Etiketa: Nazio Auzia

Juan Puerto: «Idigorasekin-eta ohartu nintzen izan zaitezkeela komunista eta abertzalea»

Juan Puerto Morcillo komunista zen XX. mendean, eta komunista da XXI.ean. «Hil arte komunista», dio. Denborarekin abertzale sentitzera ere heldu da Extremaduran jaiotako adineko militante hau. PCEn eta beste alderdi batzuetan ibili ostean, duela zortzi urtetik Alternatibako kidea da. «Euskal ezker osoa» batzearen alde dago.
 
Alternatiba alderdiak Juan Puerto Morcillo militante komunistari buruzko dokumental bat egin du, eta udalerri batzuetan emanaldiak eskaintzen hasiko da; lehen saioa, Gasteizen, hilaren 13an. Espainian jaio zen Puerto (Calamonte, Extremadura; 78 urte), baina 22 urte zituenetik Bilbon bizi da. Alternatiban dabil egun.

Extremadurakoa zara, eta 36ko Gerra garaian sortu zinen. Txikitako zer oroitzapen daukazu?
Onak eta txarrak ditut. Gure gurasoak errepublikanoak ziren, baina ez ziren politikan aurrean ibili. Gure aitak lana baino ez zuen ezagutu; hori zen egiten zekien bakarra. Gure ama behin jo egin zuten, kartel bat ipini zuen errepublikano bati eskailera eusten lagundu ziolako. Frankismoak Extremaduran ere gogor egin zuen errepublikanoen aurka. Baina bestela ere izan genituen familiako zorigaiztoko uneak guk. Anaia zaharrenak beso bat hautsi zuen 9 urte zituela, medikuak igeltsua jarri zion, baina anaiak azkura zeukan besoan, ez zioten sekula begiratu, eta besoa gangrenatuta hil zen. Ni artean jaiotzeke nintzen. Gero, 4 urte nituela, aita ito egin zen, urtegi batean lanean ari zela. Ama gure arrebaren haurdun zegoen orduan. Amak lana latz egin zuen familia aurrera ateratzeko. Aberats batzuen etxean jarduten zuen beharrean, jostun.

Noiz eta nola hasi zinen kontzientzia politikoa hartzen?
Mutilok 12-13 urterako gizonak ginen. Lan egiten genuen, eta jende heldu batekin egonda joan nintzen komunismoaren aldeko kontzientzia hartzen. Gogoan dut Antonio izeneko adineko gizon batek esan zidana: sekula ez arrimatzeko kapitalistengana, azkenerako jan egingo ninduketelako. Gurean ere jende asko eduki zuten miserian eta morroi. Baina, nolabait, eusten genion. Gero nire andrea izango zenaren etxean beti Pirenaica irratia entzuten zuten [ofizialki, España Independiente irratia zen, PCEk sortutakoa].

Frankistek inor fusilatu al zuten zuen herrian, Calamonten?
Bai, 62 lagun! Gure kalean, lau. Garai hartan 5.000 biztanle zeuzkan Calamontek. Fusilatuen familiak oso gaizki tratatzen zituzten. Adibidez, semea soldadutzara joan ez zedin eta etxean lagundu zezan, senarrak berezko heriotza eduki zuela sinatu behar izan zuten alargun batzuek. Borrokarako gogoa sortu zitzaidan.

Gosea ezagutu al zenuen zuk?
Neuk ez, baina ezagutu nituen umeak goserik. Ogia eta olioa izanda eguna salbatzen zenuen, baina guztiek ez zituzten.

1960an, 22 urterekin, Bilbora etorri zinen. Zergatik?
Alemaniara eta Kataluniara joateko aukera ere izan nuen, baina Bilbok tiratzen ninduen gehien. Gure herrian bazen bizartegi bat, Athleticeko bizartegia deitzen geniona, eta Athleticen jarraitzaile asko biltzen ziren han inguruan; neu, tartean. Bilbora etortzeko gogoa neukan, eta adiskide batzuekin animatu nintzen.

Familia Calamonten utzita?
Bai. Asko kostatu zitzaidan ama han uztea. Bi urtera etorri ziren ama eta arreba, aitona hil zenean.

Bilbora, nora etorri zinen?
Arangoiti auzora. Orduantxe ari ziren egiten. Hamarretik bederatzi Extremadurakoak ginen han.

Nolako Bilbo aurkitu zenuen?
Pobrezia handia ikusten nuen, txabola asko eta. Neu 1960an harrobi batean hasi nintzen, eta irabazitako diruarekin etxe bateko gela baten alokairua ordaintzen nuen. 1962an Etxeberria parkeko fabrika batean hasi nintzen.

Lehen Athletic aipatu duzula, San Mamesera joaten al zinen?
Athleticen abonatu egin nintzen berehala, eta a zer ilusioarekin joaten nintzen San Mamesera. Nik uste Extremaduratik etorri ginen denak Athleticekoak ginela. Behin, Athletic-Real Madril partidaren aurretik, estadio kanpoan zen batek 60 pezeta eskaini zizkidan neure txartelaren truke. Sarrera batek garai hartan 15 pezeta balio zuen, baina ez nizkion 60 pezeta haiek hartu, nola ba!

Euskal Herrira etorri berritan zenbat irabazten zenuen?
Astean, 450 pezeta. Horietatik 250, eta jadanik ama eta arreba neurekin batera zirela, etxeko bi gelen alokairuagatik eta jatorduengatik ordaintzen nituen.

Lan munduan zer giro zegoen?
Etxeberria parkeko lantokira sartu nintzenean, bi hilabeteko greba egin genuen. Errepresio latza zegoen, baina langileek ausardia handia erakusten zuten orduan.

Zer lortu zenuten grebarekin?
Ezer ez. Ni hasiberria nintzen, baina tailerrean bazen urteak zeramatzan jendea, eta, greba bukatzean, hasiberriak bezala sartu ziren; hutsetik hasi ziren. Lanorduetatik kanpo beste lan batzuk egiten hasi nintzen, derrigorrean; adibidez, Bilbon bertan, Otxarkoagan, kamioiak kargatzen. Astean denera mila pezeta irabazten hasi nintzen, eta, amarekin-eta duintasun handiagoz bizitzeko, Arangoitin bertan etxe bat erostera animatu nintzen. Uste dut 1968an erosi nuela; Bilbora etorri eta zortzi urtera. 80.000 pezeta kostatu zitzaidan. Hiru urte lehenago ezkondu nintzen, Calamonten. Emaztea Bilbora etorri zen, eta, gero, haren familia osoa.

