabazi dute.
Egoera honen aurrean, estatuko ezkerrak hitz egin behar du. Rajoy, Sanchez eta Riverak osatutako bloke eskuindarraren aurrean, Espainiako ezkerrak PSOEren ispiluan begiratu beharko luke, bere diskurtsoa zertan desberdintzen den ikusteko. Bere konponbide bakarra Katalunia, Euskal Herria eta beste herrien burujabetza eskakizunen aurrean, erregimenaren zutoin bat beste batekin aldatzean datza. Eta hori ez bazen nahikoa urriaren 1a baino lehen, are gutxiago egun historiko horren ostean.
Euskal Herritik, elkartasun elkarretaratzeetan protestan aritu diren milaka lagunen papera azpimarratu beharra dugu, baita Kataluniara galdeketa normaltasunez eman zedin lanera joandakoen lana ere, suhiltzaileena barne. Kataluniak behar eta espero zuen elkartasunaren mailan ibili da Euskal Herria, Urkulluren jarrera lotsagabea konpentsatzeko nahikoa izan ote den zalantza dugun arren. Erronka, beraz, herritarrak mugitzea eta euskal prozesu baten motore bilakatzea da.
Datozen egunak berebiziko garrantzia izango dute Kataluniarentzat, horregatik dei egiten diogu euskal gizarteari kalean jarraitzeko, elkartasun keinuak oraindik ere beharrezkoak izango direlako, gaurkoan kasu, katalanek deitutako greba orokorraren harira.
https://pbs.twimg.com/media/DLH-R1ZX0AA-0Gs.jpg
https://pbs.twimg.com/media/DLH_xlTXUAAdJFX.jpg
Alternatibako bozeramaile nazional Oskar Matutek, pozik hartu du LABeko idazkari nagusi ohi Rafa Diezek kartzela utzi izana, “inoiz zapaltzea merezi ez zuen arren, kontuan izanik bere delitu bakarra, Bateraguneko besteen modura, Euskal Herriaren idependentziaren aldeko borrokan bide erabat politikoak erabiltzearen aldeko estrategia eraikitzea izan zela”.
Alderdi ezkertiarreko bozeramailearen hitzetan, “denborak egiaztatu du euskal gizartearen gehiengoak aspaldi zekiena, Rafa Diezen lanak (Arnaldo Otegi, Sonia Jacinto, Miren Zabaleta eta Harkaitz Rodriguezena bezala), herri honen bakerako eta normalizazio politikorako oinarriak jarri zituela”. Horregatik, Matutek baikor hartu du prozesu horren eragileetako bat aske egotea, “herri honen etorkizunaren alde egiten jarraitzeko”.
Azkenik, Alternatibatik Madrilgo gobernuarentzako mezua helarazi dute, “disidentzia politikoa zigortzeari utz diezaiotela”, ez dezatela errepikatu Kataluniarekin Euskal Herriarekin hamarkadetan errepikatu egin dituzten “diktaduraren garaiko jarrerak” eta espetxe politika honekin amai dezatela, “justizian baino mendekuan oinarritzen delako. Ez ditzatela jazarri kalean hautetsontziak jarri nahi dituztenak, bakea eraiki nahi zutenak zigortu zituzten bezala”.
Joxe Iriarte, Bikila – Alternatiba
Metaforak oso egokiak dira irudi soil baten bidez egoera bat marrazteko. Oso bisuala da helmuga mendi gailurrarekin identifikatzea, eta bidea kolpe batez ezin denean egin, etapetan aritzeko kanpalekuak eraikitzea. Kanpaleku bigarrena, hirugarrena eta hurrengoa gailurra. Baina mendi guztiak ez dira berdinak, gailurrak ere ez.
