Lan merkatu merkea, ezegonkorra eta malgua> Daniel Udalaitz (Argia)
PSOEren botoei eta EAJren zein CiUren abstentzioari esker Espainiako Kongresuak onartu duen lan erreformak lan merkatuan oinarrizko zenbait aldaketa ekarriko ditu. Sindikatuen arabera, langileen eskubideak urratzen ditu, kaleratzea merkatzen duelako, lan egonkortasunik eza areagotzen duelako eta negoziazio kolektiboa arriskuan jartzen duelako.
Espainiako Gobernuak bultzatutako lan erreforma irailaren 9an berretsi zuen Espainiako Kongresuak, soilik PSOEren aldeko 168 botorekin eta 173 abstentziorekin –tartean EAJ eta CiUrenak–. ERC-IU-ICV, BNG eta Na-Bai-ren zortzi parlamentariek kontra bozkatu zuten.
Langileek eta sindikatuek gaitziturik hartu dute erreforma eta enpresariek, aldiz, ondo hartu dute –aldaketa sakonagoak nahi dituzten arren–. Sindikatuek kaleratzea merkatzea eta lanaren egonkortasunik eza areagotzea salatu dute. Enpresarioek, neurri zorrotzagoak nahi bazituzten ere, badakite neurri berriok ziurtasun eta segurantza handiagoa ematen dietela.
Lan erreformaren funtsezko beste alderdietako bat negoziazio kolektiboarena da. Erreforma indarrean jarri eta sei hilabeteko epea izango dute patronalak eta sindikatuek gai horri buruzko akordio batera iristeko. Tarte horretan akordiorik lortu ezean, gobernuak bere erreforma ezarri beharko luke.
Langileen eta abertzaleen aurkako erreforma honek dagoeneko bi greba orokor eragin ditu Hego Euskal Herrian, iragan maiatzean eta uztailean sindikatu abertzaleek deitu zituztenak. Sindikatu abertzaleen arabera, lan erreforma hau “trantsizio hasieratik hona izandako lan eskubideen urraketarik larriena” da. Irailaren 29an CCOO eta UGT sindikatuek beste greba orokor bat deitu dute Espainiako Estatu osoan.
Galerak aurreikustea nahikoa da kaleratzeko
Onartutako lan erreformak jasotzen duen gairik polemikoena eta onarpen gutxien duena kaleratze objektiboaren arrazoiak dira. Erreformaren bidez, enpresarioentzat errazagoa eta merkeagoa da kaleratzea. Onartutako testuaren arabera, “benetako edo aurreikusitako galerak, edo diru sarrera mailaren murrizte iraunkorra” izanez gero, enpresek bidezko arrazoi ekonomikoengatik langileak kaleratzeko aukera izango dute. Gobernuaren jatorrizko dekretuak “egoera ekonomiko negatiboa” zuen hizpide. EAJrekin burututako zuzenketaren ondoren dekretua zehaztu izanak epaileei bidezko kaleratzeak onartzeko atea zabaldu die. Bidezko kaleratzeak askoz merkeagoak dira (20 egun lan egindako urteko, gehienez 12 hilabete) kaleratze bidegabeak baino (45 egun eta 42 hilabete gehienez, edo 33 egun eta 24 hilabete gehienez, kontratu mugagabe motaren arabera).
EAJk aurkeztutako eta PSOEk onartutako 185. zuzenketari dagokion testuak hauxe dio literalki: “Kaleratzeko arrazoi ekonomikoak daudela ulertzen da, enpresaren emaitzek egoera ekonomikoa negatiboa adierazten dutenean, hala nola enpresaren bideragarritasuna eta enplegu bolumenari eusteko ahalmena arriskuan jar dezaketen galerak daudenean edo aurreikusten direnean nahiz diru sarrera mailaren murrizte iraunkorra gertatzen denean. Horretarako, enpresak aipatutako emaitzak egiaztatu beharko ditu eta emaitza horien ondorioz, merkatuen duen toki lehiakorrari eusteko edo mesede egiteko kaleratzea arrazoizkoa dela justifikatu beharko du”.
Absentismoa bidezko kaleratzeak egiteko arrazoia izan daiteke
Erreforma guztietan, patronalaren eta zenbait alderdiren, esaterako, CiUren kezka nagusietakoa lan absentismoa izan da, azken urteetan behera egin duen arren. Erreforma honetan ere gai hau jorratu dute. Hala, erreformak Gizarte Segurantzako Institutu Nazionaleko mediku ikuskatzaileei urtebetez azpiko ezgaitasunetan alta emateko ahalmen handiagoa ematen die. Horrez gain, enpresa batek izan ditzakeen behin behineko bajen batez bestekoaren muga %5etik %2,5era jaitsi da, %20tik gorako absentismoa duten langileak bidezko moduan kaleratu ahal izateko, bajak justifikatuta egon arren.