Militantziari noiz ekin zenion?
Etxeberria parkeko tailerrean hastean, 1962an. CCOOn afiliatu nintzen, baina PCEn [Espainiako Alderdi Komunista] ere sasoi hartan sartu nintzen. Klandestinitate garaiak ziren, eta batzar mota asko egiten ziren. CCOO zen sindikaturik borrokalariena.

Zuzendaritza karguetan egon al zara inoiz?
PCEP Espainiako Herrietako Alderdi Komunistan behin egon nintzen, baina ez nik gogoa nuelako. Nik beti nahiago izan dut behe mailan lan egin.

Zu Bilbora etorri zinen garaian ETA eratu berria zen (1959), eta Bilbon bizi ziren sortzaile batzuk. Harremanik ba al zenuten?
Harremana, ez. Etxabe delako militante abertzale bat ezagutzen nuen, gure auzora etorri izan zelako, baina ez nekien ETAkoa zenik; gero jakin nuen.

Preso egon al zinen zeu inoiz?
Ez, bi aldiz atxilotu ninduten arren. Fitxatuta geunden. Tortura fisikorik ez nuen jasan neuk; psikologikoa bai, eta tratu txarrak. Jende askok pairatu zituen tortura fisikoak. Poliziak asko torturatzen zuen orduan. Gainera, jendea kontrolpean izateko metodo jakinak erabiltzen zituzten: zortzi lagun atzematen bazituzten, zazpi espetxera sartzen zituzten, eta bestea libre uzten zuten, baina libre geratu zen horren pistari jarraitzen zioten gero. Ni bi atxiloaldietan aske utzi nindutenez, baneukan segitzen ninduten kezka.

Espainian baino mugimendu antifrankista handiagoa al zegoen Euskal Herrian?
Bai, askoz handiagoa, zalantzarik gabe. Extremaduran beldur handia zegoen, eta jende askok horregatik oso menpeko jarrera izan zuen. Hemen gusturago nengoen ni, neure saltsan. Askatasuna izateko borrokatu beharra zegoen, eta Franco paretik kentzea zen helburua. Abertzaletasun berri bat egituratuta zegoen —ETA—, eta horrek mugimendu antifrankistari on egin zion. EAJkoak ere abertzaleak ziren, baina ez ziren bukaerara arte borrokatzen.

Zer iruditu zitzaizun Franco hil ondoren PCEk hartutako bidea?
Klandestinitatean PCE zen Espainian antolatuen zegoen alderdia. Borrokarako kontzientzia handieneko jendea zeukan. Baina gero gaizki deitutako demokrazia heldu zen, eta ni ez nintzen ados agertu trantsizio mota harekin. Militarrengatik gauza batzuk onartu egin behar zirela entzuten nuen PCEn, baina ni beti horren kontra agertzen nintzen. Begira zer konstituzio egin zen, betetzen ez dutena! Etxebizitza eskubidea, lan duina…; non dira? Gainera, Polizia eta armada berak jarraitu zuten, eta frankismoan hil egin zuen jendeari ez zitzaion konturik eskatu. PCE utzi egin nuen, eta EPK Euskadiko Partidu Komunista sortu genuen. SESBek [Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna] lagundu zigun horretan.

Zertaraino lagundu?
Bagenuen kontakturik, eta esaten ziguten interesa zutela euskal alderdi komunistak indarra har zezan. Baina hor utziko dut kontu hau, ez dudalako jende bat konpromisoan jartzerik nahi.

PCEk autodeterminazio eskubidea defenditzen zuen…
Baina paperean baino ez zeukan hori. Oso jarrera eskasa zuen. EPKn ginela ezkerreko abertzale batzuekin harreman handiagoa izan genuen; batik bat, HASIkoekin [Herri Alderdi Sozialista Iraultzailea]. HASIn zebilen Txomin Ziluaga, eta asko gustatzen zitzaidan politikari modura.

Santi Brouard ere HASIkoa zen.
Hil zutenean [1984], izan nintzen haren aldeko omenaldian, Bilbon. Sekulakoa izan zen, egundokoa. Urte erdi batera Sevillako [Espainia] herri batean izan ginen, Badolatosan, Santiago Brouard medikua auzoa inauguratzeko. Andaluziako iraultzaileek antolatu zuten ekitaldia, Comisiones Obreras del Campokoek. Han izan ziren HBtik Jon Idigoras eta Txomin Ziluaga ere, baita Brouarden alarguna eta alaba bat ere. Ondo gogoan dut alargunak [Teresa Aldamizek] egindako hitzaldia; iraultzailea egin zuen, izugarria. Idigorasen kontrako pintaketak azaldu ziren, baina barre egiten zuen. Ni garai haietan ohartu nintzen aldi berean izan zaitezkeela komunista eta abertzalea. Ordura arte uste nuen kontraesan bat zela. Komunista nintzen —hil arte hala izango naiz—, eta autodeterminazio eskubidea defenditzen nuen, baina ez nintzen sentitzen abertzale. Idigorasekin eta Ziluagarekin ohartu nintzen biak batera izan zaitezkeela.

IUn-eta ibili ostean, duela zortzi urte Alternatiban sartu zinen, haren sorreran. 2011n hura Bildun sartzearen alde al zeuden?
Bai, eta hori defenditu nuen. Ezker abertzalean eduki izan dute jarrera sektario bat; neuk ere ezagutu eta pairatu nuen hori, Arangoitin, Ezker Batuan nengoela, faxista-eta deitzen gintuztelako. Baina nire kideei beti esaten nien euskal ezkerrak batu beharra zuela. Gauza asko gertatu dira, era denetakoak, baina hemengo ezker osoak elkartu beharra du. 2010ean Alternatiba ezker abertzalearekin hizketan hasi zenean, lankidetzaren alde azaldu nintzen. Uste dut oraindik ere euskal ezkerrean batasun handiagoa lortu behar dela; adibidez, Euskal Herriko Ahal Dugu-rekin lortu behar dugu lankidetza bat, edo Ezker Anitzarekin. Hala ere, ikusiko dugu zer bide hartzen duen Podemosek; nik uste PSOEren bidetik doala, sozialdemokraziaren bidean, sozialistek baino jarrera aurrerakoiagoarekin.

Gustura al zaude EH Bildu egiten ari den lanarekin?
Bai, oso. Arnaldo Otegik ezker abertzalea kohesionatu egin du, eta horrek on egin dio EH Bilduri ere. Pertsona osoa da, eta harengan sinisten dut. EH Bilduk oso emaitza onak lortu ditu EAEko azkeneko hauteskundeetan; 18. aulki hori oso garrantzitsua da.

Joaten al zara jaioterrira?
Badira bi urte ez naizela joan.

