Gaur, Artigaseko zabortegira hurbildu dira EHBildu Bizkaiako ordezkariak, azken hilabeteetan hondakinen kudeaketaren harira Bizkaian sortu den zalapartaren inguruan iritzia ematera. Asier Vega Alterantibako kide eta Bizkaiko batzarkidea eta Maribi Ugarteburu aritu dira bozeramaile.

Aste honetan bertan entzun dugu Unai Rementeria, Bizkaiko Aldundiko eleduna, Bizkaiak hondakinen kudeaketaren ziklo osoa ondo itxita daukala esanez, eta lurraldeak, gai honekin, arazorik ez daukala baieztatuz.

EHBILDUk adierazi nahi du, Bizkaiko gizarteari ezin zaiola matxuratutako produkturik saldu, eta batez ere, geure buruari tranpak egiteak ez garamatzala inora.

Hondakinen kudeaketa oso gai serioa da. Lehen mailako erronka bat jendarte-eredu iraunkor baten alde egin behar dugunontzat. Ez dezagun ahaztu gainera, europar zuzentarauek, 2020an, birziklatu daitekeen guztia birziklatzera behartuko gaituztela.

Norabide horretan aurrera-urratsak ematea denon ardura da, bereziki instituzio publikoena. Gaur, Aldundiari arduraz jokatzeko eskatzera gatoz hona, eta gure kezka adieraztera Aldundiak berak azken aste eta hilabeteetan emandako hainbat informazioren inguruan:

Birziklapena

Otsailaren 21ean, Josu Madariaga ingurugiro diputatuak jakinarazi zuen Bizkaiak 2013an %50eko birziklapen-tasa erdietsi zuela. Aste honetan prentsan publikatutako Gorka Bueno EHUko irakaslearen analisiak argiki adierazten du Foru Aldundiak bere buruari tranpak egiten dizkiola datuak emateko orduan. Datu hau ez da zuzena, inondik inora. Europako Hondakinen Direktiba Esparruak datuak emateko agintzen duen metodologia jarraituz, eta gure buruari tranparik egin gabe, Bizkaiak hondakinen %36 baino ez du birziklatzen. Eta beraz, erdia birziklatzetik oso urrun dago Bizkaia gaur egun.

Zabalgarbi

Zabalgarbiri dagokionez, Ekologistak Martxan-ek otsailean kaleratutako ikerketak azpiegitura honen gaineko zalantza ugari jarri ditu mahai gainean. Bi aipatuko ditugu gaur hemen, lehena efizientzia energetikoari dagokiona, eta bigarrena, azpiegitura honen bideragarritasun ekonomikoari dagokiona.

Efizientzia energetikoa

Ekologistak Martxanen ikerketaren arabera Zabalgarbik ez du bere jarduera balorizazio energetikotzat jotzeko beharko lukeen gutxieneko efizientzia energetikorik. Berriro, efizientzia hau neurtzen duten faktoreak kalkulatzerako orduan akats metodologikoak aurkitu ditu ikerketa honek. Datu hau giltzarria da, horrela izanik, Zabalgarbik ez bailituzke Europak markatzen dituen zuzentarauak beteko.

Honi, gainera, gehitu behar zaio, 2013. urtean, Zabalgarbik, 132 egunetan ez zuela argindarrik saldu. Eta beraz,  denbora horretan erraustutakoa ezin da balioztatze energetikotzat jo. Beraz, erraustutakoaren %36 deuseztutzat jo behar da zuzenean.

Bideragarritasun ekonomikoa

Ekologistak Martxanen ikerketa berberak azpiegitura honen bideragarritasun ekonomikoa ere zalantzan jartzen du. Zabalgarbik diru-laguntza publiko pribilegiatuak jasotzen ditu, energia berriztagarriei dagozkien primak hain zuzen. 2012an 20M jaso zituen, nahiz eta Zabalgarbik produzitzen duen energiaren %15 soilik izan berriztagarria. Azpiegitura honen efizientzia energetikoa zalantzan dagoelarik, primarik gabe, Zabalgarbi defizitarioa izango litzateke nabarmen.

