Gonzalo Fdez. Ortiz de Zárate “El papel de la izquierda en la salida de la crisis”

Video de la intervención de Gonzalo Fdez. Ortiz de Zárate en las jornadas sobre “Decrecimiento y Crisis Económica” organizadas por Alternatiba los pasados 9 y 10 de noviembre en el Aula de Cultura de Algorta (Getxo). El ponente, Economista y Coordinador de la Mesa de Internacinalismo de Alternatiba”, ofreció una charla bajo el título “El papel de la izquierda en la salida de la crisis” ante una sala llena con más de 100 personas. Dentro de su discurso ofreció un punto de vista diferente del decrecimiento y el papel que debe cumplir la izquierda para que un cambio político, económico y social sea posible. 

“Desazkundea eta Krisi Ekonomikoa” lemapean Alternatibak Algortan, Getxoko Kultur Etxean, antolatutako jardunaldietan Gonzalo Fdez. Ortiz de Zaratek eskainitako hitzaldiaren bideoa, azaroaren 10an grabatutakoa. Hizlaria, Ekonomilaria eta Alternatibako Internazionalismo Mahaiko koordinatzailea, izan zen jardunaldiei amaiera ematearen arduraduna “krisitik ateratzeko ezkerraren papera” izeneko hitzaldiarekin. Bere hitzaldian aldaketa politiko, sozial eta ekonomikoa gauzatzeko beharrezkoak ditugun faktoreak agerian utzi zuen, beti ere, ezkerraren iksupuntutik.

Israelgo gobernua, bakearen etsai

Gonzalo Fernandez Ortiz de Zarate – Alternatibako Mahai Internazionalista

Israelgo Gobernuak joan den astean abiatutako ekintza bortitzen gorakadak dozenaka lagun erail ditu dagoeneko, palestinarrak batez ere, eta are okerragoa izateko arriskua ere badago ejertzito israeldarrak lurreko inbasioaren mehatxua gauzatuz gero. Egunetik egunera gauzagarriagoa dirudi erasoa, milaka erreserbista prestatzen ari baitira aukera horri begira. Horrela ez bada, 2008ko sarraskiak errepika daitezke, Berun Urtua operazioak 1.300 hildako eragin zituenean, bonbardaketa masiboak eta Gaza lurretik inbaditu zuen ejertzitoaren eskutik. Biktima horietatik, 10etik 8 Nazioarteko Zuzenbideak “babestutako pertsona” gisa definitzen dituen zibilak ziren.

Ugariak dira indarkeria sorta berri hau azaltzeko analistek eskaintzen dituzten arrazoiak, deskolonizazioaren garaitik historian luzatu eta konponbiderik gabekoa dirudien gatazkaren baitan. Esaten da, 2008an bezala, Israelen hauteskundeak hurbiltzean gobernu sionistek palestinar herritarren aurkako eraso berriak egiten dituztela, Israelgo herritarren defentsarekiko duten konpromisoa azpimarratu nahian. Hala, soziala eta zuzenbidekoa izateari utzi dion estatuaren norabide teokratikoarekin aspertuta dauden herritarren aurrean,  gobernuak indarkeria darabil gizartea diziplinatzeko. “Edo nirekin edo Israel suntsitu nahi dutenekin” diotela ematen du.

Horrez gain, gorakada berriaren beste arrazoietako bat Nazio Batuen Erakundeak Palestina estatu gisa aitortzeko aukera izan daitekeela aipatu izan da, Israel kontra duen egitasmoa. Era berean, eremu hartan sortzen ari den indar oreka berriarekin kezkatuta daude, Mubarakekin ez bezala, ez dirudielako egungo Egipto prest dagoenik israeldarren eta estatubatuarren interesei men egiteko.

Horrela, lehenengo eta behin, indarkeria eta gatazka areagotuz, bere herritarrak kontrolatzen ditu; bigarrenik, Palestina estatu burujabe gisa onartzeko prozesua hautsi nahi dute, haien okupazioarekin bateraezina delako eta erasotzaileak izan arren beren burua biktima gisa aurkezten dutelako; azkenik, indarra erakutsi nahi dute eskualde hartan, herri arabiarrak, Egipto bereziki, haien kokapena zehaztera behartuz.

Su etena emanda ere, inork ez du bermatzen datozen asteetan, edo hilabete gutxi barru, milaka lagun sakrifikatuko ez dituztenik gobernu ultraeskuindar baten interes geopolitikoak direla medio. Israelgo gobernuak ez du bakea nahi, ez du elkar ulermena bilatzen, gatazka behar du gatazkatik bizi delako, desberdinen arteko gatazka noski, bere burua indartzeko erabiltzen duena.

