Etiketa: Iritzia

Lan ikusezina borrokan

Amaia Agirresarobe eta Xabier Soto – Alternatiba

Badira ezertarako balio ez duten lanak. Badaude duin egin ordez, pertsonak okertzen dituzten lanak. Badaude beharrezkoak ez diren lan mota asko, gehiegi, ez dutelako ekarpenik egiten, jasangarriak ez direlako edo soilik egingarriak direlako beste pertsona batzuen esplotazioari esker. Bestalde, badaude ezinbestekoak diren lanak, baina aztarnarik uzten ez dutenak. Lan ikusezinak dira, ikusten ez ditugunak, nahiz eta gure bizitzen beharrizanak asetzeko oinarrizkoak diren eta gure aurrean egiten diren.

Bizitza zaintzeko lana ikusezina da, ez duelako prestazio sozialik sortzen; hain ikusezina da, soldata eta lan baldintzei dagokionez beti zigortuta dagoela; ikusezina da etxeetan gordeta dagoelako; ikusezina, lana izendatzea ere merezi ez duelako; ikusezina, emakumeek egiten dutelako. Hala, segurutzat jotzen da inork ez dituela zertan babestu, diruz lagundu edo aldarrikatu behar, pertsonen zaintza ez delako eskubide bat, ez delako guztion erantzukizuna eta edozelan ere, eta emakumeei esker, beti hor egongo direlako, mugagabeki zorrotz, ezin prekarioagoak, baina gure bizitzak aurrera jarraitu ahal izateko nahikoak.

Zaintzaren gizarte antolaketa bidegabea, etxeetan pribatizatua, ordaintzen ez den lan prekarioaren eskuetan eta administrazio publikoaren oso babes txikia duela, ez da ia inoiz eztabaida publikoan plazaratzen, eta egiten denean, zaintzak nahikoak ez direnean eta emakumeek eurengandik espero den lana betetzen ez dutelako da. Eztabaida, laburbilduz, emakumeei errua leporatzeko terminoetan gertatzen da eta inoiz ez haien eskubideen ikuspuntutik. Jasotzen diren zaintzak nahikoak al dira pertsona guztientzat? edo soilik gutxi batzuentzat, ordaindu ahal dutenentzat alegia, eta emakume gehienen prekarietatearen truke? Galdera hauek ez dute tarterik agenda politikoan ezta alderdi politiko gehienen kezken artean, hondoratzen ari den eredu bat babesten dutenak, bizirauteko emakumeen mendekotasuna eta esplotazioa behar duena hain zuzen.

Salbuespen moduan, ikusezintasun egoera iraunkorrean dagoen errealitate honen gutxiespena, azaleratu egin da Gipuzkoako Aldundiko Gizarte Politika Saila eta Adegiren arteko gatazkaren ondorioz. Bestelako administrazioek ez bezala, Gipuzkoako Aldundiak sektorearen lan-baldintzak hobetzearen aldeko pausua eman du, bizitza babesteko erantzukizuna kolektiboa dela oinarritzat hartuta, eta ez enpresa pribatuen negozio aukera berri gisa ikusita. Lehenengo aldiz, zaintzaileen eskubideak, orain arte ahaztuak eta enpresa pribatu baten barruan desberdintasun egoeran borrokatuak behar izan direnak, instituzio publiko baten kezka dira. Horrela, Aldundiaren eta patronalaren arteko gatazka, enpresen diru-gosearen aurkako borroka bat da, langileen lan baldintzen eta herritarrei zuzendutako zerbitzuen kalitatearen gainetik euren etekinak lehenesten dituztenen aurkakoa, hain zuzen. Baina batez ere, gatazka honek herritarrak defendatzeko erantzukizun publikoaren aldarrikapena dakar, herritarren bizitzen zaintzaren alorrean mugarik gabe zabaltzen ari den logika pribatuari aurre eginez. Azken finean, aurrerapauso bat da guztiz beharrezkoa den apustu batean, zeinaren arabera politika publikoen erdigunean bizitzaren jasangarritasuna kokatzen den, kapitalaren interesen ordez. 

Gatazka honen oinarrian dagoen eztabaidaren muina, zaintzaren erantzukizunean datza, nork eta nola hartuko duen eta zein den instituzio publikoen zeregina eredu hau gainditzeko, non gero eta zerbitzu gehiago pribatizatzen diren eta pertsona guztien zaintza eskubidea bermatzen ez den, ezta sektorearentzako lan baldintza duinak ere. Kolokan dagoena guztion eskubideak dira eta baita eredu bidegabe eta baztertzaile bat zalantzan jartzea ere, non enpresek mugarik gabe jardun izan duten, administrazio publikoarekin izandako harreman adeikorrari esker.

Beraz, ez gaitezen erratu; egun euren eskubideak defendatzeko kalera irtetea erabaki duten Gipuzkoako emakumeen borrokak, indarrean dagoen ereduari aurre egiten dio, eta honek min egiten die bere babesleei; zaintza ikusezinak mantendu nahi dituztenei; esku-hartze publikotik eta eztabaida publikoaren erdigunetik aldenduta, negozioa eta etekinak pertsona guztien gainetik lehenesten dituztenei. Emakume hauen borroka ere borroka feminista bat da, pertsona guztientzako zaintza duinaren aldeko borroka. Eta bere azaleratzea zein defentsa guztioi dagokigu!

Berriak

San Fermin urakana

Josu Estarrona eta Cristina Bereciartua – Alternatiba Araba

Artikulu hau argitaratzen denerako, SEA Arabako Enpresariek hitzarmen kolektiboen ultraeraginkortasunaren amaierari buruz antolatutako mintegia amaituta izango da, hau da, data horren aurretik berritu izan ez diren hitzarmen kolektiboek ez dute aurrerantzean izaera arauemailerik izango.

Elkarte horri atxikimendua ematen dioten enpresariek uztailaren 7aren osteko egoerari buruz eztabaidatu omen dute. Une horretan, Arabako 49.851 lagunei eragiten dieten sektore-itun garrantzitsuen ultraeraginkortasunak azken arnasa emango du. “Iraungipena” delakoaren ondorioz, langile horiek gainetik dagoen hitzarmen baten baitan (Estatu mailako Hitzarmena) egongo dira edo zuzenean Langileen Estatutuaren berme legalaren babespean, hau da, 645,30 euroko hileko soldata eta urteroko 1.800 orduko lanaldiaren mehatxupean.