Barne malgutasuna
Patronalaren beste eztabaidagai nagusietako bat da malgutasuna. CiUk interes handia du gai honetan eta, ordutegia, lanpostuak edo txandak aldatzerakoan langileen eta enpresarioen arteko akordiorik ez balego, azken horien erabakia lehenestea proposatu zuen. Enplegatuari epaileengana jotzeko aukera geratuko litzaioke baina horrek ez zuen neurri patronala geldiaraziko. Azkenean, PSOEren irizpidea nagusitu zen. Hala ere, bi parteek arbitro batengana jo ahal izango dute auzitegietara jo baino lehen.
Kaleratzearen diru laguntza eta langabezia sariak
Erreforma indarrean jarri ondoren sinatutako eta gutxienez urtebeteko iraupena izandako kontratua eteteko arrazoi objektiboak argudiatzen dituzten enpresarioek FOGASA Soldatak Bermatzeko Funtsaren diru-laguntza jasoko du, lan egindako urteko zortzi eguni dagokiona. Gainerakoa, kaleratzea bidezkoa edo bidegabea izan, enpresarioak ordaindu beharko du. Langabezia sariei dagokienez, enpleguak gora egin bezain pronto, langabezia sari eta diru-laguntza sistema erreformatzeko konpromisoa hartu du Gobernuak, langabetuak lana bilatzerakoan eta jardueretan –prestakuntza ikastaroetan eta abarretan– gehiago inplika daitezen.
Bestalde, Kontratazio iraunkorra bultzatzeko, gobernuak kaleratzeagatik 33 eguneko indemnizazioa jasotzen duen kontratua zabaldu nahi du.
Herrien arteko elkartasunaren kriminalizazioari ez! > Komite Internazionaliztak
Gaur, Askapena erakunde internazionalistako zazpi kideren atxikoleten albistearekin esnatu gara. Internazionalismoaren aurkako eraso berria dugu hau, herrien arteko elkartasunaren adierazpenaren aurkako erasoa alegia.
Zoritxarrez, ohitura bihurtzen ari zaigun errepresio-estrategia makur eta ero honetan, gaur internazionalismoari tokatu zaio. Gaur, polizia-etxeren batean atxiloturik eta inkomunikaturik daudenen delitua “munduan edonon eta edonoren aurka gertaturiko edozein injustizia bere egitea da”, Che-k berak esan zuen bezala
Azken garaian herri honetan gertatzen ari diren aldaketen aurrean, espainiako gobernua galdurik dabil eta bere erantzun bakarra errepresioa zentzugabeki areagotzea da.
Herrien arteko elkartasuna mundu hobe baten aldeko borrokaren berezko ezaugarria da. Gure Alfonso Sastre maitatuak behin esan zuen bezala, ezker bat internazionalismo gabe iruzurra besterik ez da eta gu ez ginateke ezer izango.
Nola beste herriek beraien eskubideen aldeko borrokak gureak ez egin!
Nola beste lekuetan injustiziaren aurkako borrokak kontuan ez hartu!
Komite Internazionalistetatik gure babes osoa adierazi nahi diegu gure Askapenako neba-arrebei. Egin duten guztia guk ere egiten dugu eta eutsiko diogu.
Beste herrien borrokak kontuan hartu barik ezin delako mundo justu bat lortu ezta gure herria eraiki ere, Askapena aurrera, internazionalismoa aurrera!
Politikari batzuek ere payola egiten dute> Xabier Soto (Alternatiba)
Pasa den ostiralean Vocento taldeko egunkarietara filtratutako berria irakurtzerakoan Berri Txarrak-en azken diskaren izena etorri zitzaidan burura: Payola; musika talde batek irratiko aurkezle bati bere kantak jartzeagatik dirua ordaintzeaz hitzegiteko erabiltzen den termino ingelesa.
Esan beharrik ez dago egungo alderdi ezkertiar subiranisten arteko elkarlanak etorkizunean euskal gizartea itxaropenez beteko duen tresna berri eta berritzaile bat sortzeko balio dezan “politika” egiteko modu hauekin errotik amaitu behar dugula.
Izan ere, euskal gizartea ez da atzo goizean jaioa eta Payola diskoaren bigarren kantak hasieran dioen bezala: “politika merkea garesti irteten da”.
