Alternatibako bozeramaile Oskar Matutek, Bizkaiko batzarkide Asier Vegak eta Amaia Agirresarobe Alternatibako Koordinakunde Nazionaleko kideak ETAren iragarpenaren ostean eragile desberdinek Euskal Herriko bakegintzarako eginiko urratsak baloratzeko agerraldia egin dute Bilbon.

Alternatibarentzat jarduera armatua uzteko ETAk hartu duen erabakia mugarri izan da euskal gatazkaren konponbiderako, dagoeneko inork zalantzan jartzerik ez duen lehenengo urratsa herri honetako pertsona guztien eskubide guztiak lehentasun izango dituen errealitate berria eraikitzeko.

Alternatibarentzat jarduera armatua uzteko ETAk hartu duen erabakia mugarri izan da euskal gatazkaren konponbiderako, dagoeneko inork zalantzan jartzerik ez duen lehenengo urratsa herri honetako pertsona guztien eskubide guztiak lehentasun izango dituen errealitate berria eraikitzeko.

Euskal herritarren protagonismoa nabarmendu nahi dugu, eragile politikoen adierazpenen gainetik eta alde bietatik inposatu nahi izan dituzten tutoretzatik haratago, norabide egokian ibiltzen asmatu duelako; kalera atera izan direnean indarkeria zein eskubide urraketa guztiak salatzeko edota bozen bidez demokratikoki hitz egin izan duten bakoitzean, ilegalizazioak eta mehatxuak etengabe eman izan diren arren.

Herri honetako gizon-emakume gehienek bakea exijitu dute, eta gaur inoiz baino gertuago dugu. Alternatibak beti salatu izan ditu herri honi inposatu nahi izan dizkioten tutoretzak. Duela astebete zabaldutako agiriak horietako bat desagerrarazi du eta, orain, eragile politiko sozialak dira, gara, gainerako tutoretzak gainditzeko lan egin behar dugunok: inork ezin die inposatu herritarrei bozka nori eman aukera politiko batzuk legez kanpo utzita eta bere buruzagiak bahituta, horixe baita Arnaldo Otegi, Rafa Diez, Sonia Jacinto, Arkaitz Rodriguez eta Miren Zabaletarekin egin dutena; inork ezin du erabaki herri honen izenean bere etorkizuna nola egituratu behar duen eta inork ezin du bere gain hartu berez anitza eta plurala den gizartearen borondatearen ordezkaritza.

Alternatibak pozgarria deritzo Euskal Herriko zein Espainiako Erresumako politikarien artean emandako lengoaia aldaketari, izan ere, egun gutxiren buruan gatazkaren konponbidean parte hartzeari ezezkoa ematetik prozesuaren profeta izatera pasa dira. Emandako urrats bakoitza baloratu eta prozesuan ahal izan dugun neurrian lagundu dugunon aldean, gizarteak jokabide zentzugabeak ikustera ohitu behar izan du: bertoko eragileen zein nazioartekoen lana gutxietsi eta iraindu duten ordezkari instituzionalak; azaroaren 20ko hauteskundeetarako Alternatiba partekatzen duen koalizioa legez kanpo uzteko oraindik ere eskatzen duten alderdi atzerakoiak edota Bizkaiko Foru Aldundiko ordezkari gorena bakearen etorrera antzerki lan bilakatzea, herri honek bizi duen gatazka politikoa gainditzeko besterik egin beharko ez balitz bezala benetako konponbidea lortzeko, pankarta bat kentzeak oraindik ere bizi ditugun eskubide urraketa larriak konponduko balitu bezala, egun batetik bestera adiskidetzea eta bizikidetzaren erronkak beste barik gaindituko bailitzan.