Arabako enpresariak oso kezkatuta omen daude langile hauek babesik gabe geldituko direlako, eta egungo lan baldintzak mantentzeko prest daudela ziurtatzen dute. Baieztapen honekin, ondorioztatu daiteke datorren uztailaren 8an itun kolektiboak ez betetzea “patuak agindutakoa” dela, enpresariek gertatzea nahi ez duten hondamendi natural bat izango balitz bezala, aurreikusterik eta gelditzerik ez dagoena. Baieztapen hau, gainera, errealitatetik urrun dago. Izan ere, Lan Erreformaren Legeak gutxieneko ildoa markatzen du, eta enpresei ez die inolaz ere eskatzen, ultraeraginkortasuna igaro ondoren indarrean dagoen maila altuagoko hitzarmena sistematikoki aplikatzeko.

Modu xeheago batean esanda, emakume batek, enpresa bateko langile moduan, uztailaren 7an 1.650 ordu lan egin behar bazuen, uztailaren 8an egutegi bera mantenduko du, bere nagusiak aldatzen ez duen bitartean; legeak eskubide hori ematen baitio, eta kasu horretan, lanaldiaren aldaketaren erantzukizuna soilik enpresariarena izango da. Gauza bera gertatzen da garraiorako, laneko arropak garbitzeko edota lan toxikoak egiteagatik litro bat esne jasotzeko eskubidearekin, eta baita hitzarmenek barne har ditzaketen bestelako adostasunekin ere. Ez dira iraungiko ezta jainkoak hala nahi duelako desagertuko ere, baizik eta enpresariek aldebakarrez hala erabaki dutelako, beti ere, Lege anker eta bihozgabe batek babestuta.

Arabako Alternatiban jakin badakigu azken urte honetan negoziazio kolektiboari dagokionez pairatu behar izan dugun enpresarien egoskorkeriaren helburu bakarra momentu eta egoera honetara heltzea zela. Orain langile arabarrek gaizki egon edo are okerrago egotearen artean aukeratu behar dute. Gaizki, enpresariek azkenaldian egindako lanaldi igoera, soldata jaitsiera eta lan baldintza kaxkarragoen eskaintza onartzen badute, eta txarrago, ultraeraginkortasunaren amaierarengatik eta itun kolektiboak bete ez izateagatik.

Ondo dago, eta demokratikoa da Arabako Enpresariek euren interesak defendatzea, gauza bera gertatzen da langileriak bereak defendatzeko eskubidearekin, baina gizarte arabarra ergeltzat hartzeko asmoa onartezina da. Ez Lan Erreforma, ezta ultraeraginkortasuna, ezta dirudienez gertatuko den itun kolektiboak ez betetzea, ez dira zerutik erori, erantzule argiak dauzkate, eta SEA Arabako Enpresarien elkarteak bere errua onartu beharko luke.

Berriak

Osasun arreta euskaraz

Aitor Montes Lasarte – Familia medikua

Euskararen aldeko aldarrikapenen artean, edo euskaldunon hizkuntz eskubideak errespetatzeko eta bermatzeko eskakizunen artean, osasun arreta euskaraz eskatu izan da aspalditik. Baina argi daukagu zer den benetako osasun arreta euskaraz? Zer da euskararen normalkuntza? Hizkuntza baten benetako normaltasun egoera zein den badakigu?

Osasun arretak, osasun sisteman paziente edo gaixoarekiko harreman eta prozedura guztiak bere baitan hartzen dituela esan genezake. Helburua hortaz, harreman hauek guztiak euskaraz izatea izan beharko litzateke. Kontuan hartu behar dugu, baina, harreman hauek konplexuak direla, maila ezberdinetan burutzen baitira, eremu ezberdinetan, jende askorekin, era ezberdinetan.

Gaur egun, zoritxarrez, erabiltzaileen hizkuntz eskubideak ez dira bermatzen; ez da osasun arreta euskaraz eskaintzen Euskal Herrian. Eta honek euskara bigarren mailako hizkuntza bilakatzen du, eta euskaldunak bigarren mailako hiritarrak. Eskubideen hierarkia ezartzen da. Osasungoa egungo gizartearen ardatzetako bat da jakina, zutabe bat; EAJk adibidez bere hauteskunde programan ere ondo adierazi zuen: “las políticas de salud y nuestro sistema de salud son pilares fundamentales de la calidad de vida y del bienestar de nuestra sociedad”. EH Bilduk hauxe zioen bere programan: “osasun eskubidea, hezkuntza eskubidearekin eta Euskal Herrian bizi garenon gizarte babeserako eskubidearekin batera, Ongizate Estatuaren oinarrizko euskarria da.” Bat datoz. Baina behar bada ez gara ohartzen osasun arreta ardatz bat izanik, erdara hutsean burutzen den artean ez dugula euskararen normalkuntzarik lortuko. Euskal Herria euskalduna ez dago lortzerik osasungoa euskalduntzen den arte. Ez dira hizkuntz eskubideak bermatuko sekula. Hala ere, osasungoa erdaraz onartzen dugu, normaltzat hartzen dugularik  euskararen bazterketa esparru horretan. Ohituta gaude.

Egia da osasungoan arretari ematen zaiola lehentasuna; kalitatezko arreta da hemen garrantzitsuena, eta euskarak ez omen du hainbesteko garrantzirik. Edo, beste era batera esanda, pazientea da garrantzitsuena, ez euskara. Aukeran, euskaltzale amorratuenak ere segurtasuna nahiago du. Gaixoak ez dira ospitalera joango eskubideen eske, osasun arreta eskatzera baizik; hiltzeko beldurrez dagoenak ez du “euskaraz mesedez” esango.  Eta bere goganbeharrak, kezkak, bere ahuldade eta menpekotasun egoeraz aprobetxatuz, gazteleraz egitera behartua izango da, behartuko dugu. Ez gara konturatzen hori ez dela benetako kalitatezko osasun arreta, izan ere ez baitu  kode deontologikoa ere errespetatzen. Ez genuke ahaztu behar euskara eta kalitatea banaezinak direla. Azken batean, kalitatezko osasun arreta pazientearen hizkuntzan burutzen dena da. Gaur egun gure herrian egiten ez dena, hain zuzen.

