Etiketa: Iritzia

Euskal Herria 2017: “Globaliza dezagun borroka, globaliza dezagun itxaropena”

Arantzazu Santos – Gipuzkoako Foru Aldundiko Lankidetza zuzendaria

Ekainaren 6tik 13ra Via Campesinak bere IV. Biltzarra egin zuen Jakartan, Indonesian. Via Campesina nazioarteko mugimendu sozial bat da, egituratua, legitimoa, eta mundu osoko 200 milioi nekazaritik gora ordezkatzen dituena. Bost kontinenteetako nekazarien borrokak lotzen ditu eta bere xede nagusia da elikadura subiranotasuna defendatzea, enpresa transnazionalen eta horiek babesten dituzten gobernuen mehatxuei aurre eginez.

Mundu osoan 900 milioi pertsona baino gehiagok jasaten dituzte gosea eta desnutrizioa, eta hori ez da elikagai eskasiaren ondorio, baizik eta agronegozioaren gaiztotasunaren ondorio; hau da, nekazaritzan eredu neoliberala aplikatzearen ondorio. Elikagaiak merkantzia espekulagarritzat hartzen dira, haziak patentatu daitezkeen ondasun bilakatzen dira, eta lurrak mugarik gabe metatzen dira. Nekazaritza negozio bilakatzearen ondorioz, herrialdeek galdu egin dute beren herritarrak elikatzeko ahalmena, eta horrek egoera paradoxikoak eragin ditu, besteak beste: Mexikok, artoaren lurra izanik ere, AEBetatik inportatu behar du zereal hori; Gipuzkoan, berriz, baserrien kultura galtzen doa eta nekazaritzako eta abeltzaintzako ustiategiak desagertzen ari dira, baina, aldi berean, lurra lantzera itzuli nahi duten gazteek ez dute laborantzarako lurrik lortzen.

Nekazaritza eta garapenkeria kapitalisten aurrean, Via Campesina mugimenduak alternatiba teoriko-praktiko bat proposatzen du, «elikadura subirano- tasuna» izenaz ezagutzen dena. Elikadura subiranotasunak, kanibalismoa ez sustatzeaz gain, defendatzen du pertsona eta herri guztiek beren elikagaiak ekoizteko eskubidea dutela, eta nekazaritza, arrantza eta abeltzaintza politiken inguruan erabakitzeko eskubidea. Aldi berean, harreman sozial bidezkoa- goak proposatzen ditu, zapalketarik gabeak, non emakumeak eta gizonak berdintasunean biziko diren, eta gutxiengo, klase sozial eta belaunaldi guztien eskubideak errespetatuko diren.

Gipuzkoako Foru Aldundian Lankidetzarako 2013-2016 Plana onartu berri dugu; plan horretan, lehentasunezko ildoa da nazioarteko bi mugimendu sozial laguntzea: Emakumeen Mundu Martxa eta Via Campesina. Une honetan, Foru Aldundia da Via Campesina mugimendua finantzatzen duen erakunde nagusietako bat, eta seigarren biltzarrera gonbidatua izan da, erakunde aliatu gisa.

Lankidetzako zuzendari gisa parte hartu ahal izan dut Via Campesinak datozen 4 urteetarako prestatu duen ekintza plana diseinatzeko eztabaidetan eta hausnarketetan. Mugimendua indartu eta elikadura subiranotasunaren bidez eraldaketa soziala lortzeko helburuarekin, hainbat gairi heldu zitzaien, hala nola klima aldaketaren kontrako borroka eta kapitalismo berde gisa ezagutzen dena, lur metaketa, emakumeen kontrako indarkeria, merkataritza libreko tratatuen eragina, MMAren, EBren eta nazioarteko beste instantzien erabakiak, enpresa transnazionalak, hazi transgenikoak eta horien pribatizazioa,…

Jakartan hartu diren erabakietatik garrantzitsuenetako bat da hurrengo Biltzarra, zazpigarrena, Euskal Herrian egingo dela, 2017an. Lankidetza Zuzendaritzarentzat oso garrantzitsua da hori, Via Campesina bezalako eraldaketako subjektu estrategiko batekin lan egiteko aukera emango digulako, eta ez nazioartean bakarrik, baita tokiko mailan ere. Eta Gipuzkoatik elikadura subiranotasunaren alde lanean ari diren eragileekin artikulatu dezakegulako.

Baina VII. Biltzarra bereziki garrantzitsua izango da Euskal Herrian elikadura subiranotasunaren alde egiten duen mugimenduarentzat. Batetik, aitortza bat delako, urte luzez nekazaritza ekologikoaren alde eta baserritar kulturaren iraunkortasunaren alde egindako borrokaren aitortza, alegia; eta, bestetik, mugimendua indartzen eta egituratzen lagunduko duelako, eta espero delako horrek eragin positiboa izatea gure baserrien biziraupenean, eta azken buruan, agroekologian. Horri dagokionez, gogorarazi behar da, eredu agroindustriala, nekazariak arriskuan jartzen dituena, eta Europar Nekazaritza Politika Bateratuak babesten duena, nagusi dela Euskal Herrian ere.

2017an harrera egingo diegu mundu osoko nekazarien ordezkariei. Ordezkari horiek, Gipuzkoakoek bezalaxe, nekazaritza ekologikoa eta ezagutza tradizionalak defendatzen dituzte, zenbait enpresa eta gobernuren harrapakatze egarriari aurre eginez. Agroekologia gai da lurraldean bizi diren pertsonentzako elikagai osasuntsuak, askotarikoak eta nahikoak ekoiz- teko; baina horrez gain, agroekologiak biodibertsitatea babesten du, planeta hozten du, eta sistema kapitalista gainditzeko bidea irekitzen du, bizitzaren iraunkortasuna bermatzen duten elkarbizitza moduetarantz zuzenduz.

