Jaurlaritzaren «bake plana»

Antxon Gomez. Gotzon Garmendia. Manu Sainz. Andoni Txasko. Iñaki Astoreka.

Lau Haizetara Gogoan plataformako kideak

Hurrengo egunetan, Gasteizeko gobernuak plan berri bat aurkeztuko du, «Bakea eta bizikidetza» deritzana. Ardantzaren gobernuek 1988ko Ajuria Eneko hitzarmenean sostengatu zuten euren plana; Ibarretxek 2006an estreinatu zuen berea; eta orain, 2011n, Patxi Lopezen gobernuak berea iragartzen digu. Guztiek gauza komun bat izan dute: 1983ko ZEN plan hark definitu zuen «bakegintzaren» inguruko lerro estrategikoaren ezarpenaren ondorioak jaso izana, Euskal Herrian bizi izan dugun biolentzia askotarikoari buruzko ikusmolde desitxuratua zabaltzea.

Plan horiek guztiak agiri berean hiru helburu bildu nahi izatearen emaitzak dira: 1) disidentzia politikoa suntsitzea; 2) marketin politikoarekin lotutako xedeak lortzea, oinarri kontserbadorea duten espazio sozio-politikoak sendotzeko asmoz; eta 3) kide dituzten fundazio, elkarte eta komunikabideen aldeko diru iturriak sortzea.

1936ko altxamendu militarra eta Estatu terrorismoaren biktimen eskubideak defendatzen ditugun erakundeok egiaztatu dugu plan guztiek emaitza berbera lortu dutela: azken 75 urteetan burututako Estatu krimenen gainean eraikitako errugabetasuna betikotzea.

Badakigu plan horiek martxan jartzen dituztenen helburua ez dela justizia eraginkor eta bidezkoa lortzea. Badakigu gauzak horrela direla; izan ere, plan bakoitzaren ostean, bi errealitate egiaztatu ahal izan ditugu. Batetik, nazioarteko legezkotasunari bizkar ematen jarraitzen zaio; alegia, Estatuak egia ikertzera eta justizia eraginkorra eta kalte-ordainen aldeko neurriak ezartzera (ez errepikatzeko bermeak barne) derrigortzen dituen legezkotasun horri. Eta, bigarrenik, genozidio frankista eta Estatu terrorismoaren biktimen bitartekaritza ukatzen da; alegia, giza eskubideen urraketak gainditzeko bidean behar liratekeen neurri politiko, juridiko eta sozialak ezartzeko orduan beharrezkoa den ahotsa.

Bake eta elkarbizitzarako plan batek, lehenengo eta behin, euskal herritarrek sufritu dituzten eta oraindik sufritzen dituzten giza eskubideen urraketen arrazoiak eta ondorioak definitu behar ditu argi eta garbi. Erakunde publikoetan orain arte aurkeztu diren planek, ordea, ez dute gizateriaren aurkako krimen gisa definitu 1936ko altxamendu militarrak eragindako indarkeria; plan horiek ez dute Estatu terrorismo gisa kalifikatu Estatuko gorputz militarren eta polizialen jarduna, nahiz eta heriotzak, torturak, desagertzeak eta abar izan tartean.

Estatu terrorismoa baita, eta ez «botere nagusikeria», euskal herritarrak erailtzea haiek auzo osasuntsu eta kutsadurarik gabekoak defendatzen ari zirela (Erandio, 1969); Estatu terrorismoa baita erailtzea langile babesgabeak, euren duintasuna eta lan zein gizarte eskubideak aldarrikatzen ari zirela (Gasteiz, 1976). Estatu terrorismoa baita talde armatuak antolatzea eta diruz laguntzea. Gizateriaren aurkako krimena baita herritar babesgabeak atxilotzea, erailtzea, torturatzea eta desagerraraztea; herri baten berezko nortasun ezaugarriak zapaltzea; eta oinarrizko giza eskubideak eta eskubide zibil eta politikoak ukatzea.

Auzitan jarri ezineko gertakizun historiko, politiko eta juridikoa den Estatu terrorismoaren biktimen errealitate sozio-politiko horri bizkar ematen jarraitzea, inpunitatearen mantupean ezkutatzen jarraitzea, 1936ko matxinatuen garaipenak eraikitako gizarte dualari jarraipena ematea da, genozidio politikoan eta Estatu terrorismoaren oinarritu zena, hain zuzen.

Euskal Herriko indarkeriaren fenomenoaren inguruko «kontaketa zuzen» bat egin nahi duenak, Gasteizko gobernuak egin asmo duen bezala, ezin du ezkutatu gure herriaren hurbileko historian bestelako giza gertakizunekin parekorik ez duen errealitate hauxe, giza dimentsioaren eta kopuru dimentsioaren ikuspegitik parekorik ez duen errealitate hauxe.

Ez bake planek ezta horien ondoriozko legebiltzarreko batzorde txostengileek ere ezin diote bizkar eman, beste behin, milaka zapalduren historiari, oraindik erantzun politiko eta juridiko eraginkorrik jaso ez duen errealitate horri. Jaur-laritza hartua duzuen horiek frankismoaren oinordeko ideologikoekin hartutako hipotekekin hautsi behar dute, diktadura garaiak, baretasunez, soseguz eta bake sozialez beteriko garai historikoak izan zirela usten duten horiekin, hain zuzen.

Historia ezkutatu eta itxuraldatzetik ez dira soluziobideak eratorriko, are gutxiago ahanztura inposatzetik. Soluzio bideak iragana onartu eta diktadura frankistaren eta Estatu terrorismoaren biktima guztiek dagokien eskubideak eskuratu dezaten neurriak hartzetik eratorriko da, hau da, egia, justizia eta erraparazioa, ez errepikatzeko bermeak barne, helburuak lortzeko beharrezkoak diren neurrietatik.

Nukleartegirik ez

Jakes Lafitte > Berria

Lema hori zekarten pegatina eta txartel andana bat agertu zen Euskal Herrian 1974. urtean, jadanik errekarantz zihoan Francoren diktaduraren azken urteetan. Baita « Nukleartegiak : Euskal Herrian hilerriak » izenburutzat zuen errebista berezia kaleratua izana zen. «Ama lurra hil da ez dago kanpairik», Maite Idirinek abestutako koplak nahiko ospetsuak ziren Euskal Herrian eta kanpoan bizi ziren gazte argi batzuen gogoetan. Garai haietako ezker abertzale edo xoraturik omen zeuden gazte ekologisten asmakeriak baizik ez omen ziren lema beltz eta pesimista horiek. Zeren-eta denboraldi honetan 1973. urtetik munduan hasi zen erregaien kinka zela , beste energia iturburuak eta independentzia energetikoa eskuratu behar zituzten herri garaitu eta industriatsuek. Ekidin ezin genezakeen aurrerapenaren ildoa omen ziren nukleartegiak.