Euskal Herrian kalitatezko osasun arreta euskaraz izan behar da, paziente euskaldunentzat behintzat. Eta osasun arreta euskaraz, benetakoa, bere osotasunean, ahoz eta idatziz izan beharko litzateke. Bere osotasunean, hau da, maila eta esparru guztietan; kontsultategi, osasun-zentro edo ospitaleetan; familiako mediku zein espezialistekin, erizainekin edo administrariekin; edonon, edonorentzat. Idatzizkoa esaten dudanean, ez naiz ari Osasun Zerbitzuak banatzen dituen paper, ohar, aholku edo karteldegiari buruz bakarrik, baizik eta pazienteak jasotzen dituen idatzizko guztiei buruz, hau da, osasun txostenak edo txosten klinikoak, proba osagarrien informeak, proba horien eskakizunak edo bolanteak, kontsulta-arteko dokumentuak edo zerbitzuen arteko bideratzeak, etab. Eta hemen, erabateko garrantzia duena, historia klinikoa da. Funtsean, pazienteen osasun arretaren erregistroa, euren bilakaera jasotzen duena. Osasun arreta euskaraz aldarrikatzeko orduan, ez genuke ahozko harremanetara mugatu behar, hori ez baita egoera normala. Historia klinikoa euskaraz eskatu eta garatu behar dugu, osasungoa euskaraz izan dadin bere osotasunean. Hemen dago gakoa.

Hori lortzeko tresnak, baliabideak, eta gaitasuna badauzkagu; borondatea da falta zaiguna. 

Berriak

Emakumeena da erantzuna, eta askatasuna

Diana Urrea eta Carmen García – Alternatibaren Mahai Feminista

Emakumea ez da erantzulea; hau izan da Gallardonek Senatuan ugalketa eta sexu eskubideen legearen gaineko erreforma defendatzeko erabilitako argudioa. Hain zuzen ere Ministro jauna, hor dago koska eta hona hemen zure benetako asmoen biluztea: emakumeak obedientzian kokatzea, adingabe izatea leporatuz, haien gorputzen gaineko erabakiak hartzeko gai ez izatea baieztatuz, emakumeak zigortuak izatera edota haien osasunerako arrisku larriei aurre eginez, abortu klandestinoak egitera bultzatuz.  

Diozu ere ministro jauna, dilema hortxe dagoela; emakumeen bizitza proiekturako eskubidearen eta “ez jaioaren” bizitza eskubidearen arteko koordinazioan, alegia. Baina hori ez da zuzena, Alderdi Popularreko segizio taldeko ultrakontserbadore Gallardon jauna, ez zaitez argudio moralistekin inguru-minguru ibili. Bioetika batzordeak Kiko, Opus Dei edo Legioko militanteekin beteko dituzue, baina hauetariko inork ezingo du hobeto arrazoitu bizitza bat non hasi edo bukatzen den, haien moralkeri katolikoa mundu osoari ezarri nahi badiote ere. Ideologia kontserbadorearen soldadu hutsak dira, bioetikaren funtsezko oinarria beren gizonezkoen genitaletatik pasatzen dute: morala pertsonala eta besterenezina dela baieztatzea.

Nola kokatu borroka garrantzitsu hori? Hau da, sistemarentzat erabilgarriak, obedienteak eta sumisoak diren emakumeak aldarrikatzen eta eskatzen dutenen eta lotsarik gabeko emakume askeak aldarrikatzen eta egunetik gunera harrapatuta gaituen dominazio sistema anitz horretatik emantzipatzeko borrokan gaudenon arteko borroka. Abortuaren inguruko etorkizun mediatikoarekin aurrez aurre gaude, bi protagonista nagusi izango dituena: alde batetik, PSOE dago Estatu aferetan Roucoren mutur sartze ugarien gainetik, eliza katolikoarekin hitzarmena beti mantendu zuen alderdia; alderdi honek ez du inoiz emakumeen haien bizitzaren eta sexualitatearen gaineko erabakiak askatasunaz hartzeko osotasunezko eskubidea defendatu, ezta amatasunaren gaineko erabakiak hartzeko eskubidea ere, epe, tutoretza eta nahitaezko gogoeta denboraldi barregarriak ezarri zituztenean. Eta bestaldetik PP dago,  ideologia kontserbadore eta erreakzionarioena txalotzen duena Espainia atzerakoi eta beldurgarri honetan. Bi alderdiek berriro ere, gu emakumeaz eta gure askatasunaz baliatu nahi dira, botere kala gisa erabiltzeko sufritu duten hauteskunde beherakada horretan botoak eskuratzeko ahalegin batean; azken finean, haien helburu eta izaten jarraitzeko arrazoi bakarra.   

Halere, guretzat, emakumeontzat eta feminismo antikapitalistarentzat eztabaida, hipotesien eta epeen inguruko liskarren gainetik dago. Zuek, patriarka aitortuak eta politikoki neomatxista zuzenak, ez gaitzazue zorabiatu. Abortu eskubidearen aldeko borroka krisiaren kontrako borroka da, emakumeon aspaldiko ezaguna, betiereko ezegonkortasun eta kalte egoera batean mantentzen gaituena, eta atzoko kontua ez dena.