Herriko lagunei-eta esaten al diezu EH Bildukoa zarela?
Bai, ez dut arazorik esateko. Batzuek esan izan didate EH Bildukoak hiltzaileak direla eta abar. Hedabideek eta politikariek buruan sartzen diete informazio bat… EH Bildu zer den azaltzen diet, nola dagoen Euskadi…

Euskal Herria izango al da estatu independentea?
Asko falta da horretarako, luzerako doa. Baina herritarrek nahi baldin badute, izango da.

Zer diozu bakegintzaz?
Extremaduran Guardia Zibilarekin asko sufritutakoak gara gu. Umiliatu egiten gintuzten. Behin ezkurrak biltzen harrapatu, eta txerriei jaten ematera behartu ninduten. Amorru handia izan diot Guardia Zibilari, eta ez dut erreparorik esateko ETAk guardia zibilak hiltzen zituenean batzuetan pena handirik ez nuela hartzen. Baina ohartu nintzen hortik ez zela gauza onik etorriko. Beraz, autokritika hori egin beharra daukat. Azkeneko urteetan giro berri bat dago, eta ezinbestean baliatu behar dugu bakea eta elkarbizitza bat izateko.

 
BERRIAn argitaratua, Enekoitz Esnaolak eginiko elkarrizketa
Berriak

Diario Vasco: zure hitzak salatzen zaitu

Diario Vascok, urriaren 13ko edizioaren editorialean, bi gai ukitu ditu. Lehena, “El Día de la Fiesta Nacional” eta bigarrena “Virtual desarme de ETA”.

Lehenari buruz iruzkin labur bat. Esaten du: «La Fiesta Nacional no se celebra para engrandecer más esencias que las de la convivencia pluralista». Hori da, nonbait, Espainiako esentzia. Eta hori da, «convivencia eta tolerancia»,  egun horretan ospatzen dena desfile militar batekin, gehiengoak nahi ez duen errege borbondar batekin, Amerikako Konkista “ospatze” aldera deitzen  zaion «el día de la Hispanidad», Francoren garaian egiten zen bezala «esencias de España» goraipatuz. Tartean, noski, «unidad indisoluble de España», konstituzioak dioen bezala. Kuriosoa egin zait tituluaren azpin azpimarratzen dena: «En España coexisten diversos sentimientos de pertenencia que se muestra incompatibles…» Zergatik dira incompatibles? Erantzuna: «sólo como efecto del independentismo impaciente». Ederki gabiltza. Independentismoaren impazientzia da erruduna, eta ez noski, autodeterminazioaren ukazioa, ezta Egunkariaren itxiera, ezta milaka torturatuen bizipena, ezta Irak-eko gerran parte hartzea edo Saharari bere independentzia ukatzea, ezta Frankismoan desagertutako milaka pertsonak, ezta Frankismoari «dohain» eta akumulatutako dirutza itzuli gabe eman zitzaion «barkamena», ezta Euskara bigarren hizkuntzatzat balioestea konstituzioan, , ezta sikiera Autonomia subordinatu honen konpetentzia legalak oraindik  praktikara eraman gabeak izanak. Guzti honek ez al du zer ikusirik «Dia de la Hispanidad» delakoarekin «inkompatible» sentitzeko? Ez, ez, ez da ukazioaren auzia, ez da historia kolonial eta terrorista baten ospakizuna izatea, «impazientzia» kontua da soilik. Holako analisi zital baten ondoren, normala da Diario Vascok esatea: «Pero la Fiesta Nacional no sobra, en ningún caso». Hori esatea da Diario Vascok babestu eta elikatu duen Espainia Frankista, eta babestu eta elikatu duen franksimoaren tutela eta kontrol pean oraingo “Estado de Derecho” hau ez daudela, inolaz ere sobran.

Bigarrenari buruz, “Virtual desarme de ETA” burura etortzen zaidan lehen gauza da ergelkeriaz eta gezurrez beteriko editoriala dela.

«La banda (ETA) continúa existiendo en su ocaso»… ETA borroka armatua praktikatzen duen erakunde gisa ez dago «ocasoan», jadanik ez da. «La liturgia de “desarme negociado”»… Nondik atera zaio editorialistari “liturgia” hitza? Misterioa ari da bilatzen. Ez da «desarme negociado», baizik eta «negociación del desarme»? Eta hori gaizki iruditzen zaio Diario Vasco-ri? Nonbait, errepikatu nahiko luke Areizagak Bilbon okupatuan, 1937an, esan zuenaren estiloan: «vencida y derrotada ha quedado hecha una piltrafa». Eta hori ezin duenez, 80 urtetan elikatutako gorrotoa ilusionismoz arindu nahi du. Patetikoa da Diario Vascoren diskurtsoa, etsaiaren humiliazioa eta duintasun-galera da bilatzen duen bakarra.

«Extrema debilidad en que se mueven los restos de la banda». Baina Diario Vascok badaki armak entregatzea dela ETAren proposamena azken bost urtetan, eta prozesu hori fundamentuz egitea jarrera erresponsablea dela, eta Espainiako Gobernua dela, arduragabekeria hutsa, horri uko egiten diona. Horregatik gezur hutsa da esatea: «ETA necesita demostrar que continúa armada».

«Ya nadie toma en consideración sus palabras y sus gestos». Egia esan Diario Vascok ez du inoiz kontsideraziotan hartu bere hitzak eta bere keinuak, ez bada horiek manipulatzeko. Bainan inork ez badu bere hitzak kontutan hartzen, zergatik ematen dio Diario Vascok leku bat editorialean, eta gainera bere hitzak aipatu ere gabe? Zere bilatzen du Diario Vascok?

Hona hemen erantzuna: Diario Vascoren editorialaren ustetan, «Necesita demostrar que continúa como “agente político”», «la pretensión que tiene de continuar tutelando la evolución de la izquierda abertzale se está convirtiendo» —arreta jarri hemen – «en la mayor amenaza que puede representar para la democracia y las libertades». Zentzugabekeriak aparte (ia inork kontsideraziotan hartzen ez duten hitzek, bihurtzen dira askatasunerako mehatxurik handiena!!!) kuriosoa da salatzea esker abertzalearen tutela, hitzez, egin nahi izatea. Zer deabru izkutua konjuratu nahi du Diario Vascok?