Berriak

Osasungoa eta hizkuntzen galera

Aitor Montes Lasarte – Familia medikua

Euskara guneak irabaziz joan da azken hamarkadetan Hego Euskal Herrian, astiro baina irmoki. Egon badaude irratiak euskaraz, telebistak euskaraz, egunkariak euskaraz, euskal literatura oparoa. Herri-administrazioan aurrera egin du eta irakaskuntzan hil ala bizikoa zitzaion lekua hartu du. Baina ez da gune edo esparru guztietara heltzen, eta argi dago ez dela nahikoa. Gune horien artean garrantzitsuena, garrantzitsurik bada, osasungoa litzateke. Orain arte euskalzaleen lehentasunak beste arloetan kokatu dira, eta osasungintzan gerotik gerora gabiltza zoritxarrez.

Osasun arreta gazteleraz onartzerik bada? Gaur  egun, ezaguna da, erabilera gune gehienetan ingelesa da nagusi, baita medikuntza arloan ere. Lehen latina zena, delako lingua franca, orain ingelesa bilakatu zaigu. Medikuon hizkeran betidanik latinera eta grekera erabili izan ditugu (eritropoiesia, apoptosia, kakexia moduko hitzak), baina orain hitz teknikoak ingelesaren iturriak isurtzen ditu: by-pass, shunt, screening, etab. Goi-mailako argitalpenik garrantzitsuenak ingelesez daude, hala nola New England Journal of Medicine, Lancet, British Medical Journal, Pediatrics, etab. Eta medikuok hain maite ditugun kongresuak, maila internazionalekoak behintzat, ingelesez burutzen dira.

Beste hizkuntzak maldan behera doaz medikuntzan, alemaniera kasu. XIX. mende bukaeran eta XX. mendearen hasieran goren-gorenean zegoen alemaniera; ospe handikoak ziren alemaniar zientzilari eta mediku asko (Virchow, Langerhans, von Behring, Koch, Ehrlich besteak beste medikuntzaren historiari betiko lotutako izenak dira), eta alemanieraz argitaratzen zen testu zientifiko mordoa. Orain, ingelesak lekua kendu dio.

Baina eguneroko osasun lanari lotu gaitezen. Interesgarria litzateke oso osasun arreta zein hizkuntzatan eskaintzen den jakitea. Amerika osoan, nago bost direla bakarrik: ingelesa, frantsesera, gaztelera, portugesa eta agian nederlandera Guyanan.

Europa daukagu gertuago, eta hemen osasun arreta ofizialtasuna lortu duten hizkuntzetan soilik burutzen da; ez bilatu bretoiera lan-hizkuntza duen ospitalerik, ez duzu topatuko eta. Italian, italieraz; Frantzian, frantsesez; Erresuma Batuan, ingelesez.

Euskal Herria zatituta dago, eta euskarak ez du ofizialtasunik lurralde osoan. Baina EAEn ofiziala izan arren, ez du esparru hau eskuratu, erabilgune hau  gaztelerari dagokio bete-betean. Osasungoan, lan hizkuntza eta zerbitzu hizkuntza gaztelera da. Osasun arreta gaixoen onerako dagoela ez dago ukatzerik; baina hizkuntzen bizi itxaropenean izan dezakeen eragina ez da behar bezala baloratu; aipatu ere ez da egiten. Osasun sistemak jatorrizko hizkuntzak maspiltzeko eta ezabatzeko tresna bilaka daitezke, oharkabean, ontasunaren mozorroaz. Gurera begira, eskola erdaraz legez, osasungoa erdara hutsean euskararen galbiderako da, eta errekara bidean goaz hau konpondu ezean. Egoera larria izan arren, gerotik gerora gabiltza.

Munduan zenbat hizkuntza dauden ez dago jakiterik. Gehienak, zoritxarrez, galzorian. Bizi garen mendean, orain arte ezagutu ez dugun hizkuntzen galeraren lekuko izango gara. Bioaniztasunak legez, aniztasun kulturalak hondamen izugarria pairatuko du.

Gauzak horrela, hizkuntzalariek ez dakite zeintzu diren salbatuko omen diren hizkuntzak. Baina nago osasun arretak gaixoekin harremana zuzena duen moduan, hizkuntzekin ere zerikusia duela. Osasungintza gure gizartearen zutabeetako bat baita, hurbil daukaguna. Osasun arretan erabiltzen diren hizkuntzek aurrera egingo dute, zalantza izpirik gabe. Beste guztiak arriskuan daude, euskara euren artean. Euskarak osasungintzaren jarduera esparrua bere egin behar du aldez edo moldez; osasungoa goitik behera euskaldundu behar dugu, euskara salbatuko bada. Denbora aurrera doa, ez dago gelditzerik; bizitza eta heriotza ez dira baratzen, baina ospitaleetan ibiltzen den hizkuntza ez da inoiz hilko.

Berriak

Autodefentsa: eskubide legitimoa emakumeentzat

Laura Gomez – Gipuzkoako Foru Aldundiko Berdintasuneko zuzendaria

Uztailaren 11, osteguna. Oñatin nago, genero indarkeriari buruzko nazioarteko kongresuan. Whatsapp baten bidez jakin dut emakume batek Urumea ibaira jauzi egin duela bere bikotekidearen heriotza mehatxuetatik ihes egiteko. Larri dago, zainketa intentsiboetako unitatean. Beste emakume batek, Irunen, bere bikotekidearen erasoetatik babesteko labankada bat eman dio. Atxilotuta dago, eta bere aurkako eginbideak hasi dituzte genero indarkeriagatik.

Osasunaren Mundu Erakundeak indarkeria matxistaren izaera «epidemikoaz» hitz egiten du azken txostenean. Nik ikusten dudana da erabat prestatuta dagoen sistema bat, emakumeak gizonen mendean jartzeko, eta asmatutako diseinu hori hausten dutenen edo zalantzan jartzen dutenen jokabidea arautzeko pentsatuta dagoena. Izan ere, sistema patriarkala kultura, gizarte, lege, politika eta ekonomia erregulazio baten emaitza da, Gipuzkoan eta mundu osoan emakumeen denbora, gorputza, afektuak eta lana desjabetzeko eta gizonen zerbitzura jartzeko pentsatuta dagoena. Eta berdin dio beltzak, latinoamerikarrak, gazteak edo helduak, bankariak, supermerkatuko kutxazainak, sexu-langileak edo politikariak garen edo ez. Arrisku faktorea emakume izatea da.