Baina guzti hau Nazioartearen babesarekin egiten du, eta hortik dator irtenbide gauzagarri bakarra. Erasotzailearen konplize izatetik, borrokan ari diren aurkarien aurrean balizko ikusle hutsaren papera antzeztu beharrean, nazioarteak onartu behar du porrot egin duen deskolonizazio prozesu baten aurrean gaudela; aldeetako bat bestea baino askoz indartsuagoa dela aitortu behar du, eta indar horrekin Palestinako herritarrak banan-banan hiltzen dituela, apartheid prozesu bortitza eta sistematikoa dela medio; nazioarteko legeak bete egin behar direla gogorarazi behar du, eta Israelek urratu egin dituela estatu gisa aldarrikatu zenetik, inolako zigorrik jaso gabe.

Horregatik, hitzetik ekintzetara pasa beharra dago, hala ez bada, konplize izaten jarraituko dugu. Israelgo inbertsio eta produktuen gaineko boikota ezarri beharra dago bakearekin konprometitu arte; nazioarteko legeak urratzen dituen estatuari zigorrak ezarri behar zaizkio; eta ekidin behar da, eskura dauden bitarteko guztiekin, Gazako lurraldearen kontrako erasoa.

Palestinan, bakeak eta demokraziak indarkeriari aurre egin behar diote. Noren alde kokatuko da oraingoan Nazioartea?

Puyalón de Cuchas (Aragón)

Puyalón de Cuchas Aragoiko alderdi independista eta sozialista da, bere jatorrian Chunta Aragonesista (CHA) alderdiaren parte zena, 2008an banatu ziren arte. 2010ean alderdi politiko bezala hasi ziren lanean. Gaur egun, Bloque Independentista de Cuchas, Aragoiko Langileen Sindikatuarekin (SOA), A Enrestida zentru sozialarekin, Purna gazte elkartearekin eta A Clau Roya mugimendu feministarekin batera egiten dute lan.

Bere helburuen artean subiranotasuna, sozialismoa eta independentzia daude. Aldi berean, eta beti izaera antimilitarista bat mantenduz, ingurumenaren eta hizkuntza minoritarioen alde egiten dute. Beti ere, internazionalismoa bultzatuz eta sustatuz.

Puyalón de Cuchas es un partido nacionalista aragonés, independentista y socialista, ligado originalmente a la Chunta Aragonesista (CHA) hasta el 2008, cuando la mayor parte de sus miembros dejaron de militar en CHA para constituirse como entidad independiente, proceso que culminó en 2010 tras la celebración de su Asambleya Nazional (asamblea nacional en aragonés) con su constitución como partido político. Actualmente forma parte del Bloque Independentista de Cuchas (Bloque Independentista de Izquierdas en aragonés) junto al Sindicato Obrero Aragonés (SOA), el centro social zaragozano A Enrestida, la organización juvenil Purna, el colectivo estudiantil Universidat y el colectivo feminista A Clau Roya.

Entre sus objetivos, además de la soberanía y el socialismo para Aragón, se reafirman en la defensa de las lenguas minoritarias de ese territorio (aragonés y catalán), del medio ambiente y la integración de los inmigrantes. Por otro lado, también rechazan el militarismo.

http://alternatiba.net/old-files/Sin título-2.jpg

Guatemala: Militarrak, transnazionalak eta neoliberalak

Gonzalo Fernandez Ortiz de Zarate – Alternatibako Mahai Internazionalista

2012ko Urriak 4, Totonicapan, Guatemala. Armadak zortzi pertsona erail ditu, beste bat desagertu da, eta balaz eta arma zuriaz 48 kantoietako hainbat emakume eta gizon zauritu ditu. Arrazoia: besteak beste, elektrizitatearen gehiegizko prezioak salatzeko eta kalitatezko hezkuntza publikoaren defentsan eginiko mobilizazio baketsuak.

2012ko Maiatzak 1, Santa Cruz de Barillas, Guatemala. Pertsona bat hil eta matxinada eta terrorismoa leporatuta beste 10 lagun espetxean diraute, 50 urteko zigorraldiei aurre eginda. Arrazoia: udalerriko komunitateen gehiengoaren jarrera zentral hidroelektriko bat eraikitzeko erabakiaren aurka, nazioarteko legeak urratzen dituena (OITren 169. hitzarmena), ez baitu herriak burututako kontsulta errespetatzen, gehiengoak proiektuaren kontra bozkatu baitzuen.

Hauek, Guatemalako sektore herritarrek pairatzen dituzten eraso anitzen adibide bi baino ez dira. Zoritxarrez, zerrenda luzea da eta erasoen aldizkotasuna iraunkorra: Polochic, San Juan Sacatepecez, Uspantan eta abar, kasu larrien adibideak baino ez dira. Honen aurrean, pentsa genezake gertaera isolatuak direla. Edo, agian, Guatemalako historiak iragan mendeko 60ko hamarkadatik hona bizi izan duen bortizkeriaren segida bailitzan ere har genezakeen.

