Israelgo gobernuak Gazako populazioaren aurka duela hiru hilabete burutu zuen eraso militar bortitzak milaka heriotz izan zituen ondorio bezala; eta, gainera, jada negargarria zen populazioaren egoera okertu zuen. Gure inguruko hedabideetako analista gehienek ia aho batez adierazi zuten hauteskunde israeldarrak zirela zergatia. Arrazoiak, ordea, bestelakoak dira; nahiz eta, ziur asko, Netanyahuren gobernuak argi izan eraso militar azkar batek bere alde egin zezakeela.
Hain zuzen ere, Israelek bultzatutako bortizkeriaren arrazoia bere gobernu neokontserbadoreak Islamaren aurka daraman aurretiazko gerra estrategian datza. Estrategia horren muina bi oinarri ditu: alde batetik, erantzukizun berdina duten eta sufrimendu berdina pairatzen duten bi alderdien arteko gerraren ideia faltsua zabaltzea; eta, bestalde, gatazka konpontzeko negoziazioak ahalik eta gehien atzeratzea, Israelen posizioa etengabe indartzen den heinean.
Netanyahuren gobernuak, Estatu Batuetako hauteskundeetan, Romneyren alde egin zuen, bere garaipena ziurtzat joz; eta berraukeratutako Obamak negoziatzeko egin zezakeen presioak ekiditeko probokazio odoltsua bultzatu zuen, kanpotik inposaturiko bake negoziazioen berpiztea baztertzeko asmoz. Horrela bada, Estatu Batuetako administrazio berriak Ekialde Hurbila baretzeko ahaleginak egiten dituen bitartean, Netanyahu bere gudarako estrategia globalari bizi berria emango dion norgehiagoka bilatu zuen, Gazako populazioaren bizkarretik.
Aldi berean, Hamasi itzelezko legitimitatea eta ospea eman dio, palestinarren artean, Israeli militarki aurre egiteko eta israeldar hiriak erasotzeko duen gaitasunak. Hamas indartzea da, israeldar neokontserbadoreen beste helburuetako bat, era berean Abbas palestinar presidentea ahultzeko eta bere negoziazio ahalmenak gutxitzeko.
Estrategia horren beste adibide bat da Nazio Batuen Asanblada Orokorrak Palestinari aitortutako nazio begirale estatusari emandako erantzuna: Netanyahuk berehala iragarri du Jerusalem aldean kokaleku berri bat egiteko plana. Kokaleku berri horrek hiria Zisjoradanitik isolatzen du, Estatu Palestinarraren bideragarritasuna deusezten du eta behin betiko akordio bat lortzea ezinezko bilakatzen du.
Azkenean, hauteskundeen emaitzak ez dira onak izan Netanyahurentzat, baina palestinarren ikuspuntutik berdin dio, ustezko alderdi zentristek israeldar neokontserbadoreen politika berdina babesten dutelako.
Egoera honetan, Israelen estrategia maltzur horri aurre egiteko eta bere apartheid, okupazio eta arrazakeria politikari aurre egiteko, gizarte zibilak daukan bide bakarra da gero eta indartsuagoa den nazioarteko boikot, desinbertsio eta zigor kanpaina (BDS) babestea da, eta nazioarteari palestinarren eskubideen eta nazioarteko zuzenbidearen aldeko jarrera irmoa eskatzea.
Alternatibako Mahai Internazionalistako bozeramaile Gonzalo Fernandezek bihar Bilbon egingo den manifestazioan parte hartzera deitu du Marokok Gdem Izik kanpamenduko ekintzaileei ezarritako epai gogorrak salatzeko. Bizkaiko saharar diasporak eta Euskadiko ordezkaritza sahararrak antolatu dute elkarretaratzea. “Gdem Izik-eko preso politikoei ezarritako zigorrak arbuiatzen ditugu oinarrizko berme legal eta judizialak betetzen ez dituztelako, EHUko irakasle Juan Soroeta bezalako nazioarteko behatzaileek aitortu duten bezalaxe; zilegitasun osoz bere herriaren autodeterminazio eskubidea eskatzen duen saharar herriaren kontrako epaiketa politikoa da beraz”.
Alderdi ezkertiarreko bozeramaileak hauxe azpimarratu du: “zigor bidegabea izan da, frogatu eta argitu gabeko gertakizunen testuinguruan eman delako”. 2010eko azaroan makina bat saharar emakume zein gizon jarrera baketsu batean kontzentratu ziren Gdem Izik-en (Marokok okupatutako saharar lurraldea) kanpamentu bat osatuz “Mendebaldeko Saharan indarrean dagoen beldur-sistema salatzeko asmoz eta horren ondorioz, marokoar poliziak gogor zapaldu zituen, hainbat heriotza eragin zituena, ikertu ere egin ez den bi sahararren heriotza adibidez”. Egoera horretan, “bereizi gabe eta ausazko” atxilotu asko egon ziren ekintzan parte hartu zutenen artean, erailketa horiek atxilotuei leporatuz.