Ibarretxek Everesteko gailurrarekin identifikatu zuen independentzia, eta katalanei eskalatzeko geratzen zaien erronka gailurrera iristea; eta bere Plana, berriz, (Euskadiko Erkidegoaren Estatutu Politikoa Eraberritzeko Proposamena), bigarren kanpalekura iristearekin lotu zuen. Beraz, metafora garbia zen, gu bigarreneraino heldu izan ginen, baina arrazoi desberdinenegatik ezin izan genuen aurrera joan. Orain katalanek dute aukera.
Bada, sentitzen dut, baina metafora hori nire uste apalean ez da zuzena. Ibarretxe Planak inoiz ez zuen Everestera igotzea helburu, gehienez, Anetora. Ibarretxe Plana ez zen diseinatu Estatu Independente baten bidean etapa bat izateko. Ez behintzat epe historiko honetarako, gehienez Espainiar estatuarekin (eta bere barruan) parekidetasuna lortzeko. Bazituen alde oso interesgarriak, baina estatutu berri batekin lotuak.
Estrategiaren aldetik ere, aldebikotasun zurrun baten menpe zegoen diseinatua: Lehen pausua, EAEko Legebiltzarrean onartzea. Ondoren Espainiako Gorte Orokorretara aurkeztu eta berarekin negoziatu. Puntu honek huts egin zuen, Espainiako alderdi gehienak ez zutelako Plana negoziatzeko (ezta ia eztabaidatzeko) aukera eman. Hor bukatu zen dena. Hurrengo pausua, euskal gizartearen onarpena hala ez, erreferendum baten bitartez, hutsean geratu zen.
Katalanen bidea, Erreferenduma egiteaz gain, irabaziz gero beren legalitatea indarrean ezartzea da, espainiarra ordezkatuko duena. Alegia, Kataluniako herrian datza eta ez Estatuaren onarmenean. Honek nola erantzungo duen, beste kontua da.
Gaur egun, ematen du Ibarretxe jaunak independentziarekin amets egiten duela, eta erabakitzeko eskubidearekin lotzen duela bidea. Bide horrek herriaren gehiengoaren atxikimendua exijitzen du eta, ondoren, erabakiak hartzea. Erabaki legalak, guk egindako legeetan oinarrituak, eta legalitate espainiarra ordezkatzeko asmoekin eginak, talka egiten duenean ere. Horrekin ados legoke Ibarretxe jaunak? Ikuspuntu honetatik Euskal legebiltzarreko Autogobernuaren ponentziak okerreko hankarekin hasi du bidea.
Gure kontuak. “Mas eta Ibarretxeren artean, Elorrieta falta zen Kursaalean”, Argia-n argitaraturiko iritzi artikulu interesagarrian Xabier Letonak diosku, “Korronte zabal honetan -Ezkerreko suberanismoari buruz ari da-, neoliberalismoaren eztabaida prozesu soberanistaren erdigunean nahi da. Maltzagako teoriei jarraiki, Gure Esku Dagok ihes egin izan dio abertzaleak banatzen”dituen horri: erabaki eskubidea eta kito. Baina erabaki eskubidea gero eta hedakorragoa da gizarte mugimendua gizentzen duen sektore gero eta zabalagoan: erabaki zergez, erabaki erraustegiez, erabaki norbere gorputzaz, erabaki elikaduraz… edo gutxienez, eragin horietan guztietan ere”.
Ez nago guztiz ados lehen zatiarekin, bai bigarrenarekin. Esan nahi dut, Gure Esku Dagoen planteamendua ez du oinarri abertzaleen fronte interklasista gatz sozial gabekoa, oinarrizko demokrazia sustraitzea eta ekitea, baizik. Izan ere, erabakitzeko eskubidea ez da abiapuntu abertzalea, demokratikoa baizik, nahiz eta hasieran abertzaleek bultzatu izana. Eta abiapuntu demokratikoa denez herritar guztiei (independentziaren aldekoei zein kontrakoei) galdetzea du helburu. Zer nahi duten: gauden bezala jarraitu edo… Ahalduntzea deitzen zaio ere.
