Langile publikoak (Maria del Rio)

Osasun sistema publikoaren aldeko manifestazio jendetsuak egin dira EAEko hiriburuetan. Sindikatu, langile, gizarte-mugimendu eta herritarrok Osakidetzaren desegitea salatu dugu. Horren aurrean, Sagardui sailburuak esan du ez dagoela arazorik lan-baldintzekin, ezta diru faltarik, osasun arloko profesionalen falta baizik. Madrilgo Gobernuaren erabakiari soilik leporatu dio egoera, prestakuntza-plazak murriztu zituelako. Argudio eskasa: osasun publikoko arazoek ez diete medikuei bakarrik eragiten, arloko profesional guztiei baizik. Berez, giza baliabideen kudeaketa txarra administrazio publiko osoaren arazoa da. Beste eremuetan ere gertatzen da, hezkuntzan edo gizarte-zerbitzuetan. EAEk Europako behin-behineko kontratuen tasarik altuena, 40%, izatearen «ohorea» du. 60.000 pertsona, tartean 28.000 osasun-langile eta 15.000 irakasle.

Ez da ohikoa funtzionarioak defendatzea, nagitasun eta eraginkortasun ezaren irudia baitaramate. Askotan, aurreiritzi hori duten lan-egonkortasunari zor zaio, lan-merkatuan nagusitzen den prekaritatearen aurrean. Baina datuek zalantzan jartzen dute ustezko egonkortasun hori, eta galde daiteke irudi txar hori, okerra izateaz gain, zenbateraino den interesatua eta sektore publikoari ospea kentzeko ez ote den, gutxi batzuei mesede egiten dien eta gehienei kalte egiten dien pribatizazioan eta erregulazioaren desegitean aurrera egiten jarraitzeko. Posible al da zerbitzu publiko onak izatea lan-baldintzak prekarioak direnean? Onuragarria al da pazienteentzat anbulategira joaten diren  bakoitzean beren osasun-egoera profesional desberdin bati azaldu behar izatea? Logikoa al da haurrek irakasle desberdinak izatea hiru hilean behin?

Funtzio publikoa urteetan zuzendu dutenek erantzukizuna dute honetan, eta ezin da esan hau ustekabean datorrenik: administrazioetako plantillak zahartuta daude, eta 80ko hamarkadan sartu zirenak erretiroa hartzear daude. Arduradun politikoek ezin dute aitzakiak bilatzen jarraitu; zerbitzu publikoekiko benetako konpromisoa eskatu behar dugu, funtsezkoak baitira justizia soziala eta ongizatea bermatzeko.

GARA/NAIZen publikatua

Kanpismoa eta antiinperialismoa (Joxe Iriarte “Bikila”)

Zenbait euskal eragilek NATOren aurkako manifestazioa deitu dute inperialismoari aurre egiteko asmoz. Mezu horrekin ados. Alabaina, guztiz harritzen nau ez dutela ezer esaten Errusiaren inbasioari buruz, ezta Ukrainako herriak bere burua defendatzeko eskubideaz. Zer nolako antiinperialismoa da hori?


Aldiz, Gerrari ez! plataformak argi eta garbi dio: «Arbuiatu egiten dugu Ukrainako gerra. Errusiaren erasoaren eta NATOren espantsionismoaren aurka», bai eta LABeko nazioarte arloko ordezkari batek ere argi eta garbi adierazi duenean: «Errusiak Ukraina inbaditzea eta erasotzea justifikaezina da».

Ez da gaur goizekoa geopolitika arloan kanpismoa deritzona, gerra hotzean sortu zena, eta mundu osoko ezkerrak bere egin zuena (sozialdemokratak Mendebaldeekin eta komunistak Ekialdeekin). Eremu honetako salbuespena izan zen, urtetan Sobietar Batasunari men egin ondoren, Espainiako Alderdi Komunistak eta Italiakoak kritikatu zutela Varsoviako Itunaren tankeek Txekoslovakiako udaberria zapaldu zutenean. Partidu komunista gehienek, zoritxarrez, horien artean Fidel Castrorenak, defendatu eta babestu egin zuten inbasioa. Eta horrekin zapuztu egin zuten giza aurpegia izango zuen sozialismoa sortzeko aukera bakarra.

Bigarren salbuespena, bi bloke horietatik aldendutako estatu desberdinen artean osatutako «Ez lerrokatuen mugimendua» izan zen, zeinen artean paper oso garrantzitsua jokatu zuen Tito Jugoslaviako presidentea izandakoak; halaber, militante internazionalistek osatutako hala-moduzko hirugarren eremua.