Bi deabru izkutuak ditu: a) Diario Vascok gatazkaren garaia amaitu nahi du «derrota absoluto y sin misericordia» batekin, bainan ez da horrelakorik ematen, bainan horrelakoa nahi du. Eta horretarako erabakitzeko ahalmena ere kendu nahi dio ETAri: borroka armatuaren desagerpena ez da izan beraren kabuz hartutako erabakia, baizik eta «Estado de Derecho»-k lortu duen derrota. Duela bost urte lortu zuen garaipena, edo duela bost urte ETAk erabaki zuen uztea? b) Mehatxu bat ikusten du Diario Vascok ETAren hitzetan eta esker abertzalea tutelatzeko duen asmoan. Tutelajea. Hori da arazoa eta arriskua. Zeinentzat, esker abertalearentzat, libertadearentzat, demokraziarenarentzat. Edo hemen arrisku ez, errealitate gordina baizik daukagu, tutelajearen mehatxua. Noren tutelajearen pean handitu zen, eta Gipuzkoako osoko eritzi publikoa eratzeko monopolioa izan zuen Diario Vascok? Agian, ez al zuen izan Frankismoaren tutelajea, franquista hutsa zelako? Eta ondorengo Estado de Derecho hau, 1978ko Monarkia Parlamentaria hau, 78 Erregimen hau, ez al zen sortu eta ez al da mantendu, eta horrekin batera Diario Vasco bera, Frankismoaren indar ekonomiko-militar-juridiko-erlijiosoen tutelajearen pean. Esperientzia handia du Diario Vascok tutelajeari dagokionez. Bestea seinalatuz, berea estaltzen da. Bai. Editorial honen hitzak salatzen du Diario Vasco.

Naiz-en argitaratua

Berriak

Arramendi kaskoan Aitzoli galdezka

Joseba Barriola – Alternatiba

Iluna zegoen oraindik, Arramendiko kaskora igo nintzenean. Zeruko ertz batean “Hiru Erregeen” konstelazioa, beste ertzean “Hartza Handia”-rena. Bien artean bost puntakoa. Eta ehunaka izarren tartean, distiratsu, Ilargi txikitxoa eta Artizarra. Aiako Harria ilun, Jaizkibel aldean Papelerak hedatutako ke zuriaz egindako xingola herriko gauargiz argitua. Aitzolekin elkarrizketa enpatiko bat egitea bururatu zitzaidan. Enpatikoa esanez, bere gogoaren muinarekin lotura egiten saiatzea esan nahi dut. Nik egiten nizkion galderak eta bere gogo enpatikoak erantzun. Hauxe da gertatu zena:

Kaixo Aitzol. Nola zaude?

Ni zigortua nago. Preso nago. Eta gaixotasun larri batek harrapatua nago. Nagoen egoeran batzuetan heriotzaren beldur nago. Beldur daude ere kartzeletako agintariak. Izan ere, preso bat jarri dute nirekin zelda berean ni zelatatzeko. Ez dute funtzionario bat jarri, preso bat. Ez dute nire lagun presoren bat jarri, preso bat baizik. Baditut preso lagunak eta baita medizina eta psikologia ikasten ari direnak, bainan ez dute horiek nire ondoan jarri. Zergatik daude beldur? Segur aski konplikatu xamar egingo zitzaielako, hainbeste urtetan kartzelan egondako preso gaixo larri bat hiltzen bazaie. Egon, bada, holaxe nago. Gaixotasunarekin jokoan, bizitza duin baten aldera eraman nahian egoera.

Zergatik zaude horrela?

Erabaki bat hartu nuen gazteago nintzenean, ETAkide izateko erabakia. Espainiako Gobernuak, bere aldetik, erabaki zuen ETArekin ezin zela negoziatu ezer eta ETAko guztiak preso, atzerriratu edo hilak egon behar ginela. Eta harrapatu ninduten. Bainan ez da arrazoi bakarra. Ni baino askoz ere gaixotasun suabeagoak izan duten beste preso batzuk (Tejero edo Galindo adibidez), borroka armatua egiteagatik kondenatuak, aspaldian daude libre. Aldiz, niri presoaldi askoz luzeagoa eginarazi didate, eta gaixotasun askozaz ere larriagoa izanda ez naute askatzen. Bainan bada beste arrazoi bat. Espainiako justizia guztiz faltsua da. Esaten dute bakeagatik hartu gaituztela preso, bainan gerrak antolatu eta ordaindu duten presidenteak (Felipe Gonzalez, Aznar, Zapatero, Rajoy) libre daude eta ohore eta soldata handiekin bizi dira. Esaten dute borroka armatua ezin dela inongo helburu politikogatik ez praktikatu eta ez justifikatu, bainan beraiek gerra armatua (Jugoslavia, Irak, Afganistan…), eta kolpe militarrak (2002ko Chavez-en kontrakoa, Aznarrek eragindakoa eta Zapaterok urte batzuk geroago babestua) eragiten dute helburu politikoak eta ekonomikoak lortzearren. Espainiako justizia faltsua da eta hipokrita. Ez da justizia, baizik eta boteredunen interesen araberako justizia. Horri deitzen diote etika sakro-santua.

Zu, Aitzol, norbait zara. Preso dagoen norbait. Gaixotasunarekin hil ala biziko jokoan dagoen norbait. Arrazoi batzugatik egoera batean dagoen norbait zara. Hauxe da bada galdera: Nor zara zu?

Nire bizialdia bukatutakoan bakarrik esan nezake nor naizen. Bitartean, erantzun probisionala baizik ezin dut eman. Momentu honetan nor naizen, alegia. Eta esango dizut, pentsatzen jarrita, erabaki askoren emaitza naizela.

Lehenik nire aurrekoen erabakien, eta guztiz bereziki nire gurasoen erabakiaren emaitza naiz. Beraiek erabaki zuten ni mundura ekartzea. Ez zekiten zenbat poza eta zenbat sufrimendu etorriko ziren erabaki haren ondoren, bainan erabaki zuten. Mundura ekarri, zaindu, lagundu, nire ondoan egon beti, unerik gogorrenetan ere. Aitaren patxada maitekorra, amaren negar bizigarria. Hori da gurasoei eskertzen diedanaren muina. Ni naiz beraien erabakiaren emaitza bizia.

Gainera, nire bizitzan hartu ditudan erabakien emaitza naiz. Eta nagoen egoerarekin lotura zuzena duten bi erabaki berezien emaitza. Esan dut lehenago gazteago nintzenean ETAkide izateko erabakia hartu nuela. Erabaki zaila, zalantza asko gainditu ondoren hartua, erabaki neurri batean mingotsa ere, bainan adorez eta konbentzimenduz hartua. Gogo batek bultzatu nindun urratsa egitera: gure herriaren eta gure herriko jende bakoitza eta guztiaren askatasunaren alde egitea. Eta gogo hari eransten badiozu ezarrita zegoen sistema konstituzionalarekin askatasunerako ate guztiak itxiak ikusten nituela, ulertzekoa da gogoak hartu zuen borroka modua. Modua eztabaidagarria izan daiteke. Guk beti egon gara eztabaidan: Ondo analizatu ote genuen egoera eta gure ekintzen ondorioak. Hartutako bidea egokia ote zen edo ez, askatasunera iristeko. Egindako gauzen artean ondo eginak edo gaizki eginak egon ote ziren. Bide horretan gehiegi luzatu ote ginen edo ez. Eragindako sufrimendua (gure artean eta gure artekoak ez zirenen artean) merezi ote zuen. Hori dena eztabaidatua izan da, haserreak ere piztu dira, zatiketak, tentsioak. Eztabaidatu daiteke eta ari gara. Hortik ere ikasi dezakegu dugun gogoa (herritarren bizitza duina eta askea) indartu dadin.