Gaur egun hori zalantzan jartzen dutenek ez dituzte oraindik barneratu edo bereganatu sistema honek nola funtzionatzen duen zehatz-mehatz azaltzen duten hainbat eta hainbat ikerketa feminista. Edo oso ondo ulertu dute feministek erakutsi dutena dela hau guztia botere harremanekin eta gizonek bizitzaren esparru guztietan abantailak eta pribilegioak galtzearekin zuzenean lotuta dagoela. Eta, noski, aldaketen aurka egiten dute.

Goizeko hamabiak dira eta ezin dut kongresua jarraitu. Bi emakume horiek erasoen aurrean hartu duten ihesbidean eta horren ondorioan pentsatzen ari naiz: zainketa intentsiboetako unitatea eta atxiloketa.

Eta hauxe galdetzen diot nire buruari: zer irtenbide dugu emakumeok? Autodefentsa ez erabiltzea erabakitzen badugu, hil egiten gaituzte edo geure buruaz beste egitera bultzatzen gaituzte. Baina, geure burua defendatzen badugu, atxilotu egiten gaituzte. Bakarrik onartuko gaituzte biktima gisa defentsa legitimoa erabiltzen ez dugun bitartean?

Emakumeok eskubidea dugu indarkeriako egoera arinenei eta larrienei erantzuteko aukera emango diguten bitartekoak izateko, kriminalizatuak eta birbiktimizatuak (behin eta berriz biktimizatuak) izan gabe. Emakumeok defentsa legitimorako eskubidea dugu.

Eta, bereziki, erakunde publikoetatik ezin baditugu gerora gerta daitezkeen beste eraso batzuk saihestu edota ezin badiegu babesteko behar duten laguntza eman. Eta garbi dago ahaleginak egin arren hobetu egin behar direla ikuspuntuari, kalitateari eta kantitateari dagokionez prebentzio, detekzio eta arreta sistemak.

Indartu egin behar da osasun, polizia, epaitegi eta gizarte zerbitzuen esparruko langileen prestakuntza espezializatua, baita profesional horien lan baldintzak ere, arreta eta laguntza egokia ziurtatzearren. Salaketak izan behar du indarkeriatik ateratzeko ibilbidearen beste puntu bat. Ezin da ulertu laguntza ekonomikoetara iristeko sarrerako ate gisa. Emakumeak ez dira diru laguntzen onuradunak, eskubideen titularrak dira, eta eskubide horiek gauzatzeko aukera izan behar dute, salaketa jarri edo ez. Eta indarkeria matxistaren ofiziozko ikerketa judiziala bultzatu behar dugu. Ezin dugu onartu hainbat abusu larri egotea, indarkeria psikologikoa, esaterako, justiziaren bidez garbitu ezin direnak frogak falta direlako.

Badakigu bikote harremanetan emakumeek indarkeriatik ihes egitea oztopatzen duten elementuetako batzuk direla, besteak beste, prekarietate ekonomikoa, beldurra, lotsa, bakartasuna edo maitasuna. Bai, maitasuna, indarkeria matxistaren zurigarri gisa, amodio erromantiko hori. Emakumeok bikoteko maitasuna eskaintza, borroka, sakrifizio eta bizi-lorpen gisa ulertzen ikasi dugu. Eta maitasunaren ikusmolde hori mito arriskutsuena da. Bikoteko maitasuna zorion iturri bakarra bada, ahal dugun guztia egingo dugu horri eusteko, nahiz eta geure buruarekiko konfiantza eta egonkortasun emozionala hondatu, edota gure askatasun sexuala eta gure bizia arriskuan jarri. Hainbat eta hainbat emakumeri entzuten diogun «azken batean, maite nau» horrek modu errazean laburbiltzen du eraikitako mito hori.

Labur esanda, lan asko gelditzen zaigu egiteko heriotza eta atxiloketa izan ez daitezen emakumeek indarkeriatik ateratzeko irtenbide bakarrak. Baina, batez ere, lan asko egin behar dugu emakumeak baldintza duinetan, berdintasunezkoetan eta indarkeria matxista orotatik libre bizi ahal izan gaitezen. Jasanezina jasan behar izateari uzteko.

Gipuzkoako Foru Aldundiko Berdintasuneko zuzendari naizenetik, egun bakar batean ere ez zait ahaztu hori dela hemen egotearen arrazoia eta zentzua.

Berrian argitaratua

Berriak

Polizia ugari, soluzio gutxi

Ana Etxarte eta Amaia Agirresarobe – Alternatibako Mahai Feminista

Orain dela hilabete Mugimendu Feministak manifestazioa egin zuen Bilbon, instituzioek emakumeen aurkako indarkeriari emandako erantzun eta trataera eskasa salatzeko, Ada Otuya eta Jenny Rebolloren erailketen kasuan gertatu bezala. Salaketaren helburua, instituzioen ustez indarkeria sexistari aurre egiteko aukera bakarra emakumeen gaineko kontrol eta murrizketa handiagoa eragitea dela adieraztea zen eta gizarte parekide bat lortzeko konpromiso eta borondate politikoa eskatu zennon indarkeria sexistak lekurik izango ez duen, ez erabilerarik ezta justifikaziorik ere.

Salaketa ezerezean gelditu zen beste behin ere, eta Bilboko Udaleko osoko bilkura PNV, PSOE eta PPk eragiten duten ikusezintasunaren erakusleiho bihurtu zen, Bilbon azkenaldian gertatu diren emakumeen aurkako eraso eta erailketen harira. Hala, PNVk, PSOEren babesari esker, eta herritarren segurtasunaren alorrean administrazioen arteko elkarlana hobetzeko PPk aurkeztutako mozioari erantzunez, polizia guztiekin eta sistema judizialarekin elkarlanean aritzea eta koordinatzen jarraitzea onartu zuen.

Nola da posible Udalak eraso sexistei aurre egiteko segurtasunean oinarritutako soluzioak, hau da, kontrol eta polizia gehiago proposatzea? Gai honen erantzukizuna Segurtasun Sailari egozteak arazoa “polizializatzea” eta indarkeria matxistari aurre egiteko beharrezko ikuspuntuan huts egitea dakar. Izan ere, Otuya eta Rebolloren hilketak indarkeria sexistaren ondorio dira, eta gizonek emakumeengan eragiten duten zapalkuntzan, esplotazioan eta dominazioan oinarritzen den eta indarkeria kontrolerako tresna moduan erabiltzen duen gizarte matxista honetan errotuta daude.  

