Joxe Iriarte “Bikila”- Alternatibako kidea
Hauteskunde emaitzak kontuan (aurrekoak ikusita) EHBildukideok baditugu arrazoi nahikoak pozik egoteko. Arazoak arazo, hori argi utzi nahi dut. Alde batetik eta kontuan izanik Podemos hor dagoela, gure emaitza propioak onak izan direlako eta, batez ere, kanpainan zehar azaldutako aurrerapenak nabarmen hobetu direlako. Eta bestetik, oro har, konstituzionalismoaren ikur nagusiak (alegia 78ko erregimenaren zutabeak), larri eta estu dabiltzalako gurean. Eta hori berez ona da hartzen dugun aldetik hartzen dugula. Azkenik, ezker eraldatzailearen parlamentari kopurua handitu egin da. Lehen 21 (EH Bildu) orain 28 (EH Bildu + Podemos)
Alabaina, distiratzen duen oro ez da urre, eta berri on horiek badute bere itzalak. Izan ere, EAJren nagusigoaren atzean dagona da, krisian ere azken finean gu ez gaudela Espainian bezain gaizki eta hori bere kudeaketaren esker dela sinistearena (bultzaturiko murrizketa sozialak, erraustegia inposatzea, Kutxabank ustiatzea, AHT, Kukutza, eta abarren ondorio kaltegarriak ezkutatuz edo mozorrotuz). Beraz, EH Bildu ez da gai izan uste ustel hori agerian usteko, ezta Europar Batasunean nagusia den eta EAJk bere egiten duen modelo neoliberalaren nondik norakoak azaltzeko (Troikaren aginduei men egitea, TTIP-rekin bat egitea…). EAJk ez aipatzeak EU-rekiko morrontza, arazoak saihesteko duen trebetasuna adierazten du, baina gure aldetik gaia ez ateratzeak ahuldadea. Eta ezintasun horrek asko kamuztu eta epeldu du EH Biduren (eta Podemosema zer esanik ez) kontrakotasuna. Adierazgarria Argiako azalak zioena, “giro epelean boterea- alegia EAJ- goxo” eta eroso.
Eta oso eroso dabilenez, aurreko legealdiaren parametro berberetan jarraituko du Estatuko gobernuarekin, tratante negartiaren moduan. Hauteskunde kanpainan adierazi duen PPrekiko ezezkotasunak ez du iraungo Moncloan ate joka hasten denean. Joera hori pisu hila da edozein prozesu eraldatzailerako, zeren teorian posible dena (erabaki eskubidearen aldekoen nagusitasuna gauzatzea) praktikan indargabetzen delako borondate ezagatik… baldin eta gizarte zibilak (Katalunian bezala) behartzen ez badu. Hor datza gure esperantza. Sindikatuen, Gure esku dago, eta mugimendu sozialen suspertzea. Ikuspuntu horrekin bat eginez, sindikatu eta eragile sozialekin lan egiteko proposamena da “herri akordioaren” alderik interesgarriena. Jakina, proposamen horren helburu minimoak ezin dira inoiz izan sindikatu eta eragile sozialek patronalari eta jaurlaritzari egiten dizkietenak baina apalagoak. Are, ausartagoak izan beharko lirateke.
Horregatik, ez dut ondo ikusten, kanpainan enplazamendu orokor gisan erabilitako hiru alderdien arteko (PNV, Podemos eta EH Bildu) paktu edo hitzarmenaren proposamenarekin bere horretan jarraitzea, eta batez ere, EH Bilduren ordezkari batzuei entzutea “gobernagarritasuna eta herrialde mailako akordioak erraztearen alde gaudela”. Gobernagarritasuna erraztu? Alderantziz deritzot!
Hots. Ados nengoke, segun ze gaitetan ezker soberanista eta independentistak gai izatea bai EAJrekin, eta baita PSErekin, adostasunak lortzeko. Baina, huts egingo dugu adostasun hori gobernu izaera edo legealdirako paktu izaera hartzen badu. Seguru beraiek ez dutela nahiko, baina hori ez da kontua, gure aldetik ere garbi utzi behar dugu, gaur egun, EAJrekin ezta PSErekin ezin dela hitzartu paktu iraunkor edo funtsezkoak, beren estrategia gurearen aurkakoa delako, eta akordio taktikoetan izan ezik, gu kontra egin behar diegulako irmoki. Bai Espainian zein Euskal Herrian, egonkortasuna esan nahi du sistemak ez duela desengortuko duen areriorik, eta horrek herritarren desegituraketa dakarrela.