1975 .urteko udaberrian geoteknika saio batzuk egin nituen eraikitzen ari ziren Dampierre en Burly nukleartegian. Hamabost egun geratu nintzen Frantziako toki hartan, baina jadanik zer-nolako tentsioak nabaritzen ziren ohartu nintzen: guardiez, txakurrez eta burdinazko hesiez inguraturik zegoen xantier erraldoi hori. Gerla denboran ginela bazirudien benetan. Obra horretaz arduratzen zen ingeniariarekin mintzatzen ari nintzelarik, azkarregi pentsaturiko irtenbide bat nukleartegiak zirela eta 30 urte iragan ondoren abandonatuko zela aitortu zidan hark. Baita jende gehiena horri buruz ezaxola zela adierazi zidan. Geroztik pentsatzen dut kuraia ez zitzaiola eskas gizon horri, zuen lanpostuarengatik izugarrizko aitorpenak egiten zizkidalako. Nukleartegien eraikuntzan lanpostu txikiago dutenek gizakiak menperatzen ez duen teknika berri horren defendatzaile porrokatuenak baitira.

Ameriketako Estatu Batuetan lehen nukleartegiak egin zituzten, baina bide zuhurrago batez, hiri handietatik urrun zeuden basamortuetan eraiki baitzituzten. Frankismoaren denboretan, aldiz, hirigintza azkarra dagoela Lemoiz eta Ispaster bereizi zituzten, herria probokatu nahi bailuten. Horretaz gainera, kontzientzia txarra zutelako seinale, izengoiti baten pean lurraldeak erosi zituen Iberduerok. Nukleartegiak lanjeros ez zirela kantatzen ziguten leku guztietan, etorkizunerako bide berria zela. baina Txernobileko istripua gertatu zen 1986. urtean eta aurten Fukushimakoa. Ukraniakoa komunisten « lan txarraren » emaitza baizik ez omen zen, eta Fukushimakoa itsasikarak eragindako uhin erraldoiak ondorioztatu zuen. Baina zergatik lurrikarak maiz gertatzen diren tokietan nukleartegien eraikitzea? Hori alferrik arriskuetan ibiltzea delakoan nago. Euskal Herria Auniamendietan izanik, lurrikarak gerta daitezkeen herrialde batean dago, eta askotan pentsa dezakegu zer katastrofe gertatuko zen Lemoizko zentral nuklearraren ondoan lurrikara edo itsasikara bat gertatu izan balitz. Borroka horretan jende zentzudun batzuk bizitza galdu dutela esan dezake batek baino gehiagok; baina hainbesteraino iritsi aitzin, ez ote zen elkarrizketan oinarritutako irtenbide bat atzeman ahal izan? Frankoren diktadurarekin ezin aski. Alderantziz, zapalkuntza bortitzagoz erantzun zuen diktadurak: Gladys del Estal militante gaztea erail zuten Tuteran, eta «nukleartegirik ez » arropan josia zuten euskal herritarrak kalean bertan belaunikaturik papera jan zezaten bortxatu zituzten guardia zibilek; herriari iraina eta umiliazioa. Baina « edozein eta zernahitarako indarkeria» kondenatzen duten apostolu horiek zer dioskute Txernobilekoak eta Fukushimakoak egin eta eginen dituen biktimez ?

Diktatura nagusitzen ez zen erresumetan bide demokratikorik bereizi ahal zuten nukleartegien aldeko gobernuek? Oroitzen naizenez, Giscard d’Estaing-en denboretan bailararen mailan Kaskoinako Golfechen erreferendum bat antolatu zuten bertakoek nukleartegia nahi zutenetz jakiteko; ezetza eman zuten arren, Pariseko Gobernuak ez zuen boto hori onartu nahi izan , «konstituzioaren araberakoa» ez zelakoan.

Austrian, aldiz, nazioaren mailan egindako erreferendum baten ondorioz, ez dute nukleartegirik egin, eta Suitzan bezala gaur ere hala jarraitzen du Vienako Gobernuak. Horida, nire ustez, benetako demokraziaren ezaugarrietako bat. Frantziako estatuan 1981. urtean ezkerraldekoek boterea lortu zutelarik murriztu zuten nukleartegien egitasmoa, baina ez osoki gelditu, eta gero berriz abiatu zuten Chiracen kideek.

Hala ere, Txernobil eta Fukushimaren katastrofak gertatu ondoren galdera asko egiten diote Europako zuzendariek euren buruei energi nuklearra abandonatu ala jarraitu behar denaz. Alemaniak, behintzat, 2024an nukleartegiak geldituko dituelako ebazpen zuhurra hartu du. Pariseko eta Londreseko Gobernuak, naski, ez dira horretan; bi makur handi gertatu arren, aitzina jo nahi dute; Sarkozyren ustez, Erdi Arora itzultzea bailitzateke nukleartegietatik ekoitzitako energia abandonatzea. Hala ere, energia nuklearra utzi arren, Austriako biztanleria ez da Frantzian eta Bretainia Handian baino okerrago bizitzen.

Nukleartegiek estatuen independentzia energetikoa sendotzen dutela dioskute; baina nondik etorriko da Frantziako nukleartegien ibilarazteko uraniuma? Frantziako estatuan zeuden meategi ia guztiak (Vendeekoa, Limusingoa eta Forezgoa) agorturik daude, non lurki arraroa kanpotik ekarri beharko baitute. Orain Nigereko basamortuan meatokiak kudeatzen ditu AREVA konpainiak, Al Qaida-ko aktibistak nagusiak diren herrialde batean, alegia. Eta etorkizunean nork pentsa lezake uraniorik duten Afrika eta Asiako herrialdeek petroliodunek egiten duten baino presio gehiago eginen ez dutenetz?

Dampierre en Burly-n ezagutu nuen ingeniari horrek arrazoia zuela gero eta konbentzituago nago; nukleartegia behin-behineko irtenbide bat da. Beste energia iturbururik bilatu behar ditugu, eta ekoitz dezakeguna gutxiago gastatu, eta ez alferrik.