Abortatzeko baimena eskatzea inposatzen badigute, patriarkatuak beste guztian ere ari gaitu obedientzia inposatzen, ez gaituelako gure gorputzaren, bizitzaren, sexualitatearen eta amatasunaren gaineko erabakiak hartzeko pertsona autonomotzat hartzen. Etortzear dagoen legeari intsumisioa egiten badiogu, bortizkeria Kode Penalaren zigor forman etorriko zaigu edota abortu klandestino gisa, gure osasuna eta bizitza arrisku larrian jarriz. Legeak aurrera egiten badu, aberatsek eskubide aitortu hori mantenduko dute goi klaseari dagokion zuhurtasunaz bada ere, eta pobreek berriz, ez dute inondik inora bermatuta izango. Abortua kapitalismoa irabaztera eramango duen negozioa bihurtzen bada, osasun publikoan kontsekuenteki egindako ebakuntza publikoa izateari utziko dio. Abortatzea ezinezkoa bazaigu, seme-alabak erditzera eta zaintzera behartzen gaituzte, kapitalaren infernuko gurpilaren ekoizpena martxan mantentzeko, bitartean, haiek utzitako apurrekin pozik bizi gaitezen ongizate kaskar bat ere mantentzeko gai izango ez den gizartean. Abortatzea ezinezkoa bazaigu, amatasuna eta zaintza gure etorkizuna izaten jarraituko dute, etxeetan garatuko dena. Eta bertatik, Menpekotasun Legearekin bezala, aplikatu diren murrizketen erasoak leunduko ditugu gure lan isila, doakoa eta ezkutatuarekin. Abortatzea edo ez abortatzea erabakitzeko ahalmena ez badugu, zeinek esango digu orduan desiratzen dugun, nahi dugun eta behar dugun antolaketa sozial eredua erabakitzeko berdinak garenik?

Ez dugu inolako itxaropenik Diputatuen Kongresuetako larruzko eta urre-kolorezko besaulkietatik emango den liskar honetan, ez eta Erreinutik jasotako edozeren aurrean, UPNk edo EAJk intsumisiozko jarrera bat izatea, are gutxiago, hauen DNAk gordetzen duen tradizio eta murgilketa katolikoa kontutan hartzen badugu. Baina badugu itxaropena, eta nolabaiteko fedea ere aitortzen dugu: emakumeok kolektiboki desobeditzeko eta jabetzeko dugun boterean tinko sinesten dugu, hamaika buruko munstro kapitalista eta patriarkal honen kontra erabiliko duguna. 

Berriak

Bilbo, hiri santua

Ana Etxarte eta Carmen Garcia – Alternatiba Bilbo

Bistakoa da gizartea gero eta gehiago aldentzen ari dela erlijioengandik, eta bereziki eliza katolikotik, gehiengo sozialaren balore eta sinesmenak ordezkatzeko erakusten duen ezintasuna dela eta. Aitzitik, Bilboko Udala eta bestelako instituzioak, Estatu eta Elizaren arteko harreman estua mantentzen tematuta daude, akonfesionaltasuna gauzatzeko duten erantzukizunari aurre egin ordez.

Harreman estu hau, Udalak Eliza Katolikoaren alde duen jokaera bereizlea, azken Udalbatzan ikusi ahal izan dugu. Bertan, PNVk babestu egin zuen Bilboko Aste Santua Interes Kulturaleko Ondasun bihurtzeko PPk egindako proposamena, euren esanetan, Bizkaitar gehienen sinesbide erlijiosoa kristautasuna delako.

Gutxienez, gure buruari uste hau egiazkoa ote den galdetu beharko genioke. Eta azaleko irakurketa bat eginez, ezezko erantzuna datorkigu burura. Mezaren ostean edozein elizako atean biltzen den jende kopuruari besterik ez diogu erreparatu behar, tenplu kristauetara euren fedea praktikatzera doazenak jendetza ez direla ikusteko. 

Gainera datuak gure susmoa indartzera datoz. Eusko Jaurlaritzak duela gutxi argitaratutako ikerketa baten arabera, euskal gazteriaren %54ak ateo, agnostiko edo ez erlijiosotzat jotzen du bere burua. Kopuru hau urterik urte hazten doa, eta bere burua katolikotzat jotzen duen %34ari aurre egiten dio, zeinetatik %4ak besterik ez dio praktikantea denik.

Hau da egungo errealitatea, zeinean erlijio hegemonikoak espazio publiko guztiak indarrez hartzen zituen garai ilunei aurre eginez, gizartea erlijiotik gero eta aldenduagoa dagoen, inongo kredorik praktikatu gabe.   

Baina dirudienez, PPk datu hauek alde batera uzten ditu, eta nahiago du Eliza Katolikoarenak kontuan hartu. Hauen arabera, bataiatutako pertsona oro eliztarra da. Ez du axola pertsona horrek erlijioa ez praktikatzea, ez sinestea edota katolizismoari uko egin nahi izatea. Eliza katolikoaren ustez, Estatuarekin negoziatu eta etekin ekonomikoak lortzeko asmoz, pertsona horiek eliztarrak izango dira betirako. Edozein sektan gertatzen den bezala, behin sartzen zarela, ezin izango zara inoiz irten.  

Bilboko Aste Santua Interes Kulturaleko Ondasun bihurtzearen alde PNVk hartutako erabakiaren ezaugarririk larriena, gure gizartearen izaera akonfesionalaren eta laikotasunaren aurka jotzea da. Gaur egun, erlijio katolikoaren arabera definitutako hamaika ekitaldi, jaiegun eta errealitate publiko daude. Erabaki honek, are gehiago indartuko du zilegi ez den logika hau, tradizio katolikoetatik eta hauen atxikimendutik gero eta aldenduagoa dagoen gizarteari so egiten ez diona. Bertan, erlijio aniztasuna oso zabala da, eta erlijio guzti horiek eremu pribatura mugatu behar izango lirateke.  

Laikotasun gehiago behar dugu; bide horretan aurrera egin behar dugu. Hauxe da sinesmen ezberdinak dituzten pertsonen artean bizikidetza bermatzeko testuinguru bakarra. Eta arau hori ez betetzeak diskriminazioa, pertsona batzuen baloreak besteei inposatzea eta oro har, kontzientzia-askatasunaren oinarrizko eskubidearen urraketa dakar.

Administrazio publikoa erlijio ezberdinetatik aldentzea, udal publizitatean Aste Santuko prozesioak gure ondare eta izaeraren ezaugarritzat ez jasotzea dakar, pertsona askok ez dugulako gure burua erlijio katolikoarekin identifikatzen. Honez gain, eta hau oso garrantzitsua da murrizketa garaietan, egitasmo hauek diru publikoarekin -aurten 9.000 euro izan dira- ez finantzatzea dakar. Egokiagoa litzake diru hori pertsona guztien sinesmenak errespetatzen dituzten bestelako kultur-ekintzei ematea, auzoetako jaiei, esaterako.