Bigarren erabakia, berriz, amankomunean hartu duguna izan da. Borroka modua uztea, askatasun gogoari arnas eta indar gehiago emango diola ustetan. Berriro ere, geroak argituko digu, erabaki egokia izan den ala ez. Bainan, momentu honetan, eta argudio serioekin, horretan gaude eta nago. Hau izan da beste erabaki garrantzitsu bat. Eta aldaketa honen ondoren, hemen nago preso. Egunero erabakitzen dut bizitzari baietz esatea, eta bizitzari zukua ateratzea, zuku gozagarria, adimentsua niretzako eta nire herriko jende guztiarentzat. Aurrerago esanen dizut nolatan mugitzen naizen, zer ari naizen ikasten ahalegin, batzuetan gogor, batzuetan etsipenetik gertu, baina beti, jasotzen dudan maitasun, laguntasun, babes eta animoak eskertuz eta nire alea jarriz, ahalegin saiatu honetan.

Eta esan dezaket nire bizitzan hartutako erabaki guztien emaitza naizela, eta nire nor izatean aipaturiko bi erabaki horiek eragin berezia izan dutela, eta nire egoerarekin guztiz lotuak daudela. Guzti horren emaitza naizela ni. Erretorikoa badirudi ere, esango nuke bizitzeko eta bizitza aske izateko gogoak bultzaturiko erabakien emaitza naizela.

Zer eskatzen diozu herriari?

Hasteko esan nahi dizut ni ere herria naizela, herriaren zatitxo bat. Orduan nik herriari, herrikideei, ez diot ezer eskatzen. Nik eskertzen diet nire kartzelaldia bukatu dadin ahaleginak egiten ari diren herrikideei. Ni pozten naiz nigan dagoen herri biziaren ametsa (herri askea, euskarari atxikitua, feminista, pentsamendu librekoa, bakezalea, lurraren zaintzailea, etorkinei irekia, eta edozein zanpaketaren aurka altxatzen ahalegintzen dena…) aurrerapausoak ematen duenean. Nire bizitzeko gogoa elikatzen da gurasoen bisitekin, lagunen eskutitzekin, ezezagunek gurasoen bidez bidaltzen didaten besarkadekin, herrian egin zen giza-katearekin, hitz batez erakusten nauzuten maitasunarekin eta ematen didazuten babesarekin. Nik ez dut ezer eskatzen. Hori bai, nahi eta nahi ez, nire egoerak esaten du, eta hitz hori esatea zilegi bekit: ni preso nago, bainan ez gaitezen engaina, denok gaude herrien kartzela den sistema batean, denok gaude merkatuaren lege itogarrietan kateaturik. Aska gaitezen denok batera.

Izarrak ezabatzen ari dira. Aiako Harriaren atzekaldetik goiz-albako lehen zuritasunak marraztu dute mendiaren irudia. Elkarrizketa enpatikoa poltsikoan gorde dut. Herrira jaitsi naiz. Amatxin kafetxo bat hartu dut. Etxera abiatu naiz. Ordenagailuaren aurrean jarri naiz.

Berriak

Azken gertakariak salatzeko manifestazio batera deitu dugu urriaren 3an Donostian “Bakea, erabakia” lelopearekin

Euskal Herriak ez du ezagutu, azken 175 urteotan, gatazka bizi izan ez duen belaunaldirik. Herri honek, modu batean edo bestean, ondo asko ezagutzen ditu gatazka etengabean bizitzeak dituen ondorioak. Orain ia lau urte, Aieteko nazioarteko bake konferentzian, gatazkaren behin betiko konponbiderako aukera eta esperantza ireki zitzaizkion Euskal Herriari.

Orduan, nazioarte osoaren begiradapean, aldebakartasunez emandako pausoek behin betiko bakea ekarriko zuten bideak ireki zituzten. Euskal Herriak hainbeste denboran amestutako bakea lortzeko bideari ekin zion.

https://pbs.twimg.com/media/CPlUfA6WUAAVGhY.jpg

Esperantzaz beteriko une haiek, ordea, oztopo eta traba ugari ezagutu dituzte: tamalez, herri honek bakean bizitzeko hartutako erabakiaren aurka, Estatu espainiar eta frantsesek, elkarlanean, gure bidea zapuztea erabaki dute. Ez dute bakerik nahi; gatazkan bakean baino erosoago sentitzen direlako.

Herri baketsua da gurea, bakea bakean biziz eraiki nahi duena. Bakean bizitzea erabaki duena. Konponbiderik nahi ez dutenen aurrean, gatazka etengabean aritu nahi dutenen aurrean, hitza eta erabakia nahi dituena. Erabakia eta bakea.

Ez dira txikira jokatzeko garaiak. Herri bezala hartutako erabakia, bakean eta askatasunean bizitzeko erabakia, muturreraino eramatekoak baizik. Abagune historiko honetan, beste behin, herri gisa jokatzeko erantzukizuna eta betebeharra dauzkagu. Ezin diegu hutsik egin bakea amets izatetik errealitate izatera igarotzeko hainbeste lan egin duten milaka eta milaka herritarrei.

Horregatik, Euskal Herriari eta geure buruari bi deialdi egin nahi dizkiegu, zintzotasunetik eta tinkotasunetik. Lehena, jarrai dezagula bakearen bidean urratsak ematen, elkarbizitzan eta bakegintzan eredu izaten. Ez diezaiogun uko egin bakean behin betiko bizitzeko ametsari. Jarrai dezagun posible dela erakusten. Jarrai dezagun, bakoitzak guretik, dagokiguna eginez, herri bezala bakea eraikitzen.

Bigarren deialdia, datorren urriaren 3an Donostiako kaleetan 17:00etatik aurrera, «Bakea, erabakia» lelopean egingo dugun manifestazioan parte hartzea. Bete ditzagun Donostiako kaleak bake eta askatasun egarriz. Bihur ditzagun Donostiako kaleak behin betiko bakera eramango gaituzten bide. Bihur ditzagun bideak pauso eta pausoak bide, Euskal Herriak, azkenean, gatazkarik ezagutuko ez duten belaunaldi berriei ongi etorria egin diezaien.