Azkenik, berriz ere deitu egin nahi diegu Espainia eta Frantziako gobernuei, beharrezkoak diren urratsak egiteko Donostiako Konferentziaren ebazpenak ezarritako edukien arabera negoziazio prozesua ireki dezaten. Bereziki Madrilgo Gobernuari eskatzen diogu aukera historiko hau atzerapenik gabe sustatzeko, Alderdien Legea bertan behera utzita edota presoei eta haien familiei zigor bikoitza ezartzen dien espetxe politika bazter dezala; eta ez diogu eskatzen bakarrik Alternatibarentzat pauso atzeraezinak direlako euskal herritar guztien eskubideak berrezartzeko, baizik eta trabak ezarri besterik egiten ez dutenak jokoz kanpo geldituko direlako gizartearen eta historiaren aurrean, indarkeria gainditzea betirako oztopatu ezin daitekeen garaipen soziala delako.

Alternatibak biharko manifestazio nazionalean parte hartzeko deia egin die gaur Euskal Herriko gizon eta emakume guztiei. Gernikako Akordioaren sinatzaileek deituta, elkarretaratzeak Bilboko kaleak zeharkatuko ditu “Euskal Herriak konponbidea nahi du” lemapean. Alternatibako bozeramaile Oskar Matutek esan duenez, martxarekin bat egiten dutenak “bakearen eragile aktibo” bilakatuko dira. ETAk bere jarduera armatua behin betiko laga duela jakinarazi ostean, Matutek adierazi duenez, “gizartea ezin da gertaeren ikusle hutsa izan, bizikidetza, adiskidetzea eta bakea herritar guztien elkarlanaren emaitza izan behar direlako, emakumeen eta gazteen parte-hartzeari bereziki erreparatuta”.

Alternatibak ordezkaritza zabala izango du manifestazioan; besteak beste, Begoña Vesga Gipuzkoako batzarkidea, Asier Vega Bizkaiko batzarkidea, Jonathan Martinez Senaturako Bizkaiko hautagaia eta Alternatibako bozeramaile Oskar Matute izango dira Bilbon.

Alternatibarentzat Euskal Herriaren bake eta normalizazio prozesuan aurrera egiteko apustu sendoa bere jarduera politikoaren oinarrietako bat bilakatu da.

Ezker alternatiboa, Alternatiba guri dagokigunez, laguntzaile izan behar da prozesu honetan. Kezkatzen gaituelako eta gure herriarentzako bakea eta konponbide demokratikoak nagusi izango diren egoera ezartzeko aukera dagoela uste dugulako.

Errotiko demokraziarekiko dugun konpromisoaren harira egiten dugun ekarpena da. Norbanakoen eskubideak urratzen dituen indarkeriarekin bateraezina den konpromisoa da gurea.

Bakea lortzeko bidean urratsak egiteko benetako aukerak daudela jakin badakigu, indarkeria politikoak baldintzatutako garaia bortizkeriarik gabeko etorkizunean eraldatzeko aukera dago eta, horrekin batera, Alternatibarentzat ezinbestekoa den axioma berrezartzeko: eskubide guztiak Euskal Herriko pertsona guztientzat.

Bada, beraz, gure helburua eta konpromisoa bake iraunkorra eta justua lortzea, partekatutako bakea, euskal gizartearen eskutik eta hari bizkarra eman gabe landutakoa.

Izan ere, bake justua eta irakunkorra bakarrik egin daiteke gatazkaren baitan dauden alderdi guztiek prozesuan parte hartzen badute, inork pentsatzen ez badu hartatik galtzaile atera dela. Guztiontzako egoera berria eta hobea eraikitzeko ekarpena egin dutela ikusi behar dute. Gizarte osoa garaile duen egoera da lortu beharrekoa. Horretarako, ez gaude ados balizko garaipen moral batetik galtzaileak eta garaileak exijitzen dituztenen diskurtsoekin. Bakea guztiona da, eta guztiok hartu behar dugu kontuan eginiko urratsa.

Horregatik, aurretik porrot egin duten beste prozesuetan ez bezala, honek gizarte zibilaren eskutik ibili beharko da une oro. Ez da bakarrik esan, pentsatu edo amesten duena interpretatzea. Etengabe galdetu behar zaio, bake prozesuaren eta konponbide demokratikoaren motor eta protagonista bilakatu behar da.