Zoritxarrez, PNVk hileta zibilak leku publikoetan eta udal lokaletan egitea onartzeko Bilduk aurkeztutako mozio bati ezetza ematen dion bitartean, baietza ematen dio beste proposamen honi, PPren eta PNVren eskuma bilbotarraren izaera babestuz: erlijio kontserbadorismoa, Bilbo turismoari zuzendutako hiri-erakustoki batean bihurtzeko obsesioari gehituta.

Azkunari eta bere lantaldeari adierazi nahi diogu Bilbotarrek nahiago dutela bestelako egitasmo batzuk Interes Kulturaleko Ondasun bihurtzea. Gure herrian benetako sustrai sakonak dituzten egitasmoak alegia, guztion sinesmen eta eskubideak errespetatzen dituztenak, eta sufrimenduarekin, erruarekin, odolarekin eta militarismoarekin zerikusirik ez dituztenak, hauek baitira Aste Santua definitzen dituzten ezaugarriak. Nahikoa sufrimendu pairatu behar izaten dugu jada, eskumako alderdiek martxan jartzen dituzten erreforma eta murrizketen ondorioz.

Berriak

Makiaveloren handikiak

Diana Urrea eta Xabier Soto – Alternatiba

“Errepublika orotan daude kontrajarritako bi joera: handikienaeta herriarena”. Makiavelo izan zen esaldi honekin, duela bost mende, gizarte orok izango zuen interes gatazka aurreikusi zuena. Politika-ekonomia eliteak ezarritako jabetza pribatuak eta lege hauek amildegia ireki dute hierarkikoki oso bananduak dauden bi klaseen artean: Jabeek osatutako klasea, boteretsuen eta buruzagien klasea, jabetzarik ez duen klasearekin, pobreen eta langileen klasearekin kontrajarrita. Gutxi batzuen pribilegioak, ororen ongiaren kontra; herrian sortutako presioa alde batetik, eta handikiena bestetik.

Aurtengo, maiatzaren lehenarekin batera, eta maiatzaren 30erako deitutako greba orokorraren atarian egonda, Gipuzkoa, duela hainbat mende iragarritakoklase borroka horren adibide bikainaren ikusle bihurtu da. Baina oraingo honetan, ñabardura desberdin bat dago. Zerbait aldatu da. Boteretsuek antzeman dute jada, eta urduri daude.

Lurraldeko hirugarren adinekoen egoitza guztietan lan egiten duten 4.800 pertsonak, lan hitzarmenaren negoziaketan haien eskubideak ez galtzeko borrokan ari dira. Borroka, langileek eskura dituzten arma bakarrekin egiten dute: kartelak, txilibituak, lemak, pankartak… Baina armak eskuan prest dituen erraldoi baten kontra ari dira. Makiaveloren handikiak, Adegi patronala kasu honetan, haien botere politiko, ekonomiko eta mediatiko osoarekin eraso egiten diote langileriari (sektoreko gehienak emakumeak izatea ez da kasualitatea).

Komunikazio talde boteretsuaz eta EAJ eta PP bezalako alderdiaz babestuta, Adegik probetxua hartu ez ezik, Madrileko konplizeek haien zerbitzura jarritako arma baliagarriena eta gaiztoena ere dute eskuragarri: Espainiako lan kontra-erreforma. Erreforma betez, eta Euskal Herriko dozenaka lan itunekin gertatu behar den bezala, bi aldeen arteko hitzarmena lortzen ez bada, uztailaren 7an sektoreari dagokion estatu hitzarmena indarrean sartuko da eta milaka dozena langilek dituzten lan baldintzak larri kaltetuak izango dira. Gipuzkoako zahar-etxeetako langileek patronalaren baldintzak onartzen ez badituzte, bi hilabeteren buruan hau izango da haien egoera: 400 eurotako soldata jaitsiera eta 200 lanordutako igoera urteko.

Borroka ezin da desorekatuagoa izan. Txilibituak arrazoi osoarekin hots eginda ere, ezin dute botere politiko eta ekonomikoen artilleria astunaz jositako aliantzen kontra ezer egin. Lehenengo aldiz, ostera, zerbait ari da aldatzen. Gipuzkoako herritarrek erabaki dute, klaseen borroka horretan, botere instituzionala herriaren alde daudenek izan behar dutela. Eta EAJko gobernuarekin hamarkada luzez hitzarmenak egin ostean, orainhandikiek haien Gipuzkoako konplizea galdu dute. Bilduren Foru Gobernuak zerbitzu publikoen aldeko bandera goratzea eta lurraldeko zahar-etxeetan zein eguneko zentroetan lan egiten duten emakumeak babestea erabaki du. Argi eta ozen esan du: “Emakumeak babestuko ditugu”.

Espainiako lan erreformaren aurka eta herri honetako edozein langilek lortutako eskubideak kentzearen kontra dagoela aditzera eman dio mundu guztiari. Konpromiso hori ixteko eta langileen soldata igoerari eusteko, mahai gainean 8,2 milioi euro jarri ditu, langile hauen lan duina bermatzea, herritarrei kalitatezko zerbitzu duinak eskaintzearekin lotuta dagoelako.

Adegiren suminduraz beteriko erantzuna Aldundiaren kontrako auzia jartzea izan da: “negoziaketa kolektiboan aurrekaririk gabeko esku sartzea” salatzeko. Hor dago koska: “aurrekaririk gabekoa”. Harrituta, patronalaren handikiek Aldundiari auzia jartzera behartuta sentitu diren historian lehenengo aldia dela ziurtatu dute. Txundituta esaten dute, norabidea galduta botere politikoaren eta enpresarien arteko ohiko adostasun hori galdu dutenean. Urteak eman dituzte Aldundian paseatzen, bostekoak elkarri ematen, diru publikoarekin tripa-festa ederrak egiten eta gorbatadun gizon boteretsuekin bilkurak ospatzen. Baina orain, epaimahaien babesa eskatu dute Foru Gobernuak haien poltsikoak betetzen jarraitzeari uko egin diolako.