Tamalez, ez dugu uste hala denik, kontrakoa baizik. Indarkeria politikoaren gorakada eredu sozial baztertzaile eta antidemokratiko baten entsegua dela uste dugu, non gobernu zibil-militar berriak ezartzeko aukerak egon daitezkeen. Hala, hauek izango lirateke zibilizazio krisi honetan proiektu neoliberala areagotzeko bide politiko bakarra. Zentzu honetan, gaur egungo gobernua, Perez Molinak zuzendutakoa (1960-1996 bitarteko gatazka armatuan gertatutako genozidioan parte hartu zuen militarra), militarismo neoliberalarentzako estrategian pauso bat gehiago litzateke.

Hona ailegatuta, garrantzitsua da azpimarratzea eredu berri honek ez dagokiola bakarrik Guatemalari, mundu osoan eragina baitu. Gauzak horrela, eta ez Guatemalan bakarrik, kapitalismoa eta demokrazia kontraesan sakonago batean ari dira murgiltzen, gaur egun intentsitate gutxiko demokrazia hegemonikoa dela dakigun arren. Bizi dugun krisialdiaren aurrean, eredu kapitalista irabaziak handitzeko edozer egiteko prest dago. Eta bere zilegitasun gabeziaren jakitun izan arren, sistema honen babesleek -enpresa transnazional eta bertako oligarkiak- progresiboki maskara demokratikoa kendu eta indarkeriara eta zapalkuntzara jotzen dute haien proiektu bidegabea garatzeko. Beti egin izan dute, hori jakin badakigu. Baina orain inoiz baino agerikoagoa da, eta ezkutatu gabe egiten dute gainera. Eta esperientzia frogagarriak behar dituzte horretarako: Guatemala horren adierazgarri da.

Hau litzateke beraz, Guatemalan egiten den proposamen politikoa: enpresa transnazionalak; merkatu globalekin bat egin duten oligarkiak; polizia eta armada errepresio orokorrarentzako elementu bezala; helburu eta demokrazia gutxiko gobernuak, boterea bidegabeki dutenen beharren zerbitzura.

Hala, herriak pairatzen duen bortizkeri politikoa, proiektu militarista neoliberal hau martxan jartzearen helburu bezala uler dezakegu. Horrela, eta gizartearen erantzuna eten nahian, indarkeriaz jositako bide batetik joko duen gobernua eraikitzen ari dira. Aurretik aipatutako kasuetara bueltatuz, Perez Molina militarraren gobernuak eta Espainiako Enbaxadak Barillas-eko zentral hidroelektrikoaren eraikuntza modu agerian babesten dute. Ez da arraroa, beraz, eraikuntza enpresa Galiziako Hidralia Energia izatea, Bankiaren kredituen laguntza jaso duena ere. Antza, eta komunitateko iturrien arabera, ustezko hiltzailea enpresa horren filialaren parte da, Hidro Santa Cruz, hain zuzen.

Horretaz aparte, Totonicapaneko armadak 8 pertsona akabatzearen arrazoiak ere hobeto ulertzen ditugu orain: argi elektrikoaren igoera itzelak sektorearen pribatizazioan -Fenosaren eskuetatik enpresa kolonbiar batera pasa dena- du jatorria. Ez da harritzekoa, beraz, bi enpresek argiaren prezioa igo zutela asmatzea, baina beti ere, komunitateekin negoziaziorik egin gabe.

Baina badago gehiago. Pobrezia gorrian bizi den herrialde honetan, eta guzti hau gertatzen zen bitartean, Guatemalako gobernuak radar bereziak dituzten sei hegazkin militar erosi ditu, antza, altxamenduak eragozteko asmoz. Erosketa honen ordainketa Brasilgo BNDES eta BBVAk eskainitako kreditu itzelekin egin da.

Hartara, alde batetik, Galiziako enpresak, espainiarrak, kolonbiarrak, armada, segurtasun pribatua, oligarkiak, Guatemalako gobernua eta enbaxadak ditugu. Bestetik, herritarrak eta gizarte sektoreak. Soka tenkatzen hasi da.

Hitz batez, asko dira Guatemalako egoeraren inguruan egin beharreko gogoetak: lehenik eta behin, kapitalismo basati hau geldiarazteko erantzun soziala gogorra, sendoa eta erabatekoa izan behar duela. Guatemalako mugimendu sozialak eta komunitarioak horretan ari dira. Hemendik gure esker ona. Bigarrenik, momentu honetan elkartasun internazionalistak duen garrantzia azpimarratu nahi dugu, egoera salatzeaz aparte Guatemalako proiektu kapitalistetan sartuta daudenei aurre egitea erabaki duelako. Halere, ardura globala eta partekatua izan behar duela aditzera eman du. Hirugarrenik, beste herrialdeetara, Europa barne, zabaldu daitekeen joera bat dela gogoratu nahi dugu. Orain arte neurri estrukturalak herrialde pobreetara bakarrik mugatzen zirela uste izan dugu, baina hara non, orain gainean ditugun, gu birrintzen.