“Pasatzen ari haiz” > Maite Asensio (Berria)

Maite Asensio > Berria

Aitzakiak bilatu ohi dira emakumeen aurkako indarkeria ezkutatzeko: emaztea hil duen gizona zorrek itota dago, bikotekidea kalean jo duena zeloek itsututa, eta laguna bortxatu duena burua galduta. Jai giroan, berriz, alkohola izaten da aitzakia, erasoak mozorrotzeraino, «txantxa inozente» bihurtzeraino, eta erabateko zigorgabetasuna hedatzeraino: egoera antzeratsuan daudenen begien aurrean, erasotzaileak ondo pasatu nahian dabiltzan errugabeak dira, eta erasoa salatzen dutenak, aldiz, festa zapuztu nahi duten «histerikoak».

Baina, funtsean, adierazle batek ezaugarritzen ditu erasotzaile eta eraso guztiak: emakumeekiko begirunerik eza. Horrelako jokabideak ez dira egun batetik bestera agertzen, luzaroan egosten baizik. Eta aztarnak uzten dituzte: familia bazkarian emazteari isiltzeko agintzen dion gizonari jarrera matxista antzematen diogun bezala, zergatik ez ondoan duen emakumea haren gogoz kontra gerritik heltzen tematu denari? Zergatik ez ditugu horrelakoak gaitzesten? Are gehiago, zergatik kudeatzen ditugu halako egoerak konplizitatetik?

Indarkeria sexistari aurre egiteko, emakumeen jabekuntza ezinbestekoa da: jabetzea eskubideez, aukerez, berdintasunaz, erabakiez, autonomiaz. Jai giroan gertatzen diren erasoei aurre egiteko batik bat, autodefentsarako deia egin ohi du mugimendu feministak. Baina batzuetan, hori ez da nahikoa, eta, gainera, bidegabea ere izan liteke: non dago gizonen ardura? Non dago balizko erasotzaileekiko prebentzioa? Matxismoaren aurrean, euren burua neutraltzat daukate gizon gehienek, baina zenbatek esaten diote ozen albokoari lankidearen gonari buruzko iruzkin sexista erabat desegokia izan dela? Zenbatek diote, halere, ezin dutela ia ezer egin matxismoaren aurka?

Indarkeria maila bortitzenean gertatu aurretik egin behar da prebentzioa. Kuadrillako lagun hori, ustez ligatu nahian, emakumearen urruntze keinuei muzin eginda, gerritik heltzen ari zaionean, behin eta berriro. Lagunarengana joan, eta esan: «Pasatzen ari haiz». Moztu egoera, erasoa larriagotu aurretik. Eta adiskidetasunak ematen duen konfiantzatik, erreferente izaeratik, gaineratu: «Pasatzen ari haiz; neskak ezetz esan dik, eta hik hori errespetatu behar duk».

Argazkia: Gaizka Iroz / Berria

Kutxan gordetako gezurrak (Alternatiba)

Kutxen bat-egite prozesua geldiezina dirudi prentsan eta albistegietan hainbeste titular eta aipamen eman ostean. Halaxe saldu izan dizkigute Europan eginiko lan erreformarik atzerakoienak, pentsio sistema publikoen kontrako erasoa edo zerbitzu sozialetan emandako atzerapauso nabarmenak. Jakin badakigu krisia sortu zutenak direla bere onuradun nagusiak baina, hala ere, edozer egiteko aitzakia bilakatu da, baita finantza merkatuetan ere.

Berriz ere, errealitatea ezkutatzen digute, orain arte eta gureak ei ziren aurrezki kutxen fusiorako benetako arrazoiak argudio ilunekin estaltzen dituzte. Ez dago inolako kaudimen arazorik BBK, Kutxa eta Vitalen, inongo ikuspuntutik begiratuta ere, Europako finantza sistemaren zati baten gainean egin berri diren azterketek agerian utzi dutenez.

Benetako helburua, beraz, diru publikoa ebatsi eta merkatu pribatuetan txertatzea besterik ez da, finantza sistemaren erreskatearekin edota, are modu lotsagabeagoan, pentsioen erreformarekin. Inork ez dezala bere burua engainatzen utzi, diru publikoa eskuratzeko lapurreta da hau, banka pribatuaren emaitzak eta egoera are gehiago hobetzeko. Hondamendia eragin zuten berberak arbitro bilakatu ditu klase politikoak, haien gehiegikeriak herritarrek ordain ditzatela ebatzi duten epaileak dira.

Errealitatearekin zerikusirik ez duen egoera irudikatu digute non kutxak kutsu politiko handiegia duten erakundeak diren, kudeatzaile treberik gabekoak. Era berean, amildegi amaigabea ere deskribatu digute zeinetan nazioarteko merkatuek bankuak nahiago dituzten eraginkorragoak direlakoan. Espainiako kutxa jakin batzuen egoera txar baina puntualetik abiatuta, kutxen gaineko baldintzak gogortu dituzte eta, Kutxen Lege berriarekin, kapital pribatua bilatzera behartzen dituzte.

EAEn are gezur gehiago azaltzen zaizkigu, izan ere, kutxen aurkako eta bankarizazioaren aldeko giroan murgilduta, Akzio Sozietate (Kutxa Bank) berriaren gaineko kontrol publikoa izango dutela ziurtatu dute, baita gizarte ekintzaren gainekoa ere, betidanik gaizki ulertutako gizarte ekintza, finantza erakundeentzat zergak ordaintzeari uzteko eta, era berean, estatuak eskaini beharko lituzkeen hainbat zerbitzu ez emateko aitzakia dena.

Baina guzti hau, eta eskuzabalak izanik, erdizkako egia besterik ez da, honekin Italian 90ko hamarkadan emandakoaren antzeko bankarizazio prozesua ezkutatu nahi baitute. Hala laburtu daiteke: gizarte ekintza bere jardueratik banatzen duen finantza erakundea, gizarte ekintza fundazio bilakatuta eta, hasieran bakarrik, bankua kontrolatuko duena. Ondoren kapital pribatuaren sarrera gertatzen da eta, pixkanaka, fundazioak erabakiak hartzeko orduan duen gaitasuna murriztuz doa. Azkenean bankuaren eta fundazioaren arteko erabateko banaketa ematen da, fundazioa organo erabakitzailetik atera eta gizarte ekintza likidatzen dute.

Kontraesan handiak dituen eta dagoeneko oso mugatuta dauden finantza publikoen aurkako azken erasoaren larritasunaren aurrean, Alternatibak finantza sistema publikoa, gardena eta demokratikoa babesten du. EAEko hiru lurraldeetarako Aurrezki Kutxaren aldeko apustua da gurea, gure herriaren tamainara, enpresa egiturari eta gizartearen beharrei egokitutakoa. Bere zeregin soziala zehaztuko duen Aurrezki Kutxa berria, banka komertzialaren zereginak gaindituko dituena inbertsio produktiboak sustatuko dituen erakundea izateko, irizpide ekologiko eta sozialak jarraituta.