Makiaveloren handikiak urduri daude. Bilduren Gobernuaren jarrera hain da ezohikoa, legez kanpokoa ere iruditzen zaiela. Orain arte, publikoaren eta langileriaren duintasunaren alde egiten duen Gobernu baten berririk ez zuten. Zaintza lanen, dagoeneko kolokan dagoen sektore feminizatuaren lan baldintzak okertzeko prest ez dagoen botere politikoa zegoenik ez zekiten. Lan ezegonkortasunaren biktima diren emakumeen eskubideak defendatzen dituen instituziorik dagoenik ez zekiten. Ez eta, enplegu prekarioa dutenen, zaintzaren ezkutuko ekonomian bizi direnen eta familia aurrera ateratzeko aldi baterako kontratuak dituzten ezkutuko langileen defentsan inor zegoenik.  

Horregatik, Alternatibatik Aldundiaren Politika Soziala Sailaren eta bere ordezkari – militantzian kide dugun- Ander Rodriguezen jarrera txalotzen ditugu, baita bere lan-talde osoarena ere. Aldi berean, Gipuzkoako Aldundiak langileekiko berretsitako konpromisoa txalotzen dugu, diru publikoarekin ordaindutako obretan lan baldintzak eta hitzarmenak betetzen ez dituzten enpresei zigorra ezarriko diela jakinarazi berri baitu.

Gaur lehenengo aldiz, emakumeek, langile klaseek eta sektore zapalduek aliatu bat dute Gobernuan. Klase borroka su gabe diraki, Gipuzkoan zein Euskal Herrian.

Berriak

Demokrazia ezkertiarra da

Gonzalo Fernandez Ortiz de Zarate – Alternatibako Mahai Internazionalista

Italiak azkenaldian bizi izan duen hauteskunde-osteko komeria, 5 Izarren Mugimenduaren ustekabeko arrakastak presidentea aukeratzeko momentuan alderdi tradizionalen arteko nahaspilak sortutakoa, demokrazia berezi bat duen herri batean gertatutako beste arazo bat besterik izango ez balitz bezala azter zitekeen. 

Halaber, eta Italiakoa klabe historikoan eta nazioartean aztertuz gero, mugimendu ausart, erradikal, konplexu eta zehaztugabe honek sortutako hedatze-uhina haratago joan zitekeela ondorioztatu genezake. Horrela, mundu osoan pairatzen dugun maila baxuko demokraziaren zilegitasun eza handitzeko prozesu zabal eta sakon batean hasteko aukera egongo litzake. Izan ere, demokrazia hau ez da gai gehiengo zabalen interesak asebetetzeko ezta parte-hartze, justizia eta bake beharrizan globalari erantzuteko ere. Prozesu hau beraz, indartsu hel zitekeen Europara.   

Zentzu honetan, gero eta nabarmenagoa da herritarren eta erabaki garrantzitsuen arteko aldentzea; gero eta argiagoa da parte-hartzearen kalitate demokratiko eskasa, lau urtean behin ordezkariak aukeratzeko sistema moduan ulertuta; gero eta ageriagoa da enpresa eta merkatuek, pertsona eta gobernuekiko duten nagusitasuna; gero eta adierazgarriagoa da alderdi politikoen zilegitasun eza, bai masen tresna modura zein proposamen eraldatzaile eta burujabeen aurkako babes bezala.

Hala, demokrazia liberal-ordezkatzailearen eredua eta bere eragile nagusiak –alderdi politikoak-  gero eta gehiago jartzen dira zalantzan, eta herritarrek eredu honen inguruan sortu den hauteskundeetara aurkezteari eta instituzioetan egoteari begirako sarea, arrotza, garrantzirik gabekoa eta euren interesen aurkakoa dela ere uler dezakete. Horrela ulertzen dira adibidez, Latinoamerikan gertatutako aldaketa prozesu esanguratsuenetako batzuk: ekimen ausartenetako asko –Bolivia, Ekuador eta Venezuela- erro berdina konpartitzen dute, alderdi tradizionalak, agenda estuak eta kultura politiko itsuak alde batera utzita, eta parte-hartze eredu berriak proposatzen dituzte ikuspuntu liberala baztertuz, baita alderdikrazia delakoari aurre eginez ere. Era berean, munduan barrena borroka eraldatzaileetan protagonista izaten ari direnak eta agenda berrien inguruan sektore herrikoi garrantzitsuak biltzen dituztenak, mugimendu sozial desberdinak direla ikus dezakegu. 

Hau ez da berria, beti egon baita balio gutxiko demokrazia honen aurkako erantzuna eta honi aurre egitea lortu duten pertsona zein erakundeak ere. Aitzitik, eredu ustel eta bidegabe honekiko nekea eta demokrazia, parte-hartzea zein boterea ulertzeko beste eredu batzuetara aldatzeko beharra, gero eta handiagoa da. Horregatik, herritarrok zein alderdi politikoek –eredu honen seme-alabak- etorkizunari ahalik eta modu onenean aurre egiten prestatuko gaituzten lezioak ikasi behar ditugu.

Zentzu honetan, eta lehenik eta behin, gaur egun berez balioa galdu duen demokrazia baten balio galera prozesu batean murgilduta gaude. Batetik, Italian sistema babesten duten alderdi guztiak –eskumakoak, liberalak, sozialdemokratak- herriaren gobernagarritasuna bermatzeko, hau da biziraupena bermatzen dien statu quoa mantentzeko, zein azkar batzen diren ikusten dugu. Aldaketa haizeak suntsitzeko asmoz egindako eskumen batuketa hau, edonon gero eta gehiago ikusiko dugun zerbait izango da; bestetik, errepresioa, protestaren kriminalizazioa eta indarkeria instituzionala gero eta indartsuagoak direla dirudi, desberdintasunak areagotzen diren bitartean eta pertsonak euren eskubideen alde borrokatzeko antolatzen diren heinean. Munduan zehar gertatzen diren erailketa politiko anitzak (Guatemala, Mexiko, Kolonbia, etab.), zein Etxe-kaleratzeen aurkako Plataformako kideen aurka Espainoko estatuak zuzentzen duen kriminalizazioa, edota euren militantzia politikoagatik Ertzaintzak gauzatutako 8 gazte euskaldunen atxiloketa, krisiari eta kosta ahala kosta euren pribilegioak mantentzearren boteretsuek egindako saiakerari lotutako garai berri honetan gertatutako adibide batzuk besterik ez dira. Ezin dugu bistatik galdu gero eta nabarmenagoa den errealitate hau.