Alternatibatik Marokoko gobernuari gertakariak guztiz argitzeko exijitu diote, baita ere “Mendebaldeko Saharan praktikatzen den giza eskubideen urraketa sistematikoarekin bukatzea eta herri sahararren autodeterminazio eskubideen aitorpena egitea”. Halaber, Espainiako Erresumaren gobernuari exijitu diote “dagokion ardura historikoa onartzeko eta arlo internazional guztietan autodeterminazio eskubide horren babesa defendatzeko. Azkenik, Europako Batasunaren gainean eragiteko eskatzen diogu saharar baliabide naturalen lapurreta dakarren Morokorekiko hitzarmen komertzial zein ekonomiko ororekin apurtzeko”.
Alternatibako militanteek, Mahai Internazionalistako bozeramailearekin batera, bihar osteguna 18:30tan egingo den manifestazioan parte hartuko dute Arriagako plazatik Rekalde Zumarkaleko 27. zenbakira abiatuko dena, Marokoko kontsuletxearen aurrean.
Gonzalo Fernandez Ortiz de Zarate – Alternatibako Mahai Internazionalista
Argitaratutako inkesta gehienen arabera, datorren otsailaren 17an, Ekuadorko herritarrek Rafael Correa lehendakari aukeratuko dute berriz ere, bigarren itzuli baten beharrik gabe. Hala, galdeketaren emaitzak egiaztatuz gero -eta zalantzetan egon daitezkeenen botoak sorpresarik eman ezean-, Correak eta Movimiento País-ek (Herri Mugimenduak) beste 4 urte izango dituzte bizitza duinaren sozialismoa delakoaren aldeko apustuan aurrera egiteko. Lehen urratsa, egun berean aukeratuko den Asanblada Nazionalean presentzia handia lortzea izango da.
Arrakasta honen arrazoiak askotarikoak dira, baina hiru nabarmenduko ditugu: Lehena eskumak hautagai-zerrenda bateratua aurkezteko ezintasuna izan da. Horrela, bai hautagai kontserbadore bakoitzaren atzean dauden enpresari eta oligarkia taldeen interesak desberdinak direlako -Asanblada berrian oposizio modura agertu nahi dutenak-, edo bai eskumak bere presidentzia hautua agortu duelako, bere etorkizuneko proiekzioa sortzeko hautagai desberdinak planteatzen dituelarik, atzeraka doan eskumako botoa sei aukera desberdinetan banatu da. Bigarren arrazoia da, ezkerraren barruan inork ez duela Movimiento País-i itzal egiteko gaitasunik. Hala, Alberto Acosta, ezkerreko beste hautagaia, Coordinadora de Unidad Plurinacional (Nazio Anitzeko Batasunaren Koordinakundea) delakoaren burua, boto-asmoaren %2-4ra heltzen da soilik, Correaren %55-60aren aurrean. Hirugarrenez eta azkenik, herritarrek -eta batez ere Ekuadorko sektore gutxietsienak- hobekuntza nabarmenak ikusi dituzte euren bizimoduan Correak planteatutako herri iraultza martxan jarri zenetik, eta babes honek eragina dauka hauteskundeetan.
Behar bada azken arrazoi honek azaltzen du besteek baino hobeto galdeketaren emaitza. Hemen ere, zergati asko aipatu daitezke. Lehenik eta behin, gobernuak herri osoan eragina izango duten politika publikoak sustatzeko ahalegina agerikoa dela esan behar da. Zentzu honetan, pobrezia eta desberdintasunen indizeetan jaitsiera nabarmena gertatu da. Hala, estatua eraldaketarako agente izatera itzuli da, borondate indartsuago bati eta gidaritzarako zein banatzeko gaitasun handiago bati esker. Bigarrenez, etengabeko gobernu aldaketa bortitzetara ohituta dagoen estatu bati egonkortasun instituzional azpimarragarri bat eskaini zaio; zuzeneko demokrazian oinarritutako formulak eskainiz, justiziaren erreforma edota zezenketak bezalako gai garrantzitsuetan -egun eskualde batzuetan zezenketak debekatu dira-.