Finantza espekulatiboetatik at jokatuko duen kutxa nahi dugu, inbertsio militarrak, megaproiektuak eta erregai fosilak errefusatuko dituenak. Zeregin sozial jakin batzuk beteko dituen kutxa behar dugu, zaintzaren ekonomia baten lehentasunei egokitutako maileguak eta inbertsioak baimenduko dituena, kalitatezko enplegua sortzea eta aldaketa klimatikoaren aurkako borroka sustatuko dituena, elikadura subiranotasuna eta sektore ahulenen kontsumoa bultzatuko dituena. Lehentasun nagusi, azken batean, justizia soziala izango duena.

Eta erakunde honi forma emateko ordezkaritza portzentaje batzuk ezarri beharko lirateke , ezarleak, sindikatuak, langileak, instituzioak eta bazterketaren zein pobreziaren aurkako mugimendu sozialak aintzat hartuko lituzkeenak.

Baina makineria sasi utopiko honen ezinbesteko atala gardentasuna da, hiritarrei zabaldutako informazioan eta kontrol sozialean oinarritzen dena. Legebiltzarrak eta Diputazioek onartutako informazio sistema zeinetan, aldiro, emandako kredituen eta eginiko inbertsioen berri emango litzake eta ez bakarrik Kutxaren bilakaera orokorraren gainekoa.

Tamalez, euskal kutxen errautsetatik eraiki nahi duten bankuak ez du zerikusirik Alternatibak babestutako Euskal Kutxarekin. Eta horrela izaera nazionaleko banka publikoa izateko aukera galduko dugu, planifikatutako ekonomia nazionalerako lanabesa izango litzatekeena, atzerakoienek gaitzetsiko duen kontzeptua izanik ere, ezker kutsurik gabeko dokumentuetan ageri zaigu, Espainiako konstituzioan kasu.

Oskar Matute eta Ana Etxarte – Alternatibako bozeramaile nazionalak

Kukutza: benetako eraikuntzaren adibidea

Sonia Gonzalez (Idazlea) > Gara

Bilboko Udalak dio Kukutza jabego pribatua dela, bere jabea enpresa bat dela. Hortaz, Bilboko Udalak dio ezin dutela ezer egin, hori «errespetatu» behar dutela. Behin baino gehiagotan galdetu diote Udalari ea zer gailendu behar den: enpresaren interesa edo herritarren interesa. Erantzunik ez.

Hala ere, egia esan, Espainiako Konstituzio sakrosantuari errespetua zor zaiola esan, eta jabego pribatua beste ezeren gainetik dagoela eta lurraren jabeei beste inoren aurretik belauniko egin behar zaiela men erabaki zuten, eta praktikan men egiten dute marko hori defendatzen dutenek. Baina tira, beste kontu bat da hori, eta beste baterako utziko dugu.

Udalak ez dira enpresenak edo edozelako jabeenak, ezta aulkietan jesartzen diren jauntxoenak ere, nahiz eta baten bati arrotz suertatu gehiengo absolutua eta botere absolutua ezberdintzen dituen marra. Udalak herritarronak beharko lirateke izan. Herritarrok herritarrontzat erabakitzen duguna martxan ipintzeko eta aplikatzeko tresnak. Baina bueno, benetako demokraziaren afera beste kontu bat da eta hori ere beste baterako utziko dugu.

Beste baterako utziko ez duguna da Errekalde auzoa bereziki gaztigatua izan dela hamarkadatik hamarkadara. Errekaldeko auzokideek euren kabuz hainbat borroka egin behar izan dituztela eta euren kabuz hainbat konponbide bilatu, eta hainbat neurri hartu behar izan dituztela pairatu izan duten bazterkeriaren aurrean. Ez dugu beste baterako utziko Kukutzak hamarkada luze batean lortu duela benetan erreferente kultural eta sozial bihurtzea, auzokideentzako hasiera batean, Bilbo osorako segidan eta Euskal Herri osoarentzat momentu honetan. Ez dugu ahaztuko Udalaren utzikeriari espekulazioa ere gehitu zaiola eta Kukutza arrisku bizian ipini dutela egunotan.

Cavisa enpresak lurrak erosi eta birkalifikatzea lortu, besterik ez du egin 17 urtean. Bere altxorra Errekalde erdi-erdian gorde, edozein egoeratan eduki, negozioa egiteko momentuaren zain. Ze babes merezi du horrek? Ze errespetu kultura, kirol eta aisia proiektua botatzeko erabakiak, behar ez diren etxe gehiago eraikitzeko asmoz?

Udalak aspaldi berreskuratu behar izan zituen Kukutza kokatzen den lurzorua, Errekaldeko auzokideek hain aberasgarri suertatu den proiektua garatzeko eraikina eskuratu zuten bezala. Hala ere, urte hauetan guztietan Udalak ez du bere zeregina bete, Errekalde auzoari dagokionez beste hainbat zentzutan bete ez duen bezala. Ez da berandu, hala ere, eta, Udaletik bertatik Bilduk plazaratu bezala, aukerak badaude momentu honetan ere Kukutzak, elkarlan eta autogestio bidetik, zutik iraun dezan. Ez bada horietako bat ere jorratzen, arrazoi bakarra borondate politiko falta izango da: borondate politiko falta, azken batean Kukutza bezalako proiektu emankor eta aske batek batzuei kalte baino ez dielako ekartzen.

Benetako eraikuntza ez da egiten zementuz eta azpikontrataz, are gutxiago morrontza eta menpekotasunetik. Hori posible dela erakustea mingarria da zenbaitentzat.

Nork hartzen du bere gain bizitzaren jasangarritasunaren erantzukizuna?

Hainbat eragile izan dira, emakumeen rolean gertatutako aldaketa funtsezkoa izanik, biztanleen erantzukizunen banaketan aurrez ezarritako eredua ezegonkortu dutenak eta lanaren berrantolaketaren beharrizana eragin dutenak. Nola banatzen da orain zaintzaren erantzukizuna? Nork edo nortzuk ari dira bere gain hartzen bizitzaren jasangarritasunaren erantzukizuna? Beharrizan hau nola asetzen den geure buruari galdetzeak, bizitzako beharrizanak bermatzeko ardura nork eta nola hartuko duen aztertzea eskatzen du. Galdera hauen erantzunek, lehengo ereduak aurkezten zituen ardatz berdinetan oinarritutako eredu berri bat azaleratzen dute; gizarte desberdintasuna eta lanen ikusezintasuna, hain zuzen ere. 