Ezinezkoa da emakumeen aurkako indarkeria saihestea eta honi aurre egitea bere zergatia aztertu eta berdintasun politika eraldatzaileak martxan jarri gabe. Indarkeria guzti hauei aurre egiteko, erakunde eta sail ezberdinetatik bultzatutako politika eta neurrien koordinazioa ezinbestekoa da. Izan ere, helburua emakumeei autonomia eta burujabetza eskaintzea izan behar da, indarkeria sexistari aurre egin diezaioten.

Baina Udaleko gobernuan dagoen alderdiak dena modu berean konpontzen du, gaia edozein dela ere: lapurreta bada, polizia; auzokideen arteko gatazketarako, polizia; indarkeria matxistaren kasuan ere, polizia gehiago. Udal gobernuaren lotsagabekeria agerian gelditu zen Areso jaunak esan  zuenean “zaintza berezi bat eskainiko lukeela emakumeak prostituzioan diharduten zonaldeetan”. Aitzitik, beraiek izan ziren kalean prostituzioan aritutako emakumeak zigortzeko ordenantza onartu zutenak. Euren soluzioa al da bere lana egiteagatik isuna jartzen dieten pertsona horiek berberak izatea babesa eskainiko dietenak?

Lehenik eta behin, PNVk espazio publikoaren Ordenantza bertan behera utzi beharko luke, kalean prostituzioan diharduten emakumeen estigmatizazioa eta ikusezintasuna handitu baino ez duelako egiten. Bestalde, indarkeria matxistaren aurkako borroka lehentasun bihurtu beharko luke, apustu politiko erreala eginez. Aski da diskurtso hutsekin; gezurrezko konpromisoak baliabide ziztrinetan bihurtzen dira, soilik erantzun sinple eta herrenak emateko gai direnak eta emakumeen egoera aldatzeko gai ez direnak. 

Berebizikoa eta premiazkoa da indarkeria matxistari bere arrazoietatik eta ondorioetatik abiatuta aurre egitea, politika integral eta kolektiboetan oinarrituta, emakumeen jabekuntza sustatuz eta euren egoera maila guztietan hobetuz. Horretarako mugimendu feministarekin elkarlanean aritzeko espazioak baliatu behar dira, indarkeria matxistaren aurkako borrokan egin duten ibilbide luzea dela eta.

Horretarako baliabide ekonomiko eta langile nahikoak behar dira. Baina ez, Bilbon eraso sexisten kopurua gora egin arren, PNVko jaun-andreek berdintasun aurrekontua eta indarkeriaren aurkako programak murriztu egiten dituzte urterik urtera. Bitartean Alkateen Foroa bezalako ekitaldia antolatzen dute, herritarrik gabeko topaketa bat, enpresa handiek euren negozioak egin ahal izateko egina, eta 500.000 euroko kostua izan duena. Horretarako dirua egon badago; emakumeentzat ordea, ez.

Berriak

Patronalak ez du esku sartzerik onartzen

Begoña Vesga eta Luis Salgado – Alternatiba

Gipuzkoako erresidentzien borrokak zaintzaren sektoreari, gehien bat lan baldintza prekarioetan eta ikusezintasunean lan egiten duten emakumeek osatutakoari, aurpegia eta ahotsa jartzea ahalbidetu du. Eta ugazabak, nola ez, ia beti gizonezkoak dira, bizitzaren zaintzan etekinak lortzeko diru-iturri amaigabe bat aurkitu dutenak, hain zuzen. Zahar egoitzen borrokak, halaber, bi gobernu eredu kontrajarriak daudela erakutsi du: langileentzat soluzioak bilatzen dituen eredua batetik, eta bestetik -zoritxarrez hegemonikoa dena- langileen duintasunaren lepotik enpresarien etekinak biderkatzen saiatzen dena.

Gipuzkoako Aldundiak Rajoyren lan erreforma buruz behera jartzen duen proposamen bat aurkeztu du, zortzi milioi euro eskaintzen dituelarik langileen soldata eta lan baldintzak bermatu ahal izateko. Baina Bilduren eredua ez dirudi PNV eta PPren gustukoa denik. Azken hauek, Bizkaian eta Araban erresidentzietako patronalarekin bilera pribatuetan negoziatzea erabaki dute, beste behin ere sektorearen lan baldintzak murrizteko. 

Izan ere, uztailaren 8tik aurrera, hitzarmen kolektiboak bertan behera gelditu direla eta lan garaipen guztiak galdu egingo dira ez badira dagoeneko gutxieneko duintasun egoeran dauden hitzarmen berriak sinatzen. Okerrenean, euren lan baldintzak Langileen Estatutuak zehazten dituen gutxieneko ziztrinetara mugatuko dira. Zahar egoitza eta eguneko zentroetako langileentzat, lege-degradazio honek urtean 200 ordu gehiago lan egitea eta hileroko soldatan 400 euroko murrizketa pairatzea ekar dezake. Lan erreformak ere bi hilabeteetan bederatzi egunez lanera joan ez den edozein pertsona kaleratzea ahalbidetzen du, zaintzaileak gaixorik egonda ere, zerbitzuaren erabiltzaileak zaintzen jarraitzera behartuz, honek izan dezakeen arriskua kontuan hartu gabe.

Gehiegikeria honen aurrean, Lares patronalak adierazi du lan erreforma begi onez ikusten ez duela, baina ez die etekinei uko egiten. Antza, ez dute ulertzen zaintza zerbitzuen kalitatea soilik PNV eta PPk defendatutako eredutik kanpo bermatu daitekeela, hau da, mugarik gabeko etekinen eredutik kanpo.  