Oso ados nago, berriz, abiapuntu demokratikoa gure burua gobernatzeko ahalmena lortzea duela helburu. Horrek jakina, Espainiar unionistak ez ezik, euskal “abertzale” eskuinekoak ere urduri jartzen ditu, neoliberalismoaren asmoekin talka egiten duelako.
Horregatik GED dinamika demokratikoa eta ezkerreko suberanismoak ez ditut jotzen ildo paralelotzat, edo bi etapa desberdin bezala, elkar lotuta baizik. Ni neu Oiartzungo GED dinamikan buru belarri nabil, M19ko herri galdeketa antolatzen, eta aldi beran ezkerreko suberanismoa edo gauza guztiez erabakitzen hasteko dinamikaren suspertzearen aldekoan, zeinak espainiar eskuinari eta beren atean beti joka ari den gure eskuin interklasista autonomistari kontrako hegemonia disputatuko diona. Horregatik nago ados Elorrietarekin.
Eta horregatik inoiz ez nuen nirea egin garai batean abertzale askoren ahotan zegoen leloa: “lehenengo etxea eta gero ikusiko dugu zein koloretan pintatu”. Metafora hori gezurtia da ere. Etxea eraikitzerakoan funtsezkoenak sustraiak baitira, ondoren etxearen arkitektura, eta solairuak, gelak, sukaldeak, komuna, tokiak, eta abar. Eta dekorazioa azkenean. Kontua ez da lehenago independentzia eta gero sozialismoa. Badakigu bi gauzak ez daudela gaur egun maila berean. Kontua da zer nolako independentzia nahi dugun (esate baterako, Troikaren menpekoa ala herritarrena) eta batez ere, ailegatzeko behar diren estrategia sozialak eta kulturalak nola gauzatu. Neoliberalismo garaiotan, ez badugu gure etxea hasi baino lehenago goitik behera hipotekatu nahi, has gaitezen kooperatiba sozialaren moduan (hau ere metafora da) eta hor denek dute bere tokia; ez denak zeregin berean, agian, baina jabetzaren aldetik, pareko.
Masek esate baterako ez zuen aipatu bere politika ekonomikoak (eta bere alderdiaren ustelkeriak) zer nolako arazoak sortu zizkion independentismoari, batez ere auzo “gorrietan” txertatzeko (eta nondik zabaldu hortik ez bada?) eta nola, ez CUP-ekoekin.
Arestiren Nire aitaren etxea defendatuko dut aipua oso gustukoa dute askok, nik nahiago hain ezaguna ez den estrofa: «Nik: arrosa gorri bat nahi diat. /Hark: Bai, baina lehenbizi arrosa. /Nik: Bai, arrosa gorri bat. /Hark: lehenbizi arrosa. /Eta azkenean, arrosa zuri bat jarri zeutzaten jakaren solapan».
BERRIAn argitaratua
Otsailaren 13a Euskal Herrian torturak pairatu dituzten euskal herritar guztiak gogoratzeko eguna dugu. Izan ere, 1981. urtean, gaurko egunez, Joseba Arregi hil zen Espainiako poliziaren eskutik 9 eguneko tortura saio lazgarriak pairatu ostean.
Tortura errealitate ukaezina da gure gizartean. Milaka dira izan diren salaketak, beste horrenbeste torturak salatzeko kalean eta instituzioetan egindako ekintzak, Pako Etxeberria mediku forentse ezaguna txosten zabala prestatzen ari da izandako torturen inguruan eta gizarte zibilak ere bere datuak bildu ditu. Euskal Memoria elkarteak egindako azterketaren arabera, azken hamarkadetan 5.667 tortura kasu izan dira azken hamarkadetan.
Espainiako estatuak tortura salaketak sistematikoki ukatu izan dituen arren, torturak izan dira. Horren lekuko dira milaka euskal herritar eta haien senide eta lagunak. Martxoan lau guardia zibil epaituko dituzte, Sandra Barrenetxeari egindako torturengatik.