Borroka okerrena egin ez den hori da
Lan Erreformak egin du bere bidea Parlamentuan eta, Gorteetatik pasa ondoren, are gogor eta zitalagoa atera da. Estatu mailako politika munduko zati handi batek ikutu du erreforma hau, gehienetan langileentzat are mingarriagoa egite aldera. Hori bai, ikutu ondoren, bozkatzeko unean askok babes hori ezkutatu nahi izan dute. Denek? Ez, denek ez. Euskal Herriko alderdi baten abstentzioa zela medio onartu zen erreforma hau. Alderdi honek ezin du aitzakiatzat jarri euskal langileriak erreforma honi buruz duen iritzia, argi eta garbi adierazi genion-eta pasa den ekainean.
Dirudienez, azaroarekin batera pentsio-sistemaren hamaikatxogarren eskastea iritsiko zaigu. Hala, langileriaren aurkako erasoek ez dute etenik. Testuinguru honetan, geratzen zaigun bide bakarra geure eskubideen aldeko mobilizazioa da, eta mobilizazio esparru honen barruan datorkigu Europa osorako ETUCek (European Trade Union Confederation-ek; CES edo Confederacion Europea de Sindicatos gazteleraz) deitu duen mobilizazioa eguna, irailaren 29a hain zuzen, eta Espainiar Estaturako egin den Greba Orokor deialdia, estatu mailan egin lehena, baina Hego Euskal Herrian azken hilabeteotan eman den hirugarrena.
Alternatibak, ekainaren 29an euskal gehiengo sindikalak deituriko Greba Orokorrarekin egin zuen moduan, bere babesa adierazi nahi die Euskal Herrian data horretan burutuko diren moblizazioei, Greba Orokorra barne.
Esan beharra dugu, baina, geure ustean estatu esparruko sindikatuek emaniko erantzun hau beranduegi iritsi dela, jokoz kanpo geratu direneko itxura nabaria hartzen diogu egoerari. Era berean, aipatu sindikatuen eredu sindikalarekin kritikoak gara, Gobernuarekiko eta Patronalarekiko zorretan baitira; dirulaguntzak amore ematearen truke sistema ohiko bihurtu dela dirudi eta. Esanak esan, baina, ez da hau unerik egokiena geure desadostasunak azalarazteko. Ezberdintasunak direnak direla ere, Euskal Herriko zein Europa osoko langileak klase moduan elkartzen gaituzten arrazoiak daude eta.
Ezezkoa ozenki esateko abagune berrian gaude. Ez dugula jarraitu nahi euren krisia ordaintzen. Kokoteraino gaudela sisteman parte hartzerik ez dugun pairak izateaz. Argi eta garbi dugula gure aurkako etengabeko erasoak ez direla amaituko langileriak borrokaren bitartez geldiarazi ezean. Honegatik ez dugu mobilizazioa beste irtenbiderik. Inork ez dezala aitzakia jarri edo babesik bilatu banatzen gaituzten desadostasunetan, aitzitik, ekintza bateraturako garaia dugu. Baina, orobat, deialdia egin duten sindikatuei gogorarazi behar diegu irailaren 30ean ezin dela borroka eten, bide hau ezin dela antzerkitxo batean geratu.
Hala, 29a sindikalismoa egiteko orduan mugarria izango balitz, euskal langileak berandu ala goiz elkartzeko bideak jarriko lirateke, borrokatzeko arrazoiak erruz ditugu eta. Marxen hitzak harturik, borrokarik okerrena egin ez den hori da. Hau guztia kontuan harturik, Alternatibak deialdia egiten du, beraz, irailaren 29ko mobilizazio guztietan parte har dadin, Greba Orokorra barne.
Irailaren 29an borrokan jarraituko dugu, baita 30ean ere.
Arrazistak dira errudunak
” Si los racistas sufrieran el racismo, sin duda serían muchos menos”
Campaña de SOS Racisme
Fahima Afganistanen > Karlos Zurutuza (Argia)
“Fahima Sarfaraz dut izena eta hautagaia naiz biharko hauteskundeetan.
Bai gurasoek bai lagunek ez aurkeztea eskatzen zidaten; gazteegia nintzela, xiita nintzela eta, batez ere, emakumea…” Segi irakurtzen Argian.
Abangoardia eta esklusiorik gabeko ezker berria helburu> Mikel Asurmendi (Argia)
Ander Rodriguez (Donostia, 1982) eta Ander Santiago (Gasteiz, 1969) Alternatiba eta Zutik alderdietako kideei Argian argitaratutako elkarrizketa.
Ander Rodriguez: ” Ezkerrak ez du jakin sistemaren alternatiba sendo bat sortzen, areago, kasu askotan boterearen oposizio formala izaten konformatu da, eta oposizio formalak ere boterea sendotzen du”.