Logika horretatik abiatuta, PPk Arabako Aldundia erabiltzen du sektoreko enpresariei gomendioak emateko eta lan erreforma eskuan hartuta, euren langileen poltsikoak garbitzen irakasteko. Aitzitik, lagun arteko harreman hau ez da harritzekoa. Izan ere, SEA Arabako patronalaren idazkari nagusi ohiak, Jose Zuritak, orain Sustapen Ekonomiko Ahaldunaren jesarleku erosotik sektorearen interes korporatiboak defendatzen ditu, Javier de Andresen esanetara. Horregatik patronal arabarrak enplegua erregulatzeko espedienterik eraginkorrenak gauzatu nahi dituzten enpresarien aholkularitzari foru diru-laguntzak zuzentzen dizkio.

Politikarien bulegoen eta erresidentzien ugazaben artean dauden joan-etorriko ate horiek, Bizkaian ere funtzionatzen dute, non Josu Bergara Ahaldun Nagusi izatetik Nostem Erresidentzien Aholkulari izatera pasa zen, PNVk erakusten dituen ohiko prestidigitazio joko horietako baten ondorioz. Nola ez, Nostem Erresidentziak Bizkaiko Aldundiarentzat lan egiten du, inor bateraezintasunei buruz ezer esatera ausartu gabe.  Antza, Jose Luis Bilbaoren Aldundiak ere ezkutuan negoziatzen du lan erreforma berria erresidentzietako langileei ezartzea, bere pribatizazio estrategiari jarraiki. Estrategia hori bera da  Gizarte Laguntzen Foru Institutuaren aurrekontua 2009tik bere horretan utzi duena, Gizarte Ekintzako aurrekontua “asistentzia-zerbitzuetako prestazioa” azpikontratatzera desbideratzen duen bitartean.

Erresidentzietako patronalak hainbeste ohitu dira gure gobernu-buruen poltsikoak hustera, ez dutela ulertzen eta ez dutela ulertu nahi lehen aldiz Gipuzkoan agertu diren justizia soziala defendatzen dituzten politikak. Horregatik Adegi patronalak Bilduren foru gobernua epaitegietan salatu du “hitzarmen kolektiboen negoziazioan eskua sartzea” leporatuta. Zeren eta patronalak onartzen duen esku sartze bakarra –guztiek jakin dezatela- gorbatadunen arteko bostekoak eta diru publikoarekin ordaindutako menu garestiak dira, hainbeste urteetan PNV eta PPk ohitu duen bezala.  

Berriak

Duintasuna edo esklabotza

Cristina Bereciartua eta David Pina – Alternatiba

Datorren uztailaren 7an hitzarmen kolektiboen ultraeraginkortasuna agortu egingo da azken lan erreformaren ondorioz. Komunikabideek gu engainatzen saiatzeko erabiltzen duten iruzurra ezagutzen dugu, saihestezina izango dela sinestaraziz, enpresariek lege-aginduz hitzarmena aplikatzen amaitu behar izango balute bezala. Badakigu zein ondorio izango dituen; uztailaren 8tik aurrera datorrena, ordea, ez daukagu hain argi; lan baldintzen murrizketari nola helduko zaion, alegia. Edonola ere, artikulu honen helburua ez da gako hauek aztertzea, ez da lege edo prozedurei buruzkoa ere… erraiei buruzkoa da, sentimendu eta beharrizanei buruzkoa.

Duela gutxi, gizarte esperimentu bat ikusteko aukera izan dugu, ultimatumaren jokoa izenekoa. Diru kopuru bat banatzean datza, 100 euro, non bi lagun parte hartzen duten. Lehenak zenbateko kopurua emateko prest dagoen erabaki behar du, bigarrenari eskaintza bakarra zabalduz, eta bigarren horrek tratua onartzen duen ala ez erabaki behar du. Tratua onartzekotan, kopurua banatzen dute eta jokoa amaitzen da; ez badu onartzen, biek guztia galtzen dute eta esperimentua amaitutzat jotzen da. 

Banaketa parekidea denean, bi aldeentzat onuragarriak diren akordioak modu azkar batean lortzen dira. Aitzitik, eskaintzailearen diru-goseak bere buruari esleitutako kopurua handiegia izatea eragiten duenean, bigarrenari hutsaren hurrengoko zenbatekoa utziz, ohikoena da bigarren horrek tratuari uko egitea eta biak ezer gabe gelditzea. Zergatik nahiago du ezer gabe gelditzea, kopuru txiki bat onartzea baino? Azken finean, bigarren hori ezer gabe abiatu da eta hala eta guztiz ere tratuari uko egiten dio arerioa zigortuz: horri duintasuna deitzen zaio. 

Hemendik aurrera, zalantzak besterik ez zaizkigu sortzen; noiz hasiko gara langileon duintasuna aldarrikatzen? Duintasuna lapurtzea onartuko al dugu? Tratu bat bidegabea denean, planto egiteko erantzukizuna dugu, ez onartzekoa. Askok pentsatuko dute, “bai, baina ez badugu onartzen ezer gabe geldituko gara”, eta ekuazioaren ezinbesteko alde bat garela ahazten dugu. Enpresarien eskuak al dira eraikinak egiten dituztenak, lantegietako makinak martxan jartzen dituztenak, ogia egiten dutenak edo lurra lantzen dutenak? Tratuari uko egiten badiogu, beraiek izango dira galtzaileak, euren enpresek ez dutelako berez produzitzen eta dirua ezin delako jan.

Zenbat balio du gure duintasunak? Zenbateraino onartuko dugu zapalduak izatea, aurkezten diguten eskaintza soziala bidegabea dela konturatu arte? Esklabotzaren pareko lan baldintzak, askok ordaindu ezin izango dugun osasungintza pribatua, aberatsen seme-alabentzat pentsatutako hezkuntza prekarioa, babes sozialaren desagerpena… aldi berean, aberastasun handiak etengabe hazten eta enpresen etekinak biderkatzen ikusten ditugu. Guztia gure lepotik, beti gure lepotik.

