Egoera honetatik ateratzeko politika aldaketa sakonak behar dira. Eta horrela azaldu dugu izan garen eremu guztietan. Aldaketa horiek lau zutabe nagusitan kokatzen ditugu:

-Ezinbestekoa da politika fiskal berri bat, justizia sozialean oinarrituta
-Bitartean, zorpetze publikoa erabili behar da
-Murrizketa sozialen inposizioa moztu eta alternatibak bideratu
-Bestelako eredu sozioekonomikoa eraikitzeko eta enplegua sortzeko plan integrala

Honen aurrean PNVren erantzuna ezkorra izan da beti, eta hori oso kezkagarria da, ezetzarekin batera betiko errezetekin jarraitzea erabaki dutelako. Politikak eta ereduak aldatzeko borondaterik ez dutela adierazi dute behin eta berriro Madrilekiko duten menpekotasuna azalaraziz.

Horrekin argi adierazten dute ere burujabetza ariketa minimo bat egiteko asmorik ez dutela ere eta horren ondoriak gizarteak ordainduko ditu, ez baita garapen sozial eta ekonomikorako alternatibarik eskaintzen. ¿Non dago gure politikak eta etorkizuna erabakitzeko eskubidea?

Egun hauetan zorpetzearen balizko gehikuntza baten inguruan ematen ari den eztabaida salatu behar dugu: Zergatik erabaki behar du Bruselak edo Madrilek gure zor publikoa? Nola aplikatu dakioke gure herriari Valentziari aplikatzen zaion lege bera? Eztabaida hau ekiditen ari da Urkullu, ihes egiten ari da sakoneko arazoari aurre ez egiteko: burujabetza falta.

Bigarrenik, eta edonola ere, gehiago zorpetzeko aukera egongo bada, guk argi eta garbi esaten dugu prest gaudela gehiago zorpetzeko eta horren inguruan akordio bat bilatzeko. Hori bai, une honetan Urkulluren gobernua planteatzen ari dena, bai edukietan bai formetan, erabat okerra dela uste dugu.

Edukiei dagokionez, Urkulluk aitortu behar du gaur arteko neurri eta politikek porrot egin dutela. Norabide berdinean, baina diru gutxiagorekin, aurrera egin nahi izateak herri hau hondamendira daramatza. Herri honetan bestelako eredu sozial baterantz urratsak emango dituen plana egin behar da eta beraz, egon daitekeen dirua edo zorpetzerako aukera norabide berri horretan jarri behar da eta ez atzeratua dauden obrak nola amaitu daitezkeen bermatzeko. Beste norabide batean eraikitzeko, enplegu duina sortzeko eta eredu berri baterantz abiatzeko bestelako inbertsioak egin behar dira, hasieran planteatu ditugun lau zutabeen arabera.

Eta formei dagokionez, argi esan nahi dugu eztabaida hau ezin dela geratu lau hormen artean eta lau instituzioetako ordezkarien artean. Instituzioetako plenoek izan behar dute hitza, alderdiek ere bai, eta nola ez, eragile sozial eta sindikalek. Ezin zaio eztabaida gizarteari lapurtu!

Ondorioz, eta egoera ekonomikoaren larritasuna ikusirik, Urkulluri deia luzatzen diogu eragile politiko, sozial eta sindikalen arteko hausnarketa zabaldu dezala batetik, eta era berean ez dezala ekidin gai hauen inguruan hiru baztar nagusietan eta Gasteizko parlamentuan eman behar den ezinbesteko eztabaida, hausnarketa eta erabakia. Eragileekin egon eta gero bertan erabaki behar baita zer eta nola erabili zorpetze berria.

Azkenik, esaten dugu zorpetze hori alperrikakoa izango dela ez badugu sakoneko politika fiskalaren berrikuspena egiten eta bestelako eredu sozial alternatibo baterantz lehen urratsak ematen.

Egoera ekonomiko, sozial eta politiko kezkagarria bizi dugu; politikagintzari erabaki argiak, eraginkorrak eta premiazkoak eskatzen dizkion egoera. Une larri honi aurre egiteko, sakoneko neurriak behar ditugu, amildegira garamatzan eta porrot egin duten eredu zein politikak atzean utzita.

Baina aurrean duguna, gobernu ahula da, bere ardurak saihesteko denbora irabaztea bakarrik bilatzen duena; promesak egin baina bakar bat ere betetzen ez duena; irabazi ez duen lidergoa irudikatu nahi duena eta bere geldotasunaren errua besteei leporatu nahi diena.

Aurrekontuen negoziatzeko prozesuak, erabateko porrota izan dena, agerian utzi du PNVk gidatutako gobernu honen gaitasun eta borondate gabezia. Negoziazioa baino, Urkulluk taularatu duena antzezpena izan da, gobernuak berak eragin duen blokeoaren errua oposizioarena dela sinestarazi nahian. Norabiderik gabeko gobernua da hau, proposamenik gabekoa eta marketina besterik eskaintzen ez duena; asmo onak eta promesa antzuak.

Orain, antzerki-lan honen atal berria dirudien honetan, Urkulluk bi mahai osatzeko proposamena plazaratzen digu, egonkortasunerako ituna egin eta zoru ekonomiko komuna lortzeko. Guzti hau Legebiltzarreko bigarren indarra, EHBildu, aurretik edozein akordiotik baztertuta.

Urkulluk fiskalitateaz hitz egin du, beste esparru batzuetatik PNVk honetan aurrera egiteko ahalegin guztiak oztopatzen dituen bitartean. Enpresen finantzaketaz aritzen da, eta aldi berean Kutxabank-ek ehun industrial eta sozialarekin duen ardurari ihes egitea onartzen du. Enplegua sortu behar dela dio, baina zer nolako lanpostu zein baldintzak aipatu gabe. Herriaz aritzen da, baina gure erabakitzeko eskubidea eta herria bera ukatzen dutenekin akordioak nahi ditu.