EH Bildu

Berriak

Matute: “Gaur eta orain hartuko ditugun erabakien bitartez gure etorkizunaren jabe egiteaz ari gara”

Oskar Matute EH Bilduko bozeramaile eta Alternatibako kideak, Rebeka Ubera legebiltzarkidearekin batera, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako Herritarrak Ahalduntzeko Legearen lehen zertzeladak azaldu dituzte, gaur goizean, Donostian. EH Bilduko bozeramaileek azpimarratu dute herritarrek legea berea egitea dela beraien asmoa. Halaber, azaldu dute Herritarrak Ahalduntzeko Legea hurrengo azaroaren 4ean erregistratuko dela Gasteizko Legebiltzarrean. “Tresna berri honek ahalmena emango die EAEko herritarrei beren etorkizun sozial eta politikoa erabakitzeko; gainera, hori guztia 2016. urtetik aurrera gertatzeko aukera eskainiko du”, adierazi dute.

Uberak eta Matutek agertu dutenez, EAE paralisi egoera batean dago. “Nafarroan Aldaketa politiko ilusionagarria egonkortzen den bitartean eta atzera bueltarik gabeko bidea marrazten ari diren bitartean; Ipar Euskal Herrian mugimendu politiko, sozial eta instituzional transbertsal batek egitura instituzional propioa edukitzeko bidean aurrera egiten duen bitartean; EAEn paralisia ezaugarri nagusi daukan aroa bizi dugu”. Paralisi hori “egiturazkoa” dela esan dute, “paralisia ereduarena berarena delako”.

“Porrot” baten aurrean gaudela adierazi dute. “Euskal gizartearenak ez diren esparruetatik etorri beharko liratekeen erabakien zain egotearen porrotaren aurrean gaude”. “Garai berrietarako errezeta zaharrak erabiltzearekin tematuta jarraitzen dugun bitartean, paralisiak jarraituko du, porrotak jarraituko du”, gaineratu dute.

Era horretara, egoera horretatik ateratzeko beharra azpimarratu dute Uberak eta Matutek.“Logika hori irauli behar da, aurrera egiten hasi behar gara. Gaur eta orain hartuko ditugun erabakien bitartez gure etorkizunaren jabe egiteaz ari gara. Eta EH Bilduk lanean tinko jarraituko du, uste baitu hurrengo urtea erabakiak hartzeko urtea dela; herritarren urtea izango da, paralisia gaindituko dugun urtea”.

Erabakiak hartu ahal izateko, baina, tresnak behar ditu euskal gizarteak EH Bilduko bozeramaileen esanetan. “Garai politiko eta sozial berrirako tresnak behar ditugu. Euskal gizartearentzat ilusionagarriak izango diren eszenatoki berriak ahalbidetzeaz ari gara. Era horretara, hurrengo abenduaren 4ean EH Bilduk erregistratuko duen Araba, Bizkai eta Gipuzkoako Herritarrak Ahalduntzeko Legeak ahalmena emango die EAEko herritarrei beren etorkizun sozial eta politikoa erabakitzeko; gainera, hori guztia 2016. urtetik aurrera gertatzeko aukera eskainiko du”.

Hobeto bizi ahal izateko herritarrek beren eskuetan daukaten tresna dela erabakitzeko eskubidea azaldu dute. “Gure herriko klase herri-klaseak dituen arazoei konponbidea emateko tresna da; herri gisa daukagun ahalmen osoa baliatzeko tresna da. Beste lurraldeekin ditugun harremanak zeintzuk izango diren erabaki nahi dugu, baina nola bizi nahi dugun ere erabaki nahi dugu: zein den eredu sozial egokiena, zein azpiegitura politika eduki nahi dugun, zeintzuk diren gizarte gisa partekatu nahi ditugun ikurrak…”.

Uberak eta Matutek azaldu dute Herritarrak Ahalduntzeko Legea herritar ororengana iristeko sozializazio aro bati ekingo diola EH Bilduk. “Gure herriaren demokratizazioa helburu izango duen aro berri bati ekiten dio EH Bilduk, eta horretarako, tresna berria jarriko du herritarren eskura. Ahalik eta adostasun zabalenak bilatuko ditugu horretarako: ez dugu nahi EH Bilduren legea izatea, euskal gizarte osoarena izatea nahi dugu”.

Gaineratu dutenez, Herritarrak Ahalduntzeko Legea herri tresna gisa ulertzen du EH Bilduk. “Garrantzitsua da euskal gizarteak bere egitea legea; Legebiltzarreko lau hormetatik ateratzea funtsezkoa da”. Era horretara, hurrengo urriaren 10ean Plaza Publikoan aurkeztuko du EH Bilduk Herritarrak Ahalduntzeko Legea, herri honetako eragile sozial guztiek lehen eskutik ezagutu dezaten. “Lege honek bere baitan daukan mamia eta espiritua praktikan jartzeaz ari gara, eta hori Legearen prestaketara bertara eraman nahi dugu: herri honetako eragile sozialek eta herritar guztiek beren ekarpenak egiteko aukera izango dute”, amaitu dute.

EH Bildu

Berriak

BIDEOAK: “Euskal Bidea” proposamena hizpide Mario Zubiaga eta Jon Bernat Zubirirekin

EHBilduk aurkeztutako “Euskal Bidea” erabakitzeko eskubidearen aldeko proposamena aztertzeko tailerra egin genuen Alternatibaren Bilboko egoitzan, Jon Bernat Zubiri eta Mario Zubiaga irakasleekin. Hemen ikusgai bi hizlarien partehartzeen bideoak:

https://scontent-mad1-1.xx.fbcdn.net/hphotos-xpf1/t31.0-8/11194410_1090907200926595_238513442466947720_o.jpg

https://scontent-mad1-1.xx.fbcdn.net/hphotos-xpa1/t31.0-8/11169803_1090907197593262_5930017710486778745_o.jpg

https://scontent-mad1-1.xx.fbcdn.net/hphotos-xfp1/v/t1.0-9/11012973_1090907420926573_4390405137378323129_n.jpg?oh=940f0f6dd0c2a8f2fcaa5ff36d7b9439&oe=5600DEAA

https://scontent-mad1-1.xx.fbcdn.net/hphotos-xfp1/t31.0-8/11008640_1090907257593256_6357070215761090941_o.jpg

https://scontent-mad1-1.xx.fbcdn.net/hphotos-xfp1/t31.0-8/11169766_1090907250926590_1691780738592089004_o.jpg