Guatemala gure etorkizunaren isla izaterik nahi dugu? Geldiarazi dezagun orain, haiengatik, baina guregatik ere bai.

Ekin, salatu eta sor ditzagun aliantzak eta konfiantzak. Gure elkartasun osoa beraz, Guatemalako herriarekin dago. Eta horregatik, gogor salatzen ditugu Europako enpresa transnazionalak. Guztion etorkizuna delako, guztion borroka delako.

Alternatibak Hugo Chavez zoriondu du bozak irabazteagatik eta Venezuelako herriak desinformazioa gainditu duela goretsi du

Alternatibako Mahai Internazionalistako bozeramaile Gonzalo Fernandezek bere alderdiaren izenean Hugo Chavez eta ordezkatzen duen Gran Polo Patriotico zoriondu nahi izan ditu, “atzoko hauteskunde presidentzialetan lortutako garaipen eztabaidaezinagatik, gardentasuna eta lasaitasuna nagusi izan diren bozetan”.

Fernandezek esan duenez, Venezuelaren historian inoizko parte-hartzerik handiena -%80aren gainetik- izan duten hauteskundeetan Chavezek lortu dituen 8 milioitik gorako botoak “herritarren sostenguaren isla besterik ez dira, herritarren gehiengoarekiko konpromisoan oinarritzen den proiektu politikoarena, Latinoamerika uztartua eta burujabea eraikitzeko borondatea duena”. Horregatik, Alternatibaren itxaropena da “legegintzaldi hau iraultza bolibartarrak proposatzen duen sozialismo demokratikoan aurrera egiteko baliagarria izatea, haren parte sentitzen garelako”.

Mahai Internazionalistatik, halaber, garaipena “ohartarazpena” izan dadila espero dute, Amerikan zein Europan: “Masa komunikabideak munduan zehar prozesu burujabeen inguruan desinformatzeko joera badute ere, krisi garai honetan, herritarrek ondo dakite bereizten zeintzuk diren gure bizitzak hobetzeko asmoz sortutako aldizkatzek eta zeintzuk doazen merkatuen eta transnazionalen eskutik, bidegabekeriara eta eredu jasangaitzak proposatzera”.

Venezuela Hugo Chavezekin nahi dugu

Gonzalo Fernandez Ortiz de Zarate – Mahai Internazionalista
 
Ondo da. Hugo Chavezen nortasunaz eztabaida dezakegu, lidergoan jarduteko modu bereziaz, batzuek gorroto dutena beste askok goraipatzen duten bitartean.

Ados, nazioartean egin dituen aliantza batzuei buruz ere hitz egin genezake, Estatuaren interesak ideologiaren gainetik jarri izan dituen horietan. Hau ez da mundu erraza, ezta gure zibilizazioak pairatzen duen krisiak eragindako une aztoratu bezain ezjakin hau ere.

Berriz ere ados nago, aurrerapausoak mantsoak direla esango duzue seguruenik, eta ez dagoela oso argi zer den XXI. Mendeko Sozialismo delakoa, ea non dauden egungo ezker alternatiboaren ezaugarrietako batzuk. Edonola ere, gogorrak eta nahasiak izaten dira burujabetzaren bideak, bertatik igarotzea erabakitzen dutenentzat.

Eta ondo da, beharbada Venezuelako eredua bere horretan beste lurralde batzuetara eramatea, eremu eta kultura bakoitzaren ezaugarri zehatzak aztertu gabe, ez da ezkerreko politika egiteko modurik egokiena, gaur egun.

Garrantzitsua da esatea, eztabaidatu ahal izateaz gain, beharrezkoa dela, baita kritikak egitea ere. Izan ere, Venezuela borborrean dagoen kontinente baten parte garrantzitsua da. Bertan hainbat saiakera egiten dira paradigma eta proposamen politiko berriekin; kontraesanez, mugaz, aurrera zein atzerapausoz beterikoak, baina batez ere, aberastasunez, aniztasunez eta politikaz beteak.

Prozesu europarrak, Euskal Herrikoa kasu, bestelako logiken arabera gertatzen dira, eta hori ondo dago, hala izan behar da. Baina ez dugu inoiz ahaztu behar ezkerra proiektu komun baten parte dela, eta beti begiratu behar diegula, zeharka bada ere, burujabetzari buruz teorizatu eta praktikatu egiten dutenei.