Baina gainera, eta bigarrenez, ezkerrak beste oinarrizko lezio bat ikasi behar du demokraziari buruzko diagnosi honetan: hauteskundeetara aurkezteari eta instituzioetan egoteari begirako jokoak, gaur egun garrantzi handikoa bada ere, hutsune sakonak dauzka, zilegitasuna guztiz galdu du eta beraz, gero eta maila txikiagoan ordezkatzen du jendartea. Oinarrian hauteskundeetara aurkezteari eta instituzioetan egoteari begirako estrategiaren erritmoak eta dinamikak lehenesten konformatzen bagara, Titanic hondoratzen ari zenean jotzen jarraitzen zuten musikariak bezala amaitzeko arriskua dugu.  

Irabazteko asmoa dugu, bakarrik –edo batez ere- eskumak iruzurrez kontrolatzen duen karta joko batean. Aitzitik, gero eta argiagoa dirudi aldaketak gertatzen ari diren joko-zelaiak anitzak direla eta bertan, kartak ere askotarikoak direla. Eskumak botoak besterik ez ditu behar gobernuan egoteko eta boterea mantentzeko, eta ezkerrak botoak baino gehiago behar ditu: konbentzitzea falta zaio, formazioa sustatzea falta zaio, alternatibak proposatzea falta zaio, indar politikoak metatzea falta zaio. Hauek izan behar dira gure kartak, hori da gure jokoa, eta hori ez da soilik –eta oinarrian- instituzioetatik egiten -baina baita ere-.

Intentsitate baxuko demokrazia eredu honekin amaitu zezakeen olatuak eragileen artean ezberdintasunik ez egiteko arriskua dakar, eta zintzoenak ere suntsi ditzake, baldin eta ez bada gai momentua ulertzeko eta ez badu ikuspuntua zabaltzen. Horregatik demokrazia zabaldu behar dugu, baita ordezkaritza dugun instituzioetan ere: lehenik, ahalik eta leku gehienetan demokrazia zuzena eta parte-hartzailea ardatz duten esperientziak martxan jartzea lehentasunezkoa izan behar da, modu estruktural eta iraunkorrean, berebizikoa izanik zer eta nola egiten den, eta emaitzari beldurrik izan gabe: azken finean, demokrazia zuzena berez ariketa ezkertiar bat da; bigarrenez, desobedientzia zibil aktiboaren tresnak sustatu behar dira (Aske Gunean euskal gazteriak emandako jarraibidea guztiz txalogarria da); hirugarrenez, eta modu estrategikoan, mugimendu sozialekin artikulazioaren garapenari, ahaleginak, baliabideak eta denbora eskaini behar zaizkio, konfiantza eta elkar-ulertzea oinarri duten espazioak eta agendak sortuz –baina benetakoak-. Azken finean, gainbeheran dagoen demokrazia honen marko estuak gainditu behar dira eta gainezka egin –berak gure kontra gainezka egin aurretik-, herritarrei demokrazia eredu burujabeagoak eskainiz. Demokrazia ezkertiarra da, aldarri egin dezagun.

Berriak

Capriles eta kolpisten eskuliburua

Jonathan Martínez – Alternatiba

Venezuelako eskuinak hainbeste porrot izan ditu hauteskundeetan, dagoeneko sua, pogrom-a eta balengan besterik ez du konfiantza. Izan ere, Henrique Caprilesen tropelek 2002an Chavezen kontra estatu kolpea egin zutenen gidoia jarraitzea erabaki du, kaleak odolez tindatuz.

11 urte igaro dira oposizioak, patronalak eta komunikabide pribatuek Caracasen herritarren arteko borroka sustatu zutela eta Baralt etorbidea frankotiratzailez bete zituztela. Hemeretzi hildako eta ehunka zauritu izan ziren aitzakia Miraflores Jauregian indarrez sartzeko. Espainiako prentsa ofizialak estatu buru zilegiaren bahiketa txalotu zuen, eta Aznarren gobernuak “laguntza eta babesa” eskaintzera atera zen azkar, Pedro Carmona presidente kolpistaren zerbitzura.

Caprilesek, kolpismoaren eskuliburua ederki ezagutzen duela, nazioarteko begiraleek berretsitako gardentasuna duten hauteskundeak inpugnatzera deitu du. Horregatik, burgesiaren seme-alabek kalera atera dira zentro medikoak eta PSUVen egoitzak erretzera, telebista publikoak zein gizarte etxeak inguratzera atera dira, mediku kubatarrei erasotzera eta jarraitzaile bolivartarrei tiro egitera. Zazpi lagun hil dituzte, azaletan ageriko ez direnak herritar xehe jaio eta Bostonen bizi ez direlako.

Iraultzak aurrera darrai. Baita faxismoa eta bere konplizeen isiltasunak, ere.

Berriak

Gonzalez, Ares eta boteretsuen justizia

Jonathan Martinez – Alternatiba

Gaur jakin izan dugu Felipe Gonzalezen Gobernuak 25 milioi pezeta bideratu zituela Santi Brouard Euskal Herriko diputatua erailtzeko, 1984ko azaroaren 20an. Gonzalez ez da inoiz epaitua izan eta, gaur egun, urtero 126.500 euro irabazten ditu Gas Natural enpresako kontseilari gisa, escracheak direla eta moraltasun irakaspenak ematen dituen bitartean.

Gaur jakin dugu Rodolfo Aresen Ertzaintzak Iñigo Cabacasen hilketa diseinatu zuela, soldaduek “daukagun guztiarekin sartzeko, herrikon sartzeko” agindua jaso zutela arazorik ez zela jakinarazi arren. Ares ez da inoiz epaitua izan eta bizitza osorako soldata txukunarekin erretiroa hartu ahal izango du.

