Abertzaleen Batasuna, Alternatiba, Aralar, Eusko Alkartasuna eta Sortu alderdietako ordezkariek prentsa agerraldia egin dute gaur goizean, Donostian, Estrasburgon Parot doktrinaren harira hartuko den ebazpenaren bezperan, euskal presoen egoera aztertu eta Espainia zein Frantziako gobernuen jarrera salatzeko.

Bihar Estrasburgoko Auzitegiko Areto Handiak 197/2006 doktrinaren epaia berrikusten hasiko da, uztailan Giza Eskubideen Auzitegiak hartutako erabakiarekin aipatutako zigorra kolokan jarri ondoren.

Biharkoa erreferentzia garrantzitsua izango da Euskal Herriarentzat. Han hurrengo asteotan hartu behar den erabakiarekin ez dago jokoan bakarrik Ines del Rio edota doktrina aplikatu zaien 70 presoen etorkizuna. Europako Auzitegiak hartuko duen erabaki horrekin ere euskal preso politikoekiko estatuek aplikatzen duten zigor estrategia jarriko baita zalantzan. Hori da nahi eta espero duguna, ez bait dago inolako arrazoi juridikorik uzatilan epaileek esandakoa oraingoan ez berresteko.

Azken aste hauetan Madrilgo gobernuak esfortzu bereziak egin ditu Europako eremu ezberdinetan bere espetxe politika justifikatzeko eta “Parot doktrina”-ren beharra saltzeko. Martxan jarri dituen presio mekanismoek ere argi eta garbi adierazten dute Estatuarentzat erabaki honek duen garrantzia. Madrilen eta Parisen badakite uztaileko epaia berresten bada espetxe politikan urratsak emateko beharturik daudela.

Hor kokatu behar da PPk alarma sozialaren tresna astintzeko egiten ari den saiakera, komunikabide zehatz batzuren laguntzarekin. Gizartearen arazo bezala saldu nahi du orain bere itxikeriaren eta estrategia politikoaren ondorio bat dena, gizarte horretan beldurra eta alarma piztuz.

Euskal Herrian gizarteak ondo ulertu du egoera honetan aurrera begiratu behar dela eta testuinguru honetan  presoen gaian urratsak ematea eta espetxe politika bertan behera uztea elementu positibo litzatekela. Horrela adierazi zen Bilbon egindako mobilizazio erraldoian eta horrela aldarrikatu da eremu instituzional, politiko eta sozial gehienetik. Euskal Herriak ez luke ulertuko kontrako erabakirik.

Orain arte Madrilek eta Parisek euskal preso politikoekiko bultzatu eta babestu duten espetxe politika sufrimendu eta eskubideen urraketa hutsa ekarri du. Presoen izaera politikoa bera ukatzen dute baina lege bereziak, auzitegi bereziak eta salbuespen neurriak erabili eta erabiltzen dituzte presoen kontra. Nola ulertu daiteke hori ez bada gatazka politikoaren baitan martxan jarri duten estrategia politiko oro horren tresna bezala.

Aurreko astean Iruñean eta Bilbon bake prozesua bultzatzeko burutu zen Gizarte Foroan eta abenduan Baionan egindako Bake Foroan oso argi geratu zen gaiaren garrantzia eta presoek jokatu dezaketen paperaren beharra gatazkaren konponbide integralari begira.

Presoen Kolektiboak berak adierazi du behin eta berriro bere konpromisoa prozesuarekiko eta prestutasun eta borondate osoa duela urratsak emateko eta gatazkaren arrazoien eta ondorioen inguruan bere aportazioak mahai gainean jartzeko. Presoen inplikazioa lehen mailako bitartekoa izan behar da, espetxetik eta kaletik. Hori bideratzeko lehen urratsa espetxe politika aldatzea da; baina horretarako borondate politikoa behar da, eta ez dirudi Madriletik eta Parisetik borondate hori dagoenik.

Itxikeri horren aurrean sakabanaketari amaiera jartzeko, preso gaixoak askatzeko, bizitza osorako zigorra bertan behera uzteko eta espetxealdiaren 3/4-ak bete dituztenak kalean uzteko aldarrikapenak zentzu eta indar handiago hartu dute.

Panorama honetan, irtenbideak bilatzeko, gatazka gainditzeko falta den bakarra estatuen konpromisoa eta inplikazioa da. Orain arte sufrimendua luzatzeko eta konponbide prozesua oztopatzeko estrategian mantendu dira. Soka tenkatzen jarraitzen dute blokeo egoera mantentzeko.

Egoera berria barneratu behar dute. Alarma piztu ordez, oztopoak jarri ordez, adostasun politiko eta sozialak lortzeko eta bultzatzeko esfortzuak biderkatzeko unea da. Zentzu horretan Estrasburgoko Auzitegiak hartu behar duen erabakiak garrantzi berezia du, estatuek konponbide prozesua oztopatzeko eskuartean duten tresna nagusietakoa kolokan geratu daitekeelako eta, ondorioz PPk gidatzen duen blokeo estrategia osoa baldintzaturik gera daiteleelako.

Baina estatuen borondate falta horren aurrean, euskal presoen kontra aplikatzen den espetxe politikari amaiera lortzeko, presoen eskubideen errespetua bermatzeko eta gai honetan urratsak emateko protagonista bihurtu behar da gizartea.

Gizartearen inplikazioa derrigorrezkoa da, eta izango da aurrera begira ere, estatuen blokeo estrategiak gainditzeko eta presoen eskubideak defendatzeko bermerik nagusiena. Gizartearen inplikazioa, konpromisoa eta aktibazioa gatazka eta gatazkaren ondorioak gainditzeko bide nagusia.