Lerratze horrek iraganean bere logika izan arren (manikeoa, Sobietar Batasuna ez baitzen jada sozialista Marxek eta Engelsek uste zuten arabera, gaur Txina ez den bezala), gaur egun aberrazio bat da Errusia, zalantzarik gabe, herrialde kapitalista bat delako, zeinaren buruzagia, Putin, antikomunista deklaratua den, Lenin eta boltxebikeak etengabe gorrotatzen dituena errusiar inperio preziatua suntsitzeagatik.

Putin-zale horiek, nolabait («kanpo zaleen» oinordekoek deritzogunak) uste dute joan den mendeko 70eko hamarkadan gaudela oraindik, eta horrek egoera triste honetara garamatza, non munduko ezkerraren zati batek AEBei aurre egiten dien edonori laguntzen dion (izan Putinen Errusia, izan Baxar al-Assaden Siria edo Ortegatarren Nikaragua), batez ere Errusiari, nolabait, uste duelako gaurko Errusia Sobietar Batasunarekin, eta komunismoarekin ordezkatzen dutena geopolitika alorrean. Siriako oposizioak ergelen antiinperialismotzat jo zuen jarrera hori. Izan ere, gure etsaien (NATO) etsaiak (Errusia eta Txina) ez dira nahitaez gure lagunak.

Zoritxarreko inperialismoaren aurkako joera manikeo honek, abstraktua izatez gain, Mendebaldea ez den edozein aktore inperialistatzat hartzeari uko egiten dio. Beraz, beraientzat Errusia ez da inperio bat. Eta, suposatzen da, Txina ere ez.

Ni, berriz, ados nago Raul Zibechirekin, dioenean, hegemonia alorrean, estatuen arteko konfliktoak sarritan estaltzen dituela zapalduen borrokak (uigurren borroka Txinaren aurka, edo Kurduena gaitzestea AEBen laguntza izan zutelako).

Sergio Rodriguez Lascano zapatistak ezkerrean geopolitikak hartu duen garrantzia salatzen du, eta ni ados nago berarekin, hauxe dioenean:

«Gerra batek eztanda egiten duen bakoitzean, bere justifikazioa bilatzen duen ideologia justifikaezina justifikatzen saiatzen da. 1914an, Europa osoko sozialdemokraziak, bakoitzak gatazkan zuen posiziotik, argudio geopolitikoak erabili zituen. Sozialdemokrazia alemanak Europa askatu nahi zuen, eta bereziki errusiar herria, Romanov satrapetako urkamendietatik. Beste aldeak Europa mehatxu alemaniar militaristatik askatu nahi zuen. Gerraren aurka zeudenak internazionalista eskukada bat ziren. Geroago III. Internazionala sortuko zutenak. Engainuak gutxi iraun zuen, Marneko bi guduetan (500.000 hildako baino gehiago) gerraren eta analisi geopolitikoen ilusioak lurperatuta geratu ziren».

Uste dut une egokia dela mundu honetako ezkertiar orok geopolitika beste modu batera ikusteko. Abiapuntu egokia izango litzateke gure herrialdetik kanpo izaten diren gertaerak aztertzean joera geopolitikoa baztertzea. Maizegi, ezkerreko analisietan soilik NATOk edo Putinek (Txinak ere) dute protagonismoa, baina ukatu egiten dute Ukrainan (edo gatazkan murgilduta dauden herrietan) bizi diren milioika pertsonei bere interesen alde egiteko eskubidea eta protagonismoa. Gogoratu behar dugu pertsona horiek gure gisakoak direla. Gehienak emakume eta gizon langileak dira, eguneroko kezka asko partekatzen dituztenak gurekin eta gure jarrerak formulatzeko garaian kontuan hartzea merezi dutenak. Eta herri bezala beren burua autodeterminatzeko eskubidea dutela geopolitikaren joko maltzurraren gainetik eta azpitik.

Geopolitikarako abiapuntu eta helmuga gisa duen azterketa beti da goiko analisi bat, estatuen, haien klase menderatzaileen eta hertsatzeko aparatu militarren eremuan abiatzen eta geratzen den analisi bat. Mundua taula bat da eta Monopolya balitz bezala aztertzen da indar korrelazioa. Nor ez da inoiz agertzen? Jendea, gizakiak ez dira inoiz agertzen estatistika gisa baino, alboko kalteen kutxatila hegian kokatuta.