Hirugarrenez, herritarrek estatuaren duintasun nazionala berreskuratu izana positiboki baloratzen dute, baita Latinoamerikako integrazio prozesuan parte hartzeko nahia ere. Horrela, Ekuadorrek Nazioarteko Diru Funtsa bezalako nazioarteko erakundeei aurre egin die, eta burujabetza kontinentala sustatzen duten prozesu guztietan parte hartu du (ALBA, UNASUR, CELAC, etab.). Azkenik eta laugarrenez, herriak konfiantza dauka Movimiento País-ek ekonomia kapitalistatik eta estatu burges batetik Bizimodu Duinaren sozialismo baterantz -non kapitalaren ordez, bizitza erdigunean jartzen den, naturaren eskubideak barne- eta nazio anitzeko estatu baterantz igarotzearen alde egin duen apustuan. Hauxe da apusturik handiena, Correaren eta bere mugimenduaren konpromiso handia -indarrean dagoen Konstituzio aurrerakoia eraikitzen lagundu zuten beste pertsona eta erakunde askorekin batera-. Konpromiso sistemiko bat da, hauteskundeen epe laburreko erritmoak gainditzen dituena, eta adierazle historikoetan islatzen dena.
Horrexegatik, eta ezinezkoa zen beste modu batean izatea, luzerako egindako apustu honek bere zailtasunak ere dauzka. Hain da horrela, gatazka puntu garrantzitsuena bihurtu dela, ez bakarrik Ekuadorko ezkerren artean, baizik eta aldaketa-gobernuak dauzkaten estatu guztien artean ere bai. Sistemaren trantsizio honetan aurrerapausoak ematen ari al dira? Aurrerakuntza gehiago eskatu al daitezke, irteera puntua zein den kontuan hartuta, pasa den denbora zein eskasa izan den jakinda, eta botere ekonomiko eta mediatikoaren hegemonia daukan eskumaren paper oztopatzailea ikusita? Posiblea izango da erauzketa birbanatzailea lehenesten duen eredu batetik (petrolioa, gasa, etab.) produkzio eredu berri batera igarotzea?
Trantsizio honen inguruan gertatzen ari diren erritmoak eta nahi politikoak, ezker ezberdinen arteko gatazkaren adierazpen nagusia dira. Batzuentzat eskasak; besteentzat, egingarria denaren mugetan. Hor korapilo garrantzitsuak kokatzen dira; uraren legea, edo elikagai transgenikoen inguruko eztabaida berriz zabaltzeko aukera, esaterako. Halaber, eta gai garrantzitsu honez gain, badaude bestelako gatazka gune zehatzagoak Ekuadorren. Izan ere, alde batetik, Nazio Anitzeko Batasunaren Koordinakundeak Correari modu autoritarioan gidatzea, protesta soziala kriminalizatzea eta bere programarekin bat egiten ez duten erakundeekin jarrera gatazkatsua izatea leporatzen dio.
Era berean, eta beste alde batetik, alderdi ofizialistetatik, Correa eskumarekin berdintzen duen kontzesiorik gabeko oposizioan jardutea leporatzen diote Koordinakundeari; baita alternatibarik erradikalena bere gain hartzea, aldi berean hilzorian dagoen demokrazia liberal-ordezkatzailearen printzipio eta egituraketen defentsa naif bat egiten den bitartean (adibidez prentsa askatasuna aldarrikatuz gobernuak eskumako komunikabide handiekin dituen gatazketan, edo botere banaketa aldarrikatuz justiziaren erreforma partzial eta kontserbadorea dela eta); azkenik, erasoak egin dira Koordinakunde honetako pertsona eta erakunde batzuen aurka, 2010eko irailaren 30ean gertatutako estatu kolpearen aurrean izandako jokaera isilagatik; adeitsua ere izan zela esanez.
Hau da Correaren agintaldi berri honen irteera puntua. Nahiko genuke batetik, Bizimodu Duinaren sozialismoan esponentzialki eta nabarmenki aurrera egitea; bestetik, Ekuadorko ezker ezberdinak agenda komunen inguruan artikulatzea, borondate eraikitzaile eta elkarrenganako errespetuarekin. Gobernuaren lana da, baina baita oposizioarena ere. Biek euren erantzukizuna bere gain hartu behar dute, herriaren iraultzarekin Ekuadorren zabaldu den aukera ezin delako alferrik galdu. Herria esnatu da, eta ez du berriz ere lokartu nahi. Horregatik gure babes internazionalista guztia eskaintzen diogu Ekuadorko prozesuari, hainbeste gauza irakatsi diguna eta mundu osoko ezkerrari itxaropen handia ekarri diona.
Alternatibako bozeramaile Jonathan Martinezek Kataluniako Parlamentua zoriondu nahi izan du gaur, berriro ere, bere subiranotasunaren defentsaren alde egin duelako, “Espainiako Estatuak aurretik urratu duen subiranotasuna, hain zuzen, Estatut berria Kataluniako Legebiltzarrean onartu zen arren azkenean murriztu eta edukirik gabe utzi zutelako”.