https://scontent-mad1-1.xx.fbcdn.net/hphotos-xfa1/t31.0-8/11174315_1090907260926589_1950578772796765474_o.jpg

https://scontent-mad1-1.xx.fbcdn.net/hphotos-xat1/v/t1.0-9/11248165_1090907340926581_7579192258538616581_n.jpg?oh=c064f21f76e4db598da42cd24ddff56b&oe=5604D667

https://scontent-mad1-1.xx.fbcdn.net/hphotos-xpa1/v/t1.0-9/11218774_1090907350926580_1349164937886353331_n.jpg?oh=f31436e9c9e6e7c0ebc88f4234cf4078&oe=55F8AD47

https://scontent-mad1-1.xx.fbcdn.net/hphotos-xaf1/t31.0-8/1599296_1090907400926575_5056283064223561655_o.jpg

https://scontent-mad1-1.xx.fbcdn.net/hphotos-xpf1/t31.0-8/10982880_1090907337593248_6308476913834369315_o.jpg

https://scontent-mad1-1.xx.fbcdn.net/hphotos-xpa1/t31.0-8/1397010_1090907430926572_6439375167536931260_o.jpg

Berriak

Alternatibak zazpi gazteren kontrako kondena salatu eta Eusko Jaurlaritzaren jarrera gaitzetsi du

Alternatibako  Bake eta Bizikidetza Mahaiko bozeramaile Xabier Sotok  Auzitegi Nazionalak gaur jakinarazitako zazpi gazteren kontrako zigorra salatu du. Gogorarazi duenez, gazteen kontrako akusazioa “inkomunikaziopean egindako aitorpenetan besterik ez da oinarritzen”. Hala, Espainiako justiziaren “izaera politikoa berriz ere agerian” gelditu da, iazko ekainean egoera berean zeuden 40 gazte aske utzi izanaren jurisprudentzian atzera egin baitute.

Sotok, halaber, kondenatuei alderdiaren elkartasuna adierazi nahi izan die, herri honek bere “etorkizuna bakean eta pertsona guztien eskubide guztiak errespetatzen eraiki” behar duenean, “Madrilek gazteen militantzia politikoa zigortzeari eusten dio”. Honi erantzuteko, “epai bidegabeen aurrean kalera atera eta desobedientzia baketsuaren bidetik kondenatuak babesteko” deia egin dio euskal gizarteari.

Alderdi ezkertiarretik, azkenik, Eusko Jaurlaritzaren “jokabide lotsagarria” gaitzetsi  dute, Auzitegi Nazionaletik epaia jakinarazi aurretik ere atxiloketak egiteko eskatu duelako: “Elkartasun harresi gehiagorik ez du nahi Eusko Jaurlaritzak, jakin badakielako herritarrak Madriletik datorren bidegabekeriaren aurka behin eta berriro altxatuko direla”. Jarrera honen aurrean, EAJri “bakerako bidean aurrerapausoak emateko” eskatu dio.

Azkenik, gaur zigortutako zazpi gazteekin elkartasunean Euskal Herriko leku desberdinetan antolatutako elkarretaratzeekin bat egitera deitu du Sotok: Santutxun manifestazioa deitu dute 20:00etan Seri Izar plazatik abiatuko dena. Arrotxapean elkarretaratzea deitu dute 19:30etan eta Gasteizen kontzentrazioa deitu dute Andra Mari plazan 19:30etan. 

Berriak

Oskar Matute “Euskal gizarteari dagokio bakearen bidea zehaztea eta bidea egitea”

Alternatibaren bozeramaile eta EHBilduren parlamentari Oskar Matuteren partehartzea hurrendo igandean apirilak 26 Donostian aurkeztuko den “Bakerako Euskal Bidea” proposamenaren harira; gaztazka politikoaren ondorioei heldu nahi dion bide orria. 

Hiru urte eta erdi joan dira Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzia egin zenetik eta hiru egun beranduago ETA erakundeak bere jarduera armatua behin betiko amaitutzat eman zuenetik. Albiste oso garrantzitsua eta erabat ilusionagarria izan zen euskal gizartearentzat, bakea eta elkarbizitza erdiesteko aukera parez pare irekitzen zitzaiolako Euskal Herriari.

Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzian nazioarteko ordezkariek ezagutarazi zuten adierazpenean jasotzen zen lehen puntua zen ETAk jarduera armatua behin betirako amaitutzat ematea, eta hori eman zen, baina gainontzeko puntu eta edukien garapenik ez da eman.

Denbora honetan guztian euskal herritarrek agerian utzi dute bidea egiteko gogoa eta ilusioa, bakeari eta elkarbizitzari beren ekarpena egiteko asmoa. Baina euskal gizartearen borondate horrek horma gaindiezin batekin egin du topo: Espainiako eta Frantziako estatuen aldetik izan den jarrera itxi eta oztopatzailea. Konponbide integralerako baldintza berri eta eraikitzaileak eraikitzen joateko ez dute inolako aukerarik utzi. Hori nahikoa ez, eta euskal herritarren giza eskubideen aurka aritu dira. Modu ankerrean urratu dituzte herritarren giza eskubideak, azken hiru urte eta erdian ere bai.

Blokeo egoera honen aurrean, EH Bildun hausnarketa abiatu genuen, eta ondorioztatu dugu euskal gatazka politikoaren ondorioei aurre egiterakoan bide-orri adostua partekatzeko beharra daukala euskal gizarteak. Koalizioak berak eta berau osatzen duten alderdiek ere beren iritzia eman dute gai honen inguruan, baina dokumentu batean jasoa gabe genuen konpontzeke dauden gatazkaren ondorioak bere osotasunean bilduko dituzten arloak.

Jarrerak argitzeko eta kontrastatzeko beharra ikusten dugu EH Bildutik, horrek adostasunak bilatzea erraztuko duelako. Behar horri erantzuteko, gure eskaintza aurkeztuko dugu igandean, Donostian: Bakerako Euskal Bidea.

Joan den urtarrilean Irungo Ficoban aurkeztu genuen Euskal Bidea ekimenaren garapena da igandean aurkeztuko dugun Bakerako Euskal Bidea. Bata bestearen garapena izatean, filosofia bera daukate: euskal gatazka politikoaren ondorioak konpontzeko bide-orri gauzagarria da proposatzen duguna.

Garai politiko berriarekin, bakearekin eta konponbidearekin konpromisoa daukagun guztioi irekia den proposamena da gurea. Gurea ez da soilik alderdi politikoei begira egindako proposamena, herritarrei zuzendutakoa da. Gurea ez da proposamen itxia, ekarpena egin nahi duten guztiei irekia da. Argi daukaguna da gai honetan ere adostasun zabalak bilatu behar direla, eta jarrera eraikitzaile horrekin landu dugu gure proposamen hau.