Beraz: mobilizatu gaitezen gerraren aurka, baina gerra bultzagile konkretuak salatuz, eta, batez ere, munduaren desmilitarizazioa eta desnuklearizazioa bultzatuz.

Gai honi buruzko nazioarteko kanpaina etengabea egon beharko litzateke. Ekimen mota honen adibide bat 50 Nobel saridunen diskurtsoa litzateke, munduko herrialde guztiek defentsa gastuak urtero %2 murriztea proposatu zutenak, NBEren ikuskaritzapean. Horrela, askatutako dirua bakerako eta gerren ondorioei erantzuteaz gain, urte batzuetan klima aldaketaren aurka eraginkortasunez borrokatzeko eta pandemiak gainditzeko erabil zitekeela kalkulatu zuten.

BERRIAn publikatua

Espazio partekatuak (Maria del Rio)

Guztiok bat gatozela esango nuke: gero eta gehiago kostatzen zaigu proiektu kolektiboetan parte hartzea, eta, bizi izandako osasun-alarmaren ondoren, egoera okerrera joan da. Aurreko batean, lagun batek esan zidan ez zuela argi adinagatik ote zen, baina gehiago kostatzen ari zaiola lagunekin geratzea eta, batez ere, bat-bateko planak egitea. Are gehiago, isolamendu soziala eta bakardadea gero eta arazo handiagoak dira, batez ere adin tarte batzuetan. Asko dira ematen diren azalpenak, esaterako, sare sozialen gehiegizko erabilera, edo lanaldi luzeen ondoriozko denbora librearen falta.

Badira bestelako arrazoiak, elkarteek eta taldeek biltzeko leku egokirik ez dutela, kasu. Zaila da, batzuetan gaindiezina, leku publiko irisgarri bat aurkitzea, baldintza murriztaileegiak ezarrita ez dituena eta bereziki talde batzuek dituzten lan-ordutegi zailetara egokitzen dena. Gauza bera gertatzen da beste espazio kolektibo batzuekin, hala nola liburutegiekin eta ikasketa-aretoekin, non gero eta gehiago azterketa garaitik kanpo ere ikasleek eta oposiziogileek ilara luzeak itxaron behar dituzten, edo hirietako eskolen ohiko aldarrikapena: hurbileko espazio publikoa elkartzeko eta gozatzeko leku gisa erabiltzeko aukera izatea. Ez aipatzeagatik behin eta berriz eskatzen dela frontoiak eta jolas-guneak estaltzea, klima baldintzek laguntzen ez dutenerako.

Argi dago inguruneak eragin handia duela nor garen eta nola bizi garen zehazterako orduan. Premiazkoa da, beraz, elkar topatzeko leku egokiak izateko beharrari benetan duen garrantzia aitortzea. Frogatuta baitago harreman sendoak eta babes taldea sortzea ez dela soilik beharrezkoa gizarte kohesiorako, baizik eta osasunerako onurak ere badakartzalako. Gainera, gizartean eta taldean parte hartzeko gaitasuna izatea ezinbestekoa da gizarte demokratiko batean. Espazio partekatuak hobetzeko premiari erantzuteko auzokideek eta elkarteek parte hartzeko bideak sortzea urgentziazkoa da. Pentsa liteke, bestela, espazioen gabezia ondo neurtutako erabakia dela, hain zuzen ere, bizitza kolektiboa oztopatzeko.

Maria del Rio
GARA/NAIZen argitaratua

arrazakeria

Black Lives Matter (Maria del Rio)

George Floyd poliziaren esku hil izanak mobilizazioak eragin ditu mundu osoan. Gure artean ere, horren adibide jendetsuak izan ditugu. Ez da, noski, ezagutzen dugun horrelako lehen heriotza, baina oraingoan lekuko izan gara. Irudi gordinak eta bortitzak biralizatu egin dira, eta atzean dagoen historia ezagutu dugu; biktimaren izena, haren familia… Zalantzarik gabe, azken honetan zailagoa izan zaigu beste alde batera begiratzea. Hori guztia, gainera, AEBetan gertatzen ari den polarizazio sozialeko testuinguruan gertatu da, eskuin muturraren hazkundea horren adierazle dela. Hauteskundeak laster izango dira, eta COVID-19aren krisiaren kudeaketa negargarriaren ondorioek zenbait kolektibo bereziki kolpatu ditu, hala nola, afrikar ondorengoen artean.

Gehiago irakurri…

X