Egoera hau dela eta, talde ezkertiarretik alderdi kataluniarrak premiatu dituzte “beraien subiranotasuna erakundeen adierazpenen gainetik defenda” dezatela eta “adierazpena ez dadila ezerezean gelditu; horretarako, beharrezkoa balitz, Estatuaren aurrean benetako desobedientzia erabilita, herriaren gehiengoaren babesa eta legebiltzarraren berrespena dutelako”.
Martinezek, alabaina, ez ditu CIU, ERC eta ICVk hitzartutako idatziaren “gabeziak” ahaztu nahi izan: “Batetik, Herrialde Katalanak bere osotasunean kanpoan utzi dituzte, Kataluniatik haratago doan errealitate nazionala izanik; eta bestetik, kapitalean eta herrien eskubideen ezeztapenean oinarritzen den Europar Batasunera jaso da inolako kritikarik gabe, eta Kataluniako gizartea horren inguruan hitza hartu gabe”.
Hala ere, Alternatibatik Kataluniako Legebiltzarrari zein gizarteari emandako zorionak berretsi dituzte, “azken finean, gizartea izan delako mobilizazioaren bidez gaurkotasun politikoa eta sozialaren lehen planoan burujabetzaren aldarrikapena kokatu duena”. Horrexegatik, adierazpena “Kataluniako herriaren askatasun nazionalerako urrats berri” gisa hartu dute baina, beti ere, “hemendik aurrera gehiengo herritarrek egin beharreko bidea dela nabarmenduz, beren ordezkari politikoetatik haratago”.
“Berradiskidetze zubiak eraikiz” proiektutik urte bete igarota, sentsibilitate ezberdinetako gazteek osatutako talde batek Belfastera egin zuen bidaia Lokarrirekin joan zen azaroaren 28tik abenduaren 2ra. Zehazki, Lokarrik proiektuaren aurkezpenean azaldu zuen bezala, Euskadiko Gazteria Sozialistak, Gazte Abertzaleak, Ezker abertzalea, EGI eta Alternatibako kideek hartu zuten parte esperientzian, Lokarriko bi pertsonekin batera.
Aurtengo bizipenaren ondorioa oso positiboa da berriz: Ipar Irlandako prozesua zuzenean ezagutzeak eta bizipenean parte hartzen duten pertsonen arteko elkarbizitza biziak beste eguneroko testuinguruetan lortzea zailak diren ikaskuntza, elkarrizketa eta konpromiso prozesuak eragiten ditu. Zaila da, baita ere, ikasi eta bizitako guztia azaltzea, baina jarraian bidaiaren kronika labur bat eskaintzen saiatzen gara.
1. eguna: Dublin
Taldearen lehenengo geltokia Dublinen izan zen, bere parlamentuan, gure anfitrioia zen Ruairi Rowan-ekin. Instituzioa ezagutu genuen Sinn Féineko gazteen eskutik eta laburki Gerry Adams agurtu ahal izan genuen, Sinn Féineko ordezkariekin bilera batean parte hartu aurretik. Bilera horretan zegoen, besteak beste, Eoin Ó Broin “Matxinada. Historia del movimiento juvenil radical vasco” (Txalaparta) liburuaren autorea. Batzarrean elkarrizketaren garrantzia, gazteen paper garrantzitsua edo nazioarteko sostengua bezalako gaiak azpimarratu ziren. Dena blokeatuta dagoela ematen duen uneetan pazientziaren garrantzia nabarmendu zuten: “beti hartzen du uste baino denbora gehiago”, zioten. Eguna Dublineko toki esanguratsuetatik zehar Sinn Féinnek antolatutako ibilaldi historiko batekin bukatu genuen.
2. eguna: Belfast, iraganera eta etorkizunera bidaia
Bidaiaren bigarren eguna, jada Belfasten, Healing Through Remembering-en egoitzan antolatutako mahai inguru batekin hasi zen Brian Rowan eta Eamonn Maille kazetariekin, Alliance Party eta Northern Ireland Youth Forum-eko gazteekin eta UDA talde armatu unionistako kide izandako Jackie McDonald-ekin. Solasaldia zinez interesgarria izan zen.