Torturak pairatu dituzten herritarrek egia, justizia eta erreparazioa behar dituzte. Lehenik eta behin, aitortu egin behar zaie torturak pairatu zituztela, eta euskal gizartean baldintzak ezarri behar dira, berriro drama hori errepikatuko ez dela ziurtatzeko.
Estatuaren giza eskubideen urraketak, terrorismoa eta bortizkeria gogoratzea kriminalizatzen den honetan berresten dugu tortura pairatu dituzten herritarrek bizitako drama. Eta hori aitortua izateko lanean jarraituko dugu.
Alternatibako bozermaile nazional Oskar Matutek Euskal Herria Bilduk atzo eginiko deialdia berretsi du, datorren larunbatean Bilboko kaleak betetzeko, giza eskubiden alde eta Madril zein Parisko gobernuek “modu guztiz ulertezinean aplikatzen jarraitzen dituzten mendeku eta salbuespen politiken” aurka.
Ezkerreko erakundetik gogorarazi dutenez, oinarrizko eskubideen defentsan “inoiz ezin da ez aitzakiarik ezta salbuespenik” jarri; gainera, “mobilizazioa indartu ezean, bakea eta normalizazio politikoa oztopatzea helburu bakarra dutenekin bat egitearen parekoa” dela gaineratu dute.
Azkenik, Matutek bakea lortzeko eta gatazkaren ondorioak gainditzeko bidean, egunerokoan ere ahaleginak biltzera deitu du, nekez lortuko dena “presoen senideen eta ingurukoen kondena erantsia bihurtzen diren sakabanaketaren moduko zigorrak, edo gaixotasun larriak dituzten presoak kartzelan mantentzen diren bitartean”. Guzti honen ondorioz, Sare elkarteak larunbatean deitutako mobilizazioarekin bat eta presoen eskubideen alde egitea “bidegabekeria pairatzen eta eskubideen urraketa sufritzen dutenekiko elkartasuna sentitzen duten guztien ardura” dela adierazi du.
Alternatibako bozeramaile nazional Oskar Matutek salatu egin ditu bart gauean Luhuson eginiko atxiloketak, “lotsagarria ez ezik, nazioarte mailako erridikulua da operazioa”, esan du. Tamalez, “egiaztatu egiten dute Frantziako estatua bakea oztopatzeko edozer egiteko prest daudenekin bat egiten duela, euskal gizarteak normalizazio politikoaren bidean espero duen armagabetzea zapuzteko helburua dutelako”. Gogoratu egin du, halaber, “Espainia dela munduko estatu bakarra non, gatazka armatu baten ostean, unilateralki jarduera militarra utzi eta bere burua armagabetu nahi duen erakundeak gobernuaren kontrako jarrerarekin topo egiten duela, inolako borondaterik ez baitu”.
Matutek atxilotutako lagunen perfila nabarmendu du, “erabat bakearen eta giza eskubideen aldekoa”, eta horregatik guztiak berehala askatzeko eskatu du, “amaitu daitezela behingoz demokraziaren eta bakearen alde egitea delitu bakarra duten pertsonak jazartzea”. Ildo horretatik, iragarri egin du Alternatibak bat egiten duela gaur arratsaldeko 16:00etan Baionako Euskaldunen Plazatik abiatuko den manifestazioarekin, Bakearen alde, liberté pour les artisants de la paix lemapean.
Ezkerreko erakundetik, azkenik, gogorarazi egin dute euskal gizarteak gatazkaren ondorioak gainditzeko borondatea duela eta, bide horretan, “Madrilgo politikak, zapalkuntza eta mendekua oinarri, lortu duen gauza bakarra bere proiektu nazionalaren gainbeheran aurrera egitea izango da, inposizioaren eta eskubide urreketen bitartez bakarrik garatzen delako”.
Alternatiba | Ezkerra eraldatzearen erronka