Batzuk egunero borrokatzen dugu gizarte justuago eta parekideago baten alde, eta apurka apurka indarrak batzen gabiltza, baina egoera guztiz iraultzeko, guztiok norabide berdinean arraunean egin behar dugu. Hitzarmenen ultraeraginkortasunaren amaiera ez da diru kontu bat, ezta lan baldintza kontu bat ere. Izan ere, gure gainetik pasatzen ez uztean datza, interes ekonomikoen zerbitzura dagoen eta bizitzaren gauza garrantzitsuek lekurik ez duten gizarte eredu bati aski dela esatean. Zoriontasuna, pertsonen arteko jokaerak, gizarte harremanak, familia, lagunak, bizitza azken finean, bizitzeko debora izatea besterik ez da.    

Asko gara gelditzeko momentua heldu dela uste dugunok, tratuari uko egiteko unea, arerioari aurre egiteko eta galtzeko prest gaudela esateko. Zeren gu erortzen bagara, aurrean ditugunak ere jarraian eroriko dira eta gu baino askoz gehiago dute galtzeko, gure sufrimenduari esker aberastasun handia pilatu ahal izan dutelako. Durrutik esan zuen bezala, hondamendiak ez gaitu beldurtzen, gure bihotzetan mundu berri bat daramagulako. Behin eta berriro berreraikiko dugu; goazen berregitera baina, oraingoan, gure arauen arabera.

Berriak

Emakume ausarten omenez

Laura Mintegi, Diana Urrea eta Lur Etxeberria – EHBilduko Gasteizko Legebiltzarkideak

Lerroon bidez, jendarte justuago eta parekideago baten alde lanean diharduten emakume eta gizonen lana eskertu nahi dugu, eta ekainaren 30a hurbiltzen ari zaigun honetan, bereziki gogoratu nahi ditugu Irunen eta Hondarribian alarde parekidearen alde hainbeste ahalegin egin duten eta egiten ari diren guztiak. Zorionak eta besarkada bat.

1996. urtean, duela 17 urte, Hondarribiko eta Irungo emakume batzuk beraien herrietako alardeetan parte hartu nahi izan zuten. Urte hartako ekainaren 30ean, Irunen, 57 emakume eta beste hainbeste gizon konpainia batean sartu ziren, talde mistoari leku egiteko eskopetari batzuk ilarak zabaldu zituztenean. Horren aurrean, gizonen alardeko kideen eta herritar askoren erantzuna bortitza izan zen. Antzeko zerbait pasa zen Hondarribian urte bereko irailaren 8an.

Ekintza sinple horrek agerian jarri zuen ustez herriaren alardea zena ez zela benetan guztiena, gizonen alardea zela. Festa horrek gizonak egiten dituela festaren protagonista; gizonak, espazio publikoa okupatzen dutenak; gizonak, festaz modu aktiboan gozatzen dutenak, emakumeak kantinera edo ikusle paperera mugatuta.

Urte asko pasa dira alarde parekidea egiteko lehenengo saiakera haietatik, eta gatazkaren gordintasun-maila aldatzen joan da, baina konpontzeke dago oraindik. Ez da lortu herritar guztiek alarde bakarrean parte hartzea, alardea herriarena izatea, emakumeena eta gizonena azken finean, herriotako udalek normaltasunaren itxura eman nahi duten arren.

Alarde bakarra, publikoa baina baztertzailea egitetik bi alarde ezberdindu eta banatu egitera pasa dira herriotan: alarde parekidea, batetik, eta gizonen alardea, bestetik. Alarde publikoak zirenak pribatizatu egin dituzte, emakumeen parte-hartzea galarazten jarraitu ahal izateko.

Askok pentsatuko dute festak besterik ez direla eta zertarako kezkatu, ez dela garrantzitsua. Baina festak gure errealitatearen isla ere badira. Are gehiago, errealitatea islatu, eta erreproduzitu egiten dute; emakumeek jendartean duten lekua irudikatzen eta legitimatzen dute. Lotuta daude baloreen munduarekin, jendarteko egiturarekin eta, bereziki, emakume eta gizonen arteko harremanekin.

Irungo eta Hondarribiko alardeen gatazkaren oinarrian dagoena emakumeen kontrako bazterketa da. Eta emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna oraindik oso urrun dagoela erakusten du. Orain arteko ordena soziala zalantzan jarri da, gizonen pribilegioak eta emakumeen rolak kuestionatu, eta horrek sekulako erresistentziak eta bortizkeria sortu ditu.

Hortaz, ezin ditugu gure buruak lasaitu eta gure ardurak saihestu. Alardeen gatazka ez da irundarren edo hondarribiarren arazoa soilik. Guztion arazoa da, eta guztion betebeharra esparru horretan ere emakumeen eskubideak eskuratzea. Eta gatazkaren konponbidean ardura berezia daukate erakunde publikoek. Gatazka betikotzen uzteko tentazioa izan dezakete, bereizkeria «normalizatzen» uztekoa, nolabait esateko. Eta hori onartezina da. Ezin da diskriminazioa luzatzen utzi.

Hondarribiko eta Irungo alkateek eta Udalek ardura berezia dute honetan. Hasiera-hasieratik, hauspoa eman diete emakumeak baztertzen jarraitu nahi izan dutenei eta izkin egin emakumeen eskubideak bermatu eta gatazka konpontzeko betebeharrari. Eta horretan zeresan berezia daukate alkate eta udal horien alderdiek, PNVk eta PSEk, jarrera hori mantentzea baimentzen baitiete.

Uste dugu erakunde publikoen betebeharra dela alarde publikoa, bakarra eta parekidea lortzeko urratsak egitea eta, horretarako, erakundeen arteko elkarlana abiatzea. Gaia agenda politikoan ezarri eta lehentasuna ematea, etorkizun hurbilean herritar guztiek festa elkarrekin ospa dezaten, bakoitzak nahi duen rolean.

Duela egun batzuk entzundako Joseba Sarrionandiaren hitzak gogoan igeri dabilzkigu oraindik eta ezin bota gabe utzi: «Besteen eskubideak ez dira hasten gureak bukatzen diren tokian. Gure eskubideak hasten dira besteen eskubideak hasten diren tokian. Besteen eskubideak hasten dira gure eskubideak hasten diren tokian».

http://alternatiba.net/old-files/Alarde tapado.jpg

Berriak

Faxismoari trabarik ez Europan

Jonathan Martínez – Alternatiba

Clement Meric talde nazi batek Parisen erail duen egun berean, Kataluniako ultraeskuin zinegotzi Juan Gomez Monterok twitterren beste hilketa bat ospatzen du, Guillem Agulloren hilketa alegia, orain dela hogei urte Montanejos castelloar herrian labankada faxista batek akabatu zuena.
 