Horregatik nahi dugu Chavezek datozen hauteskundeak irabaztea, Venezuelarentzat ona delako, eta baita Euskal Herriarentzat ere, gure buruaren ispilu izan daitekeelako. Hala, eta aurretik esandako guztiaz eztabaidatu ahal badugu ere, gauza batzuk eztabaidaezinak dira guretzako, hemen asko baitugu haiengandik ikasteko. Lehenik, bere   izaera internazionalista argia, hasieratik ulertu baitu guztion etorkizunak elkarren artean menpeko direla, eta neoliberalismoa eta kapitalismoaren modernitatearenak ez diren bestelako oinarrien gainean eraikitako eskualde arteko eta nazioarteko integrazioaren alde ibili da buru-belarri. Hala, Venezuelak ezinbesteko lana bete du ALBA, UNASUR, CELAC, eta bestelako erakundeen eraketan, eta horrek inperioari aurre egiten dieten indarren metaketa sustatu du, bai eskualde zein nazioarte mailan, irabazi asmorik gabeko elkartasunetik, herriak elkarren artean ulertzeko gai direla eta beharra dutela erakutsiz.

Bestetik, prozesuak arinagoak edo mantsoagoak direla ere, sozialismoaren aldeko apustu garbia egiten du, etsaiak zuzenean nortzuk diren esaten du, aurre egiten die, izen eta abizenekin -ez soilik merkatuak aipatuz- eta demokratikoki kapitalismorik gabeko bizitza ahalbidetzen dituzten politikak bideratzen ditu, amildegira eraman gaituzten gauza guztietatik urrun.

Azkenik, helburu horiek ez dira diskurtso soilean gelditzen. Aitzitik, errealitateak dira: komunikabideen demokratizazioa; nekazaritza erreformaren eta elikadura subiranotasunaren aldeko politikak; lan araudi aurrerakoia; sektore eta enpresa estrategikoen nazionalizazioa; ekonomia solidarioaren eta EHak bere buruarentzat nahi izango lukeen herri partaidetza sistemaren sustapena.

Horregatik guztiagatik eta beste hamaika arrazoiengatik -aurrean duen eskuma kolpistaren aurpegiak ikusteak eragingo ligukeen pozaz gain- gure elkartasuna bidaltzen dizugu: Hugo, Venezuelagatik irabazi, Amerikagatik irabazi, Euskal Herriagatik irabazi.

Irudia: Matiz

Iberdrola edo erruduna nola saritu

Bilboko Udalak, Azkuna alkatearen ekimenez, Bilbotar Ospetsu titulua eman zion iaz Iberdrola enpresari. Araudiaren arabera, hiriaren zein hiritarren irudi zein mesederako eginiko lan goraipagarria egin duten pertsona edo erakundeak bereizten ditu Udalak aipatu tituluarekin. Izendapena, azken batean, jokabide zibiko eta eredugarriaren aitortza da.

Esan daiteke nahiko modu arraroan ulertzen duela jokabide zibiko eredugarria gobernu taldeak: herritarrak energia nuklearraren arriskupean jartzea; bizkaitarron onurarako politika sozialak garatzea galarazten dituzten zerga kenkariak baliatzea; azpikontratatutako enpresetako langileen eskubideak urratzea eta, azken finean, Iberdrola ezartzen den leku orotan inpaktu sozial eta ekologiko lazgarria izatea, Latinoamerikan batez ere. Hau al da jokabide eredugarria haientzat?

Fukushiman gertatutakoa gertatua ere, Iberdrolak Garoñaren bizitza luzatzearen aldeko jarrera dauka. Herritar guztiak mehatxatzearen parekoa da hori, 40 urtetik gora duen zentral nuklearraz ari garenean. Argi dago mozkina dutela lehentasun, eta oso bigarren mailan, gu guztion segurtasuna.

Iberdrolak, halaber, Madrilgo Gobernu desberdinen lan erreformak baliatu izan ditu bere langileak zapaltzeko, azpikontraten bidez multinazionalarentzat lan egiten dutenak batez ere. KONEKTA da adibiderik argigarri eta, era berean, mingarriena. Izan ere, Iberdrolaren bezeroekiko arreta zerbitzua kudeatzen dutenetik 50 langile kaleratu dituzte. Jokabide benetan eredugarria bai.

Azkenik, multinazional guztiek bezala, irabaziak beste ezerren gainetik lehenesteko estrategiaren baitan, Iberdrolak ez du inolako eragozpenik beste herrialde batzuetako baliabideak ustiatzeko, bere diskurtso berdea zeharo ahaztuta eta bereziki Latinoamerikan aztarna beltza utzita: giza eskubideen alde nazioartean jasotzen diren eskubide sozial, politiko eta ekologikoak ezabatuta. Hala, eta herrialde jakin batzuek enpresa transnazionalekiko dituzten legedi eskuzabalak baliatuta, erabat ohikoak dituzte kaleratzeak, sindikatutako langileekiko mehatxuak, prezioen zein ordainketen gaineko iruzurra, lur desjabetze zein jende kanporatzeak haien proiektu energetikoen ondorioz, eta abarrekoak.