Ander Santiago: ” Azken urteotan Aralar, Alternatiba, Alderdi antikapitalistak proiektu berriak agertu dira. Ezkerraren desantolaketa garaia dela dirudi, baian ez da gustiz horrela, ezkerra bere bidea argitu beharrean ari da. Euskal Herrian bereziki, indarrak berrantolatzen ari dira zerbait berria eskaintzeko”.
Jon Sarasua: “Deserosoa da, adibidez, progresismotik desinstalatzea”
Diario Vasco– Jon Sarasua: “Deserosoa da, adibidez, progresismotik desinstalatzea”> Felix Ibargutxi
Jon Sarasua (Aretxabaleta, 1966) Lanki ikerketa zentroan ari da lanean. Mondragon Unibertsitateko Humanitate eta Hezkuntza Zientzien fakultatean du bere kokapena ikertegi horrek, eta bere egitekoa errrealitate kooperatiboa eta autoeraketa disziplina anitzetatik ikertzea da. Bagara izeneko egitasmoa da gaur egun Lankiren egiteko garrantzitsuenetako bat.
– Zer da Bagara?
– Herrigintza prozesu bat, Debagoiena bailarako gizarte eragile desberdinek sortua eta eskualdeari begira egina. Autoeraketa du ipar, bailarako gizarte aktiboa gehiago saretzea, eta jardun berriak sortzea. Lehengo martxoan egin genuen aurkezpena, Arrasaten, bailarako era askotako talde batzuk partaide zirela. Bedera-tziehun lagun inguratu ziren ekitaldira. Hala ere, poliki-poliki doan prozesu bat da.
– Zein dira helburuak?
– Helburuak baino gehiago, norabideak. «Oinarriparrak» deitu diegu. Batetik, euskaltasunetik biziko den bailara nahi dugu, horretan esperimentalak izan. Bestetik, autoeraketaren eskualdea izan nahi dugu, bai kooperatibagintzan eta bai beste alorretan. Iraunkortasuna dugu hirugarren iparra, desarrollismoaren garaia buka-tzera deitua dago, eta zentzu batean «pobreagoa» izango den gizarte bateranzko trantsizioa prestatzen hasi behar da. Elkartasuna da laugarren iparra, balore izpiritual eta politiko oinarrizko hori, herrigintzan oso gauza zehatzetan konkretatzen dena.
– Martxoan egin zen Bagara-ren aurkezpena, eta lantalde batzuk jada martxan daude.
– Hezkuntza eta kooperatibagintza arloa aparte utzita, sustapen arloan bederatzi esparrutan ari dira taldeak lanean. Euskalgintza; inmigrazioa; gazteen konpromisorako heziketa; kulturgintza; jubilazio aktiboa; nekazaritza; etxebizitza; kontsumoaren humanizazioa; eta iraunkortasuna. Esparru hauetako bakoitzetik proiektuak sortuko dira urte bukaerarako, gizarte antolatutik abiatutako proiektuak: enpresa txikiak, programak edota sareak. Dena dela, hau norabide bat da, lasaia. Dena ez da aterako, edo agian bikoitza. Eta ikusiko dugu alor bakoitzak zer ematen duen. Interesgarriena, hala ere, nire iritzian, guztien arteko konexioa da.
– Eta proiektu zehatzak jarri dira jadanik mahai gainean. Horietako bat inmigranteekin kooperatibaren bat sortzea, ala?
– Hori adibide posible bat da, beste hainbaten artean dagoena. Nolahai ere, inmigrazioaren gaia lantzen ari den herritar taldearen esku dago azkenean hori proiektu moduan planteatzea. Esparru bakoitzak ze gaitasun izango duen proiektuak planteatzeko, jendea biltzeko eta gero gauzatzeko, ikusiko da. Une honetan ez dugu inongo proiekturekin fijazio berezirik, pila bat daude ernetze bidean.
– Zer erakutsi dizute Brasilgo lurrik gabekoen mugimendukoek?
– Ikasketa handi xamarra sentitzen dut hor. Nekazari mugimendu bat da, eta aldi berean munduko mugimendu sozialik antolatuena, askoren ustez. Bizitza osoa berrantolatzera behartuta daude, eta arlo askotan dituzte ekarpenak. Adibidez, ospatzeari buruz zer ikasi handia izan dut handik.
– Gizarte honetako kontraesan handi bat: bere burua ezkertiartzat eta «jatortzat» duen jende askok kontsumo ohitura desegokiak ditu edota, areago, moden menpe bizi da.