Emakumeak eremu publikoan (politikoan zein lan arloan) sartu badira ere, haurrak eta menpekotasun egoeran dauden pertsonak zaintzeko ardura nagusia familien baitako ordaindu gabeko lanean oinarritzen da oraindik ere. Haurtzaroari dagokionez, 3 urtetik beherakoen eta gorakoen artean ezberdindu behar da. Lehenengoentzat, zerbitzu publikoen eskaintza oso murritza da, eta ondorioz, bestelako estrategiak garatu behar izaten dira. Besteak beste, soldatapeko lana murriztea edo alde batera uztea, ia gehienetan emakumeak izanik uko egin behar dutenek. Emakumearen Institutuaren datuen arabera, 2005. urtean adin txikikoak zaintzeko eszedentzien ehuneko 95,2a emakumeek eskatu zituzten. Bestalde, pertsonak kontratatzea edo diru-sarrerak izatekotan, haurtzaindegi pribatuetara jotzea, edota senideen laguntzara jotzea dira estrategiak. 3 urtetik gorakoei dagokionez, hezkuntza sistemaren eta familien beharrizanen – ordutegiak edo oporraldiak – arteko koordinazio falta izugarria dagoela antzematen da eta horregatik bestelako estrategiak jarraitu behar izaten dira. Amak lan egiten badu, senideen laguntza – batez ere amonena – bereziki azpimarragarria da. Bere zeregina gutxitzen doa maila sozioekonomikoa hazten doan heinean, non etxeko lanetan aritzeko kontrataturiko pertsona batek garrantzi gehiago hartzen duen.

Etxe guztietan, guraso bakarrekoetan ezik, menpekotasun egoeran dauden pertsonak laguntzeko ardura ere, ordaindu gabeko lanean oinarritzen da. 65 urtetik gorakoak diren eta menpekotasun egoeran dauden pertsonen zainketari dagokionez, azpimarratzekoa da zaharren egoitza, ospitale edo geriatrikoetarako sarbidean oinarritzen den instituzionalizaziorik ez dagoenean, arreta etxean eman ohi dela, eta etxetik kanpoko laguntzak unean-unean ematen direla edo ordezkatze asmoa izaten dutela. Menpekotasun egoeran dauden pertsonak etxean zaintzen direnean, arreta laguntzaile sare bat duen zaintzaile nagusi baten inguruan antolatu ohi da. Zaintzaile nagusiak oso profil zehatza dauka: emakumea izan ohi da, ikasketa maila txikikoa, ezkondua, 45 eta 65 urte bitartekoa, eta ordaindu gabeko zainketa lanetan soilik jarduten duena, hau da, etxeko-andre lanetan. Generoa elementu erabakigarri gisa mantentzen da, non zainketa lanak emakumeei esleitu zaizkiela argi eta garbi ikusten den.

Zerbitzu publiko zein pribatuek beharrezkoa den zainketaren ehuneko 12 inguru besterik ez dute egiten, gainontzekoa ordaindu gabeko lanek betetzen dutelarik. Hala, egun onartzen diren eskubideak – lan merkatutik kanpo egotea, arreta soziosanitarioa, diru-laguntzak, gizarte segurantza edo ogasunaren bidezkoak – ez dira nahikoa menpekotasun egoeran izanez gero, zaindua izateko giza eskubidea badagoela baieztatzeko. Zainketa hau, hor nonbait modu eskasean betetzen da famili sarea dagoen heinean eta nahikoa emakume badago. Beraz, Estatuaren eta erakunde publikoen eginkizuna subsidiarioa da, hau da, famili-sarea ordezkatzen du berau ez dagoenean, baina badagoenean ere, ez dira elkarren osagarriak eta ez da behar bezain lagungarria, are gehiago, familiei zainketa inposatzen diete.

Horrela, gizonek etxean egiten duten lanari dagokionez zein zerbitzu publikoen zainketa beharrizanei dagokionez (Ongizate estatuaren baitako murrizketak), emakumeek jasotako erantzuna eskasa den heinean, lan merkatuan sartu behar izateak ondorio ezberdinak izaten ditu familia bakoitzaren gizarte klasearen arabera. Errenta handiak dituztenen artean, etxeko espazioaren merkantilizazioa gertatzen ari da, mota guztietako kanpo-zerbitzuak direla medio (etxerako langileak, etxeetako zerbitzuak, haurtzaindegi pribatuak, etab.); Aitzitik, baliabide eskasak dituzten eta merkatura jotzeko erosketa ahalmen nahikorik ez duten familiek etxeko lana areagotu behar izaten dute eta ondorioz, menpekotasun egoeran dagoen familia-kidearenganako arreta gutxitzen da edota familiaren estresa handitu egiten da. Horrela, zaintzaren ardura familiena izaten jarraitzen bada ere, egia da etxebizitza bakoitzaren baitan zaintzaren berrantolaketa gertatzen ari dela,  merkatuan zerbitzuak erosteko ahalmenari lotutako klase osagai argi bat duena. Prozesu hau ez da kalterik gabekoa, aitzitik, desberdintasunen areagotzea ekartzen du sarritan, merkatuek soilik dirudunen eskaera beharrizanak asetzen dituztelako.  

Nolanahi ere, pribatizazioa ez da merkatuek populazioaren zainketa beharrizanen asetzearen arduraren elkarbanatze prozesu baten adierazgarri. Aitzitik, enpresek etekinak lortzeko duten interesa asetzen du eta oso harreman iluna dauka emakumezkoekin zein lan baldintza eskasekin. Hala, zaintza profesionalaz dihardugunean, lan prekarioan oinarritutako emakume sektore batekin egiten dugu topo; etxeko langileak prekarietate honen adibide nagusia direlarik eta etorkinen populazioaren orderkaritza handituz doalarik.

Laburbilduz, eta Amaia Orozco ekonomilari eta feministaren hitzetan, esan genezake “herritarren beharrizanen asetzea emakume sareen inguruan antolatzen dela, zainketa batetik bestera joanarazten dutelarik, botere ardatzetan oinarrituta, merkatuaren eta nazioaren mugak gainditzen dituen kate luze batean, gizonezkoak sistematikoki kanpoan uzten dituen katea, hain zuzen ere. 