Saritzeko moduko portaerak al dira aipatutakoak? Eredugarria al da Latinoamerikan pertsona askoren bizitzaren lepotik ahal bezain beste mozkin lortzen jarraitzea? Gure segurtasuna kolokan jar dezaketen azpiegituren aldeko apustuari eustea da bilbotarrok eskertu behar duguna? Langabezia, pobrezia eta bazterkeria nagusi direnean urtero 9 milioi eurotik gorako saria duen Sanchez Galan presidentea goraipatzea?

Iberdrolaren ohiko jardueren zati bat besterik ez dugu birpasatu baina, non da zibismoa guzti honetan? Elkartasun, etika zein justizia gabezia baino ez dugu ikusten. Onartezina deritzogu halako jokabideak saritzeari. Guztiz lotsagarria da pertsonen aurkako hainbeste zapalkuntzen errudunei saria ematea eta, horregatik, Bilbotar Ospetsu titulua ken diezaiotela aldarrikatuko dugu behin eta berriro, gero eta ozenago.

Ana Etxarte – Alternatiba Bilbo

http://alternatiba.net/old-files/iberdrola.jpg

Coups 2.0 in the Americas

Gonzalo Fernández Ortiz de Zárate –  Internationalist Working Group of Alternatiba

Everybody is familiar with the complexity of understanding the alternative processes that are taking place in the Americas, where multiple topics and agendas intersect, in the common will to break with the history of domination and exclusion of the subcontinent. On the one hand, the 21st century has been accompanied by the arrival of anti-neoliberal governments in various countries, with an unequal record of transformation, but which are the response to the popular majorities being fed up with their reality of poverty, inequality and external dependence. On the other hand, precisely taking advantage of this favorable context, many social movements – and many societies in movement – have raised the need for progress in the implementation of emancipative political agendas, that once and for all get beyond the colonizing and subordination logic to which the region and the population have historically been subjected.
 
So, after a few starts in which institutional and social actors walked hand in hand, tensions between governments and movements have emerged, as well as strained relations between old and new social movements: how slowly or quickly processes of change is taking place; the short life of governments or the long life of emancipation; developmentalism or a determined transition towards good living; the urgent need to overcome the patterns of dependency or the impossibility to do so in such a short period (in historical terms). These are precisely the debates that baffle and enrich the reality of Latin America. The answers to these situations are not simple, nor are they categorical, and deepening reflection on them is one of the great challenges of all the Left, including the European left.
 
However, something that cannot be denied, regardless of where we are positioned, is that all these processes initiated with the new century have torn open gaps, have allowed for spaces of accumulation of forces, spaces for the interconnection of struggles, spaces for the exercise of citizenship rights by large majorities. And nobody can capitalize that, it is part of the action path taken by both governments and movements. The Right knows it well: it attempts to put an end to this new exciting stage by any means. Thus, attacks of the oligarchies and their media – hegemonically aligned with them – do not cease in their effort of discrediting governments and social struggles, with the aim of destabilizing the region and returning to the previous situation of absolute control of the subcontinent. To do so, they are willing to do anything, including coups d’état.
 
This is the key to understanding the coup d’état in Venezuela in 2002 and the coup d’état in Mexico in 2006 – via electoral fraud -. But it is also useful for understanding the coups d’état 2.0 in Honduras (2009) and Ecuador (2010), where new formulas of coup are being tested, seeking for the international community and the population not to assimilate them as such (but with identical results). In this way, instead of the pure and simple military coup, new ways are emerging, ranging from social destabilization generated by the police to the fraudulent use of judicial and even constitutional resources.
 
This new coup scheme 2.0 is still very present in America today. Last week, the President of Paraguay was dismissed on the basis of a political trial, a legal figure of the Constitution which makes it possible to remove a President from office based on a manifest disability to perform his duties. In this sense, a legal staging was orchestrated for an illegitimate and anti-democratic event, where a President elected by popular vote was fulminated in a summary trial in which he only had two hours to exercise his defense, unable to prepare it properly, and against a very serious accusation. The ultimate goal of the coup: that one of the most retrograde oligarchies of the continent could put a stop to the timid processes of change engendered in recent years, and prevent the Left from accumulating enough forces to face the presidential elections in 2013.
 
On the other hand, since the past weekend, all the media of the world echoed the turmoil generated by the police strike in Bolivia – illegal in many countries – and which is perhaps a prelude of further attempts of destabilization in the Andean country. Finally, we’ll see what happens in the Mexican elections, where a broad student movement has gained significant momentum against the possibility that the PRI returns to power (with the full support of the Right and large media conglomerates.)
 