Kazetariek beren bakearen aldeko paper aktiboa nabarmentzen zuten: alde guztiekin hartu-emanak dituzten agenteak izanik, gertatzen zena kontatzeko ardura zuten, egiaren prozesuarekin zerikusia duena. Prozesu horri azalpen edo informazio prozesu deitzea egokiagotzat hartzen zuten, eta ez da salaketarekin, erruarekin edo barkamenarekin nahastu behar, eta batez ere, ez da politikoen arteko “erruen” egozpen bataila bat izan behar. Gure taldetik gobernua mugitzen ez denean zer egin daitekeen galdetzean, zera erantzuten zuten: “ez du merezi gobernua kritikatzen tematzeak. Limurtu, pedagogia egin eta, batez ere, lengoaia berri bat erabili behar da. Bakea ez datza exijentzietan, baizik eta bakoitza konpartitzeko prest dagoen horretan. Arriskuak hartu eta deserosoak diren gauzak egitea eskatzen du”.
Bertako gazteek ere azpimarratu zuten gertatutakoaren irudi osoa kontatzearen garrantzia, gatazkaren arrastoak haien belaunaldira ere iritsi baitira mesfidantza eta erru bezala, eta beharrezkoa da hesiak apurtzea.
Jackie McDonald berak ere berretsi zuen: giltza gazteen artean dago, indarkeriaren zama haiengana ere iritsi baita: “Gertatutakoa kontatu behar zaie, erromantizismorik gabe, harrotsaunik gabe: hau egin genuen eta ezin da errepikatu”, zioen. Preso ohi bezala kartzelatik ateratzean bizitzen dituzten zailtasunez eta edozein bake prozesutan duten ezinbesteko paperaz ere aritu zen.
Elkarrizketa honen ondoren, taldea Ipar Irlandako parlamentuari bisita egitera joan zen Stormont-en. Bere funtzionamendua eta berezitasunak ezagutu zituen, parlamentuko lehendakari den William Hay-ekin bildu zen eta Sinn Féin, DUP, SDLP eta UUP alderdietako legebiltzarkideekin hizketaldi batean hartu zuen parte, urte batzuk arte elkarren etsaitzat hartzen ziren ordezkariak mahai berean esertzeko gai direla ikusiz.
3. eguna: Burdin hesiek badiraute, hormek hitz egiten dute
Hirugarren egunean komunitateen arteko harremanetan lan egiten duen Intercomm erakundea ezagutzera joan ginen. Hainbat pertsonekin solasalida izan genuen han, haietako asko preso ohi unionista zein errepublikarrak, gaur egun Intercomm bezalako proiektuetan elkarrekin lankidetzan ari direnak. Benetako bake prozesua gizartearen oinarrietan gertatzen dela eta gertatu behar dela azpimarratu zuten, eta hor aske geratutako presoek ezinbesteko papera izan zuten eta dute. Hala ere, denek baieztatu zuten birgizartearatzeak dakartzan zailtasunak, baliabide praktikoak edo sortutako gorroto soziala kasu. Gure taldeak galdetu zien ea nola azalduko lioketen beren bilobei bakoitzaren kontakizun pertsonala, eta hainbat gauzen inguruan hitz egitea oso zaila dela baieztatu zuten, betiere, beharrezkotzat hartuz “buruak desarmatzeko”. “Ez gara pertsona txarrak. Gauza ikaragarriak egin dituzten pertsona onak gara”, azaldu zuen batek.
Haietako batek, talde armatu unionista bateko kide izandakoa eta egun gizarte langilea eta doktoregai den John Howcroft-ek, Belfasteko iparraldeko auzo batzuk ezagutzera eraman gintuen, indarkeria gehien bildu duen gunera hain zuzen. Lehen banaketa eta indarkeria bultzatzen zuten eta bizikidetzaren aldeko baloreak sustatzeko berrituak izan diren horma-irudiak, komunitateek normaltasunez harremanak izateko helburuarekin ireki egin diren hesiak edo gune oso gatazkatsuetan bi komunitateetako pertsonak hartzen dituen eraikin eraberrituak erakutsi zizkigun. John beraren adibidea ere oso adierazgarria izan zen.
4. eguna: Falls Road, Brian Rowan-ekin
Brian Rowan kazetaria bake prozesuan zehar jazotako gertakari askoren lekuko zuzena izan da, eta bera izan zen Falls Road inguruko gune errepublikarrak ezagutzera eraman gintuena, berak bizitako mugarri horiei buruzko pasarteak kontatzen zizkigun bitartean. Horma-irudiak eta biktimen memorialak ikusi genituen, eta kafe bat hartu genuen urteetan zehar bildu zuen altxorra erakusten zigun bitartean: azken urteotako dokumentu, egunkari-zati eta argazki esanguratsuz betetako karpeta bat, besteak beste, IRAren su-etenaren adierazpen originalak barne. Preso errepublikarren museoa ere ikusi genuen, Tar Anall-en Seanna Walsh-ekin bildu baino lehen.