Emakumeek zainketan duten arduren inguruko gogoetak indarrean dagoen egitura sozioekonomikoa eta honek bizirauteko behar dituen gizarte gatazka eta desberdintasunak zalantzan jartzera eraman gaitzake. Baina hau egitea ez da erraza, hamaika arrazoien artean, sare honetan emakumeok zein nolako funtzioa betetzen dugun eta gizartean zein leku dagokigun hausnartzea suposatzen duelako, eta azken buruan, beharbada ez litzateke erraza erantzuna onartzea.

Etxeko langileen egoeraren laburpena

Argazkia: Olmo CalvoDoako zaintzak, batez ere amonena, baldintza prekarioetan eginiko etxeko lanarekin batera egungo zaintza ereduaren rol nagusia betetzen du menpekotasunak eragindako arduraz ari garenean. Etxeko lanak kontratatzeari dagokionez, oso lanpostu prekarioak izan dira beti, bestelako aukera profesionalik ez duten emakumeek hartutakoak, emakume etorkinak gero eta gehiago.

Gobernuak sistematikoki eta urte luzez ukatu ditu sektore honetako eskubideak, baina azken hilabetean lan baldintza hobeak lortzeari ateak ireki dizkioten gertaerak eman dira:  Lanaren Nazioarteko Erakundeak (LANE)  etxeko zerbitzuaz onartutako hitzarmena eta etxeko langileak Gizarte Segurantzaren Erregimen Orokorrean sartzeko erabakia.

Testu honetan egoera eta gure gizartearen jasangarritasunerako funtsezkoa den emakumezkoen lan sektore baten aldarrikapenak ulertzeko gakoak ematen dira.

Zenbat emakume ari dira etxeko langile gisa Euskal Autonomia Erkidegoan? Ezkutuko ekonomiak sektore honen hedaduraren egiazko argazki bat izatea eragozten du. Baina, Lan Ministerioaren arabera, Euskal Autonomia Erkidegoan 24.318 langile dira eta euretarik 14.000 besterik ez dute Gizarte Segurantzan modu batera edo bestera  kotizatzen. 

Etxeko langile diren emakumeetatik, zenbat dira etorkinak? Espainiako Estatuan, etxeko lanetan beharrean diharduten emakume etorkinen kopurua izugarri igo da azken urteotan, baina datu zehatzak lortzea ez da erraza, ezkutuko ekonomia dela eta. 2011ko Biztanleria Aktiboaren Inkestaren arabera, 703.800 pertsonek Etxeko Jardueren arloan egiten dute lan (%91,5a emakumeak dira). Emakume hauetatik, 294.270 besterik ez dute Gizarte Segurantzako Etxeko Langileen Erregimen Berezian alta emanda (%61,3a atzerritarrak dira).

Etxeko Langileen Bizkaiko Elkartearen arabera (ELE), aurreko urtean arreta jaso zuten etxe-barneko langileen %33ak, gehien bat menpekotasun egoeran dauden adin nagusikoak zaintzen dihardutenak, paperik gabe egiten dute lan.

Zeintzuk dira etxeko langileen lan baldintzak? Etxeko langileek erregimen orokorra ez bezalakoa den Erregimen berezi bat dute Gizarte Segurantzan, milaka etxeko langile lanaren eta morrontzaren artean egotera behartzen dituena. Etxeko Langileen Gizarte Segurantzako Erregimen Bereziak, gizarteak lan honekiko duen begirune eza erakusten du, eta kritika zorrotzak jaso arren, ia ez du aldaketarik izan, 1985ean sortu zenez geroztik.

Langileengatiko diskriminazioa eta euren eskubideen urraketa oso zabalduta dago eta beste lan sektoreetan pentsaezinak lirateke: ez da derrigorrezkoa idatzizko kontratua egitea; langileak enplegu-emaile berdinarentzat 20 ordu baina gutxiago lan eginez gero bere burua altan eman behar du; lan-harremana hausteko arbitrariotasuna; kaleratzeagatik jasotzen den kalte-ordain eskasa; lanaldiaren mugagabetasuna denboraren erabilgarritasuna dela eta; soldataren ehuneko 45era arte ostatu eta mantenu gisa kentzeko aukera; langabezia eta gaixotasun profesionaleko sorospenik ez izatea; gaixotasun-baja gaixoaldiaren hogeigarren eguna baino lehen jasotzeko ezintasuna; lanerako ezintasun iragankorrak ez du kotizatzeko beharrik salbuesten. Oro har, erregimen hau, pertsona autonomoen egoeratik soldatapekoengatik baino gertuago dagoena, makina bat emakume formalitaterik gabeko lan-egoeran egotea eragiten du.

Ba al dago ezberdintasunik etxeko-lanetan diharduten emakumeen lan-baldintzen artean? Etxeko lanetan diharduten emakume guztiek ez dute ikusezintasuna modu berean jasaten. Ioé Taldearen arabera, bertako langileen %79ak erregularizatu gabe egiten du lan; etorkinen %36aren aldean. Formalitaterik ezaren adierazleak ugariagoak dira bertako emakumeengan. Hau, lan honentzat baliozkoa den erregimen bereziaren ondorioz gertatzen da, emakume askok formalitaterik eza aukeratzea eragiten duena, eskatzen diren kotizazio altuengatik eta eskubide eskasengatik, hain zuen. Emakume etorkinen kasuan, euren egoera erregularizatu behar dutenez, alta hartuta egotea nahiago izaten dute. Emakume etorkinen ehunekoak gora egiten du lan-mota kaltegarriagoa den heinean (2005an, etxeko-lanetan behar egiten zuten emakumeen %52,2a izan ziren). Era berean, azpi-sektore bakoitzean, emakume etorkinek zeregin gehiago dituzte, ordu gehiago egiten dute lan eta orduko soldata murritzagoa dute, kontuan hartuta guzti hau jatorrizko herriaren eta etniaren araberakoa dela.

Zein izan da gobernuaren jarrera, etxeko langileen egoerari dagokionez? Gobernuak onartzen du etxeko langileen erregimenak desorekak sustatzen dituela. Izan ere, gobernu sozialistak agindu zuen euren eskubideak gainontzeko langileenekin parekatuko zituztela. Baina 2007az geroztik aldaketa bi baino ez ditu egin.  Soldataren ehuneko 45 ostatu eta mantenu moduan kentzeko aukera ezabatzea, hain zuzen.