Baina ez ezazue pentsa justiziak ez duela ezer egiten: gaur goizean berton, guardia zibilak Sortuko buruzagi Iker Rodrigo atxilotu du, agintariek hainbat egunez ezkutatu duten hilotzaren herriratzearen ekitaldian ikusle izateagatik.

Justizia egon badago, noski; boteretsuek kudeatzen eta herri xeheko lagunok pairatzen duguna.

Berriak

Venezuela eta Latinoamerika une historikoan

Gonzalo Fernandez Ortiz de Zarate – Alternatibaren Mahai Internazionalista

Datorren igandean, apirilaren 14an, berriz ere izango dira presidentetzarako hauteskundeak Venezuelan, Hugo Chavez, azken 15 urteotan Amerikako herrien burujabetzaren eta euren arteko saretzearen aldeko borrokan ikur nabarmena izandakoaren heriotza dela eta.

Dirudienez, eta galdeketa gehienek adierazten duten bezala, bere ondorengoa, Nicolas Maduro, izango da Errepublika Bolivartarraren gobernuburu datozen urteotan. Zentzu honetan, bai eskumak zein ezkerrak argi omen dute irabaziko dutela, hainbat arrazoi direla medio: Chavezen heriotzaren ostean aurreikusi daitekeen Venezuelako sektore herrikoien mobilizazio soziala, hauteskundeen parte-hartzean islatuko dena; Gran Polo Patrioticoren (Polo Patriotiko Handia) erabateko garaipena –Maduro hautagai aurkeztu duen alderdi koalizioa- bai aurreko presidentetza hauteskundeetan zein eskualdeen gobernuak hautatzeko hauteskundeetan, non Chavezek ez zuen kanpainan parte hartu, bere gaixotasuna zela eta; oposizioaren ezintasuna gehiengo sozial handientzat aukera sinesgarri gisa agertzeko, etab.

Zentzu honetan, hauteskunde kanpainak ez du aurrekoetan bezain besteko nazioarteko arretarik lortu. Halaber, sakon hausnartzen badugu Venezuelako eskumaren –baita nazioartekoarena ere. Izan ere, Venezuelak eskuma ugari biltzea lortu du, jokoan dauden etekin ekonomiko eta geoestrategikoak direla eta- etorkizun hurbilerako estrategia asmatzen laguntzen gaituzten ideia garrantzitsu batzuk ondorioztatu ditzakegu. Eskumak, dagoeneko esan bezala, ez du irabazi nahi. Izan ere, bere xedea ahalik eta portzentajerik baxuenagatik galtzea da, estatuaren gobernagarritasuna oztopatzeko, eta Maduroren aurkako kanpaina indartzeko, era berean mugimendu Bolivartarraren barruko sektore politiko ezberdinen artean tirabirak sortuz.    

Hala, Capriles eskumako hautagaiaren kanpaina honako gai hauetan oinarritzen ari da: Batetik Chavezen estatu-politikari eta estratega irudia berreskuratu -duela oso gutxi Luzifer eta Akerbeltzen nahasketa gisa saltzen zuten arren- Maduro ezgai eta ezjakin batekin alderatuz, Venezuelako oligarkiaren ikuspuntu arrazista eta klasista tipikoa azaleratuz; bestetik, kanpainaren arreta, itxuraz aurrerakoia den programa batean jarri, Hugo Chavezen presidentziaren garaian lortutako gizarte aurrerakuntza garrantzitsuak onartuz –eta bereganatuz-, eskuma neoliberalaren eta bere oinarrian dauden sektoreen agenda baztertzailea estaltzen saiatzen ari diren bitartean, klase herrikoiak erakartzeko asmoz; hirugarrenez, gizarte lan ugarietan aktiboki parte hartzen duten kubatarrenganako diskurtsoa leundu, bera gobernadore zen garaian, trabak besterik jarri ez zizkienean, estatutik kanporatzen saiatu zelarik; eta azkenik, herriaren segurtasun ezaren aurkako borrokaren buruzagitza bereganatu, Bolivarianismoa baino lehen, hamarkadetan eskuma hegemonikoen politikek sortutako desberdintasunek segurtasun eza hori bera sortu bazuten ere. Laburbilduz, aurrerakoitasuna eta herritarren segurtasun ezaren aurkako borroka, Maduro fidagarria ez dela eta Chavezen lanari jarraipenik emateko gaitasunik ez duela irudikatuz. Bere iritziz beraz, Capriles Chavezen ondorengorik hoberena da, ez Maduro.

Hala izanik, kolpista neoliberalak burutik jota al daude? Ez ba. Estrategia koherente bat landu dute, epe ertainera bere fruitua ematea espero dutena. Bere indar guztia desorekatzen eta gutxiesten jarriko dute, justu orain, Hugo Chavezen irudi indartsua falta denean: bai hauteskundeen bidetik (Madurorekiko aldea gutxitzen saiatuz), edota beste edozein bide dela medio (dagoeneko adierazi da hainbat sabotaje eta desorekatzeko saiakera egon direla, nazioarteko laguntzarekin). Eskumak badaki Venezuela zein garrantzitsua den, eta bere momentua ikusten du, ez apirilaren 14an, geroago baizik.

Horregatik, ezkerretatik jakin behar dugu Venezuela zein garrantzitsua den Amerikarentzat zein munduarentzat. Amerikako ezkerra gorputz bat izango balitz, dudarik gabe, Venezuela, bere baliabide eta esperientziagatik, bihotza izango litzake. Eta ezkerra gauza asko izan daiteke, baina batez ere bihotza da. Horregatik, igande honetan irabazten hasiko gara, eta ahalik eta tarterik handienarekin. Eta gero, Venezuelako herriak erakutsiko digu nola sakontzen den sozialismoaren eraikuntzan eta nola egiten dion aurre eskumari, kemenez. Eta hor egongo gara Euskal Herritik babesa emanez. Maduro, adiskide hori, eman gogor oligarkiari!

Berriak

Alternatiba | Ezkerra eraldatzearen erronka

X