Seanna Walsh-ek 21 urte pasa zituen espetxean IRAko kide izateagatik. Bobby Sands-en laguna zen, eta bera izan zen 2005ean IRAk su-etena iragartzen zuen adierazpena irakurri zuena. Azken urteotako prozesuaren bere kontakizuna eskaini zigun: “ez da katoliko eta protestante edo errepublikar eta unionisten arteko gatazka bat. Guk IRAn argi genuen gure borroka britainiar okupazioaren aurka zela, britainiar Gobernuaren aurka, eta ez unionisten aurka”. Indarkeriaren zirkuluak inora eramaten ez zuela ikusi eta britainiar Gobernuarekin negoziatzen saiatu behar zirela ondorioztatu zuten, eta denak iritsi ziren ondorio berera.
IRAko disidenteen inguruan ere aritu zen, helburu argirik gabeko gutxiengo bezala definituz, eta baita 1998 urtean adostutako presoen askapen prozesuaz, barkamenaz, egiaz eta biktimez ere. Bukatzeko, taldeak galdetu zion nola sentitu zen IRAren su-etena iragartzen zuen adierazpena irakurri zuenean, eta hunkituta erantzun zuen “harro eta ohorez”.
Bidaiaren agenda bizia SDLP alderdiko gazteekin pub batean egindako bilera informal batekin bukatu zen. Besteak beste, beren harridura eta nolabaiteko miresmena azaldu ziguten sentsibilitate hain ezberdinek osatutako gure taldea ikustean elkarrekin eta konfiantza handiko harremanarekin bizipen hau konpartitzen. “Betidanik ezagutzen zaretela ematen du”, zioten. Gazterien artean harremanak egon arren, halako esperientzia baterako elkartzeko gai izango ote ziren ez zekitela esan ziguten. Guri bisita egiteko gonbitea luzatu genien.
Izan ere, Ruari Rowan-ek artikulu honetakogure bisitaren inguruko kronikan, ikaskuntzak bi noranzkotan izan zela ematen du, eta ikasitakoak berradiskidetzearen zubiak igarotzen ditu Euskal Herria eta Ipar Irlandaren artean eta baitan.
Oharra: taldea itzuli eta ordu gutxitara, egun indarrean dirauen britainiar banderekin lotutako gatazka sortu zen Belfasten. Gatazka honen garapenari jarraipena ematea, bildu ginen pertsonek konpartitzen zizkiguten hausnarketekin lotuz, oso baliagarria izaten ari da. Bakerako beren bidea zailtasunez beteta dagoela eta kontatzen ziguten “hartutako zama” hori egon badagoela ikusten dugu, eta gure babesa adierazten dugu indarkeria adierazpen hau bideratu ahal dezaten, berriz ez errepikatzeko.
Gonzalo Fernandez Ortiz de Zarate – Alternatibako Mahai Internazionalista
Abenduaren 10ean, Giza eskubideen nazioarteko egunean, EHUko Hegoa Institutuak eta Euskal Fondoak Memoriaren Oasia aurkeztu zuten Donostian. Txosten honetan, azken urte eta erdian bildutako datu eta testigantzak jasotzen dira, ia lau hamarkadetan Marokoko Erreinuak herri sahararraren aurka gauzatutako indarkeria sistematikoaren inguruan.
Dokumentua hiru oinarrizko ardatzen inguruan landu da: Lehena, txostenak berak kontuan hartzen duen denbora tartea da; hain zuzen, 1976ko Um Dreigako bonbardaketatik hasita -momentu hartan basamortutik ihes egindako biztanleek Algeriara ihes egin behar izan zuten betiko- eta 2010eko azaroan gertatutako Gdem Izikeko bonbardaketara bitartean. Ondorioz, ibilbide historiko osoa aztertzen du, orain arte inork egin izan ez duen bezala.
Azpimarratu beharreko bigarren alderdia, bai Algeriako kanpamentuetan zein okupatutako Mendebaldeko Saharan bizi den egoera latzean jasotako testigantza kopurua -260tik gora- eta kalitatea da. Kopuru handi honek Marokok eragindako giza eskubideen zapalkuntza anitzen berri eman du. Hala, Txostenean bonbardaketak, hilketak, torturak, sexu indarkeria, lapurretak, derrigortutako desplazamenduak, atxiloketa bidegabeak, etab. salatzen dira.
Zentzu honetan, zilegitasun osoz dagozkien justizia eta autodeterminazio eskubideak zapuzteko asmoz, Marokoren asmoa Saharako gizon eta emakumeen aurka ahalik eta indarkeria bortitzena erabiltzea dela argitzen da. Estrategia hau, hein batean aldatu bada ere, eta 1991ko su-etena gertatuta ere, oraindik ere indarrean dagoela zehazten da.