Eta, bigarrena, aste honetan onartutako zuzenketa da, enplegu–emaileak etxeko langileengatik lehenengo ordutik kotizatzera behartzen dituenak. Egun, langile hauek astean 20 ordu edo gehiago egiten dituztenean bakarrik kotizatzen dute. Hilabetean, gutxienez, 72 ordu egiten baditu etxe bi edo gehiagotan, langileak bere kuotak ordaintzeko aukera dauka.

Laburbilduz, Gobernuak urrats bat atzera eta beste bat aurrera eman duela esan daiteke. Alde batetik, zeinbait hobekuntza egin ditu etxeko langileen egoera oso pixkanaka gainerako langileen baldintzekin parekatzen direla. Baina, bestetik, Gizarte Segurantzaren pentsioen sistemaren Erreformarako Legea onartu du, Gizarte Segurantzaren gastua murrizteko asmoz, Gobernuak kotizazio-oinarriak kalkulatzeko erabiltzen duen gutxieneko urte kopurua 15etik 20ra igo du. Ondorioz, sindikatuen kalkuluen arabera, pentsioak %6 murriztuko dira. Neurri honek batez ere emakumeei eragiten die, kotizazio garai laburragoak dituztenak, lan-merkatuan etengabe sartu eta irteten dabiltzalako eta lanaldi partzialeko kontratu gehiago dituztelako. Bereziki, Etxeko Lanen Erregimen Bereziaren baitan dauden langileei eragiten die, erregimen honetan dauden langileen %32,5a 16 eta 20 urte bitartean kotizatu dituztenen tartean dagoelako. Egun, 65 urtetik gorako emakume gehienak, ezin izan dutenez euren lan-bizitzan kotizatu, euren senarraren erretiro-pentsiotik edo alargun-pentsiotik bizi dira.

Neurri hauei, krisia gehitu behar zaie, zeinak lan kopurua gutxitu ez dituenak, baina lan-baldintzak okertzea eragin duena.

Zertan eragin lezake Lanaren Nazioarteko Erakundeak (LANE) itxitako etxeko zerbitzuaren hitzarmen berriak? Ekainaren 19an LANEk etxeko-lana “gutxietsia eta ikusezina” izaten jarraitzen duela onartzen duen hitzarmen historiko bat itxi zuen. LANEren arau berriek etxeko langileek gainontzekoen oinarrizko eskubide berdinak izango dituztela ezartzen dute. Tartean, “bidezko lan-ordu kopuru bat, astean behin elkarren segidako 24 orduko atsedenaldia, espezietan ordaintzeko mugak, lan-baldintzei buruzko informazio argia, eta lan arloko oinarrizko arau eta eskubideak errespetatzea, askatasun sindikala eta negoziazio kolektiboa barne”. Halaber, Lanbide Arteko Gutxieneko Soldata jasotzeko eskubidea izango dute hamalau ordainsaritan; orain arte hamahiru izan dira soilik. Azkenik, araubide berriak lanean segurtasuna eta osasuna izateko eskubidea bermatzen du eta baita baja hartzean Gizarte Segurantza izateko eskubidea ere, istripua izatekotan baja lehenengo egunetik eta gaixotasuna balitz laugarren egunetik hartu ahal izateko, hain zuzen.

Hitzarmenak, gizarte eragile, sindikatu eta alderdi politikoekin batera, indarrak bideratu ditzake, orain arte gobernuan egon diren alderdi guztiek sistematikoki ukatu izan dituzten langileen eskubideak babestearen alde.

 

Argazkia: Olmo Calvo

http://alternatiba.net/old-files/18_19_servicio_domestico_1_Olmo_Calvo.jpg

Patronala beti da nagusi > Ana Etxarte y Asier Vega (Alternatiba)

Negoziazio kolektiboa arautuko duen Lege Dekretua onartu izanak, lan merkatuaren eta pentsioen erreformekin batera,  enpresaburu eta kapitalaren eskubideak gehiengo sozialen gainetik jartzen dituen infernuko zirkulua itxi du. Finantzen krisiak mahai gainean jarri du, argi eta garbi, kapitalismoak ez duela inolako mugarik eta gutizia dela azpian duen oinarri etiko bakarra.

Lana arautzen duten legeak langileek azken mendeetan eginiko borrokaren ondorioz sortu ziren. Horiek desegitea lan harremanak Iraultza Industrialaren garaietara bueltatzearen parekoa izango litzateke, eta lan kontratu indibiduala, alde bien arteko desberdintasunean oinarritutakoa, lan merkatua arautzeko oinarri berri gisa kokatuko luke. Malgutasuna, lehiakortasuna, lan merkatuaren zurruntasuna, etab. Patronalaren zuzendaritzaren boteretik berrinterpretatzen diren kontzeptuak dira, legedi berriaren nukleo nagusietan uztartzen direnak, transnazionalen eta kapitalaren interesei egokituta. Gutxiengoen eskubideak gehiengoaren eskubideei inposatzen zaizkie.

Negoziazio kolektiboarena amaierarik ez duen erreforma neoliberalen kate amaiezin baten beste mail bat besterik ez da. Zer nolako emaitza praktikoak izan dituzte azken hogeita hamar urteetan eginiko lan erreforma ugariek? Beren emaitzak aztertu al dira? Nor aberastu eta nor txirotu da? Argi eta garbi gelditu dena enpresarien eta gobernu sozialistaren arteko konplizitatea da. Gainera, Espainiako parlamentua krisiak gehien kolpatutako gizarte sektoreen kezketatik urrundu egin da, kapitalaren, transnazionalen eta finantza erakundeen logikara makurtu egin da. Nazioarteko Diru Funtsak, OCDEk, nazioarteko bankak zein nazionalak… gehiengo sozialen gainean eragina duten erabakiak hartzen dituzte, baina, nork aukeratu ditu? Nork kontrolatzen ditu haien erabakiak? Erabaki teknikoak eskubide sozialen gainetik al daude? Enpresaburuek behar duten erreforma da hau. Haien beharrak praktika boluntarioetara bideratzen dira – enplegua sortzea, inbertsioak, aurrerapenaren aldeko elkarlana – eta haien mozkinen menpe daude; aldiz, haien eskubideak – pribilejioak -, langileen eskubideak birrintzen dituzten eta izaera inperatiboa eta hertsatzailea duten lan erreformen bitartez babesten dira.

Logika honetan, aurkeztutako testuak hitzarmen kolektiboari lan eskubideak babesteko oinarrizko lanabes gisa eraginkortasuna kentzeko helburu argia dauka, enpresari bakoitza hitzarmenetik kanpo jokatzeko aukera erraztuz eta hedapena zein mobilizaziorako gaitasuna murriztuz.