Ez dut ukatzen ere, koiunturaren baitan proposamen orokorren edo gai zehatzen inguruan “enplazamientoak” egitea, baina tentuz. Adibidez, EAJren aldetik borondaterik izanez gero herri akordio bat posible litzatekeela behin eta berriro azpimarratzeak, ilusio faltsuak sortzen ditu, eta horrek ez dio mesederik egiten gure estrategari.
Kontraesan itzela da, LAB eta ELAk esatea EAJ ren garaipena patronalarena dela, eta gu Gobernu horrekin paktu orokor bat egin nahi izatea. Ez dut ulertzen nola uztar daitezkeen zerua asaltoan hartzeko asmoa eta egonkortasuna eta gobernagarritasuna (EAJrena) errazteko asmoa. Gurean ez dago Katalunian bezala, independentzia helburu duen haustura prozesu bat zeinean bertako burgesiaren zati batek talka egiten duena Espainiar estatuarekin eta bere faktikoekin, paktu herritar trasbertsala justifikatzeko. Erkidekoan ez dago ere, Nafarroan bezala, urtetan izaniko indar atzerakoien erresumarekin bukatzeko laukoen paktu baten beharra (kontuan izanik gainera, Nafarroa bai eta EAJ ez dela gauza bera). Erkidegoan, EAJk ordezkatzen du sistema, “kasta”ren (nahiz eta modu trebeaz ezkutatu) zati bat da, inondik inora aldaketarako indarra (honekin ez dut esan nahi EAJ eta UPN gauza bera direnik) eta gure helburua egoera horrekin bukatzea dela argi eta garbi ez badugu aldarrikatzen, jai dugu alternatiba gisa. Eta bide horretan gure aliatua, oraingoz bakarra, Podemos da, nahiz eta bere anbiguotasuna oztopo handia izan. Oso frustrantea izan da Podemosen azken hilabetetako bilakaera (noraeza) zeinak EAJ garaitzeko asmoa aldarrikatzetik oposizio zintzoa egitera mugatuko dela esateak adierazten duenak, eta gainera PSErekin adostasuna egitea proposatu.
Gure zintzotasuna herritarrei zor diegu, ez dinamika instituzionalari. Hitzetan eta kontzeptuetan ematen ari den (des) egokitze horri oso penagarria deritzot.
Azken finean, ezkerrak, errealitatea aldatzea izan behar du helburu. Ezin du dagoena ondo kudeatzera mugatu, edo mundu injustu batean egokitu edo goxo egin. Ezin du alternantziaren (gaur zu, bihar ni) itsas lamien kantuei amore eman.
Horregatik, hauteskunde mailan oraingoz nagusitasuna ez lortzeak ez gaitu urduri jarri behar. Pazientzi inpazientea izan behar du gurea, errealista borrokatzeko orduan eta aldi berean egoerarekiko egoskorra. Behar dugun jauzi kualitatiboa gizartean, aldaketatik etorriko da, “EAJren herrialde miresgarriaren ipuinetatik” jendeak siniskeri uzten duenean. Baina hori ez da lortuko EAJren atean deika ibiliz.
Zaila dela? Jakina, baina Espainiako Podemosen estrategak bezala sinistea plano diskurtsibo soilean eta alor mediatikoan posible dela alternatiba bat lortzea, ikuspuntu estrategikotik akatsa larria izateaz gaian (helburu eraldatzaile ikuspegitik, bederen) gainera ezinezkoa da (Espainian ikusi denez zein erraz sortu zioten neurriko arerioa). Eremu horretan beraiek beti irabazten dute. Aukera bakarra egoera desengorkortzean datza. Beraiek Gipuzkoan guri egin ziguten bezala. Instituzional alorrean kontrakotasun gogorra, eta kalean gogorrago.