Azkenik, hirugarren oinarrizko ardatzari dagokionez, Memoriaren Oasia dokumentua nazioarteko estandarren arabera landuta dago eta beraz, tresna politiko eta juridiko moduan erabili daiteke eta erabili behar da, guztiok zekiten baina sistematizatzeke zegoen zerbait salatzeko, eta baita ahaztuta zirudien gatazka hau nazioarteko agendaren erdigunean kokatzeko, egun okupatzen duen eremu ahaztu eta konplize horretatik ateratzeko, alegia.
Eta hala da, dokumentu honek balio handia badu, Maroko eta Sahararen arteko gatazka, konpondu gabeko deskolonizazio prozesuetako bat dela -Palestinakoa bezala, adibidez- aitortzen duelako. Era berean, Memoriaren Oasia txostenak indarkeriaren erabilera sistematikoa egiaztatzen du, inolako zigorrik jaso gabe, eta delitua egiten dutenen eta biktimen arteko botere desoreka ikaragarrian oinarrituta.
Horrela, eta txostenak aurkeztutako frogak ikusita, zigorgabetasun hau onartzen duten estatu eta estamentuek, haien erantzukizun historikoa bere gain hartzen ez dutenek, aurpegia eman beharko dute.
Zer esango du Espainiako Erresumak, duela 37 urte laga zuen herriak Marokorengandik pairatu beharreko indarkeria egiaztatzean, sahararren baliabide naturalen egarri den estatu boteretsu baten aurrean? Lehen indar kolonizatzaile moduan, ez al luke bere erantzukizuna onartu eta sahararren zilegi diren helburuei konponbide demokratiko bat eskaini behar?
Zer esango dute Frantziak eta Estatu Batuek, Marokoren aliatu historikoek, txostenak aurkeztutako frogei buruz? Dokumentuaren arabera desagertutakoen biztanle tasa, beste edozein gatazkarena baino handiagoa da -1.000ko 2tik gora- , eta izugarrikeria mota berriak asmatu izan dira, adibidez 15 urte baino luzaroago desagertu diren atxilotuen kasuan. Zer esango du nazioarteak oro har, txosten honek islatzen duen irudiaren aurrean?
Irtenbide demokratiko baten garaia heldu da. Gatazkaren irtenbidean nazioarteko komunitateak irmoki parte-hartzeko garaia da. Egindako kaltea onartzeko garaia da. Egiaren, justiziaren eta ordainaren garaia da. Biktimen duintasunaren garaia da. Eta batez ere, inoiz amore eman ez duen herri borrokalari baten duintasunaren garaia heldu da. Autodeterminazioa Sahararentzat, orain!
Palestinar Agintaritza Nazionalak, Nazio Batuetako Erakundearen Asanblada Orokorrean, obserbatzaile statusa izanen duen Palestinar Estatu aitorpenaren eskaeraren testuinguruan, honako adierazpen instituzionala aurkeztu du EH Bilduk Euskal Herriko hainbat udaletan.
Alternatibako bozeramaile Oskar Matutek eta alderdiko Koordinakunde Nazionaleko kide Asier Vegak Elkarte Kolonbiarreko (ASOCOL) buru Fredy Rodríguez Corrales eta Nekazarien Koordinakunde Nazionaleko abokatu David Uribe Laverderekin bilera egin dute gaur, Kolonbiako nekazariek paramilitarren eskutik bizi duten sufrimendua, beldurra eta bortizkeria salatzeko.
Matutek eta Vegak nekazariek pairatzen duten egoera larriarenganako ardura adierazi dute, eta horregatik, gogor salatu dute Bellacruz Etxaldeko – orain Gloria Etxalde izenekoa- 600 familiek jasandako lurren desjabetze bortitza. ASOCOLeko buruek, paramilitarren eskutik mehatxuak eta pertsekuzioak jasateaz ez ezik, legez kanpo kendutako lurren berresartze prozesuaren buru ere badira, elkartea osatzen duten 96 familien laguntzarekin batera.
Rodriguezek eta Uribek hasiera eman diote Bruselazen Europako eurodiputatuekin, goi-funtzionario eta herrialde desberdinetako ordezkariekin egingo duten hilabete bateko bilera sortari; Kolonbiako Gobernuari berehalako bake prozesua eta “nekazariei indarez lapurtutako lurrak bueltatzera behartzen duen Europako herrialdeen laguntza” lortzeko helburua duen bira, alegia. Aldi berean, “nekazarien eta euren familien babes efektiboa” eskatu diote estatu kolonbiarrari, euren lurretara bueltatzeko aukera izan eta lurrak berreskuratzearen ondorioz, lantzeko askatasuna ere izan dezaten.