Hala, lehenik eta behin, onartutako testuak negoziazio kolektiboaren egitura aldatzen du, lanbide arteko akordioen eta enpresa zein estatu eremuko itunen aldeko apustua eginda, eskumen jakin batzuetan salbu, non hitzarmen autonomikoak lehenetsiko diren. Lan harremanen esparruaren sendotzea geldiarazten duen zorigaiztoko konbinazioa da hau, enpresarien boterea indartu eta lurralde hitzarmenen zeregina zalantzan jartzen duena, Euskal Herrian lan eskubideak bermatu duten lanabes onenak izandakoak.

Bigarrenik, enpresa barruko malgutasuna berridazten du, enpresaburuen botere legala areagotuz soldatak, maila profesionalak eta lanorduak zehazteko orduan.

Hirugarrenik, erreformak hitzarmenen ultraeraginkortasuna ondorio praktikorik gabe utziko du – aurreko itunaren indarraldi automatikoa dakarrena berau ordezkatu arte – patronalak nahi izanez gero langileek aurretik lortutakoa desager daitekeela. Lan eskubideen galera patronala eta langileen ordezkarien arteko – derrigorrezko – bitartekariaren irudia sartuta makillatu dute, langile klasearen mobilizatzeko gaitasuna pixkanaka galarazteko asmoz. Era berean, greba-hitzarmena binomioaren denbora murrizten da.

Erreforma hau konfrontazio demokratikorik gabeko elkarrizketa sozialaren azken emaitza da, negoziazio ilun batena, gardentasunik gabekoa eta enpresaburu eta, are okerrago, buruzagi sindikalen artean eginikoa, eztabaida bahitu eta Euskal Herriko gizon eta emakumeen interesen kontrako logikak ezartzen dituztenak. Negoziazioaren azken emaitzari aurre egiteko bide bakarra greba, organizazioa eta konfrontazioarena da.

Alternatibaren joko zelaia bestelakoa da, mobilizazioaren alde egiten dugu, antolakuntzaren alde, euskal gehiengo sindikalarekin eta gizarte mugimenduekin elkarlanean. Gehiengoaren eskubideak gutxiengoen pribilejioen aurrean babestea ez da utopikoa, beharrezkoa baizik.

Bizkaiko Batzar Nagusiak: Gaizki hasitako bidea

Zuriñe Gaintza, Joseba Gezuraga eta Asier Vega Bilduko Bizkaiko batzarkideak

Bildu Bizkaiko Batzar Nagusietako Mahaitik kanpo utzi du EAJren Bizkai Buru Batzarraren erabakiak. EAJk Mahaiaren hiru eserleku bete ditu astelehen honetan, PPk eta PSEk gainontzeko biak lortzeko akordioa egin duten bitartean. Gipuzkoan, aldiz, Bilduk gehiengoa izan arren – EAJk Bizkaian beste batzarkide ditu- Batzar Nagusietan ordezkaritza lortu duten bost alderdiak Mahaian egotea sustatu dute. Araban ere, herritarren babesa jaso duten bost alderdiek izan dute ordezkaritza BBNNetako Mahaian. Nafarroari dagokionez, Bildu Parlamentuko Mahaitik kanpo uzteko ahalegina egin du UPNk baina ez du bere asmoa lortu. Argi dago, beraz, Jose Luis Bilbaoren EAJk UPNren hauteskundeetako emaitzekiko mespretxu bera erakutsi duela, Bildu zokoratzeko orduan UPN bera baino eraginkorragoa izan bada ere.

Mahaiak epaile eta antolatzaile lanak egiten ditu Batzar Nagusietan. Mahaiak erabakitzen du ze gai jorratuko diren Batzorde eta Osoko Batzarretan. Mahaiak erabakitzen du zein gaik duen Osoko Batzarrean eztabaidatzeko garrantzia edo zer nolako gaiak diren premiazkoak eta zeintzuk ez diren berehala eztabaidatu beharrekoak. EAJk Bizkaiko hauteskundeetan lortutako bozen %37a Mahaiaren %60az jabetzeko erabili du, bozen %21a mahaitik at utziz. Honetarako, Bizkaiko BBNNetako araudi zaharkitua erabili du, demokraziaren alde egin beharrean elite baten esku boterea kontzentratzea ahalbidetzen duena. Hala, EAJ izango da Batzar Nagusietako epaile bakarra, eta epaile bakar horrek oposizioak aurkeztutako edozein proposamen Bizkaiko Foru Aldundiak nahi bezala maneiatuko du. Urkulluk denbora politiko berri bat aldarrikatzen du, baina bere jokabideak kontrakoa adieraztean du.

Oposizioaren lana Aldundiaren jarduna kontrolatu eta zuzentzean datza. Batzar Nagusiak horretarako daude, baina EAJren azpijoko bidegabeak Bilduren betebeharra mugatzeko aukera ematen dio, kontrol zein zuzenketei uko egiteko aukera izango baitute jeltzaleek. Zortzi urtez harrokeriaz gobernatu du Bilbao jaunaren Aldundiak eta, seguruenik, harrokeria horren ondorioz Bizkaiko bigarren indarra baztertu nahi izan dute, Mahaian ez dagokion gehiengoa edukitzeko eta inork kontra egin ez diezaion. Bizkaiko Batzar Nagusietako aniztasuna Mahaian islatu beharrean, nahiago izan du honen kontrola PPrekin eta PSErekin partekatzea, Bildurekin baino askoz erosoago sentitzen baita adiskide horiekin.

Batzar Nagusietako Mahaiaren beste eginkizunetako bat da alderdi bakoitzaren liberazio-kopurua eta batzarkideen soldatak zehaztea. Bilduren programak murrizketak proposatzen ditu, bai liberazio zein soldata edo dietetan, baina erabaki horiek EAJk, PSEk eta PPk adostu eta hartuko dituzte Mahaian. Eta argi dago hiru alderdi horiek ez dituztela Bilduk proposaturiko murrizketak onartuko.

Bildu bigarren indarra izan da Bizkaian hauteskunde hauetan. Koalizioa ordezkatzen dugun gizon-emakumeok erantzukizunez eta gogotsu egingo du lan, Bilduren proposamenak aldaketa politiko eta soziala aurrera eramateko, bai BBNNetan zein Udaletan. Bilduk berea egiten du herritarrek emandako normalizazio eta aro politiko berri baten agindua, antzinako jarrerak gainditzeko desioarekin. EAJk Bildu mahaitik kanporatzea ez ote da iraganeko adierazlerik nabarmenena?

X