Gomez Monteroren hitzetan, Guillem  Agullo “orain dagoen lekuan ondo dagoen putakumea da”. Ez du esaten ostera, bere borreroak Espainiako muturreko eskuin alderdiei lotuta daudela. Ez du aipatzen ere, merke atera zitzaien krimena izen zela, Epaitegi Probintzialak lau urteko kartzela zigorra ezarri eta gertaera kale istilu huts batera mugatu zuenean.

Bigarren mailako hildakoak dira: Aitor Zabaleta, Carlos Palomino edo Lucrecia Perez dute izena, eta haien memoria umiliatzea doakoa da. Clement Meric eta Guillem Agullo dute izena, ezkerreko militanteak eta Europan patxadaz zabaltzen den faxismoaren hamazortzi urteko biktimak. Epaileen eta gobernarien babesa ere dituena, aukerak eskatzen duen bakoitzean beste alde batera begiratzen dutenak.

Ez dira pasako.

Berriak

Agur, San Mames

Jonathan Martinez – Alternatiba

Bilbo existitu aurretik, bazegoen itsasadarreko bi bazterrak lotzen zituen zubi bat. San Antongo zubi zaharra hiribilduko paisaiaren parte izan zen bostehun urte luzez, 1870ean Udalak uholdeen kontra borroka egiteaz aspertuta, berri batekin ordezkatu zuen arte. Bilboko, Athleticeko eta Txileko Constitución hiriko armarriek ageri duten zubia, orain dela mende bat baino gehiago desegin zuten. Ondarearen suntsiketa tatuatuta daramagu armarrian.

Sustrai sakonak dituen ohiturari jarraiki, ehun urte luzez gurekin egon den eta nahitaez gure bizitzen parte bilakatutako estadioa eraisten hasi dira. San Mames obra-hondakin bihurtuko da San Mames Barriarengatik ordezkatua izan arte. San Mames zaharrean 39.750 ikusle sartzen ziren, San Mames berriak ordea, 53.332 pertsonentzako tokia izango du. Halere, leku guztiak batuta ere, ez litzateke tokia nahikorik egongo Bizkaian egun diren 100.188 langabeentzat.

Diru publikotik 121 milioi euro aterako dira enpresa eraikitzaile gutxi batzuen eskuetan jartzeko. Pozez zoratzen daude beren sozio politikoek, alegia PNVk, PSOEk eta PPk babestutakooperazioari esker, oraingoan abertzaletasun zuri-gorria erabili dutenak enpresari euskañolen poltsikoak betetzeko. San Mames zaharraren lurperatzaileak AHTaren lanak egiteko -aberatsentzako tren hori, pobreek ordainduta- azpilanetan aritutako berberak izan dira, instituzio publikoetatik hiru milioi euro baino gehiago xahutuko dituztenak eta euren kontu korronteetan pilatzeko. Bere izenak Balzola,Cycasa, Exbasa, Acciona, Altuna eta Uria, Viuda de Sainz edo Murias dira. Azken hiruak, Ester Koplowitzen FCCrekin batera, otoitz egiten dute egunen baten Bildu Gipuzkoatik jausteko eta azkenik Zubietako erraustegia eraiki eta kudeatu ahal izateko, 263 milioi euroren truke.

Enpresa hauetako batzuk batzokiko partaide ospetsuak dira eta baita aurkezten diren lehiaketa publiko guztien irabazle susmagarriak ere. Viuda de Sainzek, adibidez, ez du Bizkaiko lan handietako bat bera ere galdu: BEC, Supersur edota Bilboko Metroak euren irabazien curriculuma osatzen dute hainbat eskandalu ezagunekin batera: esaterako, Karrantzako minda plantaren eraikuntzatik 10 milioi euro desagertzea edota Leioako Pinosolo polikiroldegiaren iruzurrezko esleipena, 58 milioi euroren truke.

Dudarik gabe, Balzola beste munstro jeltzaleetako bat da: Guggenheim Museoa, Iberdrola Dorrea edo BEC bere eskuetatik pasatu dira. Lezamako instalazioen berritze lanak ere bere gain egon ziren. Marcelo Bielsa entrenatzaileak berak lan hauek “engainu, lapurreta eta iruzurtzat” jo zituen, ondoren Athleticeko zuzendaritzak ohar bat bidali zuela, bere entrenatzailearen aurka eginez eta enpresa eraikitzaileari babesa emanez.

Eta estadio berria eraikitzen duen aldi baterako enpresa elkartearen buruan Acciona dugu, Ibex 35ean dagoena eta zeinaren zuzendaritza Jose Manuel Entrecanalesek 2004an jaso zuena, bere aitaren eskutik. Entrecanales Espainiako Vodafoneko presidente izandakoa da 1995 eta 2007 bitartean, Endesako presidente 2007tik 2009ra, eta 2012an Familia-enpresen Institutu (IEF) deritzon enpresarien lobbyaren presidentzia hartu zuen. Era berean, Lehiakortasunerako Enpresarien Kontseiluan (CEC) parte hartzen du, 2011an sortutako beste lobby batean alegia, Espainiako hamazazpi enpresa boteretsuenetako arduradunek osatutakoa, aberriko inbertitzaileen izen ona garbitzeko asmoz. Accionako presidenteak 2012an 4,2 milioi euroko diru-saria jaso duela jakin dugun egun berean, CEC-ek irmoki adierazi du “krisiaren txarrena pasa dela”.

Bielsak bere azken prentsaurrekoan esan zuen: “futbolak gero eta gutxiago du zaleen antza eta enpresariena gero eta gehiago hartuz doa”. Behar bada horregatik erotzat jotzen dute.

Agur, San Mames, agur, Bielsa.