Esan dutenez, “gaur arte Bellacruzen egindako kalte guztiari buelta ematea ezinezkoa bada ere”, ASOCOLetik eta Alternatibatik Gobernu Kolonbiarrari eta FARCei, La Habanan lurraldeen inguruan hitz egingo duten heinean, “biktimek justizia, konponbidea eta egia” merezi dutela gogorarazi nahi izan dute. “Bakea lortzeko lehen pausoa nekazariei lurrak bueltatzea da. Errestituziorik gabe bakea sinatzerik badugu, baina ez da benetako bakea izango”.
Alternatibako Koordinakunde Nazionalak Kataluniako alderdi ezkertiar subiranistak zoriondu nahi izan ditu atzoko hauteskundeetan lortutako emaitzengatik. Talde ezkertiarreko batzorde eragiletik azpimarratu dutenez, gorakada nabarmena izan dute nazio eraikuntza sozialarekin batera ulertzen duten alderdiek, burujabetza herritarrei hitza emateko nahi dutenena, bandera desberdinarekin eginda ere, botere finantziero berdinen aginduetara eta gizarteari bizkarra emanda agindu nahi dutenen aurka.
Alternatibatik, bestalde, bereziki ospatu da Candidatura d’Unitat Popular Alternativa d’Esquerres, CUP, hautagaitza legebiltzarrera lehenengo aldiz heldu izana, 3 eserleku eta 126.00 boto baino gehiago lortuta. Alternatiba hauteskunde kanpainaren azken egunetan izan da, CUPetik jasotako gonbidapenaren ostean, hautagaitza honen hainbat ekitaldietan parte hartzen David Fernandez eta beste zerrendaburuekin batera. Horregatik, bertatik bertara ezagutu ahal izan du CUPeko militanteek eginiko lan paregabea, hautagaitza milaka lagunen erreferentzia izatea eragin izan duen lana: askapen nazionala eta soziala batera lortzea ezinbestekoa dutenena, mailaketarik egin gabe kapitalismoaren, patriarkatuaren, desarroilismoaren, demokrazia faltsuaren eta arrazakeriaren aurka borrokatzen dutenena; erakundeak helburu gisa baino, klase popularren bozgorailu izateko bitartekari gisa erabiliko dutenena, herritarren borondatea ordezkatu baino zapaldu egiten dutenen kontraesanak eta iruzurrak salatzeko.
Guzti horregatik, bere poztasuna agertu du Alternatibak CUPek lortutako emaitza bikainarengatik, eta haien proiektua gero eta zabalagoa izan dadila opa egin die, herritarrak oinarri hartuta sistema eraldatu eta Katalunia zein Herrialde Katalan burujabeak eta sozialistak eraikitzeko apustuan aurrera egin dezatela, behetik eta ezkerretik.
Alternatibako ordezkari talde bat Katalunian dabil joan den asteazkenetik CUP Alternativa d’Esquerres alderdiak gonbidatuta eta Bartzelonako Legebiltzarrerako bozetara lehenengo aldiz aurkezten den hautagaitza herritarra babestu eta harekiko elkartasun internazionalista adierazteko asmoz. Jonathan Martinez Alternatibako Koordinakunde Nazionaleko kideak adierazi duenez, “Kataluniako herritarrek legebiltzarrean ahots indartsua izan dezatela” espero du Euskal Herriko alderdi ezkertiarrak, “Espainia zein Kataluniako eskumaren politika suntsitzaileei aurre egingo diena”.
Martinez CUPeko ekitaldi desberdinetan parte hartzeko aukera izan du egunotan, Bartzelonako zerrendaburu David Fernandezekin Ripollet eta Barbera del Valles herrietan, eta zerrenda bereko bigarren hautagai Georgina Rieradevallekin batera, Granollersen. Gaur arratsaldean, berriz, kanpaina itxierako Molins de Rei udalerriko ekitaldian hitz egingo du Quim Arrufat Bartzelonako hirugarren zerrendaburuarekin.
Martinezek eta Fernandezek bat egin dute “liberazio nazionala liberazio sozialaren eskutik bakarrik” etorriko dela esatean, eta baita haien proiektu politikoek kaleko jendea ez duela ordezkatzen ez dutela ziurtatzean “haiek dira gu ordezkatzen gaituztenak”. Era berean, komunean jarri dute CUP bezalako indar batek legebiltzarrean jokatu behar duen papera, “finantza eliteen aginduak kudeatu eta herritarrei bizkarra ematen dieten politikarien kontraesanak agerian uztera”.