We must remain very much on the alert for these new realities, and denounce without palliatives, both here and there, the abuses perpetrated against democracy in the Americas. Regardless of the views we hold about one government or the other, or their greater or lesser commitment to the emancipation of the continent, we must be clear about one thing: we cannot allow what has been achieved in the last decade to be reverted, and we must join forces to prevent anti-democratic regressions, not only because of international solidarity, but also given the importance of the region as a source of inspiration to raise proposals that allow us to envision other paths to overcome this crisis of civilization that affects us all. Our paths are deeply intertwined, their democracy is also ours. 

(Translation FEDAEPS)

2.0 estatu kolpeak Ameriketan

Gonzalo Fernandez Ortiz de Zarate – Alternatibako Mahai Internazionalista

Guztiok ezagutzen dugu zer nolako zailtasunak dituzten Ameriketan garatzen ari diren proiektu alternatiboek, zeinetan subjektu eta agenda anitz elkar gurutzatzen diren azpikontinentea garaitu eta menperatzeko historiarekin apurtzeko helburuan. Alde batetik, XXI. mendea gobernu anti-neoliberalen eskutik heldu da herrialde batzuetara, izaera eraldatzaile desberdinekoak, baina pobreziak eta kanpo menpekotasunak baldintzatutako errealitateari herritarren gehiengoak emandako erantzuna direnak; bestetik, eta aldeko egoera baliatuta hain zuzen, mugimendu sozial ugariek agenda politiko burujabetzagileak martxan jartzeko beharra jarri dute mahai gainean, herrialdeek eta herritarrek historikoki pairatu izan dituzten logika kolonizatzaileak eta menpekotasunak behingoz gaindituko dituztenak.

Hala, hasiera batean aktore instituzional zein sozialak eskutik helduta aritu ziren arren, tentsioak sortu dira gobernu eta mugimenduen artean, gizarte mugimendu zahar eta berrien artean bezala: eraldaketa prozesuen bizkortasuna edo geldotasuna; gobernuek motzean jokatzeak emantzipazioak luzera jotzen duenean; gehiegizko garapenak edo bizitza onerako trantsizioa egiteko erabaki irmoa; menpekotasunaren oinarriak hemen eta orain gainditzeko beharra edo historiaren ikuspuntutik begiratuta hain laburra den denbora tartean egiteko ezintasuna. Hauek dira, hain zuzen ere, Latinoamerikako errealitatea aberastu eta zaildu egiten duten eztabaidak. Egoera hauekiko apustuak ez dira batere errazak, ez dira kategorikoak, eta horietan sakontzea ezkerraren erronka handienetako bat da; Europako ezkerraren baitan ere.

Ukaezina da, alabaina, mende berriarekin batera abiatu diren prozesu hauek guztiek pitzadurak eragin dituztela, indarrak metatzeko guneak ahalbidetu dituztela, borrokak artikulatzeko guneak herritarren gehiengo zabalen eskutik. Eta inork ezin du bere burua horren jabe izendatu, mugimenduen zein gobernuen ekintzaren emaitza izan baita. Eskumak ongi daki hori, eta horregatik ilusioz beteriko etapa berri honekin kosta ahala kosta bukatu nahi du. Hala, oligarken eta haien menpeko komunikabideen erasoek gobernuak zein borroka sozialak zikintzea dute helburu, eskualdea desorekatu eta azpikontinentean aurretik zuten erabateko kontrola berreskuratzeko. Horretarako, edozertarako prest daude, estatu kolpeak emateko ere.

Gako horien ikuspegitik ulertu behar dira 2002ko Venezuelako estatu kolpea, eta 2006an Mexikon emandakoa – hauteskundeetan iruzurra eginda-. Baina halaxe ere ulertu beharra dago Hondurasen (2009) eta Ekuatorean (2010) gertatutako 2.0 kolpeak, non estatu kolpe eredu berriekin entseguak egin izan dituzten, nazioarteak eta herritarrek beraiek kolpeak direnik ere pentsa ez dezaten. Hala, estatu kolpe militar gordinaren aurrean, bide berriak aurkezten dira, poliziak eragindako ezegonkortasun sozialetik hasita legezko baliabideekin, konstituzionalak barne, iruzurra egiteraino.

2.0 kolpe sorta berria oso errotuta dago Amerikan. Joan den astean, Paraguaiko presidentea bere kargutik kendu zuten epaiketa politiko baten ostean, jardunerako ezintasuna agerian utzi duen agintaria kargua lagatzera behartzeko konstituzioak dakarren legean oinarrituz. Ildo honetatik, testuinguru legala eman nahi izan zioten zilegitasunik eta demokraziarik gabeko ekintzari, zeinetan herritarrek emandako babesa zuen presidentea paretik kendu zuten epaiketa sumario baten bitartez, bere defentsarako bi orduko tartea besterik eman gabe, behar bezala prestatzeko inolako modurik gabe, akusazioa hain larria izan arren. Kolpearen azken helburua: kontinenteko oligarkiarik atzerakoienetako batek azken urteotan garatzen hasiak ziren eraldaketa lotsatiak geldiaraztea, eta ezkerrak 2013ko hauteskunde presidentzialetara indartsu azaltzea ekiditea.