Azken hilabeteetan urrats garrantzitsuak egin dira, aipatu beharrekoak; besteak beste hauek nabarmendu beharrean gaude:

– Konponbide demokratikoak eta bake egoera erdiesteko eginiko Gernikako Adierazpena.

– Nazioarteko Harreman Taldea (NHT) martxan jarri izana.

– ETAren su eten egiaztagarri, iraunkor eta aldi bakarrekoa.

– Mehatxuen, estortsioaren eta ETAri lotutako maila apaleko indarkeriaren desagerpena.

– EPPK Euskal Preso Politikoen Kolektiboak Gernikako akordioarekin bat egitea.

– Desarmea egiaztatzeko nazioarteko batzordea martxan jarri izana.

– Hauek gertatzen ziren bitartean, gizartearen mobilizazioa etengabea izan da eta Euskal Herriak bake justua lortzeko gogoak dituela agerian gelditu izana.

Beraz, Alternatibatik, urrats kate honek mahai gainean jarritakoa egonkortzeko gauza bagara, prozesu erabakigarrian aurrera egiteko moduan egongo gara, gure herria egoera berri eta hobe batera eramango duena.

Guzti horregatik, gure ikuspuntutik, une honetan oinarri hauek lotu beharrean gaude:

– Elkarrizketarako, negoziaziorako eta euskal gizartearen askastasun demokratikoa eta borondatea errespetatzeko konpromisoa, aipatutako indakeria aroa gainditu ondoren.

– Apustu garbia eta sendoa, orain eta etorkizunerako, bide bakezaleak, politikoak eta demokratikoak besterik ez erabiltzeko, ideia zein proiektu politiko desberdinen artean lehiatzeko.

– Aldebakartasunetik alde aniztasunera igarotzeko beharra. Gatazkaren parte diren alderdi guztiek (ETA, gobernua, indar armatuak, etab. ) bakea nagusi izango duen egoera egonkortzeko urratsak egin behar dituzte, edo gutxienez ez dituzte besteek emandako pausoak oztopatu behar.

– Presoen arazoa bere dimentsio guztietan jorratu behar da (hurbiltzea, ezkutuko bizi arteko kartzela zigorra bertan behera uztea, gaixotasun sendaezinak dituzten pertsonak askatzea, etab.).

– Eskubide zibil eta politiko guztiak gizarte osoari berrezartzea. SORTU legeztatzea.

– Alderdi guztiek pertsona guztientzako eskubide guztiak (gizarte, zibil eta politikoak) batera aldarrikatzeko urratsak egitea. Zalantzarik ez dago ahalegin kolektibo eta anitz honek besteei eragindako mina aitortzeko baliagarria izango dela, bere jatorria edozein izanda ere (ETA, GAL, segurtasun indarrak, etab.) .

– ETAren eta Gobernuaren arteko negoziazio prozesua desarmeari, EHko desmilitarizazioari eta presoen eremuei mugatzea.

Hala, Alternatibatik uste dugu helburu hauek erdiesteak gizartearen adiskidetzarako prozesua bermeekin hasteko aukera emango duela elkarbizitzarako eszenatoki berria, prozesuak atzera ezin egitea eta bake justua eta iraunkorra eraikitze aldera.

Bake justua eta iraunkorra, behin eta berriro aipatu duguna, prozesuan emakumeek eta gazteek ere bere ekarpena egin dezaten bermatu behar du. Biak dira ezinbestekoak adiskidetza, elkarbizitza eta bakea goitik behera ezarria izan ez daitezen, behetik eraiki behar baita. Hala, prozesu motela nahiago dugu, gizartean errotutakoa eta guztien artekoa, gizartea ikusle gisa kokatzea baino, bere egiteko zailtasunak izango lituzkeelako horrela.