Gatazkaren konponbide integralerako, bakea eta elkarbizitza erdiesteko, bide-orri bakarra proposatzen dugu. Atal edo errei ezberdinak ditu, baina guztiek proposamen bakarra osatzen dute. Lau erreiko bide-orria da EH Bilduk proposatzen duen Bakerako Euskal Bidea.

Jatorri politikoa duen gatazkaren ondorioei aurre egiterakoan, lau dira, gure ustez, jorratu beharreko arloak: biktimak eta memoria, zigor eta espetxe politika eta iheslarien itzulera, armagabetzea eta desmilitarizazioa. Gai bakoitzak bere trataera propio eta zehatza izan behar du, baina lauek elkarren arteko harreman zuzena izanda, osotasunean hartu behar dira, bide-orri bakarra osatuz.

Euskal gatazkaren ondorioen konponbiderako proposamen egingarria eta logikaz beteak dira proposatzen ditugunak; baina gure jarrera eraikitzailea eta irekia izanik, euskal herritarrekin, eragile politikoekin eta sozialekin partekatu eta adostu nahi ditugu edukiak, bidea elkarrekin marraztu eta egin nahi dugu. Azken urteotan ageri-agerian geratu da Madrildik eta estatuko egituretatik ez zaigula inoiz erantzun baikorrik etorriko.

Horrenbestez, euskal gizarteari dagokio bidea zehaztea eta bidea egitea eta, zentzu horretan, EH Bilduk ekitaldi politikoa egingo du hurrengo igandean Donostian, gure proposamena aurkezteko.

Berriak

Euskal bidearen baitan 10.000 urrats emango ditugu datorren martxoaren 7an BEC-en

Gaurkoan, Bilboko Areatzan kokatutako EHBilgune honetan elkartu gara, herriari hitza emateko garaia delako; Euskal Bidearen ordua delako. Esparru guztietara benetako demokrazia ekarriko duen bidea eraiki nahi duena, herritarren eskuetan eztabaidatzeko eta erabakiak hartzeko lana utzi nahi duena. Proposamena Irunen aurkeztu ostean, orain Euskal Herri osoan ehun mila kafe hartuko ditugu proposamen hau jendearekin partekatzeko eta azaltzeko. Gaur, hemen beste 50 kafe gehitu dizkiogu guri ekimenari.

Ekarpenei, proposamenei, adostasunei eta desadostasunei ere guzti irekita dagoen Euskal Bide honek, subiranotasunerantz aurrera egin ez ezik, Euskal Herri justuagoa eraiki nahi du; mafia ekonomiko eta politikorik gabekoa, Kutxabanken kasu larria iraganaren parte bihurtuko duena. Euskal Herri sozialagoa behar dugu, hemen bizi garen guztiok duintasunez bizitzeko aukera izan dezagun.

Azken batean, Euskal Bideak bere etorkizunaren jabe den herri bat altxatu nahi du, esparru guztien inguruan erabakitzeko eskubidea izango duena. Euskal Herria eremu guztietatik eraiki behar delako. Horregatik, herritarrak dira egin beharreko bidea adostu eta egin behar dutenak.

Norabide horretan aurrera egiteko, hurrengo martxoaren 7an guztiok hitzordua dugu Barakaldoko BEC-ean. Abiatutako bide honekin bat egin nahi duten guztiei irekita egongo den eguna; Euskal Herri osotik hartutako milaka kaferen ondoren jasotako ekarpen eta konpromiso guztien isla izango dena. Martxoaren 7an, Euskal Biderantz egindako lehen 10.000 urratsak aurkeztuko ditugu, eta han ere, benetako protagonista euskal gizartea izango da. Han ikusiko dugu elkar.

https://fbcdn-sphotos-f-a.akamaihd.net/hphotos-ak-xap1/v/t1.0-9/10492280_1038937239456925_3187459159730126958_n.jpg?oh=d36609652ba358026d7add255c79faaf&oe=555BBAA4&__gda__=1431322013_e113339079b4e6229201a48ef44e8daa

https://scontent-b-mad.xx.fbcdn.net/hphotos-xpf1/t31.0-8/1979233_1038937296123586_3347307554366260938_o.jpg

https://scontent-a-mad.xx.fbcdn.net/hphotos-xpa1/t31.0-8/10828162_1038937332790249_1767283507486290046_o.jpg

https://fbcdn-sphotos-c-a.akamaihd.net/hphotos-ak-xpa1/t31.0-8/10355535_1038937689456880_7755971987504598540_o.jpg

https://fbcdn-sphotos-a-a.akamaihd.net/hphotos-ak-xfp1/t31.0-8/10974679_1038937876123528_4933687300842433665_o.jpg

https://scontent-a-mad.xx.fbcdn.net/hphotos-xpa1/v/t1.0-9/10978516_1038937932790189_7744957442822895792_n.jpg?oh=0f309a4960fc9d8a1c08463455ac8ccd&oe=555A837B

https://scontent-b-mad.xx.fbcdn.net/hphotos-xpf1/t31.0-8/10985055_1038938229456826_519294781298486481_o.jpg

https://fbcdn-sphotos-d-a.akamaihd.net/hphotos-ak-xpa1/t31.0-8/10861111_1038938382790144_8673787409751700020_o.jpg

https://fbcdn-sphotos-b-a.akamaihd.net/hphotos-ak-xpf1/t31.0-8/10945774_1038938496123466_8014203177850490555_o.jpg

https://scontent-b-mad.xx.fbcdn.net/hphotos-xpf1/t31.0-8/10989184_1038938859456763_566855044576309951_o.jpg

https://scontent-a-mad.xx.fbcdn.net/hphotos-xfp1/t31.0-8/10861047_1038938972790085_4180197747528384964_o.jpg

https://scontent-a-mad.xx.fbcdn.net/hphotos-xfa1/t31.0-8/10974164_1038939129456736_7228604581449483134_o.jpg

https://scontent-b-mad.xx.fbcdn.net/hphotos-xpf1/t31.0-8/10460879_1038939349456714_5615386911084906200_o.jpg

https://scontent-b-mad.xx.fbcdn.net/hphotos-xpf1/t31.0-8/10714003_1038939449456704_4573969677945657353_o.jpg

https://scontent-b-mad.xx.fbcdn.net/hphotos-xap1/l/t31.0-8/1799032_1038939682790014_7388874281695893484_o.jpg

Berriak

Alternatiba | Ezkerra eraldatzearen erronka

X