Bestalde, munduko hedabide guztiek zabaldu zituzten Boliviako poliziaren grebak – herrialde ugarietan legez kanpokoa dena- eragindako istiluak, herrialdea ezegonkortzeko saiakera berrien aurrerapena izan daitezkeenak. Azkenik, ikusteke dago datorren igandean Mexikoko hauteskundeetan zer gertatzen den. Ikasle mugimenduak indar handia hartu du PRI boterea berreskuratuko duen beldur, eskumaren eta komunikazio talde handien babes osoa duelako.

Oso adi egon beharko dago errealitate berri hauen aurrean eta Ameriketan demokraziaren aurka egin daitezkeen erasoak eta gehiegikeriak irmo salatzen. Gobernu batzuen inguruan izan daitekeen iritzitik haratago, gauza bat izan behar dugu argi: ezin dugu onartu azken hamarkadan lortutakoan atzera egitea eta horretarako indarrak batzea ezinbestekoa dugu, elkartasun internazionalistaren ikuspegitik batetik, baina baita eskualde hau bizi dugun eta guztioi kate egiten digun zibilizazio krisia gainditzeko bestelako eredua irudikatzen lagungarri izango dugulako, inspirazio iturri izan dezakegulako. Gure bideak gurutzatu egiten dira, haien demokrazia gurea ere bada.

Euskal Herria Bildu Syrizarekin bat

Azken bi urteotan, Grezian austeritate neurririk zorrotzenak eta murrizketa sozial sistemikoak ezarri dira, Greziako herria erreskatatzeko merkatuek eta Europako troikak jarritako baldintzen ondorioz. Neurriokin Grezia bizi duen krisi larritik irtengo zela, zerga-politikan aldaketa ekarriko zuela eta zorra ordaintzeko eraginkorra izango dela adierazi ziguten.

Hala ere, emaitzek ez diote hori, neurriek erabateko porrota izan direlako: herritar xumeen pobrezia ekarri dute, Greziako herritarren bizi-baldintzak kaskartzea eta enplegua deuseztea, langabezia tasak marka guztiak hautsi dituelako %21arekin.

Horregatik guztiagatik, eta ekainaren 17an Greziako herriak hautes-ontziekin hitzordua daukala kontuan izanda, Euskal Herria Bilduk bere babesa azaldu nahi die Syriza-ri eta erreskatearen akordioa zalantzan jarri eta nazioarteko finantza botereek bahituta duten burujabetza nazionala greziarrei itzuli nahi dien eta hori bernegoziatzea nahi duten Greziako ezkerreko alderdiei. Krisi sistemikoaren erantzuleek sinetsarazi nahi digute euroaren etorkizuna jokatzen dela Grezian, baina egiaz jokoan dagoena da herrien burujabetza eta herritarren erabakitzeko gaitasuna, bai Greziakoa eta bai Europakoena.

Syrizak eta ezkerreko indarrek burujabetza nazionalaren alde eta inposatutako memorandumak indargabetzako eta bernegoziatzeko egiten duten apustua eta Europa neoliberalari egiten dioten oposizioa eta Europa barrutik eraldatzeko egiten duten proposamena babesten ditugu. Neoliberalismoarekin amaitu eta herrien Europa sozialaren alde egingo duten hitzarmen berrien aldeko apustua egiten dugu, pertsonen eta herrien eskubideak merkatuen eta diruaren gainetik jarriko dituztenak.

Era berean, elkartasun internazionalistagatik ere azaltzen diegu gure babesa Syrizari eta Greziako herritarrei, Europ finantza-oligarkiaren eta horren inposizio tresnen kontrako eta Euopako gehiengo sozialaren alde Europako herriek egiten duten borroka delako Grezian jokoan ari dena.

Ezin esan borroka hori berdintasunean oinarritzen denik; Syrizak hauteskundeak irabaz ditzakeela eta, Europako Batasuna eta finantza-botereak ahaleginak eta bi egin dituzte greziarren erabakian eragiteko, eta ez dute zalantzarik izan txantaiak eta diskurtso alarmistak egiteko. Hala, Greziako herritarrei egin zaien presio zuzen eta zekenak agerian utzi du Europa osoan ezarri nahi duten sasidemokrazia.

Horregatik guztiarengatik, Euskal Herria Bildun elkartzen diren Euskal Herriko herritar ezkertiarrok Greziako herriaren duintasunaren alde egiten dugu, jendarte bidezko eta solidarioagoa bilatzeko egiten ari diren ahalegin parketatuaren alde egiten dugu. Horregatik, Syrizaren eta Greziako ezkerreko beste alderdien alde egiten dugu.

X