– Ezker kultura mota batek jendea ohitu du ardura besteei, goikoei, kapitalismoari eta abar egoztera. Euskaldun progresistak, ordea, bere barnean dauka arazo nagusia, kontraesan intimoa. Norbere bizitza moldearen koherentziatik proposamen politiko globaletara badago hari bat. Hari hori da interesgarria gaur egun, gainerako gehiena diskurtsoa da. Kontsumo mailarena, adibidez, une honetan gako unibertsal bat da, eta ez dago tranparik: norberetik hasten da.
– Azpimarratu izan duzu gazteekin lan egin beharra dagoela, formazio soziopolitiko bat eman behar zaiela.
– Eman, edo beraiekin eraiki. Garai batean izan ziren hazitegi batzuk (Herri Gaztedi edo Joc bezalakoak) gaztaroko emankortasuna eta gauzak aldatzeko gogoa bideratzen lagundu zutenak, eta hortik hainbat gauza sortu zen. Gaur egungo belaunaldi gazteenak hezkuntza soziopolitiko eta ekintzaile bat eman dezaketen zirkuituetatik kanpo daude. Gauzak ilun ikusten dituzte, baina arrazoibideak eta ekintzak uztartzeko tresna ba-tzuk falta zaizkie. Hezi nahi dutenentzat espazio horiek antolatu nahiko genituzke.
– Kafe Antzokiaren ereduari buruz ere egin duzue gogoeta.
– Gai hori, egia esan, nahiko hasieran dago. Sorkuntza eta ospakuntzaren gune bat sortzea hor dago ideia moduan lantzeko, baina ez du zertan kafe antzoki bat izan, berpentsatu beharra dago. Galderak sortzen dituen gai bat da, momentuz.
– «Euskaraz eta kitto» bezalako esloganak gaitzesten dituzu.
– Tira, esan nahi nuen ez dela ideia ona helburuaren formulazioa potoloa izatea, eta benetan lortu dezakegunetik urrun egotea. Hori gertatu da aurreko belaunaldian ‘iraultza’ bezalako kontzeptuekin, eta bai Euskal Herri euskalduna lortzeko ideiarekin ere. Ametsak beharrezkoak dira, baina errealitetik hara egin daitekeen zubiak egingarria izan behar du. Euskaldunok hizkuntza komunitate minorizatu bat gara, gure lurraldean bertan minoritarioa, irekia eta komunitate moduan ahalmen-guneak eraikitzen asmatu behar dugu. Askotan gertatu da amets potoloetatik pasatzea amets ororen dimisiora, penduluan bezala. Amets bizigarriak behar ditugu.
– «Ikasmena» hitza entzun izan dizut. Zer da hori?
– Ikasteko ahalmena. Belaunaldi ba-tzuei ideologiak eman die ziurtasuna, beste batzuei erlijioak, eta gaur egun ideia progresistetan sentitzen gara eroso, aurrekoak ukatuz eta arazo berriak saihestuz. Eta behar ditugu erlijioa, ideologiak eta ideiak, baina askotan ikasteko prozesua blokeatzen du horrek. Gaur egun galderak aldatzen ari dira. Baina ez da erraza ikastera irekita egotea, desinstalatu egiten zaitu. Deserosoa da, adibidez, progresismotik desinstalatzea.
– Zure esaldi erradikal horietako bat: «Askatasuna eta berdintasuna totem batzuk dira».
– Ni ere totem horien kume naiz, horiek dira azken mendeetako narratiben ardatzak. Gaur egungo edozein argumentazio edo debate ideologiko azkenean honetara mugatzen da: bi hitz handi horiekiko atxekimendu handiagoa frogatzera. Garai bakoitzak ditu bere obsesioak. Ibili gaitezke ezabaidatzen gizon batek gabonetan amabirjinaren papera egiteko duen eskubideaz. Bitartean jendea gosez hiltzen ari da. Eta askatasuna bera ere, funtsezkoa da, baina ez al da hasten norbere lotura psikologikoak ezagutzetik? Berdinak zertan garen ere ikusi egin behar da. Uste dut etorkizunean ez ditugula obsesio berak izango.
Udalgintzaren premia> Xabier Isasi (Gaindegia)
Gaindegia- “Euskal Herriko udalerriak eraldaketa sozial eta politikorako eragileak dira eta izan dira; esaterako, hor dugu Lizarran 1931n egin zen udalerrien batzarra, Bergaran 1976an osatu zen alkateen taldea edo Udalbiltza bera, 1999an eratua, Euskal Herria egituratzeko aukera parte-hartzaile berriak proposatu izan dituztenak. Udalbiltzaren aurkako prozesua, hain justu, euskal udalgintzaren aurkako prozesua da”