Ikerketa hau argitaratu eta egun batzuetara EHBILDUk Josu Madariaga ingurumen diputatuaren batzorderatzea eskatu zuen Bizkaiko Batzar Nagusietan, Zabalgarbiren gaineko azalpenak eman zitzan. Bi hilabeteren ondoren ez da batzorderatzerik gauzatu.

Zabortegiek ez dute itxiera datarik

Zabalgarbi zabortegietara zuzentzen den hondakin-sortzaile handia da. 2009-2012 denbora tartean, 208.000 tona hondakin atera ziren Zabalgarbitik, Zalla eta Igorreko zabortegietan bukatu zutenak. Denbora tarte berean 16.100 tona hondakin toxiko sortu zituen, Bistibieta (Lemoa) eta Larrabetzuko zabortegietara eraman zirenak.

Bizkaiak zabortegien lurraldea izaten jarraitzen du egun. Gaur hemen gauden honek, Artigasekoak 2019an du itxiera data, eta Jatakoak, gaur egun, ez du itxiera datarik.

Bizkaiak arazo bat du

Unai Rementeriak dioenaren kontra beraz, Bizkaiak arazo bat du hondakinen kudeaketarekin, eta ez nola nahikoa gainera. Egun martxan dagoen kudeaketa-ereduak ez du bahimenduko Bizkaian, 2020an, Europak markatzen dituen materialen birziklatze-tasak erdiestea.

Aldundiaren eredua den 5. edukiontziak ez du esperotako emaitzik ematen. Jauzi bat emateko ordua da. Eskualdez eskualde, herriz herri, bilketa selektiboa oinarri eta birziklapena helburu, aukerarik onenak aztertu eta martxan jartzeko garaia da. Ezin dugu denbora gehiago galdu. 

Erantzunkizunez jokatzeko ordua da, gardentasunez eta tranparik egin gabe. EHBILDUk horrela egingo du.

Baso suteetarako taldeetako langileek ez dute telefono mugikorrik bere lanerako eta emisore bidezko komunikazioak askotan huts egiten du.

Izugarrizko murrizketak egon dira suteen aurkako borrokarako giza baliabideetan eta egungo langile kopurua ez da aski Bizkaia osoan sor daitezkeen suteei aurre egiteko.

Pasa den martxoaren 9an gertatutako suteak direla-eta EH Bilduk eskatutako batzorderatzearen harira, koalizioak Karrantza Haranan nahita piztu ziren sute-multzoari bereziki aurre egiteko egon ziren giza baliabide zein baliabide material gabezia larriak salatu ditu. Asier Vega EHBilduko batzarkide eta Alternatibako kideak OCELA protokoloa bete ez izanaren zantzuak daudela salatu du, Karrantzako sutean oinarrizkoak diren elementu ugarik huts egin baitzuten; komunikazio, behaketa eta zaintza lanetan bereziki, baita bertatik ihes egin ahal izateko bideak aurreikusteko orduan ere.

Aurreko egoeretako bakar bat gertatzea nahikoa litzateke langileek bere lana bertan behera utzi behar izateko, euren bizitza arriskutan jartzen baita.

EH Bildu Aldundiko erretenetako langileen ordezkariekin harremanetan jarri da eta jazotako gertaeren larritasuna ikusirik, zerbitzu horren gabezia larriak agerian jarri ditu:

– Langile hauek ez dute lanerako telefono mugikorrik, eta erabiltzen dituzten emisoreek huts egiten du maiz eremu malkartsuenetan, beraz hainbat momentutan guardian zeuden teknikariek eta gainontzeko kideek ez zuten komunikatzeko biderik, ez sutea itzaltzeko planifikazioaz hitz  egiteko ezta arriskuen berri emateko ere. Gainera, emisore horien bateriak 2-3 ordu besterik ez du irauten (hori berriak izatekotan), eta bi besterik ez daramatzate soinean. Kontuan hartuta langile hauen jardunak 8 ordu inguru iraun dezakeela, argi dago komunikazioa ez dagoela bermatuta. Gainera, basozainek  eta langileburuek besterik ez dute emisorerik, operarioek ez baitute holakorik.