Bada ordua Urkulluk bere maskara kendu eta zer nolako herria eraiki nahi duen zehaztu dezala, zer nolako eredu sozial eta ekonomikoarekin, eta guzti hori norekin egin nahi duen. Hori da bere ardura eta erabakia. Eta herritarrek argi eta garbi ezagutzeko eskubidea dute.

Orain arte, Urkullu PP limurtu nahian ibili da, negozio ilunetan eta ustelkerian murgilduta dabilen alderdi zentral eskuindar baten ordezkaritzarekin. Eta hala ere, badirudi ez lukeela inolako arazorik izango halako bidelagunekin akordioetara heltzeko.

Seguruenik, laster ikusiko dugu PSEren atea ere jotzen; PPrekin liskarretan dabilela antzeztuta prozesu honetan bere burua indartu nahi duen alderdia, orain dela gutxira arte bazkideak ziren arren herri honetako errealitate soziopolitikoa ordezkatzen ez zuen gobernuan.

Herri honen egonkortasun politikoa baino, badirudi PNVren kezka nagusia bere gobernuaren jarraikortasuna dela, gutxiengoan bada ere.

Egoera honetan, EHBilduk arduraz jokatuko du eta Urkulluren deialdian izango da; baino ez dugu gizartearen aurrean itxaropen faltsuekin engainutan aritzeko inolako asmorik. Gure hautua guztiz agerikoa da eta berretsi egiten dugu: Ezinbestekoa da eredua zein politikak aldatzea.

Gizarteak eskatzen ari denaren ildotik, akordiorako borondatearekin baina proposamen argiarekin joango gara; Urkulluk, gizartearen gehiengoak kontrakoa eskatzen badio ere, PP eta PSEren babesa bilatzen ari da, eta krisi honetara ekarri gaituzten, eta porrot egin duten politiketan ari da bere proposamenak oinarritzen, ezagutu eta pairatu ditugun neurrietan.

Gure apustua eta proposamena oso argiak dira, prozesu honetan hasieratik jarri ditugu mahai gainean.

– EHBilduk austeritatearen eta murrizketen logikari aurre egiteko herri akordioa proposatzen du, hondamendi ekonomikora eta sozialera eramaten gaituzten politikak geldiarazteko, gure interes eta lehentasunei erantzuten ez dizkietelako. Europatik agindu eta Madriletik inposatutako politika injustuei aurre egiteko.

– Herritarren beharrei erantzungo dien akordioa, bizi dugun egoeraren araberako babes sozialerako politikak garatu, eta kalitatezko zerbitzu publikoak bermatuko dituena.

– Justizia sozialean oinarrituta, zerga politika eraldatzea ahalbidetuko duen akordioa, iruzur fiskalari neurri eraginkorrekin aurre egingo diena eta ustelkeriaren aurkako neurri argiak izango dituena.

– Burujabetza bilatuko duen herri akordioa, herritarren neurri eta borondatearen araberako politikak egitea ahalbidetuko duena, eta eredu politiko, ekonomiko eta sozial berrirako oinarriak ezarriko dituena.

Hori da gizarteari eskaintzen diogun eta Urkulluri galdegiten diogun akordioa.

Urkullu lehendakariak argi utzi du gaur goizean zein den EAJk eta bere gobernuak euskal herritarrei eskaintzen dieten etorkizuna, egungo egoera larri honetara ekarri gaituzten politiketan sakontzea eta hori PSEren eta PPren eskutik egitea, hain zuzen ere. Bere aurrekontu-proiektua bertan behera utzi ondoren, Urkulluk EH Bildurekiko akordioak lortzeko edozein aukera baztertu du, eta adostasuna PSErekin eta PPrekin soilik bilatuko duela aitortu du.

Marian Beitialarrangoitiak eta Oskar Matutek adierazi dutenez, “lehendakariak argi utzi du PSE eta PP direla politika egiteko berak nahi dituen bidelagunak eta modu horretan agerian utzi du zein den Jaurlaritzaren jardueraren norabidea”. EH Bilduko legebiltzarkideen iritziz, “Urkulluk bide horren aldeko apustua egin du EAJk, PSEk eta PPk eredu sozioekonomiko berbera defendatzen dutelako, eta jakin badakielako PSEren eta PPren eskutik ez dela sakoneko aldaketarik bultzatuko. Lehendakariak krisialdi honetara ekarri gaituzten politiken inguruan sortu nahi ditu gehiengoak, ez besterik, behar-beharrezkoa den sakoneko aldaketa saihesteko, eta horregatik uzten du albora EH Bildu”.

Beitialarrangoitiak eta Matutek iruzur egitea eta ardurak saihestea leporatu diote Urkulluri, “akordiorik nahi ez duena EH Bildu dela irudikatzen saiatzen ari baita”. Horren harira, koalizioa akordioetarako prest dagoela berretsi dute, betiere euskal herritarren lan eta gizarte eskubideak eta etorkizun duina bermatzeko. Horretarako ezinbestekotzat jo dute eredu sozioekonomiko berri baten aldeko apustua egitea, gizartearen gehiengoak eskatzen duen sakoneko aldaketa gauzatzeko, “EAJk, PSEk eta PPk kontrakoa sinestarazi nahi diguten arren, gauzak egiteko modu bakarra ez dagoelako, bestelako bideak ere posible eta beharrezkoak direlako. Hori da gure konpromisoa euskal gizartearekiko, beste eredu baten alde lan egitea”.