Berriak

M-30, legebiltzarretik kalera

Oskar Matute, Belen Arrondo, Arri Zulaika eta Dani Maeztu, EH Bilduko legebiltzarkideen iritzi artikulua

Ze burugogorrak diren aldaketa politiko, ekonomiko eta sozialaren etsaiak! Ze itsuki defendatzen duten eurek sortu eta babestu duten ordezkaritza sistema! Ze erraztasun handia duten parlamentuetako lau hormen barruan geratzeko eta herritarren aldarrikapenen aurrean entzungor egiteko! Ba euren burugogortasunarekin eta itsutasunarekin legebiltzarreko lau hormen barruan geratuko dira ere maiatzaren 30ean, ostegunetako ohiko osoko bilkura egunez aldatu nahi izan ez duten alderdiak.

EH Bilduren 21 legebiltzarkideok ez dugu parte hartuko osteguneko bilkuran, hain zuzen, euskal gehiengo sindikalak deitu duen greba orokorra egun berean egingo delako. Eta doala aurretik gure azalpena: gure helburua zen maiatzaren 30ean berdin-berdin errespetatzea lan egin nahi dutenen eskubideak eta greba egin nahi duten langileen eskubideak. Horretarako, eskaera bat aurkeztu genien EAJ, PSE eta PPri, osoko bilkura egunez aldatzeko; izan ere, ostegunetako osoko bilkurak eskatzen du legebiltzarkide guztien presentzia, bozketak egiten direlako. Egunez aldatuko balitz, hala nahiko lukeen legebiltzarkideak lan egin zezakeen, asteko gainontzeko egunetan egiten duen moduan; eta greba egin nahi dugunok aukera izango genuke greba egiteko.

Baina EAJ, PSE eta PPren bozek gure eskaera atzera bota zuten. Patronalaren eta kapitalaren diktadoreen konplize moduan jokatu zuten; izan ere, euren helburua da langileon mobilizazioen indarra eta ondorioak ahalik eta gehien apaltzea. Konplizeak izan ziren euren mezuan: «Greba orokorrak ez du ezertarako edo ia ezertarako balio»; eta konplizeak euren jarduera politikoan: «Ez da ezer berezia gertatuko ostegunean, eta, beraz, ez dago arrazoirik ohiko osoko bilkura atzeratzeko».

Baina legebiltzarreko pasilloek gordetzen duten historiak traizio egiten die. Baliteke greba orokorra ez izatea arrazoi nahikoa 75 legebiltzarkidetik 54rentzat, ohiko osoko bilkura bat egunez aldatzeko; ordea, garrantzi nahikoa izan zuten beste arrazoi batzuek, hala nola alderdi jakin batzuek kongresuak ospatzea, edo ordezkari jakinek osoko bilkuran ezin egon izatea. Horiek bai izan ziren taxuzko arrazoiak, bilkurak, esaterako, asteazken batera aldatzeko. Beraz, logikoena, justuena, duinena, eta baita egingarriena ere, Gasteizko osoko bilkuraren data aldatzea izango litzateke. Are gehiago, kontuan izanda Nafarroan euren alderdikideek izaten duten jarrera. Nafarroako parlamentuan ez da jarduerarik egongo ostegunean, Geroa Baik eta PSNk ere horren alde bozkatu ondoren. Zergatik Iruñean bai eta Gasteizen ez?

Aurrekariak ez dira nahikoa izan; ezta ere EAJri eta PSEri Nafarroako alderdikideek emandako lezioa. Gasteizko osoko bilkura ez da egunez aldatuko euren erabaki politikoaren ondorioz. Eta, hala ere, EH Bilduren 21 legebiltzarkideok erabakia hartua dugu: maiatzaren 30ean kalean izango gara, erakundea kaleengatik aldatuko dugu. Izan ere, uste dugu erakunde honek, legebiltzarrak, kalearen luzapena izan behar duela eta herritarren zerbitzura egon behar duela. Erakunde honetan politika jakin bati jarraituta egiten ditugun ekinbideek eta aldarrikapenek ez lukete inongo baliorik eta zentzurik izango, baldin eta lau horma hauetatik kanpo ez balego inor politika hori babestuko lukeenik.

Horregatik, jakin badakigu ostegunean gure jardunaren ordena aldatzea tokatzen zaigula. Legebiltzarra hustu egingo dugu, kalera ateratzeko eta herriaren aldarrikapenak entzuteko. Langileei eta pertsonei gure elkartasuna adieraziko diegu, langile klasearen parte izango gara, eta kalean borrokatuko gara aldaketa ekonomikoa, politikoa, soziala aldarrikatzen duzuenon ondoan. Botere ekonomiko eta finantzarioetatik autonomoa eta merkatu espekulatiboek agintzen ez duten sistema eraikitzearen alde borrokatzen segituko dugu.

EAJk, PSEk eta PPk saiakera egiten dute etsipenezko mezua gizarteratzeko. Euren estrategia politikoaren barruan dago esatea mobilizazioak ez duela ezertarako edo ia ezertarako balio. Kapitalarekiko independenteak izateko eta status-quo-a bukatzeko ezintasuna estaltzen saiatzen dira. Ez dute eredu aldaketa nahi. Baina borrokari esker lortu genuena ezin dezakegu utzi euren esku. Ezin gaitezke erori etsipenezko mezuan. EH Bilduren iritziz, protestak, borrokak, mobilizazioak balio du eskubide sozialik eta laboralik ez galtzeko. Kontuan izan behar dugu denbora gutxian urteetan zehar irabazitako langileon eskubideei eraso bortitza egin dietela. Zer uste dute, gure aurrekoek borrokaren bitartez lortu zutena borrokarik egin gabe galtzen utziko dugula?

Horregatik guztiarengatik, ostegun honetan aldaketaren aldeko alternatiba politikoa eta soziala kalean izango da. Era berean, gainontzeko egun askotan erakundean lanean izango gara alternatiba horrek indarra har dezan. Eta gure nahia da ostegun honetan aldaketarako gogo horrek fabrikak, zerbitzu publikoak eta erakundeak hustu ahal izatea. Ostegunetik aurrera, beste hainbat toki egongo dira erasoen aurka borrokatzen segitzeko.

http://alternatiba.net/old-files/M30 legebiltzarkideak.jpg

Berriak

Alternatiba | Ezkerra eraldatzearen erronka

X