– Ezin izan zen langileen eta sutearen beraren eboluzioa behatu eta zaindu, martxoaren 9ko egun horretan bertan ez baitzegoen behatze eta zaintza lanak egiteko baso suteetako langile-talderik.     Gaur egun behatze eta zaintza lanetarako  2 talde besterik ez daude, orain gutxi arte bat gehiago zegoen. Langile gabezia honek eragiten du urtean zehar 27 astetan zaintzarik ez egotea. Eta langileek esan digutenaren arabera, martxoaren 9 eta 10ean ez zen behatze eta zaintza talderik egon.

Gertakari hauen larritasuna ikusirik eta langileek egindako salaketak entzunik, gaurko batzordean Irene Pardo diputatuari helarazi dizkiogu. Honek ez ditu ukatu, eta teknikariek egindako txostenean jasotako errepikatzera mugatu da. Gure aldetik, ezinbesteko ikusten dugu Nekazaritza Ahalduna langileekin batzea eta euren salaketa eta eskakizunei erantzun bat ematea eta egoera hauek konponduko dituen Suteei Aurre egiteko Plan orokor berria adostea. Kontuan hartu beharra dago 80 langile direla Bizkaia osorako eta berebiziko garrantzia duela langile hauen baldintzak eta baliabideak hobetzea.

EH Bilduk neurri hauek guzti hauek langileekin urgentziaz tratatu eta adostea eskatuko dio Aldundiari, baita lan hau Aldundiko langileek zuzenean egin dezaten exijitu ere, eta ez, esate baterako, Basalan moduko enpresa zerbitzuek. Izan ere, enpresa hauetako langileak askotan ez dira adituak eta gehienetan modu erabat iragankorrean daude lanean.

EHBildu Bizkaia

EH Bilduk Aldundiaren “utzikeria” salatu du Mendexako Karraspio hondartzaren ondoan gertatu den legez kanpoko zuhaitz mozketaren aurrean neurririk ez hartzeagatik. Kantaurialdeko artadi bat suntsituta gelditu da Karraspio hondartzako inguruan, 2001 urteaz geroztik mozketa esanguratsuak hasi zirenetik. Kantaurialdeko artea espezie babestua den arren, Bizkaiko Aldundiak “beste aldera begiratzea” leporatu dio EH Bilduk Irene Pardo Nekazaritza departamenduko diputatuari.

Pardok adierazi duenez, Nekazaritza sailak aurtengo urtarrilean jaso du zuhaitz mozketaren berri, SOS Karraspio plataformaren idatzi baten bitartez. EH Bilduk argitu duenez, ordea, Aldundiak aurretik izan du artadiaren berri. Koalizioak gogorarazi du Bizkaiko Aldundiak Mendexako inguru horretan egin asmo dituen aparkalekuaren eta luxuzko etxebizitzen proiektuari lotuta, ingurugiro eraginari buruzko behin behineko txostena idatzi zuenean, bertako artadiaren existentzia jasotzen du eta hura babesteko nahiz berreskuratzeko neurri zuzentzaileak zehazteko beharra. Txostena 2012an osatu zen arren, azken bi urteotan artadia suntsitzen jarraitu da, ia osorik ezabatu arte.

 “2012an Aldundiak bazuen babestutako artadiaren berri baina Nekazaritza eta Ingurumen departamenduek ez zuten artadia babesteko inolako neurririk hartu. Gainera, ez duzue ardurarik onartu nahi” zuzendu zaio Asier Vega Alternatibako kide eta EH Bilduko batzarkidea Irene Pardo diputatuari. Horrez gain, koalizioak abereen presentzia salatu du baita ere, artadia berreskuratzea guztiz eragozten baitu.

Vegak adierazi duenez, artadiaren suntsitzea 2001ean hasi zen modu nabarmenean, hain zuzen, inguru horretarako aparkalekua eta luxuzko etxebizitza proiektua aurkeztu zen urte berean. EH Bilduk adierazi du Bizkaiko Aldundiak “utzikeria” adierazi duela bere ardura eta betebeharrekiko, babestuta dagoen kantaurialdeko artadia suntsitu zedin utzi duelako, zuhaitz mozketa horien berri izan arren.